Έναν νέο, αυτόματο τρόπο υπολογισμού του κατώτατου μισθού, με έναρξη εφαρμογής το 2028, περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που κατατέθηκε στη Βουλή το Σάββατο, με στόχο να ψηφιστεί μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου. Πρόσχημα για την κυβέρνηση είναι η ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο της Κοινοτικής Οδηγίας για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς και τις συλλογικές συμβάσεις.
Ωστόσο, για το δεύτερο, το νομοσχέδιο της Νίκης Κεραμέως αρκείται σε ευχολόγια και… καθυστερήσεις. Σε κάθε περίπτωση, η υιοθέτηση του γαλλικού μοντέλου βρίσκει αντίθετους τους εκπροσώπους των εργαζομένων, με τη ΓΣΕΕ να ζητά την επαναφορά στο θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε από το 1990 έως το 2012 (καταργήθηκε από την τρόικα), δηλαδή να διαπραγματεύεται απευθείας με τους εργοδότες (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ) τους μισθολογικούς και άλλους όρους της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι καινοτομίες του νέου προτεινόμενου συστήματος υπολογισμού του κατώτατου μισθού μέσω μαθηματικού τύπου είναι οι εξής:
• Ενισχύει την ασφάλεια για τους εργαζομένους, καθώς προβλέπεται ότι ο κατώτατος μισθός ΔΕΝ μπορεί να μειωθεί.
• Το ύψος του κατώτατου μισθού συνδέεται με πραγματικά οικονομικά μεγέθη, όπως ο πληθωρισμός και η παραγωγικότητα.
• Βασίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα της ΕΛ.ΣΤΑΤ., ενισχύοντας τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη στο σύστημα.
• Συμπεριλαμβάνει τον δημόσιο τομέα, ώστε εφεξής, για πρώτη φορά, οι δημόσιοι υπάλληλοι να προστατεύονται από τον κατώτατο μισθό και να λαμβάνουν την εκάστοτε ονομαστική αύξηση του κατώτατου μισθού του ιδιωτικού τομέα.
Σχόλια που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης ελήφθησαν υπόψη για τη διαμόρφωση του νομοσχεδίου. Ενδεικτικά, προτεινόμενες αλλαγές από τη διαβούλευση που ενσωματώθηκαν στο τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου αφορούν τα εξής:
• προβλέφθηκε η συμμετοχή στην Επιστημονική Επιτροπή του προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων,
• προστέθηκε λόγος ενεργοποίησης της ρήτρας παρέκκλισης από τον μαθηματικό τύπο και σε περιπτώσεις σημαντικής αύξησης του ποσοστού ανεργίας,
• αποσαφηνίστηκε ότι ο συντελεστής που θα προκύπτει από τον μαθηματικό τύπο θα είναι δεσμευτικός για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού,
• συμπεριελήφθη το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΙΝΣΒΕ) στους επιστημονικούς/ ερευνητικούς φορείς που καλούνται να συντάξουν εκθέσεις για την αξιολόγηση του κατώτατου μισθού.
Ο λόγος για τον οποίο το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί από το 2028 είναι διττός: εν πρώτοις, ο πρωθυπουργός θέλει να τηρήσει τη δέσμευσή του για κατώτατο μισθό ύψους 950 ευρώ μεικτά έως το 2027, που είναι και προεκλογική χρονιά, από 830 ευρώ σήμερα. Αυτό συνεπάγεται σωρευτική αύξηση 14,46% σε τρεις φάσεις (2025, 2026, 2027), δηλαδή λίγο πάνω από 4% ετησίως.
Ταυτόχρονα, όμως, το νομοσχέδιο ορίζει στο άρθρο 6 πως «ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο αναπροσαρμόζονται, έπειτα από διαβούλευση που διεξάγεται σύμφωνα με το παρόν, κατ’ έτος, βάσει συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ής Ιουνίου του τρέχοντος έτους για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών, β) του ημίσεος του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο».
Το… πρόβλημα είναι πως κανένας από τους δύο αυτούς δείκτες αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει, επομένως θα πρέπει η Ελληνική Στατιστική Αρχή έως το 2027 να τους δημιουργήσει εκ του μηδενός. Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Εργασίας ούτε επίσημα ούτε ανεπίσημα έκανε κάποια εκτίμηση για το πόση… περίπου θα είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού μεταξύ του 2027 και του 2028.
Ωστόσο, ο αλγόριθμος δεν αποκλείει οι εκάστοτε αυτόματες αυξήσεις να είναι μικρότερες του ετήσιου πληθωρισμού! Δηλαδή, όπως ακριβώς θα γίνει φέτος με τις συντάξεις, που αυξάνονται κατά 2,4%, ενώ ο ετήσιος πληθωρισμός του 2024 κλείνει με ποσοστό 3%.
Όπως προείπαμε, η κυβέρνηση τονίζει πως με βάση το νέο σύστημα ο κατώτατος μισθός δεν θα μπορεί να μειωθεί, ωστόσο την ίδια ώρα αποκρύπτει πως, με βάση το νομοσχέδιο, θα μπορεί να μείνει παγωμένος σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες. Ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές; Π.χ., μια πανδημία, που επιβάλλει περιοριστικά μέτρα στην οικονομία, ή μια πιθανή αύξηση της ανεργίας.
Κοροϊδία και με τις συλλογικές συμβάσεις
Τα κυβερνητικά στελέχη υπερτονίζουν το γεγονός ότι από το 2018 ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί σωρευτικά κατά 46%, από τα 586 ευρώ στα 830 ευρώ μεικτά. Παρ’ όλα αυτά, ο λόγος για τον οποίο οι αποδοχές της συντριπτικής πλειονότητας των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα παραμένουν καθηλωμένες είναι η απουσία συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Πράγματι, από περίπου 140 συμβάσεις το 2012, αυτή τη στιγμή είναι εν ισχύ μετά βίας 10. Αυτό συνεπάγεται πως από συλλογικές συμβάσεις καλύπτεται περίπου το 25% των μισθωτών, την ώρα που στην Ε.Ε. το ποσοστό είναι κοντά στο 60% και η Κοινοτική Οδηγία «διατάζει» αυτό να αυξηθεί σε 80%.
Τι κάνει η κυβέρνηση επ’ αυτού; Με μία λέξη, «καθυστερήσεις», καθώς στο νομοσχέδιο αναφέρει πως «με την απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 18, καταρτίζεται Σχέδιο Δράσης ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους ή λαμβάνοντας υπόψη σχετική συμφωνία τους και προτάσεις τους. Το Σχέδιο Δράσης έχει διάρκεια από ένα έως πέντε έτη και ορίζει σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις, με πλήρη σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων».
Πηγή: Εφημερίδα Δημοκρατία