Αν έχεις τέτοιους φίλους (αντιπολίτευση), τι τους θέλεις τους εχθρούς (κυβέρνηση)
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρουσίασε το πρόγραμμα για το Νέο ΕΣΥ σε διαδικτυακή εκδήλωση σε μια προσπάθεια να βγάλει τον ΣΥΡΙΖΑ από την αντιπολιτευτική ανυποληψία στην οποία έχει περιέλθει εδώ και ένα χρόνο. Παράλληλα, σα να μην κυβέρνησε ποτέ, σαν όλα τα αδιέξοδα και οι ελλείψεις στο ΕΣΥ να προέκυψαν μόλις τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, δεν έκανε καμιά στοιχειώδη αυτοκριτική για τη διάρκεια της δικής του διακυβέρνησης. Με ευχολόγια, αναμάσημα τετριμμένων τσιτάτων και εκθέσεις ιδεών επιχειρεί να στήσει ένα δίπολο ανάμεσα στην «κακιά ΝΔ» και τον καλό ΣΥΡΙΖΑ, στη λογική του ώριμου φρούτου.
«Ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο με τους εργαζόμενους στο χώρο της Δημόσιας Υγεία» είναι ο πρώτος άξονας του προγράμματος. «Αυτή η μεταξύ μας συμφωνία θεωρεί τους εργαζόμενους θεμέλιο λίθο του νέου ΕΣΥ. Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει μεταρρύθμιση… Προϋπόθεση για την ενίσχυση του συστήματος αποτελεί η γενναία αύξηση των απολαβών των εργαζόμενων στο χώρο της δημόσιας υγείας.» Δεσμεύτηκε ότι θα προχωρήσει σε προσλήψεις γιατρών κα νοσηλευτών με «άμεση πρόσληψη 5.500 μόνιμων υγειονομικών» και για «πρόσληψη επιπλέον 10.000 μόνιμων υγειονομικών σε βάθος τριετίας». Επίσης υποσχέθηκε αναδιαμόρφωση του μισθολογίου του ιατρικού προσωπικού, ώστε ο εισαγωγικός μισθός για τον πρωτοδιόριστο γιατρό να είναι τα 2.000 €.
Ξέχασε να μας πει ότι επί δικής του τετραετίας προσλήφθηκαν ελάχιστοι μόνιμοι γιατροί και νοσηλευτές (κάτω από 1.000 γιατροί, τη στιγμή που οι συνταξιοδοτήσεις την αντίστοιχη περίοδο ήταν περίπου 2.500).
Ξέχασε να μας πει ότι «παρέδωσε» στη ΝΔ 30.000 κενές οργανικές θέσεις νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού και 10.000 ειδικευμένων γιατρών σε Κέντρα Υγείας- Νοσοκομεία- ΕΚΑΒ.
Ξέχασε να μας πει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η αναλογία συμβασιούχων γιατρών : μόνιμων γιατρών έφτασε στο υψηλότερο σημείο 2:5, με το 40% του συνόλου των εργαζόμενων στο ΕΣΥ να είναι συμβασιούχοι, τη στιγμή που προεκλογικά είχε υποσχεθεί την κατάργηση αυτού του «απαράδεκτου και ντροπιαστικού θεσμού ομηρίας».
Ξέχασε να μας πει ότι επί 4,5 ολόκληρα χρόνια, ακόμα και μετά την «έξοδο από τα Μνημόνια» τον Αύγουστο του 2018, που άρθηκε ο κανόνας για τις προσλήψεις στο δημόσιο από 1:5 και έγινε 1:1, παρέμεινε πιστός στις Μνημονιακές δεσμεύσεις που αποψιλώνουν την Δημόσια Περίθαλψη.
Ξέχασε να μας πει ότι δεν πήρε κανένα ουσιαστικό μέτρο για την αντιστροφή του brain drain. Ενδεικτικά, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθήνας, από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Δεκέμβριο του 2019, εξέδωσε συνολικά 6.270 πιστοποιητικά για εύρεση εργασίας στο εξωτερικό, εξ αυτών 4.522 για ειδικευμένους και 1.748 για ανειδίκευτους γιατρούς.
Ξέχασε να μας πει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν που δεν εφάρμοσε την δεσμευτική για την πολιτεία απόφαση του ΣτΕ για επαναφορά του ιατρικού μισθολογίου -το οποίο υπέστη αθροιστικές περικοπές έως 50% – στα προΜνημονίων επίπεδα, παραπέμποντάς την στη δεύτερη-φορά-αριστερά.
Ξέχασε να μας πει αν στη δεύτερη φορά αριστερά θα συνεχίσει να νομιμοποιεί τον ευρωμνημονιακό βρόγχο που σφίγγει έως ασφυξίας τα δημόσια κοινωνικά αγαθά, μέσω της καταδίκης στην υποστελέχωση και τον περιορισμό των προσλήψεων.
«Η γενναία αύξηση των οικονομικών πόρων του συστήματος, ώστε αυτοί σε βάθος τετραετίας να εναρμονιστούν με τον Ευρωπαϊκό Μ.Ο. Πριν όμως από αυτά, κατά το πρώτο έτος του νέου ΕΣΥ, προβλέπεται μία ένεση ζωής ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ από τον εθνικό προϋπολογισμό και επιπλέον 1 δισ. από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ο απαραίτητος οικονομικός ‘χώρος’ για τη μεγάλη αυτή μεταρρύθμιση». Ο δεύτερος άξονας του προγράμματος.
Ξέχασε να μας πει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η δημόσια δαπάνη για την υγεία συρρικνώθηκε ακόμα περισσότερο φτάνοντας στο ιστορικό χαμηλό 5% του ΑΕΠ το 2019, από τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ. Την ίδια στιγμή οι μεικτές δαπάνες υγείας έφτασαν να σημειώνουν αθροιστική πτώση στο 30% σε σύγκριση με την προ-μνημονιακή περίοδο, κατατάσσοντας τη χώρα στην 21η θέση της σχετικής λίστας.
Ξέχασε να μας πει ότι επί της δικής του τετραετίας οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία (απευθείας από την τσέπη των νοικοκυριών) έφτασαν στο 3% του ΑΕΠ, το τέταρτο μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ.
Ξέχασε να μας πει ότι πήρε συγχαρητήρια από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή γι’ αυτή τη χρηστή διαχείριση: Στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, από το οποίο η χώρα εξήλθε τον Αύγουστο του 2018, τέθηκαν σε εφαρμογή πολιτικές για τη συγκράτηση του κόστους και τη μείωση της σπατάλης. Η κυβέρνηση διατήρησε το ανώτατο όριο των δημόσιων δαπανών για την υγεία στο 6% του ΑΕΠ και επέβαλε περικοπές δαπανών σε ολόκληρο τον τομέα της υγείας. Ως εκ τούτου, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία κατ’ άτομο μειώθηκαν σημαντικά. Πιο πρόσφατα, η μετέπειτα ανάπτυξη περιορίστηκε και ο κρατικός προϋπολογισμός για την υγεία το 2019 έφτασε στα 9,1 δισ. ΕΥΡΩ ή λίγο κάτω από το 5% του ΑΕΠ.
Ξέχασε να μας πει ότι δέσμευσε την Δημόσια Υγεία σε διαρκή οικονομικό στραγγαλισμό με το Μνημόνια διαρκείας και σφιχτά πρωτογενή πλεονάσματα: Οι υποχρεώσεις που συνεχίζει να έχει η Ελλάδα μετά την έξοδό της από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής απαιτούν τη διατήρηση του πλεονάσματος του προϋπολογισμού στο 3,5% τουλάχιστον έως το 2022. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση των δημόσιων δαπανών για την υγεία θα συνεχίσει πιθανότατα (Σ.τ.Μ. εδώ γελάμε) να δεσμεύεται από δημοσιονομικούς περιορισμούς(Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
Ξέχασε να μιλήσει για τις δικές του ευθύνες, για το «προοδευτικό» λιθαράκι που έβαλε στο αθωράκιστο και ανοχύρωτο απέναντι στην πανδημία ΕΣΥ.
«Δεν είναι απλά μια προγραμματική δέσμευση. Είναι εθνική επιταγή. Είναι η κορυφαία μας πολιτική προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια. Ένα νέο ΕΣΥ με αξία τη ζωή, που θα εμπνέει σιγουριά, αξιοπιστία και κύρος. Που θα σέβεται τις προτεραιότητες και τα όρια κάθε πολίτη. Που θα αντιμετωπίζει κάθε ασθενή ανάλογα με τις ανάγκες του και όχι ανάλογα με το πορτοφόλι του.»
Ξέχασε να μας πει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η χώρα μας είχε το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο μη καλυπτόμενων αναγκών ιατρικής περίθαλψης –κυρίως λόγω κόστους- στην ΕΕ (μετά την Εσθονία), με το ποσοστό να διπλασιάζεται για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Ένα στα δέκα νοικοκυριά ανέφερε ότι δεν είχε δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας όταν τις χρειαζόταν. Μη καλυπτόμενες ανάγκες αναφέρθηκαν επίσης από σχεδόν ένα στα πέντε νοικοκυριά στο φτωχότερο πεμπτημόριο εισοδήματος, αλλά μόλις από το 3 % των πλουσιότερων νοικοκυριών, γεγονός που αποκαλύπτει το μεγαλύτερο χάσμα όσον αφορά την εισοδηματική ανισότητα στην Ευρώπη. Τα στοιχεία αναφέρονται σε μη καλυπτόμενες ανάγκες για ιατρική εξέταση ή αγωγή λόγω κόστους, απόστασης που πρέπει να διανυθεί ή χρόνου αναμονής. Το κόστος αποτελεί το κυριότερο εμπόδιο στην πρόσβαση στην περίθαλψη, ιδίως για τα άτομα με χαμηλό εισόδημα. (Έυρωπαϊκή Επιτροπή).
Ξέχασε να μας πει πώς από τη «μεροληψία υπέρ της δημόσιας υγείας», αναγκάστηκε να εφαρμόζει την ουσία του νεοφιλελευθερισμού στην υγεία, έστω με διαφορετικές προθέσεις, διαφορετική εκκίνηση και περίβλημα από τη ΝΔ.
Η ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση του δημόσιου συστήματος Υγείας είναι διακομματική και διαχρονική. ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ έβαλαν και συνεχίζουν να βάζουν, ο καθένας το δικό του λιθαράκι στο συνεχιζόμενο έγκλημα της διάλυσης. Οι πολιτικές είναι όμοιες, η κατεύθυνση είναι κοινή, ο ένας έστρωσε το δρόμο για τον άλλον.
Το σερβίρισμα του ξαναζεσταμένου προεκλογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ προ εξαετίας ως κάτι φρέσκο και ρηξικέλευθο, τη στιγμή που η χώρα βιώνει τη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση του τελευταίου αιώνα και βρίσκεται στα πρόθυρα βαθιάς οικονομικής, δεν απέχει απλά από τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες, αλλά δεν αντιστοιχεί καν στο επίπεδο μιας αξιοπρεπούς εναλλακτικής σοσιαλδημοκρατικής πρότασης εξουσίας.
Οι συμβολισμοί και οι αναλογίες με το ΕΣΥ του Γεννηματά μόνο γέλιο μπορούν να προκαλέσουν. Ο ιδρυτικός νόμος και η γέννηση του ΕΣΥ ήταν όντως μια «μικρή επανάσταση» για τα δεδομένα της εποχής, μια σημαντική παραχώρηση και κατάκτηση κάτω από το βάρος των λαϊκών αγώνων και του μεταπολιτευτικού κλίματος, σε έναν διαφορετικό παγκόσμιο συσχετισμό δύναμης για τις δυνάμεις της εργασίας. Το νέο ΕΣΥ του ΣΥΡΙΖΑ δεν τολμά καν διακηρυκτικά, έστω σε επίπεδο εκφώνησης ή ανέξοδης προεκλογικής υπόσχεσης, να αρθρώσει μια κεντρική ιδέα που έστω στα λόγια να μοιάζει ριζοσπαστική. Δεν εκμεταλλεύεται καν την «άνεση» που του δίνει η θέση της αντιπολίτευσης, αλλά αντιπολιτεύεται σαν να κυβερνά ο ίδιος. Φοβάται μην ξεφύγει από την «υπεύθυνη στάση», σημείο των καιρών ή πλήρης προσαρμογή και μετατόπιση του πολιτικού συστήματος προς τα δεξιότερα;
Όμως, ακόμα και η «Μικρή επανάσταση στο ΕΣΥ» που υποσχέθηκε προϋποθέτει συγκρούσεις και ρήξεις. Οι αυταπάτες, συνειδητές ή μη, περί περιθωρίων διαπραγμάτευσης, προσαρμογών, μικρών προοδευτικών μεταρρυθμίσεων, εκμετάλλευσης της χαλάρωσης και των περιθωρίων, εντός μεταΜνημονιακού, ευρωζωνικού και ευρω-ενωσιακού πλαισίου, έχουν διαψευστεί πανηγυρικά, με ανυπολόγιστο κόστος για τον ελληνικό λαό. Ειδικά στη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως όμως μέσα στον τελευταίο χρόνο που το (μετα)Μνημονιακό πλαίσιο αποδείχτηκε η βασική αιτίας υπονόμευσης της υγειονομικής θωράκισης της χώρας και η Ε.Ε έδειξε το πραγματικό πρόσωπο του ιμπεριαλισμού απέναντι σε μια υγειονομική απειλή.
Το δίλημμα είναι ξεκάθαρο: Ή με την δημόσια υγεία και την υπεράσπιση του λαού ή με τα συμφέροντα των υπερεθνικών οργανισμών και των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Και το γεγονός ότι απέναντί μας έχουμε μια κυβέρνηση που μισεί το δημόσιο σύστημα, δεν μας κάνει να ξεχνάμε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης στην απαξίωση της δημόσιας υγείας.
*Ο Δημήτρης Ζιαζιάς είναι γιατρός στο ΠΓΝΠ, πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αχαΐας.
