Οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης καταρτίζουν σχέδια για να αναλάβουν μεγαλύτερες ευθύνες από τις ΗΠΑ για την άμυνα της ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης στην κυβέρνηση Τραμπ για μια διαχειριζόμενη μεταφορά ευθυνών μέσα στα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια.
Όπως αποκαλύπτουν οι Financial Times, οι συζητήσεις είναι μια προσπάθεια να αποφευχθεί το χάος μιας μονομερούς αποχώρησης των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, ένας φόβος που πυροδοτήθηκε από τις επανειλημμένες απειλές του Αμερικανού Προέδρου να αποδυναμώσει ή να αποχωρήσει από τη διατλαντική συμμαχία που προστατεύει την Ευρώπη εδώ και σχεδόν οκτώ δεκαετίες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία και οι Σκανδιναβοί, είναι μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στις ανεπίσημες αλλά δομημένες συζητήσεις, σύμφωνα με τέσσερις Ευρωπαίους αξιωματούχους που συμμετείχαν.
Στόχος τους είναι να καταλήξουν σε ένα σχέδιο για να μεταφέρουν το οικονομικό και στρατιωτικό βάρος στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και να το παρουσιάσουν στις ΗΠΑ ενόψει της ετήσιας συνόδου κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ στη Χάγη τον προσεχή Ιούνιο.
Η πρόταση θα περιλαμβάνει σταθερές δεσμεύσεις για την αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών και τη δημιουργία στρατιωτικών δυνατοτήτων, σε μια προσπάθεια να πειστεί ο Τραμπ να συμφωνήσει σε μια σταδιακή μεταβίβαση ευθυνών, που θα επιτρέψει στις ΗΠΑ να επικεντρωθούν περισσότερο στην Ασία.
Οι ΗΠΑ, οι οποίες ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνα από όλους τους άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ μαζί, είναι απαραίτητες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Εκτός από το πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο, το οποίο είναι αφοσιωμένο στην άμυνα της Ευρώπης με πολλές ευρωπαϊκές αεροπορικές δυνάμεις που φέρουν πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ, παρέχουν στρατιωτικές δυνατότητες που δεν διαθέτουν οι σύμμαχοι της ηπειρωτικής Ευρώπης, διοικούν αεροπορικές, ναυτικές και στρατιωτικές βάσεις και έχουν 80.000 στρατιώτες σε βάσεις στην Ευρώπη.
Χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, κινήθηκαν για να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες ή να επιταχύνουν τις ήδη προγραμματισμένες αυξήσεις μετά την εκλογή Τραμπ, ενώ η ΕΕ έχει αναπτύξει πρωτοβουλίες για τα κράτη μέλη της ώστε να επιταχύνει τις αυξημένες στρατιωτικές επενδύσεις.
Εκτιμάται ότι θα χρειαστούν πέντε έως δέκα χρόνια ώστε αυτές οι αυξημένες δαπάνες να αυξήσουν τις ευρωπαϊκές ικανότητες σε ένα επίπεδο όπου θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις περισσότερες αμερικανικές αρμοδιότητες, είπαν οι αξιωματούχοι, χωρίς να περιλαμβάνεται η πυρηνική αποτροπή των ΗΠΑ.
«Η αύξηση των δαπανών είναι η μόνη κίνηση που έχουμε: ο επιμερισμός του βάρους και η μετατόπιση του βάρους από την εξάρτηση των ΗΠΑ», είπε ένας από τους αξιωματούχους. «Ξεκινάμε αυτές τις συνομιλίες, αλλά είναι τόσο μεγάλο έργο που πολλοί έχουν πελαγώσει από την κλίμακα του».
Ενώ οι Αμερικανοί διπλωμάτες έχουν διαβεβαιώσει τους Ευρωπαίους ομολόγους τους ότι ο Τραμπ παραμένει προσηλωμένος στο ΝΑΤΟ και στη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του Άρθρου 5, πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανησυχούν ότι ο Λευκός Οίκος μπορεί να αποφασίσει να περιορίσει γρήγορα τις αναπτύξεις στρατευμάτων ή εξοπλισμού του, ή να απεμπλακεί από τα κοινά καθήκοντα της Συμμαχίας.
Ορισμένες πρωτεύουσες δεν ήταν πρόθυμες να συμμετάσχουν στις συνομιλίες για τη μετατόπιση των βαρών, φοβούμενες μήπως ενθαρρύνουν τις ΗΠΑ να προχωρήσουν πιο γρήγορα, είπαν αξιωματούχοι, με την πεποίθηση ότι – παρά τη ρητορική – ο Τραμπ δεν σκοπεύει να κάνει σημαντικές αλλαγές στην παρουσία της χώρας του στην Ευρώπη.
Άλλοι είναι δύσπιστοι ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα συμφωνούσε ακόμη και σε μια δομημένη διαδικασία δεδομένου του απρόβλεπτου χαρακτήρα του.
«Χρειάζεται μια συμφωνία με τους Αμερικανούς και δεν είναι σαφές αν θα είναι διατεθειμένοι να την κάνουν», είπε ένας άλλος από τους αξιωματούχους. «Μπορείς να τους εμπιστευτείς ότι θα την τηρήσουν;»
Αξιωματούχοι επισημαίνουν τις συνεχιζόμενες και τακτικές συζητήσεις, υπό την ηγεσία της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, για τη συγκρότηση ενός «συνασπισμού των πρόθυμων» να υποστηρίξουν την Ουκρανία στον πόλεμό της εναντίον της Ρωσίας και να επενδύσουν στην ευρωπαϊκή άμυνα, ως ενδεικτικό της κατεύθυνσης που ακολουθούν.
Αυτές οι συζητήσεις μεταξύ περισσότερων από 12 ευρωπαϊκών αμυντικών δυνάμεων, δεν περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ.
Ερωτηθείς τι σημαίνει ευρωπαϊκός πυλώνας εντός του ΝΑΤΟ και αν αυτό είναι εφικτό, ένας τρίτος ανώτερος δυτικός αξιωματούχος απάντησε: «Το βλέπουμε τώρα: το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία [για μια δύναμη καθησυχασμού για την Ουκρανία] χωρίς τους Αμερικανούς».
Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ υποστηρίζουν ότι η διατήρηση της συμμαχίας με λιγότερη ή καθόλου εμπλοκή των ΗΠΑ, ήταν πολύ πιο απλή από τη δημιουργία μιας νέας δομής, δεδομένης της δυσκολίας αναδημιουργίας ή επαναδιαπραγμάτευσης των υπαρχόντων στρατιωτικών σχεδίων για την άμυνα της ηπείρου, των στόχων ικανότητας και κανόνων της, της δομής διοίκησης και του Άρθρου 5.
Η βασική άμυνα της Ευρώπης θα απαιτούσε πάντα το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες ναυτικές δυνάμεις του Ατλαντικού, τους Σκανδιναβούς για τον βορρά της ηπείρου και την Τουρκία για τη νοτιοανατολική άμυνα, είπαν αξιωματούχοι: Μέλη που έχει ήδη το ΝΑΤΟ.
«Ακόμη και χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΝΑΤΟ παρέχει μια δομή για τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας στην Ευρώπη», δήλωσε η Marion Messmer, ανώτερη ερευνήτρια για τη διεθνή ασφάλεια στο Chatham House.
«Υπάρχουν πτυχές που θα πρέπει να αντικατασταθούν εάν οι ΗΠΑ αποδεσμευτούν. Ωστόσο, παρέχει μια δομή και ένα πλαίσιο υποδομής με το οποίο οι Ευρωπαίοι είναι πραγματικά εξοικειωμένοι… Κάνει μεγάλο μέρος της δουλειάς που θα έπρεπε να γίνει από την αρχή εάν επρόκειτο να δημιουργηθεί ένα διαφορετικό είδος δομής μόνο για τα ευρωπαϊκά μέλη», πρόσθεσε η Messmer.