Απανωτά σοκ για τον ελληνισμό με πρωθυπουργό και ΥΠΕΞ θεατές στην αρπαγή της Ελλάδας
Από τη μια ανακοίνωσε μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη σε ελληνική υφαλοκρηπίδα (νότια της Κρήτης), από την άλλη έκανε γνωστό ότι η Τουρκία θα προμηθευτεί σύντομα τα Eurofighter.
«Φυσικά συζητήσαμε για το F35.
Όσον αφορά τα F35, έχουμε καταβάλει περίπου 1,3-1,4 δισεκατομμύρια δολάρια και διαπιστώσαμε ότι ο κ. Trump έχει καλή θέληση όσον αφορά την αγορά των F35» δήλωσε ο Erdogan μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη.
Παράλληλα, η εν λόγω συμφωνία της τουρκικής κρατικής εταιρείας TPAO με την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης ανακοινώθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα προσπαθεί, άνευ αποτελέσματος, να ενισχύσει τις θέσεις της μέσω διεθνών διαγωνισμών για έρευνες υδρογονανθράκων. Η εξέλιξη ήρθε ως ψυχρολουσία για την Αθήνα, αμέσως μετά την ανεπίσημη συνάντηση Μητσοτάκη – Erdogan στη Χάγη.
Την ώρα που το Μαξίμου επιδίωκε να καλλιεργήσει κλίμα «ηρεμίας» και «προσεκτικής προσέγγισης» με την Άγκυρα, η Τουρκία τους την «έφερε» πισώπλατα υπογράφοντας νέο παράνομο Μνημόνιο Συνεργασίας που ακυρώνει τις ελληνικές πρωτοβουλίες για έρευνες στα νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Ουσιαστικά η Τουρκία εξοπλίζεται ξανά με σύγχρονα μαχητικά Eurofighter μέσω συνεργασίας με Βρετανία και Γερμανία, επανέρχεται στο τραπέζι των F-35 με την επίκληση της προκαταβολής του 1,4 δισ. δολαρίων, και πλέον επεκτείνει τις ερευνητικές δραστηριότητες στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο!
Η Ελλάδα οφείλει να επανατοποθετήσει τη στρατηγική της στο σύνολο της Ανατολικής Μεσογείου, ξεφεύγοντας από την τακτική του κατευνασμού. Η διπλωματία της «μη πρόκλησης» οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αποδοχή τετελεσμένων.
To ερώτημα είναι εάν η Αθήνα θέλει να αρθρώσει ενεργητική πολιτική, διεκδικώντας την υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων όχι μόνο με νομικά επιχειρήματα, αλλά και με αποτρεπτικά μέσα και στρατηγικές συμμαχίες. Σε διαφορετική περίπτωση, η χώρα κινδυνεύει να γίνει θεατής της ίδιας της γεωπολιτικής της υποβάθμισης – με φόντο ένα Αιγαίο γεμάτο Eurofighter και μια Μεσόγειο γεμάτη ξένες σημαίες.
Θλιβερή η σύγκριση μεταξύ των δύο χωρών
Το έτος 2025 αποδεικνύεται ορόσημο για τον τουρκικό αεροδιαστημικό τομέα, με μια σειρά από σημαντικές ανακοινώσεις και διεθνείς συμφωνίες που υπογραμμίζουν την αυξανόμενη εξέχουσα θέση της χώρας στις παγκόσμιες αγορές άμυνας και αεροπορίας.
14 Μαΐου – Μαδρίτη: Η Τουρκική Αεροδιαστημική Βιομηχανία (TAI), το Ισπανικό Υπουργείο Άμυνας και η Airbus υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας για την εξαγωγή (και την κοινή κατασκευή επιλεγμένων υποσυστημάτων) του Hürjet, του προηγμένου εκπαιδευτικού αεροσκάφους αεριωθούμενων και ελαφρού επιθετικού αεροσκάφους της Τουρκίας.
16 Ιουνίου – Le Bourget: ανακοίνωση στην Αεροπορική Έκθεση του Παρισιού της κοινοπραξίας, με την επωνυμία LBA Systems, μεταξύ της Baykar και του ιταλικού ομίλου Leonardo, για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την κατασκευή και την τεχνική υποστήριξη μη επανδρωμένων εναέριων συστημάτων.
Και, μόλις λίγες μέρες πριν, στις 11 Ιουνίου, στην έκθεση INDO Defence 2025 στην Τζακάρτα, η Τουρκία και η Ινδονησιακή Πολεμική Αεροπορία ολοκλήρωσαν μια πρωτοποριακή συμφωνία εξαγωγής – μία από τις σημαντικότερες στην ιστορία της τουρκικής αεροδιαστημικής: την πώληση 48 μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς KAAN, τα οποία βρίσκονται υπό ανάπτυξη από την Turkish Aerospace Industries.
Η ιστορική συμφωνία ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε μια ανάρτηση στο X, δηλώνοντας:
«Αυτή η συμφωνία, η οποία καταδεικνύει την πρόοδο και το τρέχον επίπεδο της εθνικής μας αμυντικής βιομηχανίας, θα φέρει ευημερία τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ινδονησία» και πρόσθεσε:
«Οι τοπικές δυνατότητες της Ινδονησίας θα αξιοποιηθούν επίσης στην παραγωγή των KAAN».
Στην τελετή υπογραφής παρευρέθηκαν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και από τις δύο χώρες.
Μεταξύ αυτών ήταν ο Πρόεδρος της Ινδονησίας Prabowo Subianto, ο Πρόεδρος της Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας Haluk Gorgun και ο Διευθύνων Σύμβουλος της TAI Mehmet Demiroglu, μεταξύ άλλων.
Η συμφωνία περιγράφει τη στρατηγική συνεργασία που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανταλλαγής γνώσεων και στην ενίσχυση των τοπικών αεροδιαστημικών δυνατοτήτων και στις δύο χώρες.
Με αυτή την πρώτη επιτυχία στις εξαγωγές, η Τουρκία εντάσσεται στην αποκλειστική ομάδα εθνών που είναι ικανές όχι μόνο να σχεδιάζουν, να αναπτύσσουν και να παράγουν μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς, αλλά και να εξασφαλίζουν παραγγελίες εξαγωγής για αυτά.
Το πρόγραμμα KAAN: Ένα τεχνολογικό ορόσημο
Παλαιότερα γνωστό ως TF-X, το KAAN αντιπροσωπεύει την κορυφή της τουρκικής αεροδιαστημικής μηχανικής. Είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς, πολλαπλών ρόλων, με υψηλή ευελιξία, χαμηλή ορατότητα ραντάρ, αεροηλεκτρονικά συστήματα με τεχνητή νοημοσύνη και προηγμένες δυνατότητες δικτυοκεντρικού πολέμου.
Το αεροσκάφος ολοκλήρωσε την πρώτη του πτήση στις 21 Φεβρουαρίου 2024, ακολουθούμενη από μια δεύτερη πτήση στις 6 Μαΐου 2024.
Αναμένεται να τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία έως το 2028.
Οι παραδόσεις στην Ινδονησία έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν στις αρχές της δεκαετίας του 2030 και προβλέπεται να ολοκληρωθούν σε διάστημα 10 ετών. Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η συμφωνία με την Ινδονησία αποτιμάται σε 15 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αναμένεται να επιταχύνει την παραγωγή, να προωθήσει την ενσωμάτωση ενός νέου κινητήρα, του TF-35000 από την TUSAS Engine Industries (TEI), και να ανοίξει το δρόμο για οικονομίες κλίμακας, καθιστώντας ενδεχομένως το KAAN πιο ανταγωνιστικό στη διεθνή αγορά.
Η μεταβαλλόμενη στρατηγική της Ινδονησίας και οι περιφερειακές επιπτώσεις
Η Ινδονησία, η οποία αυτή τη στιγμή διαθέτει έναν μικτό στόλο από F-16 αμερικανικής κατασκευής και παλαιά ρωσικά αεροσκάφη Sukhoi, είχε αρχικά συνεργαστεί με τη Νότια Κορέα στο έργο KF-21 Boramae, αλλά οι οικονομικοί περιορισμοί οδήγησαν την Τζακάρτα να μειώσει τη συμμετοχή της, με πρόσθετες ανησυχίες σχετικά με τη μεταφορά τεχνολογίας.
Η Ινδονησία έχει επίσης διερευνήσει εναλλακτικές λύσεις. Τον Αύγουστο του 2023, υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με την Boeing για το F-15EX, αν και η συμφωνία εξακολουθεί να εκκρεμεί έγκριση από την κυβέρνηση και αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως οι πρόσφατα ανακοινωθέντες δασμοί των ΗΠΑ.
Η Ινδονησία φέρεται επίσης να εξετάζει το ενδεχόμενο να αποκτήσει επιπλέον αεροσκάφη Dassault Rafale, έχοντας ήδη παραγγείλει 42 από αυτά το 2022.
Η συμφωνία KAAN ενισχύει περαιτέρω τους αναπτυσσόμενους αμυντικούς δεσμούς μεταξύ Τουρκίας και Ινδονησίας.
Τον Φεβρουάριο του 2025, η Baykar υπέγραψε συμφωνία κοινοπραξίας με την ινδονησιακή εταιρεία Republikorp για την ίδρυση μονάδας κατασκευής drones στη χώρα.
Θα μπορούσαν άλλα έθνη του ASEAN να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ινδονησίας;
Δεδομένης της εμβάθυνσης των οικονομικών και αμυντικών δεσμών μεταξύ Τουρκίας και Ινδονησίας, και οι δύο χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία, τίθεται το ερώτημα: θα μπορούσαν και άλλες χώρες του ASEAN να εξετάσουν το KAAN για τις αμυντικές τους ανάγκες;
Ως μη αμερικανική πλατφόρμα, το KAAN μπορεί να αποφύγει ορισμένες από τις γεωπολιτικές επιπλοκές που συνδέονται με αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής, όπως το F-16 ή το F-35. Θα μπορούσε επίσης να προσφέρει μια πιο οικονομικά αποδοτική εναλλακτική λύση.
Το αρχικό ενδιαφέρον του ASEAN μπορεί να παραμείνει επικεντρωμένο σε δοκιμασμένες πλατφόρμες όπως το F-15EX ή το Rafale.
Η ευρύτερη υιοθέτηση του KAAN πιθανότατα θα εξαρτηθεί από ένα μείγμα πολιτικών σχέσεων με την Τουρκία, συμφωνιών αντιστάθμισης και από το πόσο καλά ενσωματώνεται το αεροσκάφος με τα υπάρχοντα στρατιωτικά συστήματα.
Η Μαλαισία φαίνεται να είναι ο πιο πιθανός επόμενος πελάτης στην περιοχή, έχοντας λάβει επίσημη προσφορά συνεργασίας για το έργο KAAN από την TAI.
Οι Φιλιππίνες και το Βιετνάμ ενδέχεται επίσης να εκφράσουν ενδιαφέρον, αλλά οι αποφάσεις τους θα εξαρτηθούν από το κόστος, τις δυνατότητες και τις στρατηγικές παραμέτρους.
Εν τω μεταξύ, η Σιγκαπούρη και η Ταϊλάνδη είναι πιθανό να παραμείνουν επιφυλακτικές, εξισορροπώντας τις ανάγκες εκσυγχρονισμού με την υπάρχουσα διαλειτουργικότητά τους με τους Δυτικούς συμμάχους.
Για μικρότερα έθνη όπως η Μιανμάρ, η Καμπότζη και το Μπρουνέι, το κόστος απόκτησης προηγμένων μαχητικών όπως το KAAN μπορεί να παραμείνει απαγορευτικό λόγω περιορισμένων αμυντικών προϋπολογισμών.
Η αεροδιαστημική βιομηχανία της Τουρκίας έκανε ένα αποφασιστικό βήμα στην παγκόσμια σκηνή το 2025.
Η επιτυχία της KAAN στην εξασφάλιση της πρώτης μεγάλης εξαγωγικής συμφωνίας αποτελεί ένδειξη της φιλοδοξίας της Τουρκίας να γίνει παγκόσμιος παράγοντας στις προηγμένες αμυντικές τεχνολογίες.
Τα επόμενα χρόνια θα αποκαλύψουν εάν αυτή η φιλοδοξία μπορεί να μεταφραστεί σε ευρύτερη διεθνή υιοθέτηση και σε έναν επαναπροσδιορισμένο ισολογισμό στις παγκόσμιες αγορές μαχητικών αεροσκαφών.
