Γονείς με παιδιά κάθε ηλικίας περιγράφουν τον οικονομικό γολγοθά που ανεβαίνουν για να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους
Ιδιαίτερα ακριβό… σπορ αποδεικνύεται η γονεϊκότητα στην Ελλάδα στις ημέρες μας καθώς τα έξοδα ανατροφής για κάθε παιδί κυμαίνονται, ανάλογα με την ηλικία, από 400 έως 1.000 ευρώ τον μήνα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον οικογενειακό προϋπολογισμό (έτος 2022) ένα ζευγάρι με παιδί έως και 16 ετών πρέπει να ξοδεύει 2.385 τον μήνα για τη διαβίωσή του, ενώ το κόστος για το παιδί υπολογίζεται σε 1.000 ευρώ τον μήνα. Αν το παιδί είναι άνω των 16 ετών, το κόστος των βασικών δαπανών, όπως το φαγητό, εκτιμάται στα 500-600 ευρώ τον μήνα. Ολα αυτά σε μια χώρα όπου ο κατώτατος μισθός αγγίζει τα 780 ευρώ και η κυβέρνησή της επαίρεται για την επιδοματική πολιτική της, η οποία περιορίζεται στην παροχή κουπονιών πάσης φύσεως…
Το Documento μίλησε με γονείς παιδιών διάφορων ηλικιών και όσα εξομολογούνται αποδεικνύουν ότι το να είσαι γονιός στην Ελλάδα συνιστά συνεχή άθλο.
Μωρό και μισθός
Δυσβάστακτα είναι τα πάγια μηνιαία έξοδα ενός μωρού, καθώς οι νέοι γονείς δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν οικονομικά στα απολύτως απαραίτητα. Xρειάζεται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη ακόμη και για τα αναγκαία.
Η Αρτεμις, μητέρα δύο παιδιών δύο και τεσσάρων ετών, εξομολογείται στο Documento: «Δουλεύω σε εταιρεία ιδιωτικής ασφάλειας. Τα μηνιαία έσοδα είναι 1.400 ευρώ. Τα έξοδα για ένα παιδί ξεκινούν προτού καν γεννηθεί. Στο πρώτο παιδί χρειάστηκα 2.000 ευρώ μόνο για τον εξοπλισμό και τον ρουχισμό. Μια συσκευασία γάλακτος για μωρά κοστίζει περίπου 30 ευρώ και δεν φτάνει για μια εβδομάδα. Χρειαζόμαστε τέσσερα πακέτα πάνες τον μήνα. Το ένα πακέτο κοστίζει 15 ευρώ. Για τρία πακέτα μωρομάντιλα τον μήνα χρειαζόμαστε 20 ευρώ. Το επίδομα παιδιού είναι μόλις 80 ευρώ τον μήνα. Τι να καλύψει; Τις πάνες 20 ημερών; Αν σκεφτεί κανείς ότι το μωρό μεγαλώνει συνεχώς και θέλει νέα ρούχα, μιλάμε για τρελό ποσό. Σε μηνιαία βάση θέλουμε περίπου 400 ευρώ μόνο για τα πολύ βασικά έξοδα».
Σύμφωνα με έρευνα σύγκρισης τιμών που πραγματοποίησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού τον Νοέμβριο, δηλαδή πριν από τις κυβερνητικές εξαγγελίες για τη χαλιναγώγηση των τιμών, το βρεφικό γάλα, δαπάνη απολύτως βασική για τους γονείς με μωρά, πωλούνταν στη χώρα μας έως και 213% ακριβότερα σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανάλογα με την εταιρεία. Ειδικότερα, στην Ελλάδα το βρεφικό γάλα είναι 213% ακριβότερο σε σχέση με τη Σουηδία και τη Φινλανδία και 194% ακριβότερο σε σχέση με τη Γερμανία και το Λουξεμβούργο. Στην Ελλάδα κοστίζει περίπου 28 ευρώ, στο Λουξεμβούργο 11 ευρώ, στην Ιταλία 9 με 10 ευρώ.
Η Κατερίνα Μ., ιδιωτική υπάλληλος και μητέρα ενός παιδιού, περιγράφει στο Documento: «Τα έσοδα του σπιτιού είναι 1.800 ευρώ. Για το σουπερμάρκετ χρειαζόμαστε περίπου 80 ευρώ εβδομαδιαίως, αλλά με φειδώ και χωρίς να προσθέσω τα κρεατικά. Κοιτάμε πολύ τις προσφορές στις πάνες, γιατί οι τιμές είναι ανεξέλεγκτες. Παραγγέλνω πάνες από μια αποθήκη στη Θεσσαλονίκη γιατί είναι φτηνότερες».
Ακόμη ένα βασικό πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι νέοι γονείς είναι η φύλαξη του παιδιού. Συγκεκριμένα, ακόμη και στους «δωρεάν» παιδικούς σταθμούς οι γονείς πληρώνουν τροφεία, τα οποία μπορεί να φτάσουν τα 1.500 ευρώ τον χρόνο. Εάν το παιδί πάει σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό, το ποσό μπορεί να αγγίζει τα 450 ευρώ τον μήνα με βάση και τα στοιχεία από το Παρατηρητήριο Διδάκτρων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου. Αν δεν υπάρχει βοήθεια από κάποια γιαγιά ή άλλο συγγενή, το κόστος μπορεί να φτάσει τα 700 ευρώ για μπέιμπι σίτερ.
Ολα αυτά επιβεβαιώνονται και από την Κατερίνα Μ.: «Εχουμε μια μπέιμπι σίτερ για το μωρό και το κόστος είναι 650 ευρώ. Εγώ δουλεύω για να πληρώνω την μπέιμπι σίτερ. Το επίδομα τοκετού ήταν 2.500 ευρώ. Ευτυχώς ο δικός μου γιατρός ήταν οικονομικός. Ξέρω όμως και περιπτώσεις φίλων μου που ο γιατρός ζήτησε 2.300 ευρώ. Τα έξοδα όμως για το παιδί, όπως για ρούχα και εξοπλισμό, είναι τεράστια. Μόνο το καλάθι του μωρού κοστίζει 300 ευρώ. Ευτυχώς έχουμε σημαντική οικονομική βοήθεια από την οικογένειά μου. Σε διαφορετική περίπτωση δεν θα έμπαινα στη διαδικασία να κάνω παιδί. Με τέτοια ακρίβεια αναρωτιούνται ακόμη γιατί δεν κάνουμε παιδιά;».
Συνεπώς, μπορεί η κυβέρνηση να κάνει διθυραμβικές δηλώσεις αναφορικά με την παροχή του επιδόματος των 2.500 ευρώ με κάθε γέννηση, ωστόσο αυτό το ποσό εξανεμίζεται τις πρώτες κιόλας ημέρες εξαιτίας της ακρίβειας που έχει χτυπήσει κόκκινο σε συνδυασμό με τους ισχνούς μισθούς.
Γολγοθάς είναι για πολλούς γονείς η έναρξη της φοίτησης του παιδιού στο δημοτικό, καθώς σηματοδοτείται η έναρξη μιας νέας σειράς αυξημένων δαπανών, των εξωσχολικών δραστηριοτήτων, όπως φροντιστήρια ελληνικών και ξένων γλωσσών, αθλητισμός και πολιτιστικές δραστηριότητες. Οι έρευνες της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) αποτυπώνουν με τον πιο γλαφυρό τρόπο τις δυσκολίες μιας οικογένειας στην Ελλάδα, καθώς μια πενταμελής οικογένεια χρειάζεται περίπου 1.800 ευρώ μηνιαίως για να καλύψει μόνο δευτερογενείς ανάγκες. Τέτοιες ανάγκες είναι τα φροντιστήρια και το καθημερινό χαρτζιλίκι. Τα ποσά ξεκινούν από 150 ευρώ μηνιαίως για παιδί δημοτικού και αυξάνονται στα 200 ευρώ για μαθητή γυμνασίου.
Η Ελένη Σ., λογίστρια, μιλώντας στο Documento περιγράφει ένα γολγοθά επιβίωσης: «Εχω τρία παιδιά: έντεκα, επτά και ενάμιση έτους. Συνολικά με τον σύζυγό μου βγάζουμε περίπου 2.200 ευρώ. Οι τιμές έχουν πάει στα ύψη. Κυνηγάμε προσφορές. Χρειαζόμαστε περίπου 250 ευρώ την εβδομάδα μόνο για το σουπερμάρκετ. Η μεγάλη πηγαίνει αγγλικά και ενόργανη, ο μεσαίος κάνει ποδόσφαιρο. Συνολικά δίνουμε για τις δραστηριότητες 300 ευρώ τον μήνα. Οσο μεγαλώνουν τα παιδιά οι υποχρεώσεις και τα έξοδα αυξάνονται κι αυτό μας αγχώνει. Επίσης πληρώνουμε ενοίκιο και τα έξοδα του σπιτιού αγγίζουν τα 600 ευρώ».
Μάλιστα πολλές φορές η μεγάλη αναμονή στα νοσοκομεία και η καθυστερημένη εξυπηρέτηση συνιστούν λόγους που αρκετοί γονείς προτιμούν να κάνουν ιδιωτική ασφάλεια. Η Ελένη Σ. προσθέτει σχετικά: «Κάποιες φορές προκύπτουν και έκτακτα έξοδα, όπως είναι ο παιδίατρος. Θα επιλέξουμε το ιδιωτικό, γιατί στο δημόσιο δύσκολα βγάζεις άκρη. Είναι φυσικό πως όσο πιο μικρά είναι τα παιδιά τόσο πιο συχνά αρρωσταίνουν. Εχει τύχει το μικρό μου παιδί να αρρωστήσει τρεις φορές σε ένα μήνα. Η επίσκεψη στον παιδίατρο είναι 30 ευρώ. Οριακά βγαίνει ο μήνας. Για να τα βγάλουμε πέρα κάνουμε υπερωρίες χωρίς να βλέπουμε τα παιδιά πολύ. Κάνουμε με τον σύζυγό μου βάρδιες ώστε να μη χρειαστεί να πληρώσουμε και μπέιμπι σίτερ. Δεν υπάρχουν οικογενειακές στιγμές, μόνο τρέξιμο».
Τη δύσκολη αυτή κατάσταση επιβεβαιώνει και ο Νίκος Σέντας, ιδιωτικός υπάλληλος, ο οποίος εξομολογείται: «Τα παιδιά μου είναι 15, 14 και έντεκα ετών. Ο μισθός μου είναι 1.200 ευρώ. Η σύζυγός μου εργάζεται εποχιακή, δουλεύει έξι μήνες, και το επίδομά της έχει διάρκεια μόνο τρεις μήνες. Συνεπώς, στους υπόλοιπους τρεις μήνες μπαίνει στο σπίτι μόνο ένας μισθός. Τα παιδιά πρέπει να κάνουν δραστηριότητες. Για τις δραστηριότητες θέλουμε συνολικά 500 ευρώ τον μήνα. Παίρνουμε το επίδομα παιδιού, που είναι 165 ευρώ τον μήνα. Τι να καλύψει; Για το σουπερμάρκετ θέλουμε 150 ευρώ εβδομαδιαίως. Δουλεύουμε για να πληρώνουμε».
Οι γονείς πρέπει να έχουν την απαιτούμενη οικονομική ικανότητα σε μια εποχή που οι μισθοί συρρικνώνονται συνεχώς και η ανεργία κτυπά κόκκινο. Η ελληνική οικογένεια, λοιπόν, αγανακτεί, σηκώνοντας σε πολλές περιπτώσεις τα χέρια ψηλά.
Βάσανο οι σπουδές
Αντίστοιχες δυσκολίες καταθέτει στο Documento και η Μαρία Καραπιδάκη, ξενοδοχοϋπάλληλος, μητέρα δυο παιδιών που σπουδάζουν: «Το ένα κάνει μεταπτυχιακό και το άλλο είναι τελειόφοιτος φοιτητής. Είναι πολύ δύσκολο να σπουδάζεις παιδιά σήμερα όταν τα έσοδα είναι περίπου 1.500 ευρώ. Η μεγάλη σπουδάζει και παράλληλα δουλεύει για να μη μας επιβαρύνει Ο μικρός επίσης δουλεύει τα καλοκαίρια. Πώς να συντηρήσεις δύο σπίτια όταν οι μισθοί είναι τόσο χαμηλοί; Ενα ενοίκιο για φοιτητικό στούντιο αγγίζει στην περιφέρεια τα 400 ευρώ, χώρια τα υπόλοιπα έξοδα. Είναι απλό: για να καλύψουμε τα τρέχοντα και απαραίτητα των παιδιών αξιοπρεπώς χρειάζεται όλος ο προϋπολογισμός. Τώρα πώς ζούμε; Θαύμα…».
Παρόμοια κατάσταση βιώνει και η Λυδία Μ., η οποία αναφέρει: «Εχω δύο παιδιά, το ένα κάνει μεταπτυχιακό και το άλλο δίνει πανελλήνιες. Ο μισθός μου πάει στη δόση του μεταπτυχιακού, το οποίο κοστίζει 7.500 ευρώ. Ζούμε στο Ρέθυμνο και το παιδί σπουδάζει Αθήνα, οπότε πληρώνουμε ενοίκιο, διατροφή, συν το δικό μας ενοίκιο. Μόνο για το σουπερμάρκετ θέλουμε 300 ευρώ τον μήνα. Επίσης πληρώνουμε και 300 ευρώ τον μήνα το φροντιστήριο για τις πανελλήνιες. Αυτή είναι η δωρεάν παιδεία; Καταλήγουμε να ζούμε με δανεικά».
Το να πάρει λοιπόν κάποιος την απόφαση να κάνει οικογένεια στην Ελλάδα αποτελεί μετέωρο βήμα…
Βραχνάς τα φροντιστήρια
Ιδιαίτερα προβληματική γίνεται η κατάσταση όταν το παιδί ξεκινήσει προετοιμασία για τις πανελλήνιες εξετάσεις. Τα πιο φτηνά δίδακτρα σε φροντιστήρια ξεκινούν από 300 ευρώ και φτάνουν ακόμη και τα 600-700 τον μήνα. Βέβαια ο γολγοθάς δεν τελειώνει στη Γ΄ λυκείου, καθώς με την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τα έξοδα τριπλασιάζονται, ενώ συχνά οι γονείς αγωνιούν μήπως το παιδί περάσει σε άλλη πόλη. Τα έξοδα ενοικίασης σπιτιού είναι σχεδόν δύο μισθοί, αφού οι γονείς είναι αναγκασμένοι να καταβάλλουν 700-800 ευρώ μέσα σε τριάντα ημέρες. Σχεδόν δύο μισθοί απαιτούνται μηνιαία για να φοιτήσει ένα παιδί σε μια σχολή. Το ερώτημα που προκύπτει είναι: μπορεί να αντέξει ένας γονέας ο οποίος είναι μισθωτός; Προφανώς και όχι. Ο Γιάννης Τζερνιάς, υπάλληλος σε μεταφορική εταιρεία, επιβεβαιώνει τη δραματική κατάσταση που οι γονείς καλούνται να αντιμετωπίσουν. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Εχω τρία παιδιά. Το μεγάλο σπουδάζει σε άλλη πόλη και τα άλλα δύο είναι 16 και 14 ετών. Τα έξοδα είναι ασήκωτα. Οι δύο μισθοί μας είναι συνολικά 2.000 ευρώ. Μόνο τα φοιτητικά έξοδα του παιδιού είναι 800 ευρώ με πολλή οικονομία. Τα άλλα δύο πρέπει να προετοιμαστούν για τις πανελλήνιες. Για τις δραστηριότητες δίνουμε 400 ευρώ. Για το σουπερμάρκετ περίπου 500 ευρώ τον μήνα. Υπάρχουν όμως και τα έξοδα του σπιτιού, το αυτοκίνητο κ.λπ. Τι να μου κάνει ένα επίδομα; Πώς θα καλυφθούν όλα αυτά; Οχι μόνο δεν βγαίνουν τα χρήματα, αλλά μπαίνεις και μέσα. Ούτε λόγος για αποταμίευση».