Ήταν μια συναρπαστική εβδομάδα στην Brexitland. Η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Theresa May τελικά αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν είχε την παραμικρή ελπίδα να “περάσει” την άθλια συμφωνία της μέσω του Κοινοβουλίου. Χωρίς να διαθέτει πλέον ούτε άλλες ιδέες, ούτε υποστήριξη, ανακοίνωσε την παραίτησή της την Παρασκευή, 24 Μαΐου – την ημέρα μετά τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις οποίες το Ηνωμένο Βασίλειο συμμετείχε μόνο και μόνο λόγω της αποτυχίας της να φέρει εις πέρας το Brexit.
Η αποχώρηση της May ήταν ύποπτα έγκαιρη. Αν και τα αποτελέσματα των εκλογών δεν δημοσιεύθηκαν παρά τρεις ημέρες μετά την ψηφοφορία, ήταν προφανές από τα exit polls ότι το κυβερνών Συντηρητικό Ενωτικό Κόμμα θα τα πήγαινε πολύ άσχημα. Όπως ο προκάτοχός της, Ντέιβιντ Κάμερον, παραιτήθηκε για να μη χρειαστεί να βρεθεί αντιμέτωπη με τις αναπόφευκτες αντιδράσεις.
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδείχθηκαν “σφαγή”. Τόσο το Συντηρητικό Κόμμα, όσο και το Εργατικό Κόμμα, αξιωματική αντιπολίτευση στη χώρα, στραπατσαρίστηκαν από ένα εκλογικό σώμα που έχει αγανακτήσει με τον χειρισμό του ζητήματος Brexit. Το Κόμμα του Brexit του Nigel Farage πέταξε ψηλά, κατακτώντας την πρώτη θέση με 32% των ψήφων. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και το Πράσινο Κόμμα, και τα δύο στη βάση μιας εκστρατείας “Στοπ στο Brexit”, είδαν επίσης τεράστια κέρδη στα ποσοστά τους σε βάρος Εργατικών και Συντηρητικών. Σε μια άλλη μορφή διαμαρτυρίας, μόλις το 37% των δυνητικών ψηφοφόρων συμμετείχε στις εκλογές.
Πολλοί άνθρωποι απλώς δεν θέλησαν να ψηφίσουν σε εκλογές τις θεωρούσαν εντελώς άσκοπες.
Ωστόσο, τα δύο βασικά κόμματα του βρετανικού πολιτικού σκηνικού εδώ και δεκαετίες δεν μπορούν να κατηγορήσουν κανέναν άλλον παρά τον εαυτό τους για το τραγικό αποτέλεσμά τους. Δεν ασχολήθηκαν καν με την προεκλογική εκστρατεία. Αυτό άφησε το πεδίο ελεύθερο σε όσους είχαν ξεκάθαρη, θετική ή αρνητική θέση, για το Brexit. Οι εκλογές έγιναν στην πράξη μια μορφή δεύτερου δημοψηφίσματος. Και αποδεικνύεται στην πράξη ότι ήταν τόσο διχαστικές, όσο και το πρώτο δημοψήφισμα.
Και οι δύο πλευρές δηλώνουν νικήτριες. Το Κόμμα του Brexit του Nigel Farage κατέληξε με τους περισσότερους ευρωβουλευτές, αλλά οι Bremainers (σ.σ. Όσοι επιθυμούν την παραμονή του ΗΒ στην Ευρωπαϊκή Ένωση) δήλωσαν ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον κατακερματισμό των κομμάτων του φιλοευρωπαϊκού στρατοπέδου: ισχυρίστηκαν δηλαδή ότι συλλογικά, το Bremain κέρδισε τους Brexiters. Τα στατιστικά στοιχεία δεν ξεκαθαρίζουν ακριβώς την κατάσταση.
Ο Sir John Curtice, ειδικός του BBC στις εκλογικές αναλύσεις, δήλωσε ότι όσον αγορά της ψηφοφορίας, οι “σκληρές” πλευρές του Brexit και του Bremain ήλθαν ουσιαστικά ισόπαλες.
Συνολικά, το 35% των ψηφοφόρων ψήφισαν κόμματα που θα υποστήριζαν χωρίς κανένα πρόβλημα ένα “ασύντακτο” Brexit χωρίς συμφωνία (Κόμμα του Brexit, Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου – UKIP).
Ακριβώς το ίδιο ποσοστό, 35%, υποστήριξε ένα από τα τρία κόμματα του Ηνωμένου Βασιλείου (Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, Πράσινοι, Change UK) που υποστηρίζουν ένα δεύτερο δημοψήφισμα.
Ο Curtice παρέλειψε το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα (SNP) και το ουαλικό εθνικιστικό Plaid Cymru, και τα δύο με εκστρατείες εναντίον του Brexit, με το σκεπτικό ότι οι υποστηρικτές τους περιλαμβάνουν υποστηρικτές του Brexit που επιθυμούν ανεξαρτησία για τη Σκωτία και την Ουαλία αντίστοιχα. Ενοχλημένοι ψηφοφόροι στο Twitter σημείωναν ότι ακόμη και οι Πράσινοι έχουν ψηφοφόρους που ψήφισαν υπέρ του Brexit, ενώ ταυτόχρονα έχουν οικολογική συνείδηση. Γι’ αυτό τον λόγο, οι Brexiters θεωρούν ότι ο αναλυτής του BBC υπέβαλε όσον αφορά την υποστήριξη του Bremain. Το ακριβώς αντίθετο , φυσικά, ισχυρίζονται οι υποστηρικτές του Bremain, που θεωρούν την παράλειψη των SNP και Plaid Cymru ως υποβαθμιστική της “νίκης” τους.
Ο Farage υποστήριξε ότι η επιτυχία του κόμματός του απέδειξε ότι ο βρετανικός λαός θέλει ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Προειδοποίησε τους υπόλοιπους Βρετανούς πολιτικούς ότι αν το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει αποχωρήσει από την ΕΕ έως την 31η Οκτωβρίου, το Κόμμα του Brexit θα κατέλθει στις επόμενες γενικές βουλευτικές εκλογές.
Αυτό ακούγεται τρομακτικό μέχρι να συνειδητοποιήσει κανείς ότι το Κόμμα του Brexit έχει αντλήσει τις περισσότερες ψήφους του από την κατάρρευση του UKIP, το οποίο δεν είχε μεγάλη επιρροή στις γενικές εκλογές του 2015, παρά το γεγονός ότι έκανε τα είχε πάει εξαιρετικά καλά τις ευρωεκλογές του 2014. Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι ψηφίζουν όταν πιστεύουν ότι οι εκλογές δεν επηρεάζουν τη ζωή τους είναι ένα πολύ διαφορετικό θέμα από το πώς ψηφίζουν όταν σκέφτονται ότι η μελλοντική τους ευημερία εξαρτάται από το αποτέλεσμα.
Παρ ‘όλα αυτά, η προειδοποίηση του Farage αντηχεί στα αυτιά των ιθυνόντων του Συντηρητικού Κόμματος. Αν εκείνος κατέλθει στις επόμενες γενικές εκλογές, θα μπορούσε εύκολα να διασπάσει τη δεξιά και κεντροδεξιά ψήφο, επιτρέποντας στους Εργατικούς να κερδίσουν και να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Από την άλλη πλευρά, Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, Πράσινοι και Change UK επέμειναν ότι το αποτέλεσμα έδειξε ότι οι άνθρωποι θέλουν ένα δεύτερο δημοψήφισμα με την επιλογή του Bremain στο ψηφοδέλτιο.
Γιατί ακριβώς θεωρούν ότι αυτό θα επιτύγχανε τον στόχο τους να σταματήσουν το Brexit παραμένει μυστήριο. Εάν υπάρχει ένα πράγμα που έδειξαν αυτές οι εκλογές, είναι ότι ένα δεύτερο δημοψήφισμα δεν θα επιλύσει απολύτως τίποτα. Δεν υπάρχει σαφής πλειοψηφία ούτε για το σκληρό Brexit ούτε για το Bremain, ενώ όλοι ανεξαιρέτως μισούν τον μόνο διαθέσιμο συμβιβασμό, δηλαδή τη συμφωνία της May. Ο λαός είναι διχασμένος όσο ακριβώς και οι πολιτικοί του.
Εν πάση περιπτώσει, ο καθένας, όπως φαίνεται, όλοι είναι (ή τουλάχιστον νιώθουν) νικητές. Εκτός από τα δύο βασικά παραδοσιακά κόμματα, τα οποία γλείφουν τις πληγές τους και αναρωτιούνται τι να πράξουν στη συνέχεια.
Είναι απολύτως προφανές τι θα πρέπει να κάνουν στη συνέχεια. Οι άνθρωποι έχουν δηλώσει τόσο στους Συντηρητικούς, όσο και στους Εργατικούς, με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο, ότι πρέπει να δηλώσουν την πραγματική τους θέση για το Brexit. Και η επιλογή είναι δυαδική. Είτε η Βρετανία εγκαταλείπει πλήρως την ΕΕ είτε παραμένει κανονικότατα μέλος της. Τα δύο μέρη πρέπει να αποφασίσουν σε ποια πλευρά του φράκτη θα σταθούν. Η τοποθέτηση επάνω στον φράκτη δεν αποτελεί πλέον επιλογή.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν επιθυμούν να κάνουν αυτή την επιλογή, επειδή φοβούνται τις εκλογικές συνέπειες – οι οποίες μπορεί να είναι σοβαρές, όπως παρατηρεί ο Sir John Curtice: “Το αποτέλεσμα κάθε άλλο παρά παρήγαγε μια σαφή ετυμηγορία, αντίθετα ανέδειξε πόσο δύσκολο είναι να βρεθεί κάποιο αποτέλεσμα στη διαδικασία του Brexit το οποίο να ικανοποιεί μια σαφή πλειοψηφία των ψηφοφόρων”.
Ωστόσο, τα δύο κόμματα δεν μπορούν πλέον να ελπίζουν να διατηρήσουν την εκλογική τους υποστήριξη, αποφεύγοντας ή εκμηδενίζοντας τις δύσκολες ερωτήσεις γύρω από το Brexit. Τρία χρόνια ανοησιών του πολιτικού συστήματος έχουν κάνει έξαλλους τους ψηφοφόρους τόσο του Brexit, όσο και του Bremain. Στην ομιλία της κατά την οποία ανακοίνωσε την παραίτησή της, η May κάλεσε σε συμβιβαστική λύση. Ωστόσο, η προσπάθειά της για αυτό τον συμβιβασμό είναι ακριβώς το στοιχείο που την κατέστρεψε πολιτικά και της κόστισε την πρωθυπουργία.
Οι άνθρωποι έχουν δει τι σημαίνει ένας συμβιβασμός και δεν τους αρέσει καθόλου. Θέλουν το Brexit ή να γίνει πράξη ή να σταματήσει.
Ο πραγματικός ηττημένος σε αυτές τις εκλογές ήταν οποιαδήποτε μορφή “ήπιου” Brexit. Η κοινή γνώμη είναι πολύ πιο πολωμένη απ’ ό,τι ήταν το 2016: τα μόνα βιώσιμα αποτελέσματα πλέον είναι ένα Brexit χωρίς συμφωνία ή ένα Bremain. Πράγματι, κατά την άποψή μου, αυτή θα ήταν ούτως ή άλλως η κατάσταση. Έχουμε φτάσει στο τέλος του παιχνιδιού. Το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει τώρα να αποφασίσει ποιο από τα δύο σενάρια θα υποστηρίξει.
*Πηγή: Forbes, Capital.gr
