“Όταν ο διανοούμενος μπήκε μέσα στα κέντρα αποφάσεων δεν του ήταν πολύ εύκολο να κάνει κριτική σ΄ αυτά. Με λίγα λόγια ένα πολύ μεγάλο μέρος κατά κάποιον τρόπο εξαγοράστηκε. Αυτή είναι η αλήθεια”, επισήμανε ο Γιώργος Κιμούλης σε συνέντευξή του.
Μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η παράσταση «Θείος Βάνιας» που σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε, ο δημοφιλής δημιουργός από τις 22 Μαρτίου θα ανεβάσει στο θέατρο «Τόπος Αλλού», «Το Παγκάκι» του Ρώσου συγγραφέα Αλεξάντερ Γκέλμαν για 30-40 παραστάσεις, δηλαδή ως το τέλος Μαΐου.
Ο δημοφιλής δημιουργός σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων παραλλήλισε τον Έλληνα σήμερα, με τον ήρωα του Τσέχοφ «Θείο Βάνια», επισημαίνοντας πως «παραίτηση στη ζωή μας δεν μπορεί να υπάρξει». Σημείωσε πως η πολιτική πάνω απ΄ όλα ανήκει στους πολίτες, ενώ αναφέρθηκε και στη στάση ορισμένων διανοούμενων κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Μιλώντας για το θέατρο είπε πως έχει πληγεί πολύ από την κρίση.
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο συμμετοχής του σε κάποια τηλεοπτική σειρά απάντησε πως απέχει συνειδητά, επειδή «στις περισσότερες παραγωγές δεν δίδεται η δυνατότητα να κινηθείς πολύ πιο μακριά από μία… καλλιτεχνική αναξιοπρέπεια» και αυτό δεν θα το ήθελε.
Όσον αφορά στον κινηματογράφο και τις επιτυχίες του σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου, τόνισε πως είναι ενάντιος στην υστερία της επιτυχίας των άλλων.
Η συνέντευξη του Γιώργου Κιμούλη στον Νίκο Γιώτη για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
Πώς αποφασίσατε να ανεβάσετε τον «Θείο Βάνια»;
Ο «Θείος Βάνιας» ήτανε μία ιδέα που υπήρχε στο μυαλό μου εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Με βοήθησε σ΄ αυτό ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, ο Νίκος Διαμαντής, κι έτσι καταφέραμε και πραγματώσαμε αυτήν την παράσταση. Η αλήθεια είναι ότι εντυπωσιαστήκαμε με τη μεγάλη επιτυχία που είχε στον Πειραιά, η οποία συνεχίστηκε και στη Θεσσαλονίκη- και μπορώ να πω ότι μας έκανε και ιδιαίτερα ευτυχισμένους.
Το βασικό θέμα ουσιαστικά και η αιτία της επιλογής είναι η περίφημη έννοια της παραίτησης. Έχουμε μία ομάδα ανθρώπων οι οποίοι λόγω συσσώρευσης πολλών αποτυχιών στη ζωή τους έχουν παραιτηθεί απ΄ αυτήν. Ο Τσέχοφ αυτό το οποίο προσπαθεί να πει είναι ότι πέρα από τη δραματικότητα της παραίτησης απ΄ την ίδια μας τη ζωή, αυτή η παραίτηση κουβαλάει και κάτι το γελοίο, μία γελοιότητα. Γιατί στόχος του ανθρώπου είναι όσες φορές κι αν γονατίσει, κι αν πέσει, πρέπει να σηκωθεί όρθιος. Παραίτηση στη ζωή μας δεν μπορεί να υπάρξει. Ερχόμαστε από ένα σκοτάδι και πηγαίνουμε σε ένα άλλο σκοτάδι. Αυτό το φωτεινό πέρασμα είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να εισπράξει ένας άνθρωπος. Αυτό το δώρο δεν μπορείς να το πετάς δεν μπορείς να παραιτείσαι απ΄ αυτό.
Πόσο επίκαιρος είναι σήμερα, στην εποχή της οικονομικής κρίσης ο «Θείος Βάνιας»;
Ασυζητητί ζούμε μία περίοδο που οι άνθρωποι λόγω της συσσώρευσης πάρα πολλών αποτυχιών και ηττών έχουν πλέον σχεδόν συναισθηματικά καταρρεύσει. Δεν υπάρχει πιο σκληρό πράγμα από τη συναισθηματική κόπωση. Το θέμα είναι κατά πόσο θα μπορέσει ο καθένας πάλι να σηκωθεί όρθιος, γιατί -ας μην κοροϊδευόμαστε- ένα βασικό πράγμα το οποίο δυστυχώς μας έχουν μάθει -και σ΄ αυτό έχουν συμβάλλει και τα ΜΜΕ- είναι να νιώθουμε ότι η έννοια της ουτοπίας είναι κάτι το ανεκδοτολογικό. Ο άνθρωπος ο οποίος έχει συμφιλιωθεί με αυτήν την ιδέα, ότι η ουτοπία είναι κάτι το αστείο, ότι δεν υπάρχει, ξεχνάει πως αν διαγράψεις απ΄ το λεξιλόγιό σου, το μυαλό σου, τα συναισθήματά σου, αυτήν την έννοια, αυτήν τη λέξη, το μοναδικό μέλλον που μπορεί να έχεις είναι μια δυστοπία. Δηλαδή να βαδίζεις σε έναν δυστοπικό μονόδρομο. Γιατί η ουτοπία είναι σαν τον ορίζοντα, όπως λέει κι ένας συγγραφέας. Όσο τον πλησιάζεις τόσο πιο πολύ απομακρύνεται. Πολύ εύκολα λοιπόν κάποιος μπορεί να ρωτήσει σε τι χρησιμεύει; Μα στο να προχωράμε. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Στην προκειμένη περίπτωση βλέπετε να παραιτείται ο Έλληνας όπως ο «Θείος Βάνιας» που έχει παραιτηθεί;
Ναι. Βγάζουμε κάποια συμπεράσματα και εκεί σταματάμε. Δεν πηγαίνουμε στο επόμενο βήμα στο να πραγματώσουμε κάτι το οποίο μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας…
Για ποιο λόγο;
Επειδή μας έχουν πείσει πως η έννοια της πολιτικής είναι κάτι που αφορά τους πολιτικούς. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανοησία απ΄ αυτήν, γιατί η πολιτική πάνω απ΄ όλα ανήκει στους πολίτες. Οι πολιτικοί δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εκπροσωπούν εμάς. Αν λοιπόν αφήσουμε τα πάντα στα χέρια των αντιπροσώπων και δεν ασχολούμαστε κι εμείς μ΄ αυτήν, τότε είναι φυσικό όλο το 24ωρό μας να αρχίσει να καταρρέει. Δυστυχώς ένα ολόκληρο σύστημα μας έπεισε ότι η πολιτική δεν επηρεάζει το 24ωρό μας. Τα τελευταία χρόνια όμως απεδείχθη το ακριβώς αντίθετο. Ότι επηρεάζει πάντα και πάρα πολύ το 24ωρό μας, τη ζωή μας την ίδια. Άρα μήπως πρέπει να αρχίσουμε να ασχολούμαστε ξανά με αυτό το οποίο λέγεται πολιτική και να μην τη θυμόμαστε μόνο κάθε δύο, τρία, τέσσερα χρόνια που είναι οι εκλογές;
Η ματαιότητα η οποία τον έχει οδηγήσει στην παραίτηση και αρκείται πλέον να ασχολείται με την πολιτική μόνο στις εκλογές. Και σε πολλές περιπτώσεις να μην ασχολείται με την πολιτική ο πολίτης ούτε στη διάρκεια των εκλογών και να απέχει απ΄ αυτές…
Οι πολίτες πάντως δείχνουν να είναι θυμωμένοι με τους πολιτικούς…
Δεν φθάνει αυτό. Χρειάζονται συγκεκριμένες πράξεις, χρειάζονται ακτιβιστικές προσπάθειες. Έχουνε γίνει πολλές τέτοιες προσπάθειες, έχουνε ηττηθεί είναι αλήθεια, έχουνε κουραστεί από τις πολλές ήττες, αλλά άλλος δρόμος δεν υπάρχει παρά μόνο ο διαρκής αγώνας…
Είναι εφικτό αυτό σε μια περίοδο που λέγεται πως ο Έλληνας δύσκολα σηκώνεται από τον καναπέ του και δείχνει παραιτημένος;
Αυτό είναι δουλειά της διανόησης, όπως ορίζω εγώ αυτήν τη λέξη, γιατί διανοούμενοι δεν είναι οπωσδήποτε κάποιοι σοφοί άνθρωποι, αλλά αυτοί που βγάζουν τα προς το ζην τους απ΄ τις ιδέες τους. Άρα είναι δική σας δουλειά, δική μου δουλειά και όλων όσοι έχουμε κάποιες ιδέες που τις εκφράζουμε στο δημόσιο χώρο και από τα χρήματα που κερδίζουμε ζούμε. Έχουμε λοιπόν μία ευθύνη να μπορέσουμε να βρούμε τρόπους ώστε να σηκωθεί ο άνθρωπος από τον καναπέ του.
Όσον αφορά τους πνευματικούς ανθρώπους -που αποκαλεί το ευρύ κοινό διανοούμενους- υπάρχει η αίσθηση πως δεν αντέδρασαν κατά τη διάρκεια της κρίσης όπως ίσως περίμενε ο κόσμος. Για ποιο λόγο;
Η θέση ενός διανοούμενου είναι στο περιθώριο. Κι όταν λέω περιθώριο δεν εννοώ να βρίσκεται εκτός κοινωνικού χώρου, αλλά να κρατάει μία απόσταση από το κέντρο των πραγμάτων για να μπορεί να τα κοιτάζει καλύτερα. Να μπορεί να κάνει τις αντίστοιχες κριτικές και τις αντίστοιχες επεμβάσεις. Δυστυχώς όμως από μία εποχή και έπειτα ο χώρος της εξουσίας άρχισε να καλεί δίπλα του αυτούς τους διανοούμενους. Και το επόμενο βήμα αυτών ήταν βεβαίως η αλλοτρίωση. Όταν ο διανοούμενος μπήκε μέσα στα κέντρα αποφάσεων δεν του ήταν πολύ εύκολο να κάνει κριτική σ΄ αυτά. Με λίγα λόγια ένα πολύ μεγάλο μέρος κατά κάποιον τρόπο εξαγοράστηκε. Αυτή είναι η αλήθεια.
Το θέατρο έχει πληγεί από την οικονομική κρίση;
Πολύ. Μπορεί κάποιος να βλέπει βεβαίως μερικές γεμάτες αίθουσες, αλλά ουσιαστικά με όλες αυτές τις προσπάθειες ορισμένων παραγωγών, με τα εκπτωτικά εισιτήρια όπως ένα εισιτήριο για τέσσερα άτομα, έχει πληγεί ιδιαιτέρως. Η μεγαλύτερη πληγή είναι η συσσώρευση νέων παραγωγών οι οποίοι μπορεί να μην γνωρίζουν πολύ καλά τη δουλειά ή να τη γνωρίζουν και πονηρώς να εισχώρησαν σ΄ αυτήν, επειδή κατάλαβαν ότι το θέατρο ίσως είναι ο χώρος με το πιο φθηνό εργατικό δυναμικό. Γιατί οι καλλιτέχνες, έχοντας ανάγκη να εκφραστούν πολλές φορές «ξεχνούν» ότι είναι και εργαζόμενοι. Όταν λέω πως «ξεχνούν» φυσικά δεν κυριολεκτώ. Το αναφέρω προκειμένου να επισημάνω πως εκεί έρχεται ο πονηρός παραγωγός για να τους εκμεταλλευτεί στο έπακρο..
Μόνο το θέατρο στην Ελλάδα διέρχεται κρίση ή γενικότερα ο κλάδος σας, σε μια στιγμή που ο Γιώργος Λάνθιμος μεσουρανεί πλέον στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό στερέωμα;
Καταρχάς δεν είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν πως ο Λάνθιμος τους ανήκει ή μας ανήκει! Ο Λάνθιμος ανήκει στον εαυτό του, όπως όλοι αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι προσπαθούν να κάνουν με δύναμη, με κόπο, μια καριέρα έξω από τα σύνορα. Είναι άνθρωποι οι οποίοι αναγκάστηκαν να φύγουν απ΄ αυτήν τη χώρα, είναι άνθρωποι τους οποίους ανάγκασαν να φύγουν, γιατί αν μπορούσε αυτή η χώρα να τους κρατήσει και να τους δώσει τη δυνατότητα να εκφραστούν με τον τρόπο που εκφράζονται τώρα εκτός ελληνικών συνόρων, ίσως δεν έφευγαν. Δεν θεωρώ λοιπόν ότι μας ανήκουν για να μπορώ να πω πως είμαι υπερήφανος. Χαίρομαι που ένας νέος άνθρωπος εκφράζεται κι έχει μια σχέση με μένα επειδή είμαστε και οι δύο Έλληνες. Αλλά μέχρι εκεί. Είμαι ενάντιος σ΄ αυτήν την υστερία της επιτυχίας των άλλων.
Τα σχέδιά σας για μέλλον ποια είναι; Τι ετοιμάζετε;
Από τις 22 Μαρτίου θα ανεβάσω στην Αθήνα, στο θέατρο «Τόπος Αλλού», «Το Παγκάκι» του Ρώσου συγγραφέα Αλεξάντερ Γκέλμαν για 30-40 παραστάσεις, δηλαδή ως το τέλος Μαΐου.
Όσον αφορά την τηλεόραση;
Από την τηλεόραση απέχω συνειδητά, επειδή στις περισσότερες παραγωγές δεν δίδεται η δυνατότητα να κινηθείς πολύ πιο μακριά από μία… καλλιτεχνική αναξιοπρέπεια και αυτό δεν θα το ήθελα.