Η αξία του Εθνικού Νομίσματος και το Ισοζύγιο Πληρωμών

Οι Συναλλαγές μας με τους Ξένους/Εξωτερικό Εμπόριο.

Από εδώ πηγάζει η πηγή του φόβου των Ελλήνων για την δραχμή, με την έννοια, πως θα μπορούμε να αγοράζουμε οτιδήποτε θέλουμε από το εξωτερικό, αφού η δραχμή δεν θα έχει αξία. Αν ρωτήσετε γιατί δεν θα έχει αξία παίρνεις απίθανες απαντήσεις άσχετες με το θέμα.

Ακούς, ας πούμε, ότι δεν έχουμε χρυσό. Αν τους πεις ότι δεν χρειάζεται ούτε ένα γραμμάριο χρυσό για να εκδώσεις χρήμα σε κοιτούν με δυσπιστία και πολλοί με φόβο. Κατάλοιπα βαρβαρικών εποχών που ζουν ακόμα στον 21ο αιώνα. Πάντως ο φόβος που καλλιεργείται στους Έλληνες, από το κατεστημένο του ευρώ, έχει στον πυρήνα της αυτή την αντίληψη. Η δραχμή δεν θα έχει αξία, πράγμα που καταδεικνύει την έλλειψη εμπιστοσύνης των Ελλήνων στον εαυτό τους.

Φυσικά μια πρόχειρη παρατήρηση στο ότι λένε θα ήταν, πως οι 186 χώρες από τις 205 που παρέλασαν πριν λίγο καιρό στο Ρίο συναλλάσσονται μεταξύ τους, αλλά και με τις υπόλοιπες 19 χώρες που ανήκουν στη ευρωζώνη (σύνολο 205 αν δεν κάνω λάθος). Για να συναλλάσσονται πάει να πει ότι έχει αξία το νόμισμα τους, καίτοι η πλειοψηφία αυτών των χωρών δεν έχει χρυσό. Άρα η δραχμή γιατί να μην έχει αξία;

Ας πάμε καλύτερα στα οικονομικά.

Οι συναλλαγές μεταξύ χωρών αποκαλούνται διεθνείς εμπορευματικές συναλλαγές. Οι εξαγωγές δηλώνουν εμπορεύματα και υπηρεσίες που παρήχθησαν στη χώρα για να φύγουν από την χώρα, ενώ οι εισαγωγές είναι υπηρεσίες και εμπορεύματα που παρήχθησαν σε ξένες χώρες που εισέρχονται στη χώρα. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν κόστος για τους κατοίκους της χώρας, επειδή εκφράζουν κεφάλαιο, εργασία και πόρους τους οποίους οι κάτοικοι δεν μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν για να παράγουν προϊόντα που οι ίδιοι αλλιώς θα κατανάλωναν. Οι εισαγωγές είναι πραγματικό όφελος με την έννοια ότι έρχονται απ έξω και καταναλώνονται από τους κατοίκους τη χώρας. Με αυτή την έννοια αν οι εισαγωγές είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές τότε ο υλικός βιός των κατοίκων της χώρας είναι σαφώς καλύτερος. Οι εξαγωγές μπορούν να θεωρηθούν ως το κόστος των εισαγωγών.

Οι χρηματικές συναλλαγές δεν θεωρούνται ως εξαγωγές ή εισαγωγές. Αντιπροσωπεύουν χρηματικές ροές από και προς την χώρα και έχουν επίπτωση στην συναλλαγματική ισοτιμία του νομίσματος της χώρας με τα αλλά νομίσματα.

Οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με τα νομίσματα των χωρών που συναλλάσσονται. Αν θέλουμε να αγοράσουμε κάτι από την Ρωσία θα πρέπει να αναζητήσουμε ρούβλια δίνοντας δραχμές και αν η Ρωσία θέλει να αγοράσει κάτι από την Ελλάδα θα αναζητήσει δραχμές για να πληρώσει δίνοντας ρούβλια. Σε ποια ισοτιμία γίνεται η ανταλλαγή; Δηλαδή πόσες δραχμές θα πρέπει να δώσουμε να αγοράσουμε ένα ρούβλι ή ένα δολάριο αν θέλουμε να συναλλαχθούμε με την Αμερική.

Ας δούμε αυτό το θέμα.

Στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών του κόσμου το νόμισμα είναι μη μετατρέψιμο σε άλλο νόμισμα αναφοράς ή σε χρυσό και παράλληλα τα νομίσματα τους τα αφήνουν ελευθέρα να διακυμαίνονται στις διεθνείς αγορές. Αυτό σημαίνει ότι έχουν ανεξάρτητη νομισματική πολιτική, δηλαδή οι χώρες μόνες τους καθορίζουν το ύψος του επιτοκίου που επιθυμούν, και όχι οι τραπεζίτες όπως σήμερα γίνεται στην Ευρωζώνη, ενώ η δημοσιονομική τους πολιτική, δηλαδή οι κρατικές δαπάνες, στοχεύει στη διατήρηση της πλήρους απασχόλησης.

Δεδομένων αυτών, ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα έχει χρόνιο πρόβλημα στο ισοζύγιο πληρωμών της, δηλαδή οι εισαγωγές της είναι μεγαλύτερες των εξαγωγών της, δηλαδή η αξία των εισαγωγών της σε δραχμές είναι μεγαλύτερη σε αξία των εξαγωγών της σε δραχμές. Τι σημαίνει αυτό; Ότι άνθρωποι στο εξωτερικό επιθυμούν να διακρατούν την ελληνική δραχμή, δηλαδή να αποταμιεύουν σε ελληνικές δραχμές και ομόλογα από το να αγοράζουν με τις δραχμές που έχουν άλλα ελληνικά προϊόντα. Εάν αγόραζαν δεν θα υπήρχε πρόβλημα στο ισοζύγιο πληρωμών. Θα είχαμε ισοσκελισμένο ισοζύγιο πληρωμών.

Αυτοί λοιπόν που στο εξωτερικό αποταμιεύουν σε ελληνικά αξιόγραφα (ομόλογα, μετοχές, δραχμές) επί της ουσίας είναι μέρος των αποταμιευτών που αποταμιεύουν μέσα στην Ελλάδα. Και οι δυο έχουν τις αποταμιεύσεις τους σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου για να κερδίζουν και κάποιο τόκο. Οι αποταμιεύσεις είναι ούτως ή άλλως εκπεφρασμένες σε δραχμές. Φυσικά αυτοί που αποταμιεύουν στο εξωτερικό σε ελληνικά ομόλογα ή δραχμές ή σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα, κάλλιστα μπορούν να απαλλαγούν από τις ελληνικές δραχμές μέσω της αγοράς συναλλάγματος αγοράζοντας κάποιο άλλο νόμισμα.

Οι δραχμές αλλάζουν χεριά, η αποταμίευση παραμένει ιδία ως προς τον αριθμό των δραχμών, ενώ η αξία αυτών των δραχμών καθημερινά ίσως να μεταβάλλεται στη διεθνή αγορά συναλλάγματος.

Όπως έχει τονιστεί από τις αποταμιεύσεις εξαρτάται η απασχόληση και εντεύθεν η δαπάνη του δημοσίου τομέα για να στηρίξει την πλήρη απασχόληση. Οι αυξημένες κρατικές δαπάνες για την μείωση της ανεργίας όταν αυτή αυξηθεί αντιστοιχεί στην επιθυμία του ιδιωτικού τομέα να αποταμιεύει.

Με άλλα λόγια αν οι εισαγωγές αυξηθούν, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δυνατόν να χαθούν θέσεις εργασίας, τότε το κράτος αυξάνει τις δαπάνες του για να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και μειώνει τους φόρους ώστε να παρακινηθεί και ο ιδιωτικός τομέας στην προσπάθεια δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Κατά συνέπεια οι αυξημένες εισαγωγές δεν πρέπει να θεωρούνται κάτι κακό, όπως μας λένε οι νεοφιλελεύθεροι, αλλά μέρος της καλύτερης ζωής του εντόπιου πληθυσμού.

Πως θα διακυμαίνεται όμως η τιμή του νομίσματος στις διεθνείς αγορές;

Στην ουσία αυτό είναι αδιάφορο όσο οι ξένοι επιθυμούν να αποταμιεύουν σε ελληνικά αξιόγραφα, δηλαδή εμείς να εισάγουμε. Καλύτερα να παίρνεις παρά να δίνεις. Αλλά τι ακριβώς είναι εκείνο που λαμβάνουν οπ όψη οι αγορές για να αξιολογήσουν ένα νόμισμα; Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο υπόδειγμα για την αποτίμηση κάποιου νομίσματος. Αλλά τα στοιχεία που λαμβάνονται υπ’ όψη είναι εκείνα της εγχώριας οικονομίας και κυρίως ο πληθωρισμός, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης, η ανεργία, το ύψος των επιτοκίων. Όλα αυτά είναι υπό τον έλεγχο μιας κυβέρνησης που ασκεί σοβαρή νομισματική πολίτη, δημοσιονομική πολιτική και εισοδηματική πολιτική.

Επίλογος

Αυτό που τονίστηκε σε αυτό το κείμενο είναι ότι μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα, που δεν είναι μετατρέψιμο σε άλλο νόμισμα αναφοράς και που διακυμαίνεται ελευθέρα στις αγορές, έχει την πλήρη ελευθερία να επιδιώξει τους στόχους της πλήρους απασχόλησης, της οικονομικής ανάπτυξης, της σταθερότητας των τιμών με άλλα λόγια να επιδιώξει την ευημερία του Λαού. Στην περίπτωση μας και να απαλλάξει τον Λαό από επαχθή χρέη μέσω μιας γενικής παραγραφής χρεών (σεισάχθεια).

Αυτός ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί με το ευρώ, που ο στόχος είναι η διαφύλαξη της αξίας του ευρώ υπέρ των τραπεζιτών και των άθλιων πολιτικών τους, που απαιτεί διαρκή φτώχεια και αναταραχή μεταξύ των Λαών. Με το ευρώ, ο κάθε Λαός μέσα στη λιτότητα, προσπαθεί να πετάξει μπαλάκι το πρόβλημα του στον άλλον Λαό. Το ευρώ πέραν του γεγονότος ότι ως οικονομική σύλληψη είναι ατελέσφορη, είναι και γεωπολιτικά επικίνδυνη.

*Ο Σπύρος Στάλιας είναι Οικονομολόγος Ph.D.