Στις 3 Σεπτεμβρίου, ο Άλμπερτ Μπουρλά, εκτελεστικός διευθυντής της Πφάϊζερ, δήλωσε ότι ο πρόεδρος Τραμπ θα πρέπει να πάρει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για τη συνεισφορά του στη δημιουργία των εμβολίων κατά της COVID-19.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Μπουρλά, “η επιχείρηση Warp Speed και η ανάπτυξη εμβολίων για την COVID-19 είναι ένα σημαντικό επίτευγμα στον τομέα της δημόσιας υγείας που επετεύχθη υπό την ηγεσία του Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του”.
Η επιχείρηση Warp Speed, πνευματικό τέκνο του Τραμπ, αποτελούσε ένα είδος ΣΔΙΤ (σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα) με φαρμακευτικές εταιρείες για την ανάπτυξη εμβολίων κατά της COVID-19. Από τη μεριά του δημοσίου μπήκαν τα λεφτά (18 δις) και οι κανονιστικές διευκολύνσεις, ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες τσέπωσαν τα χρήματα και την νομική ασυλία. Επικεφαλής της επιχείρησης είχε τεθεί από την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ ένα μεγαλοστέλεχος φαρμακευτικών εταιρειών (πολλών ταυτόχρονα!), ενώ υπήρξαν και καταγγελίες ότι η όλη επιχείρηση ευνοούσε τα συμφέροντα των φαρμακευτικών σε βάρος της ασφάλειας του κοινού (ειδιαίτερα σε σχέση με το αντιϊικό Molnupiravir το οποίο αδειοδοτήθηκε δεόντως)
Οι δηλώσεις αυτές μπορεί να προκαλέσουν έκπληξη σε κάποιους, ιδιαίτερα επειδή στο παρελθόν το αφεντικό της Πφάϊζερ είχε αρνηθεί ότι η επιχείρηση Warp Speed είχε παίξει οποιονδήποτε ρόλο στην ανάπτυξη του εμβολίου της εταιρείας του. Μεταξύ άλλων είχε δηλώσει ότι «είχε ξεκινήσει το Project Lightspeed της δικής του εταιρείας σχεδόν δύο μήνες πριν ξεκινήσει η επιχείρηση Warp Speed και δεν επρόκειτο να επιτρέψει την πολιτικοποίηση του εμβολίου του… Ο Μπουρλά συγκέντρωσε τους ομολόγους του από οκτώ άλλες φαρμακευτικές εταιρείες για να εκδώσουν κοινή δημόσια δέσμευση σε 14 εφημερίδες στις 8 Σεπτεμβρίου, υποσχόμενοι να «υποβάλουν για έγκριση» τυχόν νέα εμβόλια «μόνο αφού αποδείξουν ότι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά». Δεν θα πιεστούν να βιαστούν από έναν πρόεδρο που επιδιώκει να διασώσει τις φθίνουσες εκλογικές του ελπίδες».
Από τη μεριά του, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι οι εταιρείες καθυστέρησαν να βγάλουν τα εμβόλια για να πιστωθεί την επιτυχία ο Μπιντέν και να μην ωφεληθεί εκλογικά ο ίδιος (ο Τραμπ) από τη μεγάλη επιτυχία στην οποία συνεισέφερε.
Η δήλωση Μπουρλά δεν έρχεται σε ανύποπτο χρόνο. Ο Ρ. Κένεντι Τζούνιορ, υπουργός υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, έχει “ανεβάσει στροφές” στην επίθεσή του κατά των διεφθαρμένων αξιωματούχων των κρατικών υπηρεσιών υγείας και την προσπάθειά του να επαναφέρει στο σωστό δρόμο τη δημόσια υγεία στις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, πρόσφατα αφαίρεσε την άδεια χρήσης εκτάκτου ανάγκης των εμβολίων COVID-19. Η άδεια αυτή ήταν η (αμφίβολη) νομική βάση των μέτρων υποχρεωτικότητας στις ΗΠΑ. Παρ’ ότι τα εμβόλια παραμένουν στην κυκλοφορία, οι φαρμακευτικές στερούνται με το μέτρο αυτό ένα ισχυρό εργαλείο προώθησης των συμφερόντων τους.
Όπως ήταν φυσικό, τα μέτρα του Κένεντι ξεσήκωσαν θύελλα διαμαρτυριών από κέντρα ελεγχόμενα – λιγότερο ή περισσότερο – από τις μεγάλες φαρμακευτικές. Στα κέντρα αυτά περιλαμβάνεται και ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο Τραμπ, παρά τις πιέσεις να διαχωρίσει τη θέση του, στην ουσία στήριξε τον Κένεντι. την 1η Σεπτέμβρη δήλωσε ότι “οι φαρμακευτικές, περιλαμβανομένης της Πφάϊζερ, θα πρέπει να δικαιολογήσουν την επιτυχία των διαφόρων φαρμάκων τους για την COVID-19”.
Η δήλωση αυτή, σε συνδυασμό με σχετικές δηλώσεις του Κένεντι και άλλες πληροφορίες, υπονοεί ότι θα πρέπει να γίνουν αδιάβλητες έρευνες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τόσο των εμβολίων όσο και των αντιϊικών φαρμάκων που πήραν αδειοδότηση μέσα στην αναμπουμπούλα και που πλήθος στοιχείων δείχνουν ότι ούτε αποτελεσματικά ούτε ασφαλή είναι.
Η υπόθεση παίρνει επικίνδυνη τροπή για τις φαρμακευτικές, που ενδέχεται να κληθούν να αντιμετωπίσουν ακόμη και ποινικές ευθύνες.
Στο πλαίσιο αυτό έγινε η δήλωση Μπουρλά, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κλασσική περίπτωση “καρότο και μαστίγιο σε οικονομική συσκευασία”.
Το καρότο, βέβαια, είναι το χάϊδεμα της φιλαυτίας του Τραμπ και της εμμονής του να πάρει το νόμπελ ειρήνης.
Το μαστίγιο, από την άλλη, είναι η καλυμμένη απειλή ότι θα ξεμπροστιάσει το ρόλο που και ο ίδιος ο Τραμπ έπαιξε στις πρώτες πράξεις του σκανδάλου των εμβολίων.
Η ειρωνεία της Ιστορίας είναι ότι ενώ είναι ο Τραμπ που ξεκίνησε την επιχείρηση δημιουργίας των εμβολίων, μία επιχείρηση που κόστισε στον αμερικανό φορολογούμενο τουλάχιστον 18 δις που τσέπωσαν οι μεγάλες φαρμακευτικές, στη συνέχεια ωφελήθηκε από το κίνημα κατά της υποχρεωτικότητας – ενώ ήταν ο ίδιος που είχε πάρει τα πρώτα εξωφρενικά μέτρα υποχρεωτικότητας. Για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων ότι την ευθύνη εφαρμογής πολιτικής – τουλάχιστον σε ομοσπονδιακό επίπεδο – είχαν αναλάβει οι δημοκρατικοί αλλά και το ότι παραδοσιακά οι ρεπουμπλικάνοι είναι το κόμμα που ποντάρει στο θρήσκευμα των ψηφοφόρων (πολλοί από τους οποίους για λόγους θρησκεύματος είχαν αρνηθεί να κάνουν τα εμβόλια με κάποιους να χάνουν τη δουλειά τους γι αυτό το λόγο), το ρεπουμπλικάνικο κόμμα μπόρεσε να δημαγωγήσει πάνω στο θέμα αυτό. Η συνεργασία του Κένεντι (ο οποίος από την αρχή κράτησε μία σοβαρή, ηθική και ανυποχώρητη στάση στο θέμα) ενίσχυσε την πεποίθηση ότι οι ρεπουμπλικάνοι γενικά και ο Τραμπ ειδικά είναι οι υπέρμαχοι όσων ζητάνε εμβολιαστική ελευθερία. Μία πεποίθηση που δε συμπίπτει πλήρως με τα γεγονότα.
Η δεύτερη ανάγνωση του “επαίνου” Μπουρλά είναι επομένως η έμμεση απειλή: “Αν καταλήξω να συρθώ στα δικαστήρια, θα κάνω ότι περνάει από το χέρι μου για να υπενθυμίσω ότι στα πρώτα κεφάλαια του εγκλήματος ήσουν συνένοχος.
Το ερώτημα είναι αν, εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, μία “παλαιά πόρνη” όπως ο Τραμπ μασάει σε τέτοιες απειλές…