Αυστηρή γνωμοδότηση ενάντια στις προθέσεις της κυβέρνησης Μελόνι στην Ιταλία, να φορολογήσει τα “ουρανοκατέβατα” κέρδη των τραπεζών εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επικαλούμενη μια σειρά από κινδύνους που εγκυμονεί μια τέτοια απόφαση για το ιταλικό τραπεζικό σύστημα.
Σημειώνεται ότι ανάλογες προτάσεις κατατέθηκαν προεκλογικά και από την αξιωματική αντιπολίτευση για επιβολή έκτακτου φόρου αντίστοιχου με αυτόν που θεσπίστηκε στην Ισπανία και συζητείται επισήμως στην Ιταλία τους τελευταίους μήνες.
Η ΕΚΤ, παρότι αναγνωρίζει τα κίνητρα της ιταλικής κυβέρνησης να αξιοποιήσει τα υπερκέρδη των τραπεζών προκειμένου να μετριάσει τη σημαντική επίπτωση που έχει στους δανειολήπτες η αλματώδης αύξησης των επιτοκίων το τελευταίο έτος, ωστόσο, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το τραπεζικό σύστημα.
Όπως εξηγεί, καθώς προχωρά ο κύκλος της νομισματικής σύσφιξης, η ψαλίδα των επιτοκίων καταθέσεων και δανείων –που ευθύνεται για τα απροσδόκητα κέρδη των τραπεζών- σταδιακά θα κλείνει. Αυτό σημαίνει ότι τα επιτοκιακά κέρδη θα μειωθούν αισθητά τους επόμενους μήνες. Ταυτόχρονα, όμως, ελλοχεύουν και μια σειρά από πρόσθετους κινδύνους όπως το ενδεχόμενο για νέο κύμα κόκκινων δανείων.
Τη θέση αυτή ανέπτυξε, από την πλευρά του, και ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας από το βήμα του EUROFI την Παρασκευή. Η δυναμική αύξηση των τραπεζικών κερδών “δεν αναμένεται να συνεχιστεί, εξαιτίας της σταδιακής αύξησης των επιτοκίων καταθέσεων, της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης στις αγορές χρήματος και της μείωσης της ζήτησης για δάνεια”.
Αυτό σημαίνει, επισημαίνει ο διοικητής της ΤτΤ, ότι “οι εμπορικές τράπεζες πρέπει να προετοιμαστούν για ένα πιο δυσμενές τραπεζικό και μακροοικονομικό περιβάλλον εξαιτίας της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής”. Πράγματι, η ΕΚΤ εξηγεί ότι η έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών υπονομεύει τη δημιουργία μιας ισχυρής κεφαλαιακής βάσης από τις τράπεζες της Ευρωζώνης, υποσκάπτοντας την ανθεκτικότητά τους απέναντι σε ενδεχόμενες μελλοντικές κρίσεις.
Τέλος, η ΕΚΤ προειδοποιεί δε ότι η επιβολή έκτακτου φόρου στις τράπεζες θα πλήξει περισσότερο τις μικρές -μη συστημικές- τράπεζες από τις μεγαλύτερες στη χώρα, επιφέροντας σοβαρές ανισορροπίες στον κλάδο.
Θυμίζεται ότι, η αρχική -αιφνιδιαστική- ανακοίνωση της ιταλικής κυβέρνησης στις αρχές Αυγούστου να επιβάλει έκτακτο φόρο 40% στα “ουρανοκατέβατα” κέρδη των τραπεζών προκάλεσε τριγμούς στο Χρηματιστήριο της Ρώμης προκαλώντας προσωρινά ζημιές έως και 10 δισ. ευρώ στα ιταλικά πιστωτικά ιδρύματα εξαιτίας της “βουτιάς” στις μετοχές τους.
Ωστόσο, λίγες εβδομάδες αργότερα το υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας ανασκεύασε διευκρινίζοντας ότι εξετάζεται επί των καθαρών εσόδων από τόκους στο 0,1% των σταθμισμένων περιουσιακών στοιχείων των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η διορθωτική εξαγγελία είχε ως αποτέλεσμα η εκτιμώμενη επίπτωση στην κερδοφορία των τραπεζών περίπου να περιοριστεί 1/5 περίπου της αρχικής εκτιμώμενης απώλειας κερδών για τον κλάδο.