Οι ανακατατάξεις στο χώρο των «μ.μ.ε.» αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της κρίσης του αστικού συστήματος κυριαρχίας. Τα τελευταία χρόνια οι ανακατατάξεις έχουν ενταθεί εξ αιτίας των Μνημονιακών μέτρων και της «επιτροπείας» των υπερεθνικών ελίτ Βρυξελών και Βερολίνου. Ιδιαίτερα με αφορμή την έκδοση των νέων ραδιοτηλεοπτικών αδειών, βγήκε στην επιφάνεια το ανταγωνιστικό «σύστημα διαπλοκής», εκπροσώπων της οικονομικής ολιγαρχίας, της πολιτικής ελίτ του αστικού συστήματος και των βαρόνων των media. Το «σύστημα» επιχειρεί την ανασυγκρότηση του με νέους «παίκτες», φορτώνοντας ταυτόχρονα ….«εν τις πολλές αμαρτίαις» δράση του στις πλάτες του ελληνικού λαού.
Τα κυρίαρχα media ….«κήπος του κακού»
Τα σύγχρονα «μ.μ.ε.», έντυπα-ραδιοτηλεοπτικά-ηλεκτρονικά, ιδιωτικά και δημόσια, λειτουργούν ως ιδεολογικοί μηχανισμοί χειραγώγησης και παραπληροφόρησης της «κοινής γνώμης», υπέρ των συμφερόντων του αστικού συστήματος. Ταυτόχρονα εξυπηρετούν τα ιδιαίτερα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των ιδιοκτητών τους, λαμβάνοντας ως αντιπαροχή ευνοϊκές ρυθμίσεις, για την πολιτική στήριξη που παρέχουν.
Ειδικότερα την τελευταία πενταετία, όλοι ανεξαιρέτως οι ιδιοκτήτες των μεγάλων «μ.μ.ε.» (εφημερίδων και ραδιοτηλεοπτικών μέσων), είχαν εκ μέρους των κυβερνήσεων, σκανδαλώδη ευνοϊκή μεταχείριση, με παροχή «θαλασσοδανείων» και την εξασφάλιση διαφημίσεων, πέρα από την απουσία άδειας λειτουργίας με αντίστοιχο τίμημα. Ειδικότερα τα δάνεια που είχαν συνάψει οι 11 μεγαλύτερες «μιντιακές» επιχειρήσεις το 2015 από τις συστημικές τράπεζες (Εθνική, Πειραιώς, Alpha, Eurobank), προσέγγιζαν το 1 δις €. Ειδικότερα το Mega-Τηλέτυπος, είχαν πάρει 70 εκατ., ο ΔΟΛ 197 εκατ., η Πήγασος-Έθνος 157 εκατ., η ΙΡΙΣ (ΔΟΛ-Πήγασος) 25 εκατ., ο Αντέννα-Μακεδονία 169 εκατ., ο Σκάϊ-Καθημερινή 105 εκατ., ο STAR 56 εκατ., η Alpha–Demco 14 εκατ., το Πρώτο Θέμα 11 εκατ. κλπ.
Το μεγαλύτερο μέρος των παραπάνω δανείων, είναι σήμερα «κόκκινα» με πρωταγωνιστές τα δάνεια των συγκροτημάτων ΔΟΛ (όμιλος Λαμπράκη-Ψυχάρη) και «Πήγασος» (όμιλος Μπόμπολα), συνολικού ύψους 453 εκατ. €. («Εφ/Συν», 18.10.15) Παράλληλα σημαντικό μέσο στήριξης των «μ.μ.ε.» είναι τα «διαφημιστικά πακέτα» από δημοσίους φορείς και τράπεζες. Ειδικότερα το 2015, σε σύνολο 14 εκατ. διαφημιστικής δαπάνης εκ μέρους των τραπεζών, το μεγαλύτερο μέρος πήγε σε 11 συστημικά συγκροτήματα «μ.μ.ε.». Ειδικότερα ο ΔΟΛ (Ψυχάρης) πήρε 2,9 εκατ., ο Πήγασος-Έθνος (Μμπόμπολας) πήρε 2,4 εκατ., ο Τηλέτυπος-Mega (Ψυχάρης-Μπόμπολας-Βαρδινογιάννης) 2 εκατ., το STAR (Βαρδινογιάννης) 1 εκατ., η Καθημερινή-Σκάϊ (Αλαφούζος) 3,4 εκατ., ο Αντέννα (Κυριακού) 2,1 εκατ., κλπ.
Η άλλη όψη της ασυδοσίας των βαρόνων των media, είναι η «ντε φάκτο», πέρα από τη «ντε γιούρε» (Μνημονιακή), κατάργηση θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζόμενων. Η μείωση του κύκλου εργασιών λόγω κρίσης και η λαφυραγώγηση των εταιριών με θαλασσοδάνεια υπέρ των ιδιοκτητών και οι υψηλές αμοιβές των «τηλεπερσόνων» (golden boys), οδήγησαν πολλές εταιρίες σε αρνητικά αποτελέσματα, με κύρια θύματα τους εργαζόμενους. Με βάση τα επίσημα στοιχεία το 2016, στα ιδιωτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας απασχολούσαν περίπου 2.000 εργαζόμενους σε συνθήκες διαρκών μειώσεων προσωπικού, απολύσεων, ατομικών συμβάσεων, απανωτών περικοπών και καθυστερήσεων στην καταβολή δεδουλευμένων, καταπάτησης ωραρίων εργασίας, αντικατάσταση μισθολογίων με προσωρινές συμβάσεις και μπλοκάκια κά. Επίσης πολλοί εργαζόμενοι δηλώνονταν από τους καναλάρχες ως εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης, ενώ οι απασχολούμενοι σε εργολάβους (εξωτερικούς παραγωγούς) για τις πρωινές ή μεταμεσονύκτιες εκπομπές ήταν απλήρωτοι για μήνες και αδιευκρίνιστες συνθήκες εργασίας.
Το Mega-σκάνδαλο και οι προεκτάσεις του
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, επιχείρησε πριν ένα χρόνο με νομοθέτηση χορήγησης ραδιοτηλεοπτικών αδειών με δημόσιο διαγωνισμό να βάλει μια «τάξη» στο χώρο των ιδιωτικών media. Ταυτόχρονα επεδίωξε (και επιδιώκει) την ανακατανομή της «πίτας» των συχνοτήτων, με στόχο τη δημιουργία «φίλα κείμενων» ραδιοτηλεοπτικών μέσων, διαιωνίζοντας και όχι καταπολεμώντας τη διαπλοκή. Ο διαγωνισμός για τη χορήγηση των 4 αδειών έχει ακυρωθεί και μετά το διορισμό νέου ΕΣΡ, προβλέπεται να γίνει νέος κύκλος με άγνωστο ακόμα αριθμό «μέσων» πανεθνικής εμβέλειας.
Παράλληλα έχει ξεκινήσει η εκκαθάριση των υπερχρεωμένων εταιριών «μ.μ.ε.» με καταγγελία των «κόκκινων» δανείων από τις τράπεζες, ένταξη σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης, πλειστηριασμούς περιουσιακών στοιχείων κλπ. Το πρώτο βήμα έγινε με το συγκρότημα ΔΟΛ (Λαμπράκη-Ψυχάρη) και θα ακολουθήσει, απ’ ότι φαίνεται, με το συγκρότημα «Πήγασος-Έθνος» (Μπόμπολα). Στον πλειστηριασμό για τα περιουσιακά στοιχεία του ΔΟΛ, πλειοδότης ήταν η εταιρία «Alter Ego» του ομίλου Μαρινάκη, ο οποίος με 22,89 εκατ. € έγινε ιδιοκτήτης των εφημερίδων «Νέα» και «Βήμα», των ιστοσελίδων «in.gr», «vima.gr», «nea.gr» και του Ρ/Σ «Βήμα FM», καθώς 50% των μετοχών της εκτυπωτικής μονάδας «Ίρις», καθώς 42,22% του πρακτορείου διανομής «Άργος». Όσον αφορά τις κτηριακές υποδομές του ΔΟΛ, πέρασαν αντί ποσού 3,75 εκατ. στην Alpha Αστικά Ακίνητα.
Επίσης ο όμιλος Μαρινάκη απόκτησε το μερίδιο που κατείχε ο ΔΟΛ στην εταιρία «Τηλέτυπος» (22,1%) που έχει το κανάλι «Mega». Έτσι η νέα μετοχική σύνθεση του «Mega» έγινε: όμιλος Βαρδινογιάννη 37%, όμιλος Μαρινάκη 22,1%, όμιλος Σαββίδη 19,6% (πρόσφατα εξαγόρασε το μερίδιο του Μπόμπολα στο Mega), όμιλος Κοπελούζου 4,5% και όμιλος Ρέστη 3,1%, κά. Η αλλαγή σύνθεσης στην «Τηλέτυπος» (Mega), έγινε αντικείμενο καταγγελιών μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για «νέα διαπλοκή» (Σαββίδης άνθρωπος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και Μαρινάκης άνθρωπος της ΝΔ, ενώ οι …Βαρδινογιάννης, Κοπελούζος, Ρέστης, παραμένουν προφανώς .…αγνώστου πολιτικής ταυτότητας).!
Ωστόσο η εκκαθάριση του ΔΟΛ άφησε πίσω του μια μεγάλη «εκκρεμότητα» και ένα μεγάλο «ερωτηματικό». Η «εκκρεμότητα» είναι οι εκατοντάδες εργαζόμενοι, οι οποίοι επτά μήνες τώρα είναι απλήρωτοι και χωρίς αποζημίωση εφ’ όσον θεωρούνται απολυμένοι. Σύμφωνα με τη νομοθεσία από το συνολικό ποσό της ρευστοποίησης του ΔΟΛ (γύρω στα 27 εκατ. €), μόλις 25% θα πάει σε Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και εργαζόμενους. Πρακτικά οι 350 εργαζόμενοι έχουν «λαμβάνειν» από ένα ποσό γύρω στο 6,5 εκατ. €, δηλ. 10% περίπου των συνολικών αποζημιώσεων και δεδουλευμένων.!!!
Από την άλλη ο όμιλος Μαρινάκη (ο οποίος εκτός από ναυτιλιακές δραστηριότητες, ελέγχει και άλλα «μ.μ.ε.», καθώς την ΠΑΕ Ολυμπιακός), παίρνει χωρίς βάρη και υποχρεώσεις, εμπράγματες και άυλες αξίες του ΔΟΛ, ενώ οι πρώην ιδιοκτήτες του (βασικά οικογένειες Λαμπράκη και Ψυχάρη), δεν θα έχουν καμιά συνέπεια για χρέη ύψους 235 εκατ. €, δηλ. 175 εκατ. θαλασσοδάνεια σε τράπεζες και 60 εκατ. σε προμηθευτές (οι τελευταίοι θα μοιραστούν γύρω στα 2,5 εκατ. €). Το «ερώτημα» που προκύπτει είναι αν θα υπάρξει διαχειριστικός έλεγχος για τη χρήση των δανείων του ΔΟΛ, από τη στιγμή που ο ελληνικός λαός εκλήθη να καταβάλει 40 δις για τη σωτηρία (ανακεφαλαιοποίηση) των τραπεζών; Φυσικά δεν περιμένουμε απάντηση από τη μνημονιακή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ούτε από τα κόμματα του μνημονιακού τόξου, που θορυβούν για να υποδηλώσουν την ύπαρξή τους ως υποψήφιοι διαχειριστές της «διαπλοκής» και της νομής της πολιτικής εξουσίας.
Η εξυγίανση των «μ.μ.ε.», κρίκος της εναλλακτικής πολιτικής
Οι ανακατατάξεις και η ασυδοσία στο πεδίο των «μ.μ.ε.», φέρνει στο προσκήνιο ένα κεντρικό ερώτημα. Τι χρειάζεται για να σπάσει ο φαύλος κύκλος διαπλοκής των βαρόνων των media με την πολιτική εξουσία και την οικονομική ολιγαρχία, ώστε να διασφαλιστεί ένα γνήσιο δημοκρατικό πλαίσιο προσφοράς του κοινωνικού αγαθού «ενημέρωση»; Η απάντηση ενέχει την οικονομική, κοινωνική και πολιτική διάσταση. Το βάθος των αλλαγών εξαρτάται από το ποιος βρίσκεται κατ’ αρχάς στην κυβέρνηση και ποιος τελικά κατέχει την πολιτική και οικονομική εξουσία. Μια αριστερή-αντιμνημονιακή κυβέρνηση θα μπορούσε μεταβατικά να προωθήσει ριζοσπαστικά μέτρα, ώστε να σταματήσει ο απόλυτος έλεγχος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης από την εκάστοτε κυβέρνηση, καθώς οι δίαυλοι διαπλοκής μεταξύ πολιτικής ελίτ και ιδιωτικών συμφερόντων.
Ειδικότερα σε ότι αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς, εκτός από δημόσια και ιδιωτικά «μ.μ.ε.», χρειάζεται να αναπτυχθούν συνεργατικής μορφής μέσα, τύπου ΕΡΤ-ΟΡΕΝ, καθώς και «μ.μ.ε.» ιδιοκτησίας κοινωνικών οργανώσεων. Επίσης ο «πάροχος» της ψηφιακής πλατφόρμας να μην ταυτίζεται με τον «πάροχο» του περιεχομένου (τν). Να υπάρχει έλεγχος και περιορισμός της συγκέντρωσης «μ.μ.ε.», με την απαγόρευση συμμετοχής σε περισσότερα του ενός μέσα (τν, Ρ/Σ, εφημερίδα), καθώς και απαγόρευση συμμετοχής πολιτικών προσώπων. Πλήρης αυτονομία της δημόσιας Ρ/Τα, τόσο έναντι της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος, όσο και έναντι οργανωμένων ιδιωτικών συμφερόντων.
Όσον αφορά τη χορήγηση αδειών, να γίνεται με δημόσιο διαγωνισμό και για περιορισμένο χρόνο (5ετία), με δυνατότητα ανάκλησης της άδειας από το ΕΣΡ, όταν παραβιάζονται οι όροι και προϋποθέσεις που χορηγήθηκαν. Από τους διαγωνισμούς θα πρέπει να αποκλείονται, όσοι έχουν οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία και εργαζόμενους, δεν σέβονται εργασιακά και επαγγελματικά δικαιώματα και τον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Η εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας, θα διασφαλίζει την πολυφωνική ενημέρωση, την αντικειμενικότητα και την με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, ποιότητα προγραμμάτων, τήρηση εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, κά.
Στη σύνθεση των οργάνων εποπτείας (ΕΣΡ), θα πρέπει να συμμετέχουν εκπρόσωποι κοινωνικών οργανώσεων, ενώ οι εργαζόμενοι στο «μέσο», θα πρέπει να έχουν δικαίωμα ελέγχου των επιλογών της διοίκησης και ζητήματα που αφορούν εργασιακά δικαιώματα. Ιδιαίτερη σημασία έχει η διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζόμενων στο νέο τοπίο που θα διαμορφωθεί με τη χορήγηση των αδειών.
Τέλος πάνω απ’ όλα, πρέπει να ενισχυθεί ο δημόσιος έλεγχος των απλών πολιτών, η επιδοκιμασία, η απόρριψη, η κριτική και η ανάδειξη σε αντιπροσωπευτικά βουλευόμενα όργανα, γνήσιων εκπροσώπων των ζωτικών τους συμφερόντων, που να βάζουν αποφασιστικά εμπόδια σε αρνητικές παρενέργειες που παρατηρούνται στη λειτουργία των σύγχρονων «μ.μ.ε.».
9.6.17
