Αναζητείται το σημείο ισορροπίας μεταξύ κινήτρων για ανάπτυξη και δημοσιονομική προσαρμογή n Σχέδιο για διευκόλυνση εισαγωγών πρώτων υλών και ταυτόχρονων ευρωπαϊκών επενδύσεων σε χώρες εκτός ΕΕ
Αισιόδοξος ότι η αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων θα ολοκληρωθεί εντός της φετινής χρονιάς εμφανίζεται ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, αναγνωρίζοντας πάντως ότι δεν υπάρχει ακόμη σύγκλιση μεταξύ των κρατών-μελών σε βασική πτυχή της πρότασης της Κομισιόν που αφορά την εξεύρεση της κατάλληλης ισορροπίας, που θα δίνει περισσότερη ευελιξία και ιδιοκτησία στις χώρες προκειμένου να προωθούν αναπτυξιακές πολιτικές με ταυτόχρονη δημοσιονομική προσαρμογή, και κάνοντας, μάλιστα, αναφορά στο ζήτημα του «αν χρειάζεται αριθμητικό ορόσημο για την προσαρμογή», θέμα που θέτει η Γερμανία.
Στη συνέντευξη, που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες με αφορμή τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διασφάλιση κρίσιμων πρώτων υλών, ο ευρωπαίος αξιωματούχος μιλά αναλυτικά για τους στόχους και για το τι επιδιώκει η ΕΕ στο κρίσιμο αυτό ζήτημα για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, αλλά και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
«Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου υπουργών Οικονομικών (για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων) λένε ότι πρέπει να συνεχίσουμε να δουλεύουμε με τα κράτη-μέλη, επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει σύγκλιση σε αρκετά σημαντικά σημεία της αναθεώρησης και ότι υπάρχουν ορισμένα ζητήματα σε εκκρεμότητα στα οποία θα δουλέψουμε» απαντά ο Βάλντις Ντομπρόβσκις στο ερώτημα σχετικά με τις αλλαγές, που εξασφάλισε η Γερμανία στα συμπεράσματα του Ecofin της περασμένης Τρίτης για να εγγυηθεί μεγαλύτερο λόγο για τα κράτη-μέλη.
«Δεν υπάρχουν βασικά στοιχεία που αμφισβητούνται στην πρότασή μας. Το ερώτημα είναι να βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία και ιδιοκτησία στα κράτη-μέλη, διασφαλίζοντας παράλληλα διαφάνεια και ισότιμη μεταχείριση των κρατών-μελών. Αυτή η ισορροπία πρέπει να βρεθεί, το αν χρειάζεται αριθμητικό ορόσημο για την προσαρμογή.
Από την πλευρά τής Κομισιόν θα προετοιμάζουμε πορείες αναφοράς για τα κράτη-μέλη και θα είναι δυνατόν να διαπιστώνουμε πόσο αποκλίνουν τα σχέδια δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων από αυτές.
Το Συμβούλιο θα έχει γνώμη για την έγκρισή τους. Το ερώτημα της ισορροπίας είναι ακόμη υπό συζήτηση, ελπίζουμε να ολοκληρώσουμε τις συζητήσεις σχετικά γρήγορα και η πρόθεση είναι να έχουμε τις νομοθετικές προτάσεις έτοιμες μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, τον Απρίλιο. Προφανώς περιμένουμε καθοδήγηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Οσο περισσότερο καταφέρουμε να συγκλίνουμε στο στάδιο της προετοιμασίας τόσο πιο γρήγορα θα προχωρήσει η νομοθετική διαδικασία. Το Συμβούλιο υιοθέτησε φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα για να ολοκληρώσουμε τη νομοθετική διαδικασία εντός της χρονιάς».
Πρώτες ύλες
Μιλώντας για το πακέτο προτάσεων της Κομισιόν για τις Κρίσιμες Πρώτες Υλες, ο Ντομπρόβσκις τόνισε ότι «στόχος είναι να διασφαλίσουμε αξιόπιστες και βιώσιμες αλυσίδες προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών. Πρέπει να υπάρξει αύξηση της ευρωπαϊκής παραγωγής και διαφοροποίηση των προμηθειών. Η εγχώρια παραγωγή για εξόρυξη θα πρέπει να καλύπτει το 10% των αναγκών μας μέχρι το 2030 με το 90% να προέρχεται εκτός της ΕΕ».
Σύμφωνα με τον λετονό εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Κομισιόν η ζήτηση για κρίσιμες πρώτες ύλες θα πολλαπλασιαστεί τις επόμενες δεκαετίες, εντείνοντας τον ανταγωνισμό για την προμήθειά τους διεθνώς.
Ως παραδείγματα ανέφερε την παραγωγή για ανεμογεννήτριες όπου η ζήτηση για σπάνιες γαίες θα είναι 4,5 φορές μεγαλύτερη το 2030 και 5,5 φορές το 2050 και τις μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων όπου η ζήτηση για λίθιο θα είναι 11 φορές μεγαλύτερη το 2030 και 17 το 2050.
«Σήμερα η ΕΕ στηρίζεται σε μικρό αριθμό προμηθευτών» είπε.
Πώς θα διαφοροποιήσει τις προμήθειές της η ΕΕ;
«Οταν διαπραγματευόμαστε συμφωνίες εμπορίου θα υπάρχουν ειδικά κεφάλαια για τις κρίσιμες πρώτες ύλες». Ανέφερε στο πλαίσιο αυτό τη Νέα Ζηλανδία, τη Χιλή, την Αυστραλία.
«Θα προχωρήσουμε επίσης σε συνεργασίες για κρίσιμες πρώτες ύλες με ορισμένες χώρες. Εχουμε ήδη με Καναδά, Καζακστάν, Ναμίμπια, Ουκρανία και συζητάμε με Νορβηγία, Γροιλανδία, Αργεντινή, Κονγκό, Ρουάντα. Επίσης μέσω πολυμερούς συνεργασίας, μέσω της πρότασης για μια ομάδα χωρών για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, που θα φέρει κοντά χώρες που χρειάζονται κρίσιμες πρώτες ύλες και χώρες που είναι πηγές αυτών, ώστε να δημιουργηθούν αμοιβαία επωφελείς συμφωνίες πρόσβασης και στήριξης προς τις χώρες-παραγωγούς για να βελτιώσουν τις διαδικασίες επεξεργασίας. Ανακοινώσαμε ακόμη ότι θα δουλέψουμε πάνω σε συμφωνία για τις κρίσιμες πρώτες ύλες με τις ΗΠΑ».
Ειδικότερα για τη συνεργασία με τις ΗΠΑ είπε ότι «αφορά το ευρύτερο ερώτημα της πράσινης οικονομίας όπου η προσέγγισή μας είναι ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ θα είναι πιο επιτυχείς στην πράσινη μετάβαση αν συνεργαστούμε, οπότε όσο πιο ολοκληρωμένη είναι η διατλαντική αλυσίδα αξίας για την πράσινη οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων πρώτων υλών, τόσο το καλύτερο και για τους δύο. Σε αυτό στοχεύουμε. Στην Ευρώπη χρειάζεται χρόνος για να ενισχύσουμε την εξόρυξη, αλλά έχουμε ισχυρή βιομηχανία ανακύκλωσης, όπου υπάρχουν σχέδια ανάπτυξης. Υπάρχει ειδικός προβληματισμός να αντιμετωπίσουμε τον IRA (αμερικανικό νόμο για την πράσινη οικονομία) μέσω αυτής της συνεργασίας και ο στόχος μας είναι να μειώσουμε διαταραχές στη διατλαντική αλυσίδα».
Πώς θα διευκολυνθεί η αύξηση των εισαγωγών προς την ΕΕ;
Κατά τον Βάλντις Ντομπρόβσκις «θα υπάρχουν κίνητρα προς χώρες πλούσιες σε πρώτες ύλες για συνεργασία με την ΕΕ, ώστε να στηριχθεί η εξόρυξη και η ανάπτυξη βιομηχανίας επεξεργασίας με όχημα τη στρατηγική Παγκόσμιας Πύλης», την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που στοχεύει σε επενδύσεις σε υποδομές και άλλα εγχειρήματα σε χώρες εκτός Ευρώπης.
«Η ΕΕ μπορεί να προσφέρει επενδύσεις στις χώρες αυτές, να διευκολύνει επενδύσεις εταιρειών βάσει βιώσιμων κριτηρίων, να χρηματοδοτήσει στρατηγικά έργα σε τρίτες χώρες, δίνοντας παράλληλα έμφαση στην τοπική επιπρόσθετη αξία».
Επιπλέον τονίζει ότι η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι κλειδί. «Πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι εταιρίες δεν παραβιάζουν περιβαλλοντικά ζητήματα ή ανθρώπινα δικαιώματα σε τρίτες χώρες».
Συντονισμός
Ο ευρωπαίος αξιωματούχος έδωσε επίσης έμφαση στην επιτάχυνση και τον εξορθολογισμό των διαδικασιών που προβλέπονται στο πακέτο της Κομισιόν «χωρίς να χάνουμε τον στόχο της περιβαλλοντικής προστασίας και της βιώσιμης εξόρυξης».
Σχετικά με την ύπαρξη κρίσιμων πρώτων υλών στην ΕΕ είπε ότι υπάρχουν μεγάλα αποθέματα στη Σουηδία από σπάνιες γαίες, λιθίου σε Γαλλία, Τσεχία, Πορτογαλία. Επίσης υπάρχει η πρόβλεψη για στρατηγικά αποθέματα για τα οποία θα υπάρξει συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο με συλλογή πληροφοριών από κράτη-μέλη.