Αν έλεγε κάποιος, πριν από τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο, ότι σε λίγο η τότε περιθωριοποιημένη ελληνική Αριστερά θα αναλάμβανε σύντομα ένα μεγάλο εθνικό ρόλο, που θα ένωνε μέσα από τις τάξεις της ΕΑΜικής Eθνικής Aντίστασης την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, πέρα από διαχωρισμούς αριστερών, κεντρώων, δεξιών σε ένα μεγάλο εθνικοαπαλευθερωτικό μέτωπο κατά της τριπλής φασιστικής κατοχής, ασφαλώς θα τον περνούσαν για φαντασιόπληκτο.
Η μίζερη προπολεμική Αριστερά των εύκολων σχημάτων για να φτάσει, με πυρήνα το ΚΚΕ, σε εκείνη την μεγαλειώδη σύλληψη του εθνικοαπελευθερωτικού μετώπου, είχε βρει την δύναμη να αλλάξει γρήγορα και βαθιά. Είχε βρει την τόλμη να αναγεννηθεί μέσα από τις προκλήσεις των νέων κατοχικών τραγικών περιστάσεων και να αναδείξει έναν άλλον πολιτικό λόγο, νέες προτεραιότητες, ένα νέο μαζικό πνεύμα αυτοθυσίας και κυρίως ένα καινούργιο βαθιά εθνικό, δημοκρατικό και πατριωτικό προσανατολισμό.
Η Αριστερά, τότε, από δύναμη μόνο κοινωνικής διαμαρτυρίας, μετατράπηκε γρήγορα σε δύναμη ηγεμονικού εθνικού ρόλου, φέρνοντας στο προσκήνιο τις λαϊκές τάξεις με ένα όραμα ανασυγκρότησης μιας ελεύθερης, δημοκρατικής και ανεξάρτητης Ελλάδας.
Η Αριστερά, χάρη στην Εθνική Αντίσταση, έμεινε μετά τον πόλεμο, παρά τις μεταπολεμικές τραγικές ώρες, με ευρεία επιρροή, ψηλά στη συνείδηση της κοινωνίας. Επιρροή που ανανεώθηκε χάρις, επίσης, στους μεγάλους μεταπολεμικούς πατριωτικούς αγώνες της για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, όπως και για τους αγώνες της μετέπειτα ενάντια στην “Χούντα” (1967-74), ιδιαίτερα στο ηρωικό Πολυτεχνείο.
Σήμερα η Αριστερά– και δεν μιλάω για την ψευτο-αριστερά των μνημονίων, του ΝΑΤΟ, των Βρυξελλών και των εντολοδόχων του Βερολίνου και της Ουάσινγκτον, γιατί αυτή έχει πάρει διαζύγιο από τις αριστερές αρχές-, μοιάζει ξανά να βρίσκεται εγκλωβισμένη σε ξεπερασμένα στερεότυπα και λίγο-πολύ στο πολιτικό περιθώριο, όταν τα μαύρα σύννεφα κατακλύζουν μια Ελλάδα ξαναπτωχευμένη, σε πορεία παρακμής και εθνικού ακρωτηριασμού, με την κοινωνία της βυθισμένη σε βαθιά φτώχεια και εξαθλίωση.
Μπορεί η σημερινή Αριστερά και δεν αναφέρομαι κατ’ ανάγκη στα υπάρχοντα σχήματά της, να ξαναλλάξει βαθιά με σύγχρονους όρους, όπως τότε στα κατοχικά χρόνια, προκειμένου να τροφοδοτήσει μεγάλες αναγεννητικές πολιτικοκοινωνικές διαδικασίες;
Μπορεί η σημερινή με την ευρεία έννοια Αριστερά και οι αντισυστημικές προοδευτικές πατριωτικές δυνάμεις να μπουν στη πρώτη γραμμή με τόλμη και όχι ως μίζεροι ουραγοί, σε ένα μεγάλο ενωτικό πατριωτικό αγώνα, για να σπάσουν τον ραγιαδισμό και τον φόβο, να ανακόψουν την πορεία εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων και να προασπίσουν την ακεραιότητα του τόπου, με όραμα την εθνική ανεξαρτησία, και την παραγωγική και οικονομική ανασυγκρότηση με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης;
Μπορούν οι σημερινές αριστερές δυνάμεις να εγκαταλείψουν τη λογική κάποιων κύκλων τους, που κατηγορούν ως εθνικισμό τον αγώνα του ελληνικού λαού και μόνο αυτού, για να προασπίσει την εδαφική κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και τα νόμιμα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας;
Μπορούν οι σημερινές αντισυστημικές αριστερές προοδευτικές πατριωτικές δημοκρατικές δυνάμεις να συλλάβουν τις βαθιές ανακατατάξεις που έχουν συντελεστεί στη χώρα, στην Ευρώπη και στον κόσμο και να φέρουν στο προσκήνιο μια νέα πρόταση για την εθνική, παραγωγική και κοινωνική χειραφέτηση και ανάπτυξη; Μια πρόταση, μακριά από τον ξεπεσμένο επαρχιωτισμό ενός παρακμιακού κατεστημένου, που περιορίζεται να κινείται δουλοπρεπώς στον άξονα Βρυξελλών, Βερολίνου, Ουάσινγκτον, άξονα που συνεχώς υποβαθμίζεται, ενώ ο σημερινός κόσμος γίνεται όλο και πιο πολυκεντρικός και νέες δυνάμεις αναδύονται δυναμικά στη παγκόσμια σκηνή;
Δεν ξέρω αν και κατά πόσον η σημερινή Αριστερά το μπορεί. Δεν ξέρω αν το μπορούν οι σημερινές αντισυστημικές προοδευτικές πατριωτικές δημοκρατικές δυνάμεις. Πάντως αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να προσπαθήσουν να διανύσουν. Αυτός και κανένας άλλος.
Παναγιώτης Λαφαζάνης
*Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε σήμερα Σάββατο 1 Αυγούστου στη εφημερίδα “Τα Νέα”