Εγκρίθηκε επίσημα την 1η Οκτωβρίου από την πρόεδρο της Commission, Ursula von der Leyen, ωστόσο, η πρόοδος του έργου είναι ανύπαρκτη.
Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron ήταν από τους πρώτους που εξέφρασαν σκεπτικισμό, προειδοποιώντας πως το σχέδιο «απλουστεύει επικίνδυνα μια σύνθετη πραγματικότητα».
Αντί για ψηφιακά τείχη και σύνορα υπό διαρκή επιτήρηση, ο Macron προτείνει επένδυση σε προηγμένα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ανάλυσης απειλών — μια πιο στρατηγική, λιγότερο «θεαματική» αλλά πιο αποτελεσματική προσέγγιση.
«Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης, όχι φράχτες από drones», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Η Von der Leyen προχωρά παρά τις αντιστάσεις
Αν και η πρωτοβουλία φέρει το προσωπικό αποτύπωμα της von der Leyen, συναντά σοβαρές αντιδράσεις εντός της Ένωσης.
Πέρα από την προσθήκη 4 δισ. ευρώ σε στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία —εκ των οποίων τα 2 δισ. προορίζονται για παραγωγή drones— το σχέδιο περιλαμβάνει και την κατασκευή:
• Του Eastern Flank Watch, για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών
• Ενιαίας ευρωπαϊκής ασπίδας αεράμυνας
• Αμυντικής ασπίδας στο Διάστημα (Space Defense Shield)
Από όλα αυτά, ωστόσο, το Drone Wall έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη πολιτική και θεσμική αντιπαράθεση.
Προώθηση από τα ανατολικά, σκεπτικισμός από τα δυτικά
Τα κράτη της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης —σε άμεση γεωγραφική εγγύτητα με τη Ρωσία— βλέπουν το drone wall ως απαραίτητο μέτρο εθνικής και ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Αντιθέτως, πολλές χώρες του ευρωπαϊκού νότου και της Δυτικής Ευρώπης (όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία) προβληματίζονται για τη βιωσιμότητα του έργου, την ανισοκατανομή των ωφελειών και των βαρών και τον κίνδυνο περαιτέρω στρατιωτικοποίησης των εξωτερικών συνόρων
Η Ουγγαρία μάλιστα έχει αρνηθεί να συμμετάσχει, δημιουργώντας σοβαρά λειτουργικά κενά στη σχεδιαζόμενη αλυσίδα παρακολούθησης.
Ως αποτέλεσμα το κόστος εκτοξεύεται — και μαζί του και οι ενδοευρωπαϊκές εντάσεις.
Αρχικά, οι βαλτικές χώρες ζήτησαν μόλις 12 εκατομμύρια ευρώ για το 2024.
Πλέον, μόνο η Λιθουανία έχει αιτηθεί 1,6 δισ. ευρώ, προκαλώντας ερωτήματα για τη διαφάνεια, τη στρατηγική προτεραιότητα και το πολιτικό ρεαλισμό του έργου.
Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Boris Pistorius , παρότι δεν αντέδρασε δημόσια, εξέφρασε επιφυλάξεις σε κλειστή σύσκεψη, ζητώντας να επικεντρωθεί η Ε.Ε. σε πιο πρακτικά και άμεσα εφαρμόσιμα αμυντικά έργα.
Η Ουκρανία και το ΝΑΤΟ βλέπουν… drones παντού
Η Ουκρανία, σε συνεργασία με τη Βρετανία και τη Ρουμανία, ήδη συμμετέχει στην ανάπτυξη drones για την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, με το κοινό project «Octopus».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Mark Rutte υπογράμμισε πως το χαμηλό κόστος των drones τα καθιστά ιδανικά για άμυνα έναντι πολυδάπανων πυραυλικών συστημάτων.
«Δεν μπορούμε να ξοδεύουμε εκατομμύρια ευρώ για να ρίχνουμε drones που κοστίζουν λίγες χιλιάδες», είπε με σαφήνεια.
Ρωσική χλεύη και γελοιοποίηση: Πόσο θα είναι το ύψος του τείχους;
Όπως ήταν αναμενόμενο, η Μόσχα δεν έχασε την ευκαιρία να διακωμωδήσει το σχέδιο.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Maria Zakharova χαρακτήρισε το Drone Wall ως προεκλογικό σόου και πολιτικό θέατρο.
«Θα χτίσουν πρώτα φράχτη και μετά θα προσθέσουν drones;
Ας αποφασίσουν πρώτα το ύψος!», σχολίασε σκωπτικά, κατηγορώντας την ΕΕ ότι χρησιμοποιεί υποτιθέμενα περιστατικά με drones ως πρόφαση για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.
Εξάλλου και ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin σχολίασε με χιουμοριστικό ύφος τα πρόσφατα περιστατικά με drones στη Δανία, κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Valdai Claub.
Όταν ρωτήθηκε γιατί «στέλνει τόσα drones» σε χώρες όπως η Δανία και η Γαλλία, ο Putin απάντησε: «Δεν θα στείλω άλλα.
Ούτε στη Γαλλία, ούτε στη Δανία, ούτε που αλλού πάνε.
Αν θέλετε σοβαρά, δεν έχουμε drones που να φτάνουν μέχρι τη Λισαβόνα.
Δεν υπάρχουν στόχοι εκεί».
Ο Ρώσος πρόεδρος υποστήριξε ότι ο θόρυβος γύρω από τα drones είναι τεχνητός και χρησιμεύει στην κλιμάκωση της έντασης και στην προώθηση αμερικανικών συμφερόντων, λέγοντας: «Είναι ένας τρόπος να αυξηθεί η αμυντική δαπάνη, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ουάσιγκτον».
Τέλος, παρομοίασε όσους σπέρνουν πανικό για τα drones με εκείνους που «κάποτε διασκέδαζαν με ιστορίες για UFO», δείχνοντας περιφρόνηση προς τη δραματοποίηση του θέματος.