Τα χειρότερα είναι «μπροστά» μας
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου, Balazs Koranyi, η ευρωζώνη φαίνεται να βρίσκεται εν τω μέσω μιας εν εξελίξει ύφεσης.
Ωστόσο, η συζήτηση για το αν το τέλος της χρονιάς το βρει την ευρωπαϊκή οικονομία με αρνητικό ή θετικό πρόσημο μάλλον είναι μάταιη – σαν να βλέπουμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος.
Τα καλά νέα είναι ότι η νομισματική ένωση πρόκειται να αποφύγει μια βαθιά συρρίκνωση που θα μπορούσε να στιγματίσει τις εταιρείες, τα νοικοκυριά και τις τράπεζες για χρόνια.
Τα κακά νέα είναι ότι η ανάπτυξη αιωρείται γύρω από το μηδέν, με λιγοστά πράγματα εκεί έξω να παρέχουν καύσιμο για μια ουσιαστική ανάκαμψη.
Τα βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα υποδηλώνουν ότι θα μπορούσαν να συνοδεύουν τους περισσότερους μεγάλους οικονομικούς τομείς επί χρόνια.
Εγγύς μέλλον
Οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές δεν είναι εξαιρετικές – αλλά όχι απαίσιες.
Τα στοιχεία της Τρίτης 14 Νοεμβρίου έδειξαν ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν συρρικνώθηκε 0,1% τον Ιούλιο-Σεπτέμβριο σε σχέση με τους προηγούμενους τρεις μήνες, υποδηλώνοντας ρηχή ύφεση – εάν ακολουθήσει ένα αδύναμο δ’ τρίμηνο, όπως υποδηλώνουν οι πρόδρομοι δείκτες.
Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters, τα υποπροϊόντα του πληθωρισμού και οι αυστηρές δημοσιονομικές συνθήκες θα περιορίσουν την επέκταση της οικονομίας σε μόλις 0,6% το επόμενο έτος.
Οι αισιόδοξοι, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής οικονομολόγου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Philip Lane, λένε ότι η ζήτηση θα ανακάμψει καθώς οι εργαζόμενοι απολαμβάνουν αυξήσεις στους πραγματικούς μισθούς, γεγονός που αναμένεται να τονώσει την εμπιστοσύνη.
Η αγορά εργασίας παραμένει σφιχτή και η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει, επομένως η εξωτερική ζήτηση είναι επίσης πιθανό να παραμείνει υγιής.
Άλλοι, όμως, λένε ότι δεν υπάρχει κάτι που να υποδηλώνει το είδος της ανάκαμψης της εμπιστοσύνης στο οποίο ελπίζει η ΕΚΤ.
Μάλιστα, επικαλούνται το υψηλό κόστος δανεισμού που συγκρατεί τις επενδύσεις, «χαλαρώνει» την αγορά εργασίας και την πτώση ζήτησης από το εξωτερικό.
«Η Ευρώπη διήνυσε ένα έτος μηδενικής ανάπτυξης και τώρα οδεύει σε ένα έτος κατά το οποίο τόσο η νομισματική όσο και η δημοσιονομική πολιτική θα βάλουν φρένο στην ανάπτυξη» δήλωσε ο οικονομικός σύμβουλος της UniCredit, Erik Nielsen.
«Η ευρωπαϊκή οικονομία θα παραμείνει σταθερή για ένα χρόνο (και) τα σχέδια νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής για το 2024 φαίνεται να αποδέχονται την υψηλή πιθανότητα ενός ακόμη χαμένου έτους».
Φτωχή τάση…
Οι προοπτικές για το 2024 παραμένουν ζοφερές.
Ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας πρόκειται να συρρικνωθεί ενώ τα κέρδη παραγωγικότητας είναι μικρά.
Οι επιχειρήσεις παραπονιούνται ότι η γραφειοκρατία αυξάνεται, καθιστώντας τες λιγότερο ανταγωνιστικές, ενώ η ευρωπαϊκή εμβάθυνση, με ελάχιστη πολιτική βούληση να προχωρήσει.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τοποθετεί τώρα τη δυνητική ανάπτυξη του μπλοκ σε λιγότερο από 1,5%, συρρικνούμενη στο 1,2% έως το 2027 – όπερ σημαίνει πτώση από 2%-2,5% στις αρχές του αιώνα κυρίως λόγω των δημογραφικών αλλαγών και αδύναμης απόδοσης.
«Πολλές χώρες έχουν χάσει τη δυναμική που είχαν τη δεκαετία του 1990.
Δεν υπήρξε πρόοδος, υπήρξε οπισθοδρόμηση» παραδέχτηκε πρόσφατα ο Lane της ΕΚΤ.
«Με την πάροδο του χρόνου, διάφορα είδη μεταρρυθμίσεων ματαιώθηκαν.
Αυτό είναι ένα αυτογκόλ που μπορεί να αποφευχθεί» πρόσθεσε.
Εν τω μεταξύ, η ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι περίπου 1,8% και παραμένει σταθερή.
Η μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας της Ευρώπης θα μπορούσε επίσης να συνοδεύεται από μια ιδιορρυθμία.
Φοβούμενες ότι θα είναι δύσκολο να κάνουν προσλήψεις στο μέλλον, δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερη στενότητα στην αγορά εργασίας, τροφοδοτώντας ενδεχομένως την αύξηση των μισθών και αποδυναμώνοντας την παραγωγικότητα.
«H διαρθρωτική έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, που επιδεινώνεται από τη δημογραφική γήρανση και τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, ωθεί τις εταιρείες να συσσωρεύουν εργατικό δυναμικό, παρά τις αυξανόμενες πιέσεις κόστους και την οικονομική αβεβαιότητα», δήλωσε ο οικονομολόγος της UBS, Reinhard Cluse.
Ο μεγάλος ασθενής
Η Γερμανία φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Οι ενεργοβόρες βαριές βιομηχανίες της βασίζονται για ανάπτυξη στην εξωτερική ζήτηση, αφήνοντάς την ελάχιστα προετοιμασμένη για τη νέα πραγματικότητα της ακριβής ενέργειας και των εμπορικών εντάσεων.
Ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης είναι τώρα κάτω από το 1%.
Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να καταλήξουν σε μια συμφωνία πάνω σε ζητήματα που θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος.
Αυτά περιλαμβάνουν τον ρόλο που πρέπει να παίξει η μετανάστευση στην άμβλυνση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού, εάν θα σχηματιστεί μια πραγματική τραπεζική ένωση και εάν θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν συγκεντρωτικές δαπάνες για την αντιμετώπιση προβλημάτων σε όλο το μπλοκ των 27 εθνών.
