Θεατής και ανίσχυρος κομπάρσος απέναντι στις σημαντικές διεθνείς εξελίξεις, που την ξεπερνούν, έχει καταντήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό μαρτυρούν τα τελευταία γεγονότα στο Ουκρανικό όπου, καλώς εχόντων των πραγμάτων, είναι ζήτημα εβδομάδων η κατάπαυση του πυρός και η επίτευξη ειρήνης.
- Της Μαρίας Δεναξά – εφημερίδα «δημοκρατία»
Το βράδυ της Δευτέρας, ξεκινώντας την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Εμανουέλ Μακρόν στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα δεχτεί τελικά την παρουσία ευρωπαϊκής στρατιωτική δύναμης στην Ουκρανία, κλέβοντας την παράσταση που τόσο καλά είχε προετοιμάσει ο Γάλλος πρόεδρος με το ταξίδι του στην Αμερική, ως ειδικός απεσταλμένος των «27».
Σχεδόν όλες οι προτάσεις που ο Μακρόν επιθυμούσε να συζητήσει με τον Τραμπ είχαν ήδη προβλεφθεί και γίνει αντικείμενο επεξεργασίας από το επιτελείο του Αμερικανού προέδρου και είχαν τεθεί προς συζήτηση στον Ρώσο πρόεδρο.
Το πόσο «καλά» θα πήγαινε η συνάντηση του «Ευρωπαίου απεσταλμένου» στον Ντόναλντ Τραμπ φάνηκε από τα πρώτα λεπτά της άφιξής του στον Λευκό Οίκο. Αντί για τον Αμερικανό πρόεδρο, τον υποδέχτηκε η επικεφαλής του Πρωτοκόλλου, Μόνικα Κρόουλεϊ, με τη δικαιολογία ότι η παρουσία του εκεί ήταν για την ώρα «ανεπίσημη», καθώς θα έπαιρνε μέρος μαζί με τον Ντόναλντ Τραμπ σε τηλεδιάσκεψη του G7 για την Ουκρανία.
Στη συνέχεια, ο Γάλλος πρόεδρος αναχώρησε από το προεδρικό μέγαρο των ΗΠΑ με τα πόδια, για να επιστρέψει μία ώρα αργότερα και να γίνει αυτή τη φορά δεκτός από τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και πάλι από την είσοδο υπηρεσίας του Λευκού Οίκου! Κι αυτό γιατί, όπως λέγεται, ο Εμανουέλ Μακρόν δεν προσκλήθηκε από τον Αμερικανό πρόεδρο, αλλά πήγε στην Ουάσινγκτον με αφορμή την τηλεδιάσκεψη του G7, στην οποία ζήτησε να έχει φυσική παρουσία – κατά συνέπεια, ο Τραμπ δέχτηκε να τον δει για μία ώρα και να γευματίσει μαζί του.
Διάλογος… κωφών
Πέρα από το επίσημο αφήγημα για άτυπο μπρα ντε φερ μεταξύ του Τραμπ και του Μακρόν και για τον υποτιθέμενο συντονισμό τους «για την άσκηση πίεσης για την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία», πολιτικοί αναλυτές στη Γαλλία επισημαίνουν πως η συζήτηση μεταξύ των δυο προέδρων ήταν ένας διάλογος… κωφών. Οι κινήσεις και τα λόγια τους στο περιθώριο της συνάντησης διαψεύδουν τον ενθουσιασμό και τις σκηνές εγκαρδιότητας και συναίνεσης όσο οι προβολείς της δημοσιότητας ήταν πάνω τους, σύμφωνα με ορισμένους δημοσιογράφους που κάλυψαν την επίσκεψη Μακρόν στην Ουάσινγκτον.
Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως δεν μετακινήθηκε ούτε βήμα από την έως τώρα στάση του. Ο Γάλλος πρόεδρος στην κοινή συνέντευξη Τύπου μίλησε για «εγγυήσεις ασφαλείας για την οικοδόμηση μιας διαρκούς ειρήνης», ενώ ο Αμερικανός ομόλογός του δεν ήταν δεσμευτικός και απαντούσε με υπεκφυγές. Ο Μακρόν αναφέρθηκε στη Ρωσία ως επιτιθέμενη χώρα στην Ουκρανία, ωστόσο ο Τραμπ απέφυγε να αποκαλέσει τον Πούτιν δικτάτορα και ανακοίνωσε πως ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα προσέλθει στον Λευκό Οίκο την επόμενη ή τη μεθεπόμενη εβδομάδα για να υπογράψει την ειρηνευτική συμφωνία, χωρίς καμία ανάμειξη των Ευρωπαίων, που έχουν αποκλειστεί από τις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός και θα συνεχίσουν να χρυσοπληρώνουν την Ουκρανία, ενώ οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευτούν τις σπάνιες γαίες της και η Ρωσία θα διατηρήσει τα κατεχόμενα εδάφη!
Αξιοσημείωτο επίσης είναι το γεγονός της απουσίας της ευρωπαϊκής σημαίας από το σκηνικό της συνάντησης των δύο προέδρων, ενώ μέχρι και επί προεδρίας του Τζο Μπάιντεν δέσποζε ανάμεσα στις σημαίες των δύο κρατών.
Η επίσκεψη Μακρόν στον Λευκό Οίκο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως άλλη μια ηχηρή διπλωματική ταπείνωση για τον ίδιο και την ευρωπαϊκή ηγεσία.
Ενδεικτικό του χάσματος μεταξύ των Ευρωπαίων και των ΗΠΑ, αλλά και της αποτυχίας του Εμανουέλ Μακρόν είναι το γεγονός ότι η Αμερική του Τραμπ μαζί με τη Μόσχα του Πούτιν τάχθηκαν τη Δευτέρα υπέρ αμερικανικού ψηφίσματος που δεν κάνει αναφορά σε ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με αφορμή την τρίτη επέτειο από την έναρξη της σύγκρουσης. Κατά συνέπεια, με αυτή την κίνηση η διεθνής κοινότητα γίνεται μάρτυρας μιας εξελισσόμενης μεταβολής των παγκόσμιων συμμαχιών. Ενώ η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν υποστήριζε πάντοτε το Κίεβο, η προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι προτιμά τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν για να διαπραγματευτεί για την Ουκρανία, απορρίπτοντας τους παραδοσιακούς Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ. Κι αυτό είναι μια ριζική διπλωματική εξέλιξη!
Μία ακόμα απόδειξη της κοινής γραμμής Μόσχας – Ουάσινγκτον αποτελεί η ανάρτηση που έκανε στο Χ ο Τραμπ, λίγη ώρα μετά το τέλος της τηλεδιάσκεψης του G7, στην οποία δεν αναφέρει λέξη για τους Ευρωπαίους ή την κυριαρχία της Ουκρανίας. Αντιθέτως, αναφέρεται στην επικείμενη συμφωνία ειρήνευσης, στην οικειοποίηση από τις ΗΠΑ των σπάνιων γαιών και στις απευθείας διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν.
Εντονη κινητικότητα
Για τις… διαφωνίες του με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται να ενημερώσει σήμερα, Τετάρτη, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μέσω τηλεδιάσκεψης. Την ανακοίνωση έκανε ο πρόεδρος του Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα με ανάρτηση στο Χ. Την Πέμπτη, περίπου 15 ευρωπαϊκές χώρες έχουν προσκληθεί στη γαλλική πρωτεύουσα, με πρωτοβουλία του Γάλλου υπουργού Βιομηχανίας, στο πλαίσιο της ανησυχίας που έχει προκαλέσει η αύξηση των δασμών κατά 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου που επέβαλαν οι ΗΠΑ. Οι Ευρωπαίοι υπουργοί θα συζητήσουν τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τη διατήρηση της παραγωγής χάλυβα στην Ευρώπη. Στον τομέα αυτόν απασχολούνται περισσότεροι από 300.000 Ευρωπαίοι. Υπάρχουν επίσης σχέδια για μια συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών στο Λονδίνο, την Κυριακή, για να συζητήσουν θέματα άμυνας και ασφάλειας, ενώ για τις 6 Μαρτίου ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συγκαλεί σε έκτακτη σύνοδο κορυφής για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ρωσία και ΗΠΑ ρίχνουν νέες γέφυρες… αλλά πάνω από την Ευρώπη
Σε μια ιστορική στιγμή, εντός ενός πρωτοφανούς πλαισίου, Ρωσία και ΗΠΑ βρίσκονται στη συγκυρία αυτή που ξαναρίχνουν γέφυρες εκατέρωθεν, με την Ευρώπη όμως να παρακολουθεί ως θεατής, κυρίως λόγω των δικών της λανθασμένων επιλογών αναφορικά με το Ουκρανικό. Το βράδυ της Δευτέρας, σε μια απόφαση-ορόσημο, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε -με 10 θετικές ψήφους, συμπεριλαμβανομένης αυτής της Ρωσίας!- το Σχέδιο Ψηφίσματος των ΗΠΑ για την Ουκρανία, με τίτλο «Ο δρόμος προς την Ειρήνη», σηματοδοτώντας το πρώτο ψήφισμα που υιοθετείται μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Αξιοσημείωτο είναι ακόμη το γεγονός πως της ψήφισης απείχαν πέντε χώρες, η Βρετανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Σλοβενία και η Δανία, ενώ ο παραγκωνισμός της Ευρώπης από την ουσία των εξελίξεων έγινε σαφής και από τις τρεις τροπολογίες που προτάθηκαν από τις ευρωπαϊκές χώρες και που δεν υιοθετήθηκαν – οι δύο εκ των οποίων λόγω του ρωσικού βέτο.
Από την άλλη πλευρά, απορρίφθηκαν και οι δύο τροπολογίες που πρότεινε η Ρωσία, καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έδωσαν τη θετική τους ψήφο, καθιστώντας έτσι τις Ηνωμένες Πολιτείες τον απόλυτο μεσάζοντα και ρυθμιστή των εξελίξεων.
Η ισορροπία που διαμορφώθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας η αλήθεια είναι πως δεν αιφνιδίασε ιδιαίτερα. Ηδη από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ κι έπειτα η Ευρωπαϊκή Ενωση με την ατελείωτη γραφειοκρατία της και τις αρτηριοσκληρωτικές διαδικασίες της έχει μείνει πίσω και έχει δείξει ανήμπορη να ακολουθήσει τους ξέφρενους ρυθμούς (σωστούς ή λανθασμένους) με τους οποίους ο ένοικος του Λευκού Οίκου ασκεί εξωτερική πολιτική. Με τον «sleepy Joe», όπως χαρακτήριζε ο Τραμπ τον προκάτοχό του Τζο Μπάιντεν, ήταν μακράν πιο εύκολο να διατηρείται σύμπνοια και συμπόρευση, μια και οι ρυθμοί τους ταυτίζονταν σε μεγάλο βαθμό.
Στο τέλος της ημέρας, όμως, το θέμα είναι πως το κείμενο που καταρτίστηκε από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ κι υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με τη στήριξη της Ρωσίας αποτελεί μια «ιστορική συμφωνία». Από την οποία, βέβαια, ως πιστή ακόλουθος της Ε.Ε. στην ολιγωρία, απείχε η χώρα μας, που έμεινε στα ευχολόγια και τα παράπονα, προτιμώντας ακόμα μία φορά να μη διαδραματίσει ρόλο στη νέα εποχή που αρχίζει για τις διεθνείς σχέσεις παγκοσμίως.
