«Οσο για μένα, ξέρω πως η φυλακή θα ’ναι σκληρή όσο δεν ήτανε ποτέ για κανένα, πως θα βρω μπροστά μου απειλές, παγίδες και άτιμες βιαιότητες. Μα, δεν τις φοβούμαι, όπως δεν τρέμω τη μανία του άθλιου τυράννου που πήρε τη ζωή εβδομήντα αδελφών μου. Καταδικάστε με, δεν πειράζει, η Ιστορία θα με δικαιώσει»
Αυτά ήταν τα λόγια του μεγάλου κουβανού επαναστάτη Φιντέλ Κάστρο, κατά την διάρκεια της δίκης στις 6 του Οκτώβρη του 1953, στο δικαστήριο του Σαντιάγκο της Κούβας. Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν κατηγορούμενος για την επίθεση στην Μονκάδα και την έναρξη της επανάστασης στις 26 Ιούλη του ίδιου έτους.
Η 26η Ιουλίου του 1953 ήταν η ημέρα του ξεσηκωμού. Τότε η επαναστατική οργάνωση με ηγέτη τον Φιντέλ Κάστρο επιχείρησε την πρώτη μάχη με την επίθεση στο στρατόπεδο της Μονκάδα, με στόχο την ανατροπή της αμερικανοκίνητης δικτατορίας του Μπατίστα. Η επιχείρηση δεν στέφθηκε με επιτυχία, όμως ήταν η αρχή της αφύπνισης της λαϊκής συνείδησης Η επαναστατική οργάνωση του Φιντέλ Κάστρο και των συντρόφων του μετά την επίθεση στην Μονκάδα, παίρνει το όνομα 26 Ιούλη, από την ημερομηνία της μεγάλης αυτής μάχης.
Η σημαία της επαναστατικής οργάνωσης του Φιντέλ Κάστρο – Κίνημα 26 Ιούλη
Μετά από αυτή την επίθεση, η ομάδα ανασυγκροτήθηκε στο Μεξικό, το 1955, έχοντας ως μέλη 82 επαναστάτες, μεταξύ αυτών οι Fidel Castro, Raúl Castro, Che Guevara, Camilo Cienfuegos, Juan Almei da Bosque) με αποστολή τον σχηματισμό ενός αντάρτικου στρατού για την ανατροπή του καθεστώτος της Κούβας.
Οι εξεγέρσεις που άρχισαν το 1953 συνεχίστηκαν με εντατικό ρυθμό σε όλα τα σημεία του νησιού με τη συμμετοχή πολλών Κουβανών φοιτητών, αγροτών και εργατών κύρια. Στις 25 Νοεμβρίου του 1956, η ομάδα των ανταρτών επιβιβάστηκε στο πλοιάριο Γκράνμα και αποβιβάστηκε στην Κούβα στις 2 Δεκεμβρίου.Οι επαναστάτες του Φιντέλ, αρχίζουν κλεφτοπόλεμο με τις δυνάμεις του Μπατίστα στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα. Στόχος τους ο οποίος επετεύχθη ήταν να κερδίσουν πρώτα την υποστήριξη των αγροτών και στη συνέχεια των κατοίκων των μεγάλων πόλεων.
Παράλληλα, διεξαγόταν και ο αγώνας στις πόλεις από το κίνημα της 26ης του Ιούλη με επικεφαλής τον Φρανκ Παΐς, που είχε οργανώσει ένα τεράστιο παράνομο δίκτυο. Το 1958, όλη η χώρα είχε καταληφθεί από επαναστατικό πυρετό και ενώ οι απεργίες και οι διαδηλώσεις συγκλόνιζαν τον τόπο, οι ανταρτικές ομάδες προχωρούσαν σταδιακά στην κατάληψη μεγάλου τμήματος του νησιού.
Τον Δεκέμβρη του 1958, ο Επαναστατικός Στρατός αριθμούσε περισσότερους από 6.000 ένοπλους αντάρτες, ενώ τμήματά του, με επικεφαλής τους Τσε Γκεβάρα, Ραούλ Κάστρο, Καμίλο Σιενφουέγκος και Χουάν Αλμέιδα, προχωρούσαν προς την πρωτεύουσα.
Από τις πιο αποφασιστικές συγκρούσεις του αγώνα υπήρξε αυτή που κατέληξε στην κατάκτηση της Σάντα Κλάρα στις 29 Δεκεμβρίου 1958 Ο Μπατίστα βλέπει ότι ηττάται. Έτσι, αποφασίζει στις 31 Δεκεμβρίου του 1958 να εγκαταλείψει τη χώρα. Την επομένη, Πρωτοχρονιά του 1959, οι «μπαρμπούδος» του Φιντέλ Κάστρο εισέρχονται θριαμβευτικά στην Αβάνα.
Μετά την επιτυχία της επανάστασης, το κίνημα της 26ης Ιουλίου συνενώθηκε με άλλες πολιτικές ομάδες, οι οποίες μετεξελίχθηκαν το 1965 στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας.