Οι στόλοι των μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35 των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ που χρησιμοποιούνται από την Πολεμική Αεροπορία, τους Πεζοναύτες και το Ναυτικό συνεχίζουν να υποφέρουν από χαμηλά ποσοστά διαθεσιμότητας, τα οποία, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Γραφείου του Γενικού Επιθεωρητή του Υπουργείου Άμυνας, παρέμειναν μόλις στο 50%. Η έκθεση που δημοσιεύτηκε στις 19 Δεκεμβρίου παρατήρησε ότι παρόλο που «τα αεροσκάφη δεν ήταν διαθέσιμα για πτήσεις τις μισές φορές» και τα προβλήματα συντήρησης σήμαιναν ότι δεν πληρούσαν τις «ελάχιστες απαιτήσεις στρατιωτικής θητείας», το Πεντάγωνο εξακολουθούσε να καταβάλλει στον κύριο εργολάβο του μαχητικού, την Lockheed Martin, 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια χωρίς καμία οικονομική προσαρμογή. Η έκθεση τόνισε ότι το Πεντάγωνο «δεν θεωρούσε με συνέπεια την Lockheed Martin υπεύθυνη για την κακή απόδοση που σχετίζεται με τη συντήρηση του F-35», για την οποία η εταιρεία είναι υπεύθυνη βάσει των υφιστάμενων συμβάσεων.
Τα χαμηλά ποσοστά διαθεσιμότητας του F-35 και οι εξαιρετικά υψηλές ανάγκες συντήρησης και το κόστος συντήρησής του συνεχίζουν να προσελκύουν σημαντική κριτική, καθώς οι δεσμεύσεις για βελτίωσή του έχουν σταθερά αποτύχει. Τα ποσοστά διαθεσιμότητας μόλις περίπου 50% είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα αν λάβουμε υπόψη ότι το F-35 είναι ο νεότερος τύπος μαχητικού αεροσκάφους στον αμερικανικό στόλο, με τους στόλους F-15 και F-16 της εποχής του Ψυχρού Πολέμου να διατηρούνται διαθέσιμοι σε πολύ υψηλότερα ποσοστά παρά την κατά δεκαετίες πιο μακροχρόνια φθορά των πλαισίων τους τους. Αυτό δείχνει ότι τα ποσοστά διαθεσιμότητας του F-35 θα μπορούσαν να μειωθούν σημαντικά, πιθανώς σε περίπου 35%, καθώς ο στόλος αρχίζει να γερνάει και οι ανάγκες συντήρησης αυξάνονται. Η σχετικά σύντομη διάρκεια ζωής του πλαισίου του F-35, μόλις 8.000 ωρών, σε σύγκριση με τις 20.000 ώρες για το νέο μαχητικό F-15EX, το καθιστά ιδιαίτερα επιρρεπές στο να δει τις απαιτήσεις συντήρησης και το κόστος συντήρησης να αυξάνονται σημαντικά κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Οι εκθέσεις του Πενταγώνου έχουν επανειλημμένα επισημάνει ότι το F-35 πάσχει από χαμηλή αξιοπιστία και ότι το υψηλό λειτουργικό του κόστος θα μπορούσε να το καταστήσει μη προσιτό στους αριθμούς που αρχικά αναμενόταν να αγοραστούν. Προηγουμένως, σχολιάζοντας τα χαμηλά ποσοστά διαθεσιμότητας του F-35 τον Σεπτέμβριο του 2023, ο Πρόεδρος της Υποεπιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων για τις τακτικές αεροπορικές και χερσαίες δυνάμεις, Ρομπ Γουίτμαν, δήλωσε ότι η υπομονή του Καπιτωλίου για τον χειρισμό του ζητήματος από την Lockheed Martin είχε φτάσει «στο τέλος αυτού που θα ήταν λογικό». Αναφερόμενος στα πρόσφατα ευρήματα σχετικά με τα ποσοστά διαθεσιμότητας του αεροσκάφους ως «βαθιά ανησυχητικά», αναφώνησε: «Είναι ένα νέο αεροσκάφος – γιατί είναι στο 55%;», που ήταν το ποσοστό διαθεσιμότητας του στόλου εκείνη την εποχή. Με το κόστος κύκλου ζωής όλων των προγραμματισμένων και των τρεχόντων F-35 να αναμένεται να κοστίσει στο Πεντάγωνο 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο μεγάλων περικοπών στις προγραμματισμένες παραγγελίες για το αεροσκάφος. Τα προβλήματα με τον κινητήρα F135 του F-35 ήταν ένας από τους κύριους παράγοντες χαμηλών ποσοστών διαθεσιμότητας.
Παρόλο που το F-35 υποφέρει από ένα ευρύ φάσμα σημαντικών ελλείψεων, η έλλειψη παρόμοιων προηγμένων τύπων μαχητικών στην παραγωγή στον Δυτικό κόσμο έχει διασφαλίσει ότι το πρόγραμμα έχει το απόλυτο μονοπώλιο στην προμήθεια τακτικών μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς συμβατών με το ΝΑΤΟ. Το μαχητικό, παρά όλα τα μειονεκτήματα, έχει διατηρήσει συντριπτική υπεροχή έναντι όλων των άλλων δυτικών τύπων μαχητικών, με μερική εξαίρεση το νέο F-15EX «4+ γενιάς». Το μέλλον του προγράμματος γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιο, ωστόσο, καθώς τόσο η Κίνα όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνονται έτοιμες να θέσουν σε λειτουργία τα πρώτα μαχητικά έκτης γενιάς τους τη δεκαετία του 2030, με την αξία των μετοχών της Lockheed Martin να έχει πληγεί σημαντικά μετά την αποκάλυψη των πρώτων μαχητικών έκτης γενιάς από την Κίνα τον Δεκέμβριο του 2024, ειδικά λόγω της μεγάλης πιθανότητας ότι αυτό θα μειώσει τη ζήτηση για το F-35 καθώς θα μείνει πίσω μια γενιά. Το Πεντάγωνο μείωσε στο μισό τις προγραμματισμένες προμήθειες των μαχητικών για το 2026 και θα συνεχίσει να προμηθεύεται το αεροσκάφος με πολύ μειωμένες τιμές για το υπόλοιπο της δεκαετίας.
Ένα πρόσφατο κύριο ζήτημα με το πρόγραμμα F-35 ήταν οι αυξανόμενες καθυστερήσεις που εμποδίζουν τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του αεροσκάφους στο πρότυπο Block 4, παρά τις σημαντικές μειώσεις στο εύρος των αναβαθμίσεων που έχουν οδηγήσει σε «αποδυνάμωση» των απαιτήσεων του Block 4. Αυτό έρχεται μετά από μια μακρά ιστορία αποδυνάμωσης των απαιτήσεων απόδοσης για τη μείωση της έκτασης των καθυστερήσεων. Ένας έλεγχος του προγράμματος από το Γραφείο Λογοδοσίας της Κυβέρνησης τον Σεπτέμβριο διαπίστωσε ότι το Μπλοκ 4 θα «έχει πλέον λιγότερες δυνατότητες, θα βιώσει καθυστερήσεις στο F-35 και θα έχουν άγνωστο κόστος», και ότι «το Μπλοκ 4 θα αποτελείται πλέον από «ένα υποσύνολο των αρχικών 66… δυνατοτήτων και εκείνων που προστέθηκαν τα επόμενα χρόνια». Αυτές οι καθυστερήσεις έρχονται σε μια εποχή που οι εξελίξεις στην κινεζική αεροπορική ισχύ έχουν καταστήσει την ενίσχυση των δυνατοτήτων του F-35 ολοένα και πιο επείγουσα προτεραιότητα.
Σημειώσεις Ίσκρα:
– Το πρόγραμμα των F-35 αποτελεί μάλλον το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία των στρατιωτικών προμηθειών των ΗΠΑ. Η μορφή των συμβάσεων του Αμερικάνικου δημοσίου με την κατασκευάστρια Lockheed Martin είναι αποικιακού τύπου: Η κατασκευάστρια έχει το μονοπώλιο στη συντήρηση των αεροσκαφών, σε τιμές που καθορίζει μονομερώς και χωρίς καμία ρήτρα που να εξασφαλίζει την ποιότητα της συντήρησης. Ουσιαστικά, η Lockheed Martin δεν έχει κανένα κίνητρο να βελτιώσει την ποιότητα των αεροσκαφών, αφού όσο περισσότερες βλάβες εμφανίζουν, τόσο περισσότερο πληρώνεται για τη συντήρησή τους. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των βουλευτών είναι στο μισθολόγιο της Blackrock ( η οποία ελέγχει τη Lockheed Martin), δημιουργούν καθεστώς ομηρίας του αμερικάνικου δημοσίου.
– Εννοείται ότι αυτά που ισχύουν για τα F-35, ισχύουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό για τα περισσότερα οπλικά συστήματα της Δύσης, πράγμα που εξηγεί γιατί η Ρωσία, με στρατιωτικό προϋπολογισμό υποπολλαπλάσιο αυτού της δύσης, την κατατροπώνει στα πεδία της μάχης.
– Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν καταφέρει να κατασκευάσουν μαχητικά πέμπτης γενιάς με στοιχειώδη αξιοπιστία, τα σχέδια για κατασκευή αεροσκάφους 6ης γενιάς από μέρους τους φαντάζουν σαν ανέκδοτο. Το F-47, το προγραμματιζόμενο αεροσκάφος 6ης γενιάς, που υποτίθεται ότι θα μπει σε ενεργή υπηρεσία στις αρχές της δεκαετίας του 2030, είναι πολύ πιθανόν να μην πετάξει ποτέ. Πράγμα που δε σημαίνει βέβαια ότι οι αμερικάνοι φορολογούμενοι δεν θα το πληρώσουν σαν να είχε μπει σε λειτουργία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το F-47 το αναπτύσσει η Boeing, γνωστή για τις παταγώδεις αποτυχίες των αεροσκαφών της – πολιτικών και στρατιωτικών – τα τελευταία χρόνια.
– Το F-35, που πρωτοπέταξε πριν από 19 χρόνια, δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε πολεμικές επιχειρήσεις υψηλής έντασης. Οι όποιες δυνατότητες έχει στα χαρτιά, δεν έχουν δοκιμαστεί στην πράξη. Εννοείται ότι αν ποτέ χρησιμοποιηθεί σε απαιτητικές συνθήκες μάχης, η καταπόνησή του θα είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι σε πτήσεις ρουτίνας και επομένως η διαθεσιμότητά του θα πέσει αισθητά κάτω και από το εξευτελιστικό 50%.
– Αρκετά χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός βρετανικού F-35. Τις μέρες που ο Τραμπ προσπαθούσε να πείσει την Ινδία να επιλέξει τα F-35 για τον εκσυγχρονισμό του στόλου της, ένα Βρετανικό F-35 έκανε αναγκαστική προσγείωση σε Ινδικό αεροδρόμιο λόγω βλάβης. Ένα μήνα μετά, δεν είχε ακόμη γίνει δυνατό να επισκευαστεί και να απογειωθεί. Για κάποιο περίεργο λόγο, η Ινδία απέκλεισε τα F-35 από τη λίστα των υποψηφίων για αγορά τύπων αεροσκαφών.