Δυόμισι χρόνια μετά το έγκλημα των Τεμπών η κυβέρνηση επιδίδεται σε ένα απροκάλυπτο παιχνίδι κοροϊδίας με μοναδικό στόχο να κρατήσει θαμμένη την αλήθεια. Η δε Δικαιοσύνη, αντί να υψώσει ανάχωμα ως πυλώνας της δημοκρατίας, στροβιλίζεται μέσα στις αντιφάσεις της, αναιρώντας κάθε τόσο τον ίδιο της τον λόγο και δείχνοντας ότι λειτουργεί περισσότερο ως υπηρέτης της πολιτικής σκοπιμότητας παρά ως ανεξάρτητος θεσμός.
Κι ενώ οι θεσμοί παίζουν αυτό το παιχνίδι, οι γονείς των θυμάτων κουβαλούν όχι μόνο το αβάσταχτο πένθος αλλά και βασανιστικά ερωτήματα που παραμένουν σκοπίμως αναπάντητα. Πολλοί από αυτούς δεν ξέρουν ακόμα ποια ήταν η πραγματική αιτία θανάτου των παιδιών τους. Η οριστική απάντηση θα μπορούσε να δοθεί από την εκταφή θυμάτων και όχι μόνο για μια τυπική ταυτοποίηση DNA. Αλλά κυρίως για τις κρίσιμες τοξικολογικές εξετάσεις που δεν έγιναν ποτέ και θα αποκάλυπταν τα πραγματικά αίτια θανάτου.
Ομως κάθε φορά που οι συγγενείς διεκδίκησαν αυτή τη στοιχειώδη πράξη αλήθειας βρέθηκαν απέναντι σε μια Δικαιοσύνη που απέρριπτε τα αιτήματά τους. Ο Παύλος Ασλανίδης, πατέρας θύματος, υπέβαλε δύο αιτήσεις που πετάχτηκαν με το προσχηματικό επιχείρημα ότι «όλα έγιναν σωστά». Το υπόμνημα του Χρήστου Τηλκερίδη, πατέρα θύματος, απορρίφθηκε επίσης. Και σαν να μην έφτανε η άρνηση, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης τόλμησε να δηλώσει ψευδώς ότι «δεν υπήρξαν αιτήματα», ενώ ο Αρειος Πάγος, νίπτοντας τας χείρας του, αρχικά αποποιήθηκε κάθε ευθύνη, παρότι ο εισαγγελέας του Αρειου Πάγου έχει το δικαίωμα να διατάξει διερεύνηση.
Η «γραμμή» Φλωρίδη
Η σπίθα είχε ήδη ανάψει: ο Πάνος Ρούτσι, πατέρας θύματος, είχε ήδη ξεκινήσει απεργία πείνας στο Σύνταγμα, μετατρέποντας την αγανάκτηση σε ανοιχτή κοινωνική διαμαρτυρία. Και τότε ήρθε το τρίτο αίτημα εκταφής από τον Π. Ασλανίδη, το οποίο ακολούθησαν σαν ντόμινο, μέσα σε μία μέρα, οι αιτήσεις της Μαρίας Καρυστιανού και του Χρήστου Κωνσταντινίδη.
Μπροστά σε αυτή την ασφυκτική πίεση, η κυβέρνηση βρέθηκε στριμωγμένη. Η απεργία πείνας του Π. Ρούτσι είχε μετατραπεί σε «καυτή πατάτα». Κι ενώ η ηγεσία του Αρειου Πάγου δήλωνε κατηγορηματικά πως «δεν μπορεί να γίνει εκταφή», ξαφνικά, υπό το βάρος της κατακραυγής, ήρθαν οι διαβεβαιώσεις Φλωρίδη ότι το αίτημα θα ικανοποιηθεί, αλλά μόνο στο σκέλος της ταυτοποίησης DNA, αφήνοντας τα αίτια θανάτου για ακόμη μία φορά στο σκοτάδι.
Μια δήλωση-παραγγελία προς την… ανεξάρτητη δικαστική αρχή, κραυγαλέο παράδειγμα ότι πλείστες σημαντικές αποφάσεις δεν λαμβάνονται ανεξάρτητα, αλλά υπαγορεύονται από την πολιτική σκοπιμότητα.
Το πιο υποκριτικό; Μία μέρα μετά ο Αρειος πάγος δέχτηκε να εξετάσει τα αιτήματα εκταφής μόνο για DNA. Λίγο αργότερα η εισαγγελέας πρωτοδικών Λάρισας ενέκρινε εκταφή για τον Ντένι Ρούτσι προαναγγέλλοντας ικανοποίηση και των άλλων σχετικών αιτημάτων. Ενα φτηνό επικοινωνιακό τέχνασμα για να κατευναστεί η κοινωνική κατακραυγή και να μη χρεωθεί η κυβέρνηση μια μη αναστρέψιμη βλάβη της υγείας ενός πατέρα των Τεμπών. Ο Π. Ρούτσι όμως το απόγευμα της Παρασκευής δήλωσε ότι συνεχίζει την απεργία πείνας, δείχνοντας πως η μάχη του δεν σταματά.
Το κλειδί για την αλήθεια
Η εκταφή των θυμάτων στα Τέμπη δεν αφορά μια τυπική διαδικασία ταυτοποίησης DNA, όπως προσπαθούν να την παρουσιάσουν οι αρχές. Αφορά και κάτι πολύ πιο σημαντικό: δίνει τη δυνατότητα να προσδιοριστούν τα πραγματικά αίτια του θανάτου, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τις τοξικολογικές, ιστολογικές, βιοχημικές εξετάσεις που δεν έγιναν, όπως αντίθετα είχαν γίνει σε άλλες μαζικές τραγωδίες, όπως στην Ηλεία το 2007 και στο Μάτι το 2018, ώστε να καταγραφεί με ακρίβεια η αιτία θανάτου. Στα Τέμπη, παρότι υπήρξαν έκρηξη και τοξικές ουσίες στον τόπο της σύγκρουσης, γεγονός που συνιστά κατάφωρη παραβίαση των διεθνών πρωτοκόλλων, η παράλειψη ήταν στοχευμένη. Σημειώνεται ότι οι ιατροδικαστές που χειρίστηκαν την τραγωδία των Τεμπών ενήργησαν υπό την εποπτεία του Νικολάου Καρακούκη, προϊσταμένου της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών. Τον Ιανουάριο του 2025 η κυβέρνηση τον «επιβράβευσε» με μια φωτογραφική διάταξη, παρατείνοντας για ακόμη δύο χρόνια τη θητεία του ώστε να τοποθετηθεί πρόεδρος σε νέα ιατροδικαστική επιτροπή με αρμοδιότητα την επανεξέταση ιατροδικαστικών εκθέσεων.
Οι τοξικολογικές είναι το κλειδί για να αποκαλυφθεί αν τα θύματα ήταν εν ζωή όταν ξέσπασε η φωτιά, τι αέρια και τι χημικές ουσίες εισέπνευσαν, δεδομένου ότι βρέθηκαν χημικές ουσίες στο σημείο της σύγκρουσης, ως αποτέλεσμα έκρηξης και της μετέπειτα πυρκαγιάς. Και πλέον μπορούν να γίνουν μόνο με την εκταφή.
Σε 27 από τα θύματα δηλώθηκε ως αιτία θανάτου η απανθράκωση, που όμως δεν είναι αιτία αλλά αποτέλεσμα της φωτιάς· ένα μεταθανάτιο εύρημα που δεν εξηγεί πώς πέθανε πραγματικά το κάθε θύμα. Οπως επισημαίνεται στην τεχνική έκθεση του Βασίλη Κοκοτσάκη, ειδικού πραγματογνώμονα συγγενών: «Η εκταφή […] θα μπορούσε να αποκαλύψει πολύτιμα στοιχεία, καθώς ορισμένοι ιστοί και κυρίως τα οστά διατηρούνται για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι το αίμα ή τα μαλακά μόρια».
Τα ψέματα
Το ζήτημα των εκταφών ξεκίνησε από τον Π. Ασλανίδη, πατέρα του Δημήτρη, που τον Νοέμβριο του 2024 υπέβαλε το πρώτο αίτημα ζητώντας δύο πράγματα: την πλήρη ταυτοποίηση των θυμάτων και τον επιστημονικό προσδιορισμό της αιτίας θανάτου μέσω τοξικολογικών εξετάσεων. Το αίτημα απορρίφθηκε με το προκλητικό σκεπτικό ότι «όλα ήταν καλώς καμωμένα» από τους ιατροδικαστές. Τον Μάρτιο του 2025 ο Π. Ασλανίδης επανήλθε με δεύτερο αίτημα, το οποίο επίσης απορρίφθηκε με το σκεπτικό ότι η ιατροδικαστική διαδικασία ήταν «άψογη» και επειδή τα περιβόητα βίντεο της Interstar, που προσκομίστηκαν αιφνιδιαστικά για να καταδειχθεί ότι δεν υπήρχε παράνομο φορτίο στο τρένο, κρίθηκαν γνήσια.
Με τον Π. Ρούτσι όμως να προχωρά σε απεργία πείνας στο Σύνταγμα προκαλώντας κύμα αλληλεγγύης, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης επέλεξε να λειτουργήσει σαν κυματοθραύστης της κυβέρνησης. Στις 22 Σεπτεμβρίου 2025 δήλωσε ότι «δεν έχουν υπάρξει αιτήματα εκταφής», ενώ ήδη υπήρχαν τα αιτήματα Ασλανίδη, καθώς και ένα σχετικό υπόμνημα που κατέθεσε τον Δεκέμβριο του 2024 ο Χρ. Τηλκερίδης, πατέρας του Αγγελου. Ο ανακριτής Σωτήρης Μπακαΐμης απέρριψε τότε το αίτημα, καθώς αυτό «συνδέεται με τον ισχυρισμό μερίδας διαδίκων ότι στην εμπορική αμαξοστοιχία μεταφερόταν παράνομα ποσότητα διαλυτών-υδρογονανθράκων και η εκταφή ζητείται να λάβει χώρα προς επίρρωση του ισχυρισμού αυτού».
Οπως όμως αναφέρει στο Documento ο Χρ. Τηλκερίδης: «Αν δεν υπάρχει ξυλόλιο, γιατί αρνούνται την εκταφή; Με μεθοδεύσεις έφεραν την υπόθεση εκεί που ήθελαν. Προσπαθούν να συγκαλύψουν, να μας πείσουν ότι κάνουν τα πάντα για δικαίωση. Η απόλυτη κοροϊδία. Ολα είναι στο σκοτάδι. Πέταξαν τα παιδιά μας στα σκουπίδια. Εκφράζω τον αμέριστο σεβασμό μου στον Πάνο Ρούτσι».
Ο Γ. Φλωρίδης βλέποντας το κύμα οργής της κοινωνίας αναγκάστηκε σε μια θεαματική κωλοτούμπα απροκάλυπτης παρέμβασης στη Δικαιοσύνη. Εσπευσε να προαναγγείλει ότι η Δικαιοσύνη θα δεχτεί το αίτημα εκταφής για ταυτοποίηση, αφήνοντας να φανεί πως οι αποφάσεις δεν διαμορφώνονται ανεξάρτητα αλλά με πολιτική καθοδήγηση.
Ετσι, ήρθε και το τρίτο αίτημα του Π. Ασλανίδη στις 24 Σεπτεμβρίου. Ο ίδιος ανέφερε στο Documento: «Θέλω να μάθω την αιτία θανάτου του παιδιού μου. Δεν είπαμε τίποτα για ξυλόλιο. Η δικαιολογία για τη δεύτερη άρνηση ήταν ό,τι πιο γελοίο έχει ακουστεί. Μας είπαν ότι έχουν τα “βίντεο Καπερνάρου” και την έκθεση του Πασπαλά; Τι με ενδιαφέρει εμένα αν έχουν τα βίντεο του Καπερνάρου; Είναι δυνατόν να επεμβαίνει ο υπουργός Δικαιοσύνης στο θέμα της εκταφής και να δίνει κατευθύνσεις;».
Ο Γιάννης Μαντζουράνης, δικηγόρος του Π. Ασλανίδη, επισημαίνει στο Documento:
«Ζητάμε ανακριτική πράξη, που είναι η εκταφή και η διενέργεια δύο εξετάσεων. Η πρώτη είναι ο έλεγχος DNA, δηλαδή το αν τα λείψανα που έβαλαν στο φέρετρο είναι του συγγενή σου ή κάποιου άλλου. Δεύτερον, να γίνουν οι εξετάσεις που έπρεπε να γίνουν αλλά δεν έγιναν, δηλαδή τοξικολογικές, ιστολογικές απεικονιστικές και βιοχημικές, ώστε να αποκαλυφθούν τα αίτια του θανάτου, όχι αναγκαστικά υδρογονάνθρακες. Γιατί κανείς δεν ξέρει τα αίτια του θανάτου αφού δεν έγιναν οι παραπάνω εξετάσεις. Αυτά τα δύο ζητήματα μπορούν να διερευνηθούν μέσω εκταφής. Η δικαιολογία τους σχετικά με τον έλεγχο DNA είναι ότι δεν χρειάζεται να γίνει εκταφή γιατί εξετάσεις DNA έχουν γίνει ήδη. Στην περίπτωση του κ. Ασλανίδη όμως στο φέρετρο του γιου του υπάρχουν οκτώ κομμάτια και έχει γίνει ταυτοποίηση για τα τρία, τα άλλα πέντε δεν ξέρουμε σε ποιον ανήκουν. Επειδή έβρισκαν κομμάτια, τα τοποθετούσαν όπου έβρισκαν. Είναι από τα παιδιά που έχουν απανθρακωθεί».
Τα νέα αιτήματα
Τα ψεύδη Φλωρίδη μετέτρεψαν την αγανάκτηση σε χιονοστιβάδα που έφερε νέα αιτήματα εκταφής από συγγενείς θυμάτων. Η Μ. Καρυστιανού, μητέρα της Μάρθης, κατέθεσε στις 25 Σεπτεμβρίου αίτημα εκταφής της κόρης της όχι μόνο για να γίνουν οι τοξικολογικές εξετάσεις που θα αποκαλύψουν την αιτία θανάτου, αλλά και επειδή στον φάκελο με τις εξετάσεις DNA των θυμάτων λείπουν τα αποτελέσματα για τη Μάρθη. Οπως περιγράφει, με δική της επιμονή είδε τη σορό –τα απανθρακωμένα μέλη της κόρης της– και διαπίστωσε, με την ιδιότητα της γιατρού, ότι όσα αντίκρισε δεν συμβάδιζαν με τα ευρήματα που κατέγραψαν οι ιατροδικαστές. Καταγγέλλει ότι δεν ενημερώθηκε ποτέ για εύρημα από το κάτω μέρος του σώματος, ενώ στην ιατροδικαστική έκθεση αναφέρονταν μόνο θραύσματα από τον θώρακα και όργανα του άνω μέρους.
Ο Χρ. Κωνσταντινίδης, σύζυγος της Βασιλικής Χλώρου, δεν περιορίστηκε στο αίτημα εκταφής και στις τοξικολογικές εξετάσεις, αλλά κατέθεσε και μηνυτήρια αναφορά κατά του προέδρου εφετών Λάρισας, απαιτώντας να συνεχιστεί η ανακριτική διαδικασία που έκλεισε με διαδικασίες-εξπρές.
«Οι σοροί μπορούν να δώσουν στοιχεία»
Ο νόμος προβλέπει ρητά ότι η εκταφή μπορεί να διαταχθεί όταν υπάρχουν αμφιβολίες ή ανάγκη για νέες αποδείξεις. Το άρθρο 251 ΚΠΔ δίνει στον ανακριτή την εξουσία να προχωρά σε κάθε αναγκαία πράξη για τη συλλογή στοιχείων – και αυτό περιλαμβάνει και την εκταφή. Το άρθρο 201 ΚΠΔ αναγνωρίζει τη γενετική ανάλυση DNA ως ειδική μορφή έρευνας, ανοίγοντας τον δρόμο για νέα ταυτοποίηση ή τοξικολογικές εξετάσεις μέσω εκταφής. Ακόμη και μετά το κλείσιμο μιας ανάκρισης, ο εισαγγελέας εφετών μπορεί να ζητήσει συμπληρωματική έρευνα.
Ο Γιώργος Ηλιόπουλος, δικηγόρος συγγενών και οικογενειών θυμάτων, δηλώνει στο Documento: «Το κατηγορητήριο κάνει μια ισοπέδωση των αιτιών θανάτου δίχως να διαχωρίζει εκείνους που προέκυψαν από τη φωτιά σε σχέση με αυτούς που προέκυψαν από τη σύγκρουση. Υπήρχαν άνθρωποι που επέζησαν της σύγκρουσης και αυτούς τους ακούσαμε κιόλας. Αρα εδώ έχουμε ένα τεράστιο αναπάντητο ερώτημα: Τι συνετέλεσε στον θάνατο αυτών των ανθρώπων; Πιθανότατα υπάρχουν άνθρωποι που πρέπει να κατηγορηθούν και δεν έχουν κατηγορηθεί ή πράξεις που δεν αναφέρονται στο κατηγορητήριο, όπως π.χ. ο εμπρησμός. Δηλαδή, αν μεταφερόταν παράνομο φορτίο ή διαπιστωθεί ότι τα έλαια σιλικόνης είχαν αυτές τις ιδιότητες που δεν ήταν συμβατές με τη χρήση τους, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ασκηθούν νέες διώξεις. Πρέπει να συνεχιστεί η ανάκριση. Οι σοροί μπορούν να δώσουν στοιχεία».
ΠΗΓΗ Documento
