Η παγκόσμια οικονομία δεν θα αντέξει ένα τέτοιο ενεργειακό σοκ με το βαρέλι να εκτοξεύεται στα 300 δολάρια
Οι γεωπολιτικές εντάσεις και τα καυτά πολεμικά σημεία του πλανήτη απειλούν να εκτοξεύσουν το πετρέλαιο στα 300 δολάρια ανά βαρέλι.
Τα Στενά του Hormuz είναι μια στενή θαλάσσια λωρίδα που συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον υπόλοιπο κόσμο.
Είναι ο μοναδικός πιο σημαντικός ενεργειακός διάδρομος στον κόσμο και δεν υπάρχει εναλλακτική διαδρομή.
Πέντε από τις 10 κορυφαίες χώρες παραγωγής πετρελαίου στον κόσμο – η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κουβέιτ – συνορεύουν με τον Περσικό Κόλπο, όπως και το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) παγκοσμίως. Οι εξαγωγές των χωρών αυτών περνούν από τα στενά του Ορμούζ.
Θα προκληθεί χάος
Τα Στενά του Hormuz είναι η μόνη θαλάσσια διαδρομή τους προς τον ανοιχτό ωκεανό και τις παγκόσμιες αγορές.
Σύμφωνα με τη Διοίκηση Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ, πάνω από το 40% των παγκόσμιων εξαγωγών πετρελαίου (περίπου 21 εκατομμύρια βαρέλια) διέρχονται καθημερινά από τα Στενά.
Ισοδυναμούν με περισσότερα από 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια πετρελαίου ημερησίως.
Και αυτό δεν λαμβάνει υπόψη την τεράστια ποσότητα LNG – περίπου το 33% των ημερήσιων εξαγωγών LNG στον κόσμο – και άλλων αγαθών που διέρχονται από τα Στενά.
Είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί η σημασία των Στενού του Hormuz για την παγκόσμια οικονομία.
Εάν διαταραχθεί η ναυτιλία σε εκείνο το σημείο θα προκληθεί άμεσο και παγκόσμιο οικονομικό χάος καθώς οι τιμές της ενέργειας θα εκτοξευθούν στα ύψη.
Χάρη στην επιβλητική γεωγραφία και την τεχνογνωσία του στον αντισυμβατικό και ασύμμετρο πόλεμο, το Ιράν μπορεί να κλείσει τα Στενά και κανείς δεν μπορεί κάνει πολλά γι’ αυτό.
Το γεωπολιτικό ατού του Ιράν
Είναι το γεωπολιτικό ατού του Ιράν.
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι θα χρειαστούν εβδομάδες για να ανοίξει τα Στενά ξανά ο αμερικανικός στρατός, αλλά κανείς δεν ξέρει πραγματικά αν θα είναι τελικά επιτυχής η προσπάθεια.
Οι ασκήσεις επί χάρτου Millennium Challenge 2002 υποδηλώνουν ότι δεν θα είναι.
Οι Αμερικανοί στρατηγοί γνώριζαν αυτή την κατάσταση εδώ και δεκαετίες.
Αλλά κανείς δεν έχει βρει έναν ρεαλιστικό τρόπο για να εξουδετερώσει την ισχύ του Ιράν στα Στενά.
Το Ιράν είναι ξεκάθαρο ότι θα κλείσει τα Στενά σε περίπτωση που το Ισραήλ ή οι ΗΠΑ του επιτεθούν.
Με άλλα λόγια, το Ιράν κρατάει ένα μαχαίρι στο λαιμό της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι ΗΠΑ έχουν προσπαθήσει να ανατρέψουν την ιρανική κυβέρνηση από την Επανάσταση του 1979 – εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια.
Ο έλεγχος του Ιράν στα στενά του Hormuz χρησίμευε πάντα ως μεγάλος αποτρεπτικός παράγοντας για τις φιλοδοξίες των ΗΠΑ για αλλαγή καθεστώτος και τα σχέδια εισβολής.
Τώρα, το Ιράν και οι ΗΠΑ κατευθύνονται προς μια αντιπαράθεση που σχεδόν σίγουρα θα διαταράξει την περιοχή.
Το ενδεχόμενο ξέσπασμα ενός τεράστιου περιφερειακού πολέμου στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να αναγκάσει τις ΗΠΑ να δράσουν εναντίον του Ιράν αυτή τη φορά.
Εάν ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν – ένα όλο και πιο πιθανό ενδεχόμενο – δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το Ιράν θα κλείσει τα Στενά.
Το πετρελαϊκό σοκ σε αριθμούς
Το να ονομαστεί αυτό μια σοβαρή διακοπή του εφοδιασμού πετρελαίου θα είναι μια μεγάλη υποτίμηση της κατάστασης.
Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος το εξής: Κατά το πρώτο πετρελαϊκό σοκ το 1973, περίπου 5 εκατομμύρια βαρέλια αφαιρέθηκαν από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Η ημερήσια παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ήταν περίπου 56 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκείνη την εποχή, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 9% της προσφοράς εξαφανίστηκε.
Οι τιμές του πετρελαίου σχεδόν τετραπλασιάστηκαν.
Κατά τη διάρκεια του δεύτερου πετρελαϊκού σοκ το 1979, περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια αφαιρέθηκαν από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Η ημερήσια παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ήταν περίπου 67 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκείνη την εποχή, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 6% της προσφοράς εξαφανίστηκε.
Οι τιμές του πετρελαίου σχεδόν τριπλασιάστηκαν.
Κατά τη διάρκεια του τρίτου πετρελαϊκού σοκ το 1990, περίπου 4,3 εκατομμύρια βαρέλια αφαιρέθηκαν από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Η ημερήσια παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ήταν περίπου 66 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκείνη την εποχή, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 7% τέθηκε εκτός προσφοράς.
Οι τιμές του πετρελαίου υπερδιπλασιάστηκαν.
Εάν το Ιράν έκλεινε τα στενά του Hormuz, θα αφαιρούσε από την παγκόσμια αγορά 21 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Σήμερα, η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου είναι περίπου 94 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 22% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου θα μπορούσε να τεθεί εκτός.
Θα πρόκειται για το μεγαλύτερο πετρελαϊκό σοκ που έχει δει ποτέ ο κόσμος.
Εάν ο πόλεμος με το Ιράν συνεχιστεί και η Τεχεράνη κλείσει τα στενά του Hormuz η επίδραση στην τιμή του πετρελαίου θα είναι τουλάχιστον τόσο σοβαρή όσο ήταν κατά τη διάρκεια του πετρελαϊκού σοκ του 1973, όπου οι τιμές του πετρελαίου ανέβηκαν 4 φορές.
Μια παρόμοια κίνηση σήμερα θα μπορούσε να εκτοξεύσει τις τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 300 δολάρια το βαρέλι.
Ωστόσο και αυτή θεωρείται μία συντηρητική εκτίμηση διότι το κλείσιμο των Στενών θα προκαλούσε πολύ μεγαλύτερο εφοδιαστικό σοκ από το πετρελαϊκό embargo του ΟΠΕΚ το 1973.