Δημοσιεύματα στον ευρωπαϊκό Τύπο αναφέρουν πως ο Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron… «πέταξε» το ναπολεόντειο προφίλ και από την αποστολή χιλιάδων Γάλλων και Ευρωπαίων στρατιωτών, τώρα εξετάζει το ενδεχόμενο μιας ειρηνευτικής αποστολής για την Ουκρανία υπό την … αιγίδα του ΟΗΕ.
Αλλά και αυτή η ιδέα του Γάλλου Macron εκτιμάται πως θα οδηγηθεί σε ναυάγιο καθώς για να εγκριθεί η αποστολή μιας τέτοιας δύναμης θα πρέπει να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Δεδομένου ότι σε αυτό μετέχει και η Ρωσία, η οποία έχει αποκλείσει κατηγορηματικά οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία κρατών του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ στο ουκρανικό έδαφος, το σχέδιο Macron έχει ελάχιστες έως καμία πιθανότητα να υλοποιηθεί, ιδιαίτερα από τη στιγμή που ούτε οι ΗΠΑ είναι «θερμές» προς αυτήν την προοπτική.
Πάντως, ο Macron μέσα στο αδιέξοδο του, φέρεται να ετοιμάζει μια νέα σύνοδο ηγετών της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ στις 27 Μαρτίου στο Παρίσι σε μια ύστατη προσπάθεια να … διαμορφώσουν ένα κοινό σχέδιο για την Ουκρανία και την ασφάλεια στην Ευρώπη.
Αλλάζει στάση και η Βρετανία
Αλλά δεν είναι μόνο ο Macron.
Δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας The Telegraph υποστηρίζει ότι και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Keir Starmer φαίνεται να αλλάζει γνώμη και να απομακρύνεται από το σχέδιο ανάπτυξης ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία.
«Ο Βρετανός πρωθυπουργός δείχνει σημάδια μετατόπισης της εστίασης του από τις ευρωπαϊκές «μπότες» στο έδαφος για να εξασφαλίσει μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και αντ’ αυτού στρέφεται σε αεροπορική και θαλάσσια υποστήριξη για να υπερασπιστεί την Ουκρανία».
Αεροπλάνα και πλοία
Πρόκειται για μια νέα εξέλιξη που έρχεται να ανατρέψει εν μέρει τα προηγούμενα επικίνδυνα σχέδια των Ευρωπαίων.
Υπενθυμίζεται πως το πρακτορείο Bloomberg μετέδιδε ότι μετά την κλειστή συνάντηση των αρχηγών των γενικών επιτελείων στρατού των «προθύμων» που έγινε χθες Πέμπτη 20/3 στο Λονδίνο, εξεταζόταν ένα σχέδιο δράσης που προέβλεπε από τη μια την ανάπτυξη βρετανικών και γαλλικών ειρηνευτικών δυνάμεων στις κύριες πόλεις της Ουκρανίας, στα λιμάνια και σε κρίσιμες υποδομές καθώς και την αποστολή φρεγατών και ναρκαλιευτικών στη Μαύρη Θάλασσα αλλά και αεροσκάφη σε Πολωνία και Ρουμανία.
Τα εμπόδια για απόβαση στην Ουκρανία
Μια πρόγευση πάντως της υπαναχώρησης από τα σχέδια αυτά της Γαλλίας και της Βρετανίας είχε δώσει και ο στρατιωτικός αναλυτής του BBC, Frank Gardner, ο οποίος είχε εκφράσει την άποψη ότι οι πολυεθνικές δυνάμεις ενδέχεται να μην αναπτυχθούν ποτέ στην Ουκρανία.
Όπως σημείωνε, παρά τις προσπάθειες της Βρετανίας και της Γαλλίας, η αποτυχία του σχεδίου αποστολής ειρηνευτικών δυνάμεων αποτελεί μια πολύ πιθανή εξέλιξη, κάτι που φαίνεται μάλιστα πως επιβεβαιώνεται.
Ο Gardner ανέφερε τέσσερις βασικούς λόγους που μπορεί να οδηγήσουν στην εγκατάλειψη της ιδέας:
1) Δεν έχει επιτευχθεί εκεχειρία και μπορεί να μην υπάρξει για αρκετούς μήνες.
2) Το Κρεμλίνο αντιτίθεται αυστηρά στην ανάπτυξη στρατευμάτων από οποιοδήποτε μέλος του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
3) Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν υποσχεθεί εναέρια υποστήριξη, ενώ αρκετές χώρες συνδέουν τη συμμετοχή τους στην αποστολή με την ύπαρξη αμερικανικής αεροπορικής κάλυψης.
4) Πρόβλημα συγκέντρωσης δυνάμεων, καθώς απαιτούνται επαρκές προσωπικό και εξοπλισμός για την υλοποίηση της αποστολής.
Μάλιστα, ο βρετανικός στρατός σήμερα είναι μικρότερος από οποιαδήποτε άλλη περίοδο μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους.
Πολωνός Αρχιστράτηγος – Η Ευρώπη ετοιμάζει μια τεράστια διεθνή επιχείρηση στην Ουκρανία – Πολλά τα σενάρια…
Παρόλο αυτά, μέσα στην ευρωπαϊκή… Βαβέλ κανείς δεν μπορεί να ελέγξει τις απόψεις που διατυπώνονται και κατά συνέπεια να τις αξιολογήσει.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Πολωνικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγού Wieslaw Kukula, ο οποίος είπε ότι η Ευρώπη εξετάζει διάφορες επιλογές για τη διεξαγωγή διεθνούς επιχείρησης στην Ουκρανία.
Όπως είπε, «προετοιμάζεται μια επιχείρηση με πολλαπλά σενάρια, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων».
Ο Kukula τόνισε ότι η διεθνής επιχείρηση που σχεδιάζεται βρίσκεται ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο και πως οι ευρωπαϊκές αρχές δεν αποκαλύπτουν λεπτομέρειες των πρωτοβουλιών που βρίσκονται υπό συζήτηση.
Ωστόσο, επισήμανε πως υπάρχουν διαφορετικές επιχειρησιακές επιλογές και πως η συζήτηση επικεντρώνεται στον καθορισμό των δυνάμεων που θα συμμετάσχουν, με στόχο την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία.
Οι Ευρωπαίοι απέτυχαν και πάλι
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εν μέσω των διπλωματικών προσπαθειών του Trump, συνεχίζει να προσπαθεί να κινητοποιήσει και να αυξήσει απότομα την υποστήριξη προς το Κίεβο.
Αλλά οι αποτυχίες συνεχίστηκαν και στην χθεσινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.
Πρώτον, η Ουγγαρία μπλόκαρε ξανά μια δήλωση για την Ουκρανία, όπου η ΕΕ σκόπευε να υποστηρίξει την «ειρήνη μέσω της δύναμης» και να συνεχίσει τις στρατιωτικές προμήθειες στο Κίεβο.
Τελικά, αυτή η δήλωση υιοθετήθηκε από 26 χώρες, αλλά δεν θεωρείται απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς την ψήφο της Ουγγαρίας.
Δεύτερον, η Σύνοδος Κορυφής δεν έλαβε καμία απόφαση σχετικά με τη χορήγηση νέας στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, αν και υπήρχαν τέτοια σχέδια.
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Kaja Kallas, πρότεινε αρχικά τη χορήγηση 40 δισεκατομμυρίων στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία σε αυτή τη συνάντηση.
Αλλά αρκετές χώρες – Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία – αντιτάχθηκαν σε αυτό το σενάριο, με αποτέλεσμα η συζήτηση τελικά να επικεντρωθεί γύρω από τη χορήγηση βοήθειας 5 δις ευρώ.
Αλλά ούτε και αυτή η πρόταση εγκρίθηκε, καθώς τελικά υιοθετήθηκε ότι κάθε χώρα θα πρέπει να βοηθήσει το Κίεβο σε εθελοντική βάση (κάτι που, παρεμπιπτόντως, δεν απαγορευόταν σε κανέναν ακόμη και πριν από τη σύνοδο κορυφής).
Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση εγκατέλειψε την ιδέα της κατάσχεσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
«Σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία πρέπει να παραμείνουν παγωμένα έως ότου η Ρωσία σταματήσει τον επιθετικό της πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας και την αποζημιώσει για τη ζημιά που προκλήθηκε από αυτόν τον πόλεμο», αναφέρουν τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής, τα οποία εγκρίθηκαν (σε αντίθεση με τη δήλωση για την Ουκρανία).
Αρκετές χώρες της ΕΕ αντιτάχθηκαν στη δήμευση περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας.
Εξήγησαν τη θέση τους από τη νομοθεσία της ΕΕ, τον κίνδυνο ενός τέτοιου προηγούμενου για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα στην αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, την ανάγκη στήριξης της Ουκρανίας με τόκους από αυτά τα κεφάλαια και επίσης το γεγονός ότι αυτό το ποσό είναι «κάρτα» στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και μοχλός επιρροής στη Ρωσία.
Το τέλος του παιχνιδιού
«Αρχίζουμε να σκεφτόμαστε το τέλος του παιχνιδιού στην Ουκρανία, τις ειρηνευτικές συνομιλίες, μια κατάπαυση του πυρός, μια ειρηνευτική συμφωνία που θα μπορούσε να υπογραφεί σε τρεις μήνες ή τρία χρόνια.
Και οι άνθρωποι αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι η κατοχή αυτών των περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι πιο σημαντική από τη δήμευση τους χωρίς να ξέρουμε τι να τα κάνουμε», δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης, σύμφωνα με την DW, την παραμονή της συνόδου κορυφής.
Αυτή δεν είναι η πρώτη ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής όπου δεν μπορούν πραγματικά να αποφασίσουν τίποτα.
Και το κύριο πρόβλημα δεν είναι καν η θέση της Ουγγαρίας, αλλά τα εσωτερικά προβλήματα των χωρών της ΕΕ, οι οποίες, για πολλούς λόγους, δεν είναι έτοιμες να αυξήσουν απότομα τις δαπάνες για βοήθεια προς την Ουκρανία (διαφορετικά, αυτό θα είχε γίνει χωρίς τη συμμετοχή των δομών των Βρυξελλών).
Και όχι μόνο για αυτό, αλλά και για τον εξοπλισμό των δικών τους στρατών, που στην Ευρώπη πιθανότατα θεωρείται έργο υψηλότερης προτεραιότητας.
Επιπλέον, πολλοί στην Ευρώπη έχουν υιοθετήσει μια στάση αναμονής, παρακολουθώντας πώς θα τελειώσουν οι προσπάθειες του Trump να φέρει το Κίεβο και τη Μόσχα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Και το ερώτημα είναι εάν θα υπάρχει θέση σε αυτό το τραπέζι για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κούρσα εξοπλισμών
Όσον αφορά τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, οι Ευρωπαίοι θέλουν να διαθέσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Η κύρια εστίαση της χρηματοδότησης του έργου είναι η Γερμανία, όπου ο μελλοντικός καγκελάριος Merz θέλει να εγκρίνει ένα σχέδιο για τη διάθεση 500 δισεκατομμυρίων ευρώ για αμυντικά και άλλα έργα αυξάνοντας το μέγεθος του εθνικού χρέους (η Γερμανία είναι η μόνη μεγάλη οικονομία στη Δυτική Ευρώπη όπου το επίπεδο του εθνικού χρέους προς το ΑΕΠ είναι σχετικά μικρό – 63%, ενώ η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία έχουν ήδη χρέος πάνω από 100%).
Ο στόχος όλων αυτών των κινήσεων δηλώνεται ξεκάθαρα – να αυξηθούν απότομα οι δαπάνες για την άμυνα και την παραγωγή όπλων, να ελαχιστοποιηθεί η εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη στρατιωτική σφαίρα και να αυξηθούν οι ευκαιρίες για βοήθεια στην Ουκρανία.
Πόσο ρεαλιστικό είναι να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι;
Καταρχάς, πρέπει να πούμε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία και τα οικονομικά απέχουν πολύ από το να είναι στην καλύτερη κατάσταση τους.
Το κύριο πρόβλημα είναι η αυξανόμενη έλλειψη ανταγωνιστικότητας των Ευρωπαίων παραγωγών σε σύγκριση με άλλες χώρες, η οποία συνεχίζεται εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Υπάρχουν διάφοροι κύριοι λόγοι: υψηλοί φόροι, υψηλό κόστος εργασίας, γραφειοκρατικό σύστημα σχέσεων μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων, υψηλό κόστος ενέργειας και άλλων πρώτων υλών, τα περισσότερα από τα οποία πρέπει να εισάγονται.
Το αποτέλεσμα ήταν μια διαδικασία αποβιομηχάνισης – η μαζική μεταφορά της παραγωγής στην Κίνα και σε άλλες μη δυτικές χώρες.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, όλες αυτές οι αρνητικές διεργασίες εξομαλύνθηκαν με την έκδοση προσφοράς χρήματος, η οποία κατέστησε δυνατή τη διατήρηση υψηλών κοινωνικών προτύπων, παρά την πτώση της ανταγωνιστικότητας.
Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο σε όλα.
Οι τεράστιες εκπομπές ρύπων κατά την εποχή του Covid, συν το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, που λόγω της μείωσης των προμηθειών φθηνού ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, επιδείνωσαν έντονα τα προβλήματα του υψηλού ενεργειακού κόστους, έχουν ουσιαστικά εξαντλήσει το μοντέλο πάνω στο οποίο δούλεψε η ευρωπαϊκή οικονομία.
Περαιτέρω μαζική εκτύπωση χρήματος απειλεί τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρώπης και θα μπορούσε να οδηγήσει σε τεράστιο πληθωρισμό.
Και είναι κάτω από αυτές τις συνθήκες που η ΕΕ αποφασίζει να δαπανήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια για στρατιωτικές ανάγκες.
Αδιέξοδο – Ο κίνδυνος της ΕΣΣΔ
Στην πραγματικότητα, όμως, η είσοδος της Ευρώπης στην κούρσα εξοπλισμών δεν θα λύσει τα προβλήματά της, αλλά θα τα επιδεινώσει απότομα, απειλώντας να φέρει σε αταξία την ευρωπαϊκή οικονομία.
Όπως ακριβώς οι τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες της ΕΣΣΔ εκτροχίασαν τη σοβιετική οικονομία.
Πρώτον, η χρηματοδότηση των στρατιωτικών δαπανών είναι, στην ουσία, η ίδια καθαρή «εκπομπή» χρημάτων.
Επειδή ο κύριος αγοραστής αυτών των προϊόντων θα είναι οι προϋπολογισμοί των χωρών της ΕΕ (για να αναπληρώσουν τα δικά τους αποθέματα στρατού και προμήθειες στην Ουκρανία).
Μόνο ένα μικρό μέρος μπορεί να εισχωρήσει στην παγκόσμια αγορά, όπου ο ανταγωνισμός είναι ήδη πολύ σκληρός.
Το γεγονός ότι σημαντικό μέρος αυτών των δαπανών σχεδιάζεται να χρηματοδοτηθεί από την αύξηση του εθνικού χρέους της Γερμανίας σημαίνει ότι μακροπρόθεσμα αυτή η χώρα, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Βρετανία πριν από αυτήν, θα βυθιστεί σε μια τρύπα χρέους, κάτι που θα μπορούσε να έχει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο μέλλον.
Δεύτερον, σημαντικό μέρος των κονδυλίων για στρατιωτικούς σκοπούς θα δαπανηθεί εκτός ΕΕ.
Όπως δήλωσε πρόσφατα η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, το 80% όλων των χρημάτων που δαπανώνται για αγορές όπλων από Ευρωπαίους δαπανώνται εκτός ΕΕ. Πρώτα απ ‘όλα, στις ΗΠΑ.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των όπλων που αγόρασαν τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ το 2020-2024 προέρχονταν από την Αμερική.
Δηλαδή, ως επί το πλείστον, τα τεράστια κονδύλια που διατίθενται από τους Ευρωπαίους για την άμυνα πηγαίνουν για τη στήριξη όχι της ευρωπαϊκής, αλλά της αμερικανικής οικονομίας.
Εάν προσπαθήσουμε να κάνουμε μια απότομη αλλαγή και να αγοράσουμε μόνο ευρωπαϊκά όπλα (όπως επιμένει ο Μακρόν, για παράδειγμα), τότε μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια ή και δεκαετίες για να ξεκινήσουμε τη δική μας παραγωγή πολλών μοντέλων.
Και σε μια τέτοια περίπτωση δεν μπορεί να γίνει λόγος για γρήγορο επανεξοπλισμό.
Επιπλέον, η παραγωγή όπλων θα απαιτήσει αυξημένες εισαγωγές διαφόρων τύπων πρώτων υλών, οι οποίες επίσης δεν θα βελτιώσουν το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ.
Τρίτον, οι αμυντικές δαπάνες μπορούν ασφαλώς να χρηματοδοτηθούν όχι με την αύξηση του χρέους και την έκδοση, αλλά με τη μείωση άλλων δαπανών του προϋπολογισμού.
Συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών αναγκών, καθώς και με το «πάγωμα» της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών.
Ωστόσο, αυτό θα σήμαινε την πραγματική διάλυση του ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας και θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολιτική αποσταθεροποίηση ολόκληρης της ΕΕ.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες, θα είναι αντικειμενικά δύσκολο για την Ευρώπη να αυξήσει τη δική της αμυντική παραγωγή και να επιτύχει «στρατηγική ανεξαρτησία» από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό μάλιστα το παραδέχονται και οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι, όπως φάνηκε από την επειγόντως συγκληθείσα Σύνοδο Κορυφής στο Λονδίνο μετά τη σκανδαλώδη διαμάχη μεταξύ Zelensky και Trump.
Και γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι, παρά τη μανιώδη δημόσια ρητορική τους, συμβούλευαν επίμονα το Κίεβο να έρθει σε συμφωνία με τον Trump και να εκπληρώσει τα αιτήματά του, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός, την οποία είχαν απορρίψει προηγουμένως τόσο οι ουκρανικές αρχές όσο και οι κορυφαίες ευρωπαϊκές χώρες.
Επιστροφή στους ρωσικούς πόρους
«Η στρατηγική ανεξαρτησία της Ευρώπης» (συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής σφαίρας) είναι δυνατή όχι νωρίτερα από την επίλυση των βασικών οικονομικών προβλημάτων της ΕΕ.
Κάτι που θα είναι πολύ δύσκολο.
Και δεν είναι γεγονός ότι θα λειτουργήσει καθόλου.
Ειδικά στο πλαίσιο των απειλών Trump για επιβολή δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η ιδέα ότι είναι απαραίτητο να αποκατασταθούν οι σχέσεις με τη Ρωσική Ομοσπονδία προκειμένου να επαναληφθούν οι εισαγωγές φθηνών ενεργειακών πόρων και να επιστρέψουν στη ρωσική αγορά αρχίζει ήδη να «αναφέρεται» προσεκτικά στην Ευρώπη, κάτι που θα βοηθούσε την Ευρώπη να λύσει τα οικονομικά της προβλήματα.
Δεν αποκλείεται ανατροπή
Αυτές οι φωνές σαφώς δεν είναι ακόμη στο κυρίαρχο ρεύμα, η γενική τάση πηγαίνει προς την αντίθετη κατεύθυνση – προς μια απότομη αύξηση της αμοιβαίας εχθρότητας μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει ένα σχέδιο για την πλήρη εγκατάλειψη των ρωσικών πηγών ενέργειας έως το 2027.
Όμως, δεδομένου του μεγέθους των προκλήσεων που αντιμετωπίζει τώρα η Ευρώπη, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει τυχόν ανατροπές της ευρωπαϊκής πορείας, ακόμη και τις πιο απίστευτες από τη σημερινή σκοπιά.
Ωστόσο, για οποιαδήποτε εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, είναι απαραίτητο τουλάχιστον να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Αυτή είναι βασική προϋπόθεση για να ξεκινήσουν διαδικασίες προς αυτή την κατεύθυνση.
ΠΗΓΗ BANKINGNEWS
