Πρωτοφανείς- για τις τελευταίες δεκαετίες-ταραχές ξέσπασαν στη φιλήσυχη Ολλανδία, αφότου επιβλήθηκε νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας λόγω πανδημίας. Τι κρύβεται πίσω από την ξαφνική έκρηξη βίας;
“Πάρτε όσα πυροτεχνήματα και όση βενζίνη μπορείτε, πείτε στους φίλους σας ότι πάμε να συντρίψουμε αυτή την απαγόρευση. Σήμερα θα πάμε στο αστυνομικό τμήμα και θα τους γαμ…” Χαρακτηριστικό σχόλιο ενός χρήστη με το όνομα Skkrr Mishtooo στο Telegram και συγκεκριμένα στην ομάδα Rellen Nederland. Είναι μία συνηθισμένη πλατφόρμα επικοινωνίας για τους διαδηλωτές που συμμετέχουν στις σχεδόν καθημερινές ταραχές. Εδώ προαναγγέλονται νέες κινητοποιήσεις, κυκλοφορούν βίντεο με καμμένα κτίρια και αυτοκίνητα, αποκαλύπτονται προσωπικά στοιχεία και διευθύνσεις πολιτικών, ακόμη και υπουργών.
Οι διαμαρτυρίες άρχισαν μόλις οι ολλανδικές αρχές ανακοίνωσαν, το περασμένο Σάββατο, ότι επιβάλλουν νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας, από τις 9 το βράδυ μέχρι τις 4.30 το πρωί, σε μία ακόμη προσπάθεια για την ανάσχεση της πανδημίας. Το αυστηρό λόκνταουν που είχε επιβληθεί στις 15 Δεκεμβρίου φαίνεται να έχει αποτέλεσμα, καθώς ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων μειώνεται. Ωστόσο οι ειδικοί εκτιμούν ότι απαιτούνται και άλλα μέτρα, προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση της παραλλαγμένης μορφής του ιού που αρχικά είχε εντοπιστεί στη Μ. Βρετανία. Είναι η πρώτη φορά που επιβάλλεται στην Ολλανδία απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τη ναζιστική κατοχή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυξανόμενο κύμα βίας
Πολύ γρήγορα οι κινητοποιήσεις εξελίχθηκαν σε βίαιες ταραχές. Όχι μόνο στο Άμστερνταμ και τη Χάγη, αλλά και στο Ρότερνταμ, το Αϊντχόφεν, το Τίλμπουργκ, το Ενσχέντε, το Φένλο, το Ρόρμοντ, το Χέρτογκενμπος και άλλες, μικρότερες πόλεις της Ολλανδίας. Οι διαδηλωτές εκτόξευαν πυροτεχνήματα, λεηλατούσαν σουπερμάρκετ, έσπαγαν βιτρίνες. Στο Τίλμπουργκ ένα κατάστημα ρούχων καταστράφηκε από βόμβες μολότωφ, στην πόλη Ενσχέντε οι διαδηλωτές επιτέθηκαν ακόμη και σε νοσοκομείο, ενώ στο ψαροχώρι Ουρκ κάποιοι κατέστρεψαν διαγνωστικό κέντρο που προσέφερε τεστ για τον κορωνοϊό. Την Τρίτη η αστυνομία συνέλαβε πάνω από 130 υπόπτους. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή πάντως, από την Τετάρτη επικρατεί σχετική ηρεμία.
Σε μία παραδοσιακά φιλήσυχη χώρα, όπως η Ολλανδία, η ένταση και η διάρκεια της βίας προκαλούν σοκ. “Με ανησυχεί πολύ αυτή η αγριότητα που βλέπω”, λέει η Ντιάν Φαν Γκάμερεν, επικεφαλής της αστυνομίας στην περιφέρεια του Χερτογκενμπός, επισημαίνοντας ότι πολλοί από τους ταραξίες κρατούν όπλα, βγάζουν μαχαίρια ή πετάνε τούβλα σε αστυνομικούς. “Τα πραγματικά θύματα αυτής της συμπεριφοράς είναι οι αθώοι πολίτες” λέει η φαν Γκάμερεν, η μονάδα της οποίας έχει συλλάβει πάνω από 50 άτομα στη διάρκεια των ταραχών. Η ίδια πιστεύει ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας ήταν μόνο η αφορμή για ένα τόσο ασυνήθιστο ξέσπαμα βίας. “Αυτοί οι άνθρωποι δεν θέλουν απλώς να διαφυλάξουν το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, αλλά επιζητούν τη σύγκρουση”, υποστηρίζει. Τα μηνύματα στο Telegram υποδηλώνουν μία γενικότερη νοοτροπία αντίθεσης στο κατεστημένο και ιδιαίτερα απέναντι σε πολιτικούς, αστυνομικούς και δημοσιογράφους. Σε κάποια μηνύματα ο στόχος της οργής είναι “αυτοί οι πλούσιοι, που έχουν δικό τους σπίτι”.
Βοήθεια από την κοινωνία των πολιτών
ΜΚΟ και πρωτοβουλίες πολιτών προσπαθούν να επέμβουν, για να αποφορτίσουν την κατάσταση. Ο Τίκχο Ονγκ, στέλεχος της ΜΚΟ Radar που αγωνίζεται κατά των κοινωνικών διακρίσεων, λέει ότι ακόμη δεν γνωρίζουμε ποιοί είναι οι ταραξίες και τι ακριβώς θέλουν. “Στην πραγματικότητα περιλαμβάνουν πολλές και διαφορετικές ομάδες”, εκτιμά ο ίδιος. “Κάποιοι ξεσπούν, γιατί αισθάνονται αποκλεισμένοι από την κοινωνία, άλλοι απλώς βαριούνται. Μπορεί και να διασκεδάζουν όταν συγκρούονται με την αστυνομία”.
Η Τζοάν, που βρέθηκε στο επίκεντρο των ταραχών στο Άμστερνταμ το βράδυ της Τρίτης, λέει ότι πολλοί νέοι άνθρωποι είναι αγανακτισμένοι. Η ίδια τους καταλαβαίνει και προσπαθεί να τους βοηθήσει. “Με έχει απορροφήσει τελείως αυτό το θέμα”, λέει. “Ναι, έχω εξοργιστεί κι εγώ για το ότι η κυβέρνηση μου απαγορεύει να βγω έξω το βράδυ, να πάω για φαγητό με έναν φίλο μου. Θέλω όμως να βοηθήσω αυτά τα νέα παιδιά, για να μην καταστρέψουν το μέλλον τους με αυτές τις βιαιότητες”.
Η αστυνομικός Ντιάν φαν Γκάμερεν λέει ότι εμπιστεύεται τα μέλη της τοπικής κοινωνίας, που μπορούν να βοηθήσουν στην προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Στο Χέρτογκενμπος, λέει, η αστυνομία δέχθηκε απρόσμενη βοήθεια από τους οπαδούς της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας FC Den Bosch. Απρόσμενη, γιατί είναι συχνό φαινόμενο τα επεισόδια και οι συγκρούσεις με την αστυνομία στο περιθώριο ποδοσφαιρικών αγώνων. Αυτή τη φορά όμως οι οπαδοί αποφάσισαν να κατέβουν στους δρόμους της πόλης για να συνδράμουν το έργο της αστυνομίας, η οποία μάλιστα τους μοίρασε πορτοκαλί γιλέκα για να τους αναγνωρίζει. “Ύψωσαν το ανάστημά τους και φώναζαν (στους ταραξίες): Έξω από την πόλη μας”, λέει η φαν Γκάμερεν. Κάτι παρόμοιο συνέβη και στην πόλη του Μάαστριχτ, μία από τις μεγαλύτερες της Ολλανδίας.
Επιδιορθώνοντας τις ζημιές
Σε μερικές περιπτώσεις οι ίδιοι οι κάτοικοι πρωτοστατούν στην προσπάθεια να αποκατασταθούν οι ζημιές. Στο Χέρτογενμπος μία ομάδα πολιτών κατάφερε να συγκεντρώσει 100.000 ευρώ για να αποκατασταθούν οι ζημιές σε κατάστημα της πόλης. Στο Ουρκ, όπου καταστράφηκε διαγνωστικό κέντρο για τον κορονοϊό, νεαροί ξεκίνησαν μία πρωτοβουλία crowdfunding με στόχο να συγκεντρώσουν 10.000 ευρώ και όλα δείχνουν ότι θα τα καταφέρουν. Ασφαλώς τα χρήματα αυτά δεν είναι αρκετά για όλες τις απαραίτητες επισκευές, αλλά οι ίδιοι λένε ότι “θέλουν να δείξουν το καλό πρόσωπο των ανθρώπων” σε αυτή την πόλη.
