Στις 7 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ υποδέχθηκε στο Μπακού τους υπουργούς διαχείρισης κρίσεων των κρατών μελών του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών, για την Δεύτερη Υπουργική Συνάντηση για την Διαχείριση Έκτακτων Καταστάσεων του Οργανισμού. Για πρώτη φορά φέτος συμμετείχε «υπουργός» του ψευδοκράτους, της αυτοαποκαλούμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου» («ΤΔΒΚ»).
Κατά την διάρκεια του καλωσορίσματος των Τουρκογενών υπουργών, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν δήλωσε:
«Σήμερα βρίσκεται μαζί μας, για πρώτη φορά, αντιπρόσωπος από την Βόρεια Κύπρο. Θα ήθελα να απευθύνω ιδιαίτερο χαιρειτισμό στα αδέλφια μας τους Τούρκους της Βορείου Κύπρου. Ο υπουργός βρίσκεται εδώ ως παρατηρητής, αλλά με την σημαία του. Βεβαίως και η σημαία της Βορείου Κύπρου πρέπει και θα κυματίσει στην εκδήλωσή μας. Το Αζερμπαϊτζάν ήταν πάντοτε κοντά στα αδέλφια μας […] και είναι πολύ ευχάριστο που στην τελευταία Σύνοδο, η Βόρεια Κύπρος έγινε δεκτή στον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών με το καθεστώς του παρατηρητή […] Αυτό δείχνει την ενότητα και την αποφασιστικότητά μας. Αυτό δείχνει ότι είμαστε και πάντα θα είμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον στον δρόμο της δικαιοσύνης».
Το Νοέμβριο του 2022 το ψευδοκράτος έγινε ομόφωνα δεκτό στον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών με το καθεστώς του παρατηρητή. Πέραν της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, την ένταξη της «ΤΔΒΚ» υποστήριξαν το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν και η Κιργισία. Το Αζερμπαϊτζάν, ως ο στενότερος σύμμαχος της Άγκυρας, διατηρεί σχέσεις με το ψευδοκράτος ήδη από την ανεξαρτητοποίησή του το 1991.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η αζερική Αυτόνομη Δημοκρατία του Ναχιτσεβάν αναγνώρισε την ανεξαρτησία της «ΤΔΒΚ». Η κεντρική κυβέρνηση στο Μπακού, ωστόσο, δεν προχώρησε σε επίσημη αναγνώριση. Το 2000, αντιπροσωπεία της Εθνοσυνέλευσης του Αζερμπαϊτζάν επισκέφθηκε τα Κατεχόμενα και, στην συνέχεια, οι Τουρκοκύπριοι έστειλαν «διπλωματική» αποστολή στο Μπακού. Το 2004, ο Ιλχάμ Αλίγιεφ είχε δηλώσει ότι, αν οι Ελληνοκύπριοι απορρίψουν το Σχέδιο Ανάν, τότε το Αζερμπαϊτζάν θα αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Βορείου Κύπρου. Παρά το «όχι» των Ελληνοκυπρίων στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου του 2004, ο Αλίγιεφ έκανε πίσω φοβούμενος την πιθανή αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς και την ενδεχόμενη υπονόμευση των σχέσεων Αζερμπαϊτζάν – Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το 2005 ξεκίνησαν οι εμπορικές πτήσεις από το Αζερμπαϊτζάν στα Κατεχόμενα. Οι Αζερμπαϊτζανοί άρχισαν να επενδύουν στην «ΤΔΒΚ», να δέχονται επισκέπτες με τουρκοκυπριακά διαβατήρια και να αναγνωρίζουν τα πτυχία των τουρκοκυπριακών πανεπιστημίων, μιας και πολλοί Αζερμπαϊτζανοί φοιτητές άρχισαν να επιλέγουν τα πανεπιστήμια της κατεχόμενης Λευκωσίας για τις σπουδές τους. Επιπλέον, ο πρόεδρος Αλίγιεφ σε συνάντησή του με τον πρωθυπουργό, τότε, Ρετζέπ Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν επιθυμεί και θα συμβάλει στον τερματισμό της διεθνούς απομόνωσης της «ΤΔΒΚ».
Παρά τις φιλικές σχέσεις του Μπακού με το ψευδοκράτος και την συμμαχία με την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν δίσταζε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της «ΤΔΒΚ». Ο βασικός λόγος πίσω από την διστακτικότητα των Αζερμπαϊτζανών ήταν η σύγκρουσή τους με την Αρμενία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ (γνωστό και ως Αρτσάχ). Το 1991, οι Αρμένιοι της περιοχής ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους και εγκαθίδρυσαν την μη αναγνωρισμένη «Δημοκρατία του Ορεινού Καραμπάχ». Η ήττα του Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο με την Αρμενία εξασφάλισε την ντε φάκτο ανεξαρτησία του αρμενικού Καραμπάχ και έκανε τους Αζερμπαϊτζανούς εξαιρετικά επιφυλακτικούς απέναντι στις ανά τον κόσμο μη αναγνωρισμένες πολιτικές οντότητες, όπως το Κοσσυφοπέδιο, η Αμπχαζία, αλλά και η Βόρεια Κύπρος.
Ωστόσο, μετά τον νικηφόρο για το Αζερμπαϊτζάν πόλεμο με την Αρμενία το 2020, το Μπακού άρχισε να γίνεται όλο και λιγότερο επιφυλακτικό. Με την ήττα των Αρμενίων το 2020, το Μπακού υποστηρίζει ότι το Ζήτημα του Καραμπάχ έχει επιλυθεί και ότι το Αζερμπαϊτζάν «απελευθέρωσε» την περιοχή. Επομένως, οι αρχές της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και το διεθνές δίκαιο εν γένει, έπαψαν να είναι χρήσιμα για το αζερικό καθεστώς. Στο πλαίσιο αυτό, το Μπακού άρχισε να υποστηρίζει έμμεσα τις αποσχιστικές φωνές στο βόρειο Ιράν – το οποίο κατοικείται κατά πλειοψηφία από Αζέρους – κατέλαβε δια της βίας εδάφη της Αρμενικής Δημοκρατίας και άρχισε να φλερτάρει με την ιδέα της σταδιακής αναγνώρισης της «ΤΔΒΚ».
Τον Ιούλιο του 2021 αντιπροσωπεία της Εθνοσυνέλευσης του Αζερμπαϊτζάν επισκέφθηκε ξανά τα Κατεχόμενα και συναντήθηκε με τους ηγέτες του ψευδοκράτους. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2022, ο «πρωθυπουργός» του ψευδοκράτους Φέιζ Σουκούγκλου ανακοίνωσε ότι αναμένεται η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της «ΤΔΒΚ» από το Αζερμπαϊτζάν. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, ο Αζερμπαϊτζανός πρόεδρος συναντήθηκε με τον κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ στο Ικόνιο της Τουρκίας και τον Σεπτέμβριο ο Τατάρ συναντήθηκε στη Νίκαια (Ιζνίκ) με τον πρέσβη του Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία. Δύο μήνες μετά, το Αζερμπαϊτζάν υποστήριξε την ένταξη του ψευδοκράτους στον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών. Υπενθυμίζεται ότι το Μπακού είχε στηρίξει, ακόμη, την ένταξη της «ΤΔΒΚ» στον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης το 2004 και στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας (ECO) το 2012.
Τον Δεκέμβριο του 2022, μια αζερική και μια τουρκική αντιπροσωπεία επισκέφθηκαν τα Κατεχόμενα. Οι δύο χώρες εκπροσωπήθηκαν από βουλευτές των κυβερνόντων κομμάτων ΑΚΡ και ΥΑΡ, ενώ το ψευδοκράτος εκπροσώπησε το UBP του Τατάρ. Κεντρικό σύνθημα των τριών αντιπροσωπειών ήταν το «ένα έθνος, τρία κράτη», παραλλαγή του συνθήματος «ένα έθνος, δύο κράτη», το οποίο εμπνεύστηκε ο Χεϊντάρ Αλίγιεφ, πατέρας του νυν προέδρου Ιλχάμ, αναφερόμενος στις σχέσεις Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν στον συντονισμό των δράσεων Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν – «ΤΔΒΚ» για την διεθνή αναγνώριση της τελευταίας.
Η συνεργασία και οι επαφές του Αζερμπαϊτζάν με την «ΤΔΒΚ» συνεχίζονται. Το ίδιο και η πίεση του Ερντογάν στον Αλίγιεφ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ερντογάν επέλεξε να επισκεφτεί τα Κατεχόμενα και το Αζερμπαϊτζάν μετά την επανεκλογή του. Τα δύο αυτά κράτη είναι σημαντικά για το νέο δόγμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και για την δημιουργία του λεγόμενου «Άξονα της Τουρκίας».
Τον περασμένο Ιούλιο έγινε γνωστό ότι γίνονται συζητήσεις για το άνοιγμα αζερικής πρεσβείας στα Κατεχόμενα. Το Αζερμπαϊτζάν, ωστόσο, δεν θα προχωρήσει άμεσα στην αναγνώριση του ψευδοκράτους. Η «Δημοκρατία του Ορεινού Καραμπάχ» (γνωστή σήμερα ως «Δημοκρατία του Αρτσάχ») συνεχίζει να υφίσταται. Το αζερικό καθεστώς, ωστόσο, κάνει τα πάντα για να τελειώνει με το Αρτσάχ και την αρμενική παρουσία στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αν τα καταφέρει, τότε το βασικό εμπόδιο για την αναγνώριση του ψευδοκράτους δεν θα υπάρχει πια. Η αναγνώριση πάντως δεν θα αργήσει πολύ να έρθει. Ενδέχεται να ακολουθήσουν οι υπόλοιποι στενοί σύμμαχοι και εταίροι της Άγκυρας, με πρώτο το Πακιστάν.
Η Τουρκία θα προσπαθήσει να επιβάλει την «λύση των δύο κρατών» μέσω της αναγνώρισης του ψευδοκράτους και της συμμετοχής του σε διεθνείς οργανισμούς. Όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, το Αζερμπαϊτζάν θα συνδράμει τον στρατηγικό του εταίρο κάνοντας την αρχή και αναγνωρίζοντας την «ΤΔΒΚ».
