Η Άγκυρα εφαρμόζει την τακτική του «μαστίγιου και καρότου» προκειμένου να στηριχθεί το τουρκικό νόμισμα και να αποτραπεί ένας νέος γύρος κρίσης και μια κοινωνική έκρηξη, ως τις επόμενες εκλογές.
Σε ειδική αποστολή στο Λονδίνο βρέθηκε την Τρίτη, 8 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Νουρεντίν Νεμπατί. Στόχος του ήταν να πείσει τους παράγοντες και τους επενδυτές του Citi ότι μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη στη χώρα του, τουλάχιστον σε επίπεδο οικονομικής και νομισματικής σταθερότητας.
Ο Νεμπατί παρουσίασε στοιχεία τα οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, αποδεικνύουν την επιτυχία του προγράμματος που εξήγγειλε η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν τον περασμένο Δεκέμβριο, με στόχο να ανακόψει την κατρακύλα της λίρας και τη συναλλαγματική αιμορραγία. Όπως είπε, η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος έναντι του δολαρίου, του ευρώ και της στερλίνας έχει σταθεροποιηθεί από τις αρχές του έτους, ενώ παράλληλα έχουν αυξηθεί οι καταθέσεις σε λίρες υπό το νέο σχήμα των κρατικών εγγυήσεων.
Στο στόχαστρο και ο χρυσός
Μάλιστα, όπως πρόσθεσε, το Σαββατοκύριακο πρόκειται να ανακοινωθεί και ένα νέο πρόγραμμα, που θα έχει στόχο τη μετατροπή σε λίρες ενός τμήματος του χρυσού που βρίσκεται στην κατοχή των τουρκικών νοικοκυριών. Καθώς δε η συνολική του αξία υπολογίζεται σε 250-350 δισ. δολάρια, επέμεινε ότι ακόμη και ένα 5% να πειστεί και να συμμετέχει στο πρόγραμμα, αυτό μεταφράζεται σε περίπου 15 δισ. δολάρια – ποσό διόλου ευκαταφρόνητο, καθώς είναι υπερδιπλάσιο (αν όχι τριπλάσιο) σε σύγκριση με τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει σήμερα η κεντρική τράπεζα.
Τέλος, ο Νεμπατί – του οποίου αυτό ήταν το πρώτο ουσιαστικά επίσημο ταξίδι στο εξωτερικό – έπαιξε και το «χαρτί» του τουρισμού. Όπως είπε στους συνομιλητές του, εκτιμάται ότι τα έσοδα του κλάδου φέτος θα φτάσουν στα 34,5 δις. δολάρια, προσφέροντας μια μεγάλη «ένεση» συναλλάγματος στην Τουρκία.
Η αλήθεια για τις καταθέσεις
Η πραγματικότητα, βεβαίως, δεν είναι όσο ρόδινη θέλησε να την παρουσιάσει ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών – ο οποίος, εκτός των άλλων, επιχείρησε να περάσει «στα ψιλά» το γεγονός ότι η χώρα του είναι αναγκασμένη να βγει στις αγορές και να δανειστεί προκειμένου να αποπληρώσει ένα ευρωομόλογο ύψους 2 δισ. δολαρίων στις 21 Φεβρουαρίου και ένα «εσωτερικό» ομόλογο αξίας 1,1 δισ. τέσσερις ημέρες αργότερα.
Σε επίπεδο καταθέσεων, για του λόγου το αληθές, μπορεί η κυβέρνηση να ανακοινώνει ότι το πρόγραμμα του Δεκεμβρίου έφερε στις τράπεζες 290 δισ. λίρες (κάπου 21,5 δισ. δολάρια), όμως το ποσό αυτό προέρχεται σε πολύ μικρό ποσοστό από μετατροπή ξένου συναλλάγματος σε τουρκικό νόμισμα. Αυτός φαίνεται πως είναι και ο λόγος που – εκτός του νέου προγράμματος για τον χρυσό – αποφασίστηκε να εφαρμοστεί η τακτική του… μαστίγιου και του καρότου, για να αντληθούν περισσότερα δολάρια.
Σε αυτό το πλαίσιο, ανακοινώθηκαν φορολογικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις που θα μετατρέψουν τα αποθεματικά τους από δολάρια σε λίρες. Σύμφωνα με τον Νεμπατί, με τον τρόπο αυτό αναμένεται να διασφαλιστούν 10 δισ. «σκληρών» νομισμάτων.
Κίνητρα σε επιχειρήσεις, πρόστιμο σε τράπεζες!
Οι εξαγωγείς, από την πλευρά τους, καλούνται να «πουλήσουν» στην κεντρική τράπεζα το 25% των εσόδων τους που αφορούν δολάρια, ευρώ και άλλα ισχυρά νομίσματα. Στην κεντρική τράπεζα, επίσης, θα κατευθύνονται υποχρεωτικά τα ποσά που προέρχονται από το σύστημα που προβλέπει τη χορήγηση υπηκοότητας σε όσους αλλοδαπούς αγοράσουν ακίνητα στην Τουρκία αξίας άνω των 250.000 δολαρίων ή πραγματοποιήσουν επένδυση σταθερού κεφαλαίου τουλάχιστον μισού εκατομμυρίου δολαρίων,
Όσο για τις ιδιωτικές τράπεζες, η κυβέρνηση τους έχει θέσει τελεσίγραφο ως τις 15 Απριλίου, για τη μετατροπή ως τότε σε λίρες τουλάχιστον του 10% του συνόλου των καταθέσεων των πελατών τους που αφορούν δολάρια και ευρώ. Σε διαφορετική περίπτωση, τις απειλεί με πρόστιμο της τάξης του 1,5% σε αυτές τις καταθέσεις.
Παράλληλα με όλα αυτά, όπως είναι ήδη γνωστό, η Τουρκία προχωρά σε swaps με τις κεντρικές τράπεζες πλούσιων αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, διασφαλίζοντας και από εκεί πολύτιμο συνάλλαγμα. Πρόσφατα, μια τέτοια συμφωνία (για 4,7 δισ. δολάρια) συνήψε η Άγκυρα με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ έπεισε και το Αζερμπαϊτζάν (προφανώς σε αντάλλαγμα της τουρκικής βοήθειας στον πρόσφατο πόλεμο με την Αρμενία…) να ανοίξει λογαριασμό ενός δισ. ευρώ στη χώρα.
Πληθωρισμός και εκλογές
Όλα αυτά, βεβαίως, ακόμη και εάν η έκβασή τους είναι η καλύτερη δυνατή για την κυβέρνηση Ερντογάν, δεν θα έχουν άμεση αντανάκλαση στην καθημερινότητα των Τούρκων. Εκεί αφήνει βαρύ «αποτύπωμα» ο πληθωρισμός, ο οποίος τον Ιανουάριο έτρεξε με 48,7%, εξανεμίζοντας και άλλο τμήμα της ήδη πενιχρής αγοραστικής δύναμης δεκάδων εκατομμυρίων Τούρκων.
Έτσι, λογικά μπορεί κανείς να υποθέσει ότι τα «ανατολίτικά κόλπα» του Ερντογάν και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχουν ένα βασικό στόχο: Να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο, αποτρέποντας μια κοινωνική έκρηξη ή ένα νέο γύρο ισχυρών πιέσεων στη λίρα, μέχρις ότου κριθεί ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για την προκήρυξη εκλογών.
Υπενθυμίζεται πως κανονικά οι κάλπες πρέπει να στηθούν το αργότερο ως το καλοκαίρι του 2023, έτος που συμπίπτει και με τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι ο «σουλτάνος», ο οποίος επικαλείται τον Αλλάχ και ζητά διαρκώς από τους πολίτες της χώρας του του να κάνουν υπομονή, ποντάρει σε μια πατριωτική εγρήγορση και συστράτευση, με στόχο τη μεγάλη ανατροπή.
Προσπαθώντας, παράλληλα, να πείσει και τους συνομιλητές της στο εξωτερικό ότι η Τουρκία είναι τόσο μεγάλη και ο ρόλος της στην περιοχή τόσο σημαντικός που δεν επιτρέπεται να αφεθεί να καταρρεύσει.
