1948 Σεπτέμβριος–Οκτώβριος: Υπόμνημα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης στον ΟΗΕ

Οι άθλιες συνθήκες ζωής των εξορίστων στα νησιά – Στρατιωτικός νόμος στην Πελοπόννησο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ 

 2-12 Αποτυχημένη επιχείρηση του στρατού  στο Μάλι-Μάδι.

5-6 Ο ΔΣΕ μπαίνει στον Τύρναβο.

16 Οι κυβερνητικές δυνάμεις καταλαμβάνουν τη Μουργκάνα  (επιχείρηση «Ταύρος» που άρχισε στις 28 Αυγούστου).Τα τμήματα του ΔΣΕ  υποχωρούν συγκροτημένα και περνούν  στα Ζαγόρια.

19 Υπόμνημα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

23 Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζωρτζ Μάρσαλ μιλάει για το ελληνικό ζήτημα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Επιτίθεται στη Σοβιετική Ένωση χωρίς να την κατονομάσει. Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ερν. Μπέβιν, στην ομιλία του  (27.9) χαρακτηρίζει την ΕΣΣΔ «αράχνη που προσπαθεί να πιάσει στον ιστό της την Ελλάδα».

29 Τμήματα ιππικού του ΔΣΕ στα περίχωρα της Λάρισας.

ΔΙΕΘΝΗ

13 Συγκρούσεις μεταξύ αυτονομιστών και ινδικών δυνάμεων στο Χαιντεραμπάντ και το Κασμίρ.

17 Μέλη εβραϊκών οργανώσεων δολοφονούν στην Ιερουσαλήμ τον μεσολαβητή του ΟΗΕ κόμη Μπερναντότε.

27 Στη Μόσχα διακόπτονται οι συνομιλίες για το πρόβλημα του Βερολίνου.

  « Ο συμμορίτης ιερεύς»

 Στις 6 Σεπτεμβρίου 1948 εκτελέστηκε στο Γουδί ο χιώτης ιερέας Νικόλαος Ξενάκης, καταδικασμένος από  Έκτακτο Στρατοδικείο για «συμμοριτισμό». Στη διάρκεια της δίκης του κρατήθηκε στο Τμήμα Μεταγωγών. Συγκρατούμενός του ήταν ο Κ. Κωνσταντάρας, ένας από τους αρχηγούς του ΕΛΑΣ της περιοχής Ανατολικής Μακεδονίας  ο οποίος γράφει για τον παπα- Ξενάκη:

«… Ήταν τραυματισμένος βαριά στο πόδι. Εναντίον του κυρίως είχε συγκεντρωθεί το μίσος και το υβρεολόγιο, των δεσμοφυλάκων και αρκετές φορές δεν τον άφηναν το πρωί στο τέταρτο που μας έβγαζαν στην αυλή, να συρθεί κουτσαίνοντας ως τη βρύση και το αποχωρητήριο. Είχε μαύρα γένια, μαύρα μαλλιά και μεγάλο πρόσωπο. Τα χέρια του ήταν χοντρά και η σωματική του διάπλαση ρωμαλέα. Θα μπορούσε χουφτιάζοντας να λυώσει σα σταφύλια τους θρασύδειλους υβριστές του κι ας τον έλυωναν οι πόνοι από την πληγή του. Τα μεγάλα μάτια του με το διαπεραστικό τους βλέμμα ολοκλήρωναν την αδρή του φυσιογνωμία και σ’ έκαναν να σκέπτεσαι ότι δεν είχες ποτέ τέτοια αρρενωπή και πονεμένη συγχρόνως μορφή. Ακόμη, και τώρα, όταν βλέπω εικόνες του ’21, όπως του Διάκου, του Ανδρούτσου, του Παπαφλέσσα, μου έρχεται στο νου και η μορφή του παπα-Ξενάκη. Από τον τρόπο που συζητούσε κατάλαβα πως δεν ήταν παπάς του σωρού και είχε μόρφωση. Και όταν ρώτησα σχετικά, μου είπαν ότι στην κατοχή είχε φύγει κι εκτελούσε χρέη δασκάλου στη Μέση Ανατολή…».

Φοίβου Γρηγοριάδη «Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου 1945-1949», τ. Δ΄, σ.1.234.

Την παραμονή της εκτέλεσης του ο παπα-Ξενάκης εκλήθη στο γραφείο του διευθυντή των φυλακών Αβέρωφ όπου του διάβασαν την απόφαση καθαίρεσής του  από το πρωτοβάθμιο Συνοδικό Δικαστήριο (σ.σ. «επί αναρχική και αντεθνική δράσει»). Οι φύλακες επιχείρησαν, να τον ξυρίσουν και να του αφαιρέσουν το ράσο και το καλυμαύκι. Ο παπα-Ξενάκης αρνήθηκε και οι φύλακες τον κακοποίησαν άγρια.

Δυο μέρες μετά στον αθηναϊκό Τύπο δημοσιεύθηκε η είδηση της εκτέλεσής του: « Εις τον συνήθη παρά το Γουδί χώρον εξετελέσθη χθες την πρωίαν ο συμμορίτης ιερεύς της Χίου Νικόλαος Ξενάκης, καταδικασθείς παμψηφεί εις θάνατον υπό του εκτάκτου στρατοδικείου Αθηνών δια την αντεθνικήν δράσιν του. Ούτος συνελήφθη κατά την διάρκειαν μάχης μετ’ αποσπάσματος χωροφυλακής, αφού προηγουμένως έρριψε χειροβομβίδας και ετραυμάτισεν έναν ενωμοτάρχην και ελαφρότερον ένα χωροφύλακα. Κατά την διάρκειαν της δίκης επέδειξε προκλητικωτάτην στάσιν, κατειρωνευόμενος την Ιεράν Σύνοδον, την Πατρίδα και τον διεξαγόμενον εθνικόν αγώνα. Της εκτελέσεως προηγήθη καθαίρεσις».

«Καθημερινή» 7.9.1948.

«Τι πταίει»

« Η επιχείρησις του Γράμμου επραγματοποιήθη τρεις μήνας αργότερον από την  χρονολογίαν που είχεν ορισθή από του χειμώνος. Τούτο, επειδή ενδιαμέσως επροτιμήθη η εκκαθάρισις της Στερεάς. Αρχίσασα με τρίμηνον καθυστέρησιν, η επίθεσις εχρειάσθη δύο μήνας όπως αχθή εις πέρας, αντί των δύο εβδομάδων αι οποίαι απετέλουν το λογικόν όριον. Ο αντιστράτηγος Γεωργούλης εις πρόσφατον άρθρον εις την «Καθημερινήν» υπεγράμμισε μερικά από τα λάθη και αίτια του χρονισμού αυτού. Δεν πρόκειται όμως τώρα περί κριτικής. Ενδιαφέρει το αποτέλεσμα. To αποτέλεσμα, από της απόψεως της γενικής οικονομίας του απανθρώπου αυτού πολέμου, είναι ότι εκτεταμέναι περιοχαί του τόπου υποφέρουν τώρα σκληρότερον, υπό την συμμοριακήν μάστιγα, παρά εις οιανδήποτε άλλην στιγμήν της τελευταίας τριετίας. Ανήκουν δε εις αυτάς τομείς καθώς της Δυτικής Θεσσαλίας – που είχαν από της περυσινής ανοίξεως ριζικώς και μονίμως εξυγιανθή- ή της Στερεάς της οποίας τόσον διεφημίσθη προ τριμήνου μόλις η απολύτρωσις.

Ένας εκ των αρμοδιοτέρων υπουργών της κυβερνήσεως διεκήρυξε προ ελαχίστων ημερών ότι αι συμμορίαι της Θεσσαλίας, απηνώς καταδιωκόμεναι, απεσύρθησαν εις τα ορεινά κρησφύγετα, και ότι κάθε κίνδυνος απεμακρύνθη από τα αστικά κέντρα. Την επομένην ακριβώς, προς τραγικήν ειρωνείαν, υφίστατο αγρίαν επίθεσιν ο Τύρναβος. Ο Τύρναβος ευρίσκεται, ως γνωστόν, εις την πεδιάδα της Λαρίσης, παρά τα χθαμαλά ακάλυπτα υψώματα του Προφήτου Ηλία. Απέχει μόλις 16 χιλιόμετρα (ευθυγράμμου αρτηρίας) από την Θεσσαλικήν πρωτεύουσαν, η οποία καταλέγεται εις τα τρία-τέσσαρα  μεγάλα στρατιωτικά κέντρα της Ελλάδος.

Το δράμα της Προσωτσάνης επανελήφθη σχεδόν ομοιότυπον εις τον Τύρναβον. Ο καπετάν Μαντέκος ( σ.σ. Νίκος Μπαλάλας, «Μπαντέκος»)-ο οποίος κατά την υπουργικήν διαβεβαίωσιν ώφειλε να κρύπτεται εις κάποιαν ελατοσκεπή χαράδραν του Ολύμπου ή των Χασίων-επλησίασεν εις τον Τύρναβον εις την μύτην της Λαρίσης, με την «ταξιαρχίαν» του, με 2 εφίππους ίλας, με δύο ακόμη λόχους ειδικών εξολοθρευτών, χωρίς να τον αντιληφθή και χωρίς να τον ενοχλήση κανείς. Εισήλασεν εις την κωμόπολιν. Εκύκλωσε τους στρατώνας των υποψηφίων βαθμοφόρων του Β΄ Σ.Σ. Ενέπρησε την εφορείαν. Επυρπόλησε το ταμείον, το εργοστάσιον υφαντουργίας, άλλα οικήματα. ΕΣΤΡΑΤΟΛΟΓΗΣΕΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ άνδρας. Και απήλθεν άθικτος, ενώ εντός ΗΜΙΣΕΙΑΣ ΩΡΑΣ αι μηχανοκίνητοι μονάδες της Λαρίσης, μετά την σήμανσιν του συναγερμού, ημπορούσαν να έχουν σπεύσει επί τόπου και να δώσουν αλησμόνητον μάθημα εις τους θρασείς επιδρομείς (…).

Eίναι καιρός να εξετασθή τι πταίει εις την απαράδεκτον αυτήν επιδείνωσιν. Το γεγονός ότι εις καμμίαν περίπτωσιν εξ απειροπληθών σημειωθέντων κατά τόπους ατυχημάτων, τραγικών ή και επαισχύντων τινών, πολλών καθόλου αναποφεύκτων αντιθέτως δε χονδροειδέστατα αδικαιολογήτων, το γεγονός ότι εις καμμίαν περίπτωσιν δεν ανεζητήθησαν ευθύναι και δεν επεβλήθησαν κυρώσεις, δεν είναι ίσως ξένον προς την λυπηράν αυτήν εξέλιξιν. Είναι καιρός να δοθή κάποιος άλλος τόνος εις την διεύθυνσιν του αμειλίκτου αυτού πολέμου. Κάποια αυστηροτέρα και πλέον άγρυπνος διοίκησις χρειάζεται ίσως, κάποιο κέντρισμα, κάποια αφύπνισις του αισθήματος της ευθύνης και της δράσεως.

Πέρυσιν εφωνάζαμεν γοερώς προς τους ξένους:

-Δώστε μας όπλα. Προς Θεού όπλα!

Χάρις εις τον έξοχον εκείνον στρατιώτην και τίμιον φιλέλληνα στρατηγόν Λήβσαιυ, ισάξιον προκάτοχον του ηφαιστειακού Βάν Φλήτ, μας παρεσχέθησαν τα αμέσα δια την συγκρότησιν 96 ολόκληρων ταγμάτων εθνοφρουράς και αξιόλογον αύξησιν του ενεργού στρατού. Η επιδείνωσις δεν δικαιολογείται με κανένα τρόπον».

«Εμπρός» 9.9.1948.

« Γύρισα απ’ την εξορία»

« Αθήνα 22/9/48

Κύριε διευθυντά

Είμαι ένας εξόριστος που γύρισα πριν λίγες μέρες από την Ικαρία. Έμενα στο χωριό Δάφνη-Ευδήλου μαζί με άλλους 185 εξορίστους. Δίναμε τρεις φορές τη μέρα «παρών» στο χωριό Ακαμάτρα μισή ώρα μακρυά. Πρωί, μεσημέρι, απόγευμα.

Οι ώρες που οι εξόριστοι είναι ελεύθεροι μόλις φτάνουν για τη δουλειά αυτή. Στις άλλες ώρες πρέπει νάναι κλεισμένοι  στους θαλάμους κι αλλοίμονο αν σε δει έξω χωροφύλακας. Το ξύλο και οι κλωτσιές που θα δεχτεί ο εξόριστος εξαρτάται από τη σωματική αντοχή του χωροφύλακα. Άρρωστοι εξόριστοι με οξείς ρευματισμούς και φυματίωση πήγαν στον κ. Διοικητή (Στυλιανό Αλυσσανδράκη) τον παρακάλεσαν να τους απαλλάξη από το μεσημεριανό «παρών». Τους απάντησε επί λέξει «είστε κομμουνισταί. Να πεθάνετε». Ο επισιτισμός των εξορίστων είναι από τους χειρότερους. Όχι μόνο οι τρεις χιλιάδες που παίρνουν δεν τους φτάνουν, αλλά και πάνω σ’ αυτές έχουν περιορισμούς. Δεν επιτρέπεται να αγοράσουν τρόφιμα έξω από το νησί και είναι υποχρεωμένοι να αγοράσουν τρόφιμα έξω από το νησί και είναι υποχρεωμένοι να αγοράσουν τα σάπια και ακατάλληλα των ντόπιων εμπόρων. Κουκιά σκουληκιασμένα, ρεβύθια που δεν βράζουν κ.λπ.

Σε διαμαρτυρία τους πήραν την απάντηση: «Αυτά είναι τα τρόφιμα. Να τα πάρετε και να πεθάνετε».

Το 95% των σπιτιών που μένουν οι εξόριστοι είναι χωρίς πόρτες και παράθυρα, η σκεπή είναι χαλασμένη και στην παραμικρή βροχή όλο το νερό θα μπαίνει μέσα. Και έρχεται χειμώνας.

Χωρίς κρεβάτια, χωρίς στρώματα οι εξόριστοι περιμένουν το χειμώνα.

Υπάρχουν άρρωστοι που έχουν ανάγκη εγχείρησης. Τους απαγορεύεται η μετακίνηση. Είχαμε στο χωριό μας κι ένα κρούσμα θανάτου. Είχε ζητήσει απαλλαγή από τα προσκλητήρια, του αρνήθηκαν και σε λίγες μέρες πέθανε.

Μετά τιμής

Τ.Π.»

«Η Μάχη» 26.9.1948.

 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

 6 Το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ καθαιρεί την Επιτροπή Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας γιατί «δεν κατόρθωσε να ξεσηκώσει ένα πλατύ κίνημα του δημοκρατικού λαού» της πρωτεύουσας.

15 Στη Βουλή καταγγέλλονται σκάνδαλα με πρωταγωνιστές στελέχη του Λαϊκού Κόμματος

16 Ο Τζωρτζ Μάρσαλ στην Αθήνα- Την ίδια μέρα τμήματα της 18^ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ μπαίνουν στην Πτολεμαϊδα.

25 Ιδρυτική σύσκεψη της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ένωσης Γυναικών.

25-27 Συζήτηση του ελληνικού ζητήματος στην Πολιτική Επιτροπή του ΟΗΕ.

26 Σε ενέδρα της χωροφυλακής σκοτώνεται το μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Γιώργος Τσιτήλος καθοδηγητής του ΔΣΕ Κρήτης.

28 Σε μια στιγμή που ο ΔΣΕ ενισχύει τις θέσεις του στο Γράμμο φθάνει στη Φλώρινα ο στρατηγός Βαν Φλητ.

ΔΙΕΘΝΗ

2 Η σοβιετική κυβέρνηση προτείνει την πλήρη απαγόρευση των ατομικών όπλων

15 Οι ισραηλινές δυνάμεις επαναλαμβάνουν τις επιθέσεις εναντίον των αραβικών δυνάμεων στην Παλαιστίνη.

18 Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μάξιμος Ε΄ παραιτείται. Επίσημη αιτιολογία; «Λόγοι υγείας». Γεγονός είναι πάντως ότι τόσο οι αμερικανοί όσο και η κυβέρνηση των Αθηνών τον κατηγορούσαν για «ρωσοφιλία».

30 Οι κινέζοι κομμουνιστές ολοκληρώνουν την κατάληψη της Μαντζουρίας.

 « Ο περίφημος Μαγγανάς δικαζόμενος εις το Ναύπλιον…εδραπέτευσε!»

 « ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ τηλεγράφημα ανήγγειλε προς ημερών ότι ο περίφημος Μαγγανάς (σ.σ. δοσίλογος στην Κατοχή, αρχηγός παρακρατικής συμμορίας στον Εμφύλιο) δικαζόμενος εις το Ναύπλιον…εδραπέτευσε! Ακριβώς όπως συνέβη προς καιρού με άλλην διασημότητα τον Καραλήν, προβιβασθέντα, μάλιστα από τον Υπουργόν των Στρατιωτικών εις αξιωματικόν του ελληνικού Στρατού αν και ΚΑΤΑΔΙΚΟΝ ΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΝ επί συνεργασία με τους Γερμανούς κατά την Κατοχήν. Δεν είδαμεν καμμίαν ανακοίνωσιν κανενός αρμοδίου σχετικώς, ενώ εν τω μεταξύ μας; γράφουν από το Ναύπλιον ότι ο Μαγγανάς περιφέρεται ελεύθερος εις τα χωρία της Αργολίδος και καταρτίζει ΕΝΟΠΛΟΝ ομάδα. Ετοιχοκολλήθη μάλιστα και προκήρυξις του έξω του υποδηματοποιείου Παπαχριστοφίλου εις Ναύπλιον με την οποίαν εκαλούσε όσους ήθελαν να τον ακολουθήσουν δια να καταπολεμήση την Ανταρσίαν… Να ερωτήσωμεν και πάλιν αν υπάρχη Κράτος, θα ήτο πολύ αφελές. Πάντως εντροπή εις την Κυβέρνησιν δεν υπάρχει. Κανείς δεν καταδέχεται να δώση καμμίαν εξήγησιν προς τον Ελληνικόν λαόν περί του τι συμβαίνει εις τον περίφημον αυτόν τόπον!».

«Το Βήμα», 1.10.1948.

 «Δεν ήταν ο γαλατάς»

Ο ιστορικός Δημήτρης Φωτιάδης περιγράφει τη σύλληψή του τον Οκτώβριο του 1948:

« 9 του Οκτώβρη 1948. Τα γενέθλια της Κατίνας (σ.σ. η γυναίκα του). Δύσκολα τα βγάζαμε πέρα οικονομικά. Λογάριαζα, μέσα στις δυνατότητες που είχα, κάτι να της προσφέρω. Έστω κι ένα τριαντάφυλλο.

Ώρα 8 το πρωί. Χτυπά επανειλημμένα το κουδούνι της πόρτας. Ανοίγω. Τρεις αστυνομικοί. Ο ένας από αυτούς ο Τσέκος, διευθυντής Ασφάλειας του Γ΄ Αστυνομικού Τμήματος.

-Έρευνα! λέει κοφτά.

Μπαίνουν μέσα. Ανοίγουν ντουλάπες, συρτάρια. Ανασκαλεύουν τα χαρτιά μου.

-Τι είναι αυτά;

-Γράφω το έπος της μεγάλης πολιορκίας του Μεσολογγιού.

Γυρίζει από δω κι από κει τις κόλλες, δεν καταλαβαίνει τίποτα. Τις παρατά.

(Τι ειρωνεία. Τώρα ο προδότης του 1948, είμαι επίτιμος δημότης της Ιερής πολιτείας του Μεσολογγίου).

-Θάρθεις μου λέει, ακριβώς στις 12 στο Γ΄ Αστυνομικό Τμήμα και θα παρουσιαστείς σ’ εμένα.

Γιατί δε με πήραν μαζί τους; Υποθέτω πως είταν αστυνομικό κόλπο. Άφησαν κοντά στο σπίτι χαφιέ να δουν τι θα κάνω. Αν θα προσπαθούσα να ξεφύγω ή με ποιόν τυχόν θαρχόμουνα σ’ επαφή.

Όπως και νάναι άρχιζε για την Κατίνα και για μένα η πιο δύσκολη δοκιμασία της ζωής μας που κράτησε τρία χρόνια.

Φτάνω στο Γ΄ Αστυνομικό Τμήμα. Με μπάζουν στο γραφείο του Τσέκου. Αφήνει να περάσουν λίγα λεπτά σαν να μην υπήρχα. Έπειτα βγάζει το πιστόλι του και τα’ ακουμπά δίπλα του πάνω στο τραπέζι. Τέλος μου λέει:

-Κάθισε.

Ανασκαλεύει τα χαρτιά του. Παίρνει κάποιο από αυτά και κατατοπίζεται.

-Είσουνα στα χρόνια του πολέμου στην Αγγλία;

-Ναι

-Και συνεργάστηκες με τους ναυτεργάτες;

-Ναι.

Κι αρχίζει σωστά ν’ ανιστορά όλα τα εγκλήματα που είχα κάνει εκεί.

-Από πού, ρωτώ, έχετε αυτές τις πληροφορίες;

-Αυτό δε σ’ ενδιαφέρει.

Κατάλαβα πως τις είχε από Άγγλο. Τον κατατόπισα στο νού μου. Είταν πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις. Τον είχα επισημάνει στην Αγγλία και πριν μια βδομάδα τον συνάντησα τυχαία σε μια εκδήλωση του σκηνοθέτη Καραντινού.

Όταν με είδε με πλησίασε και με ρωτά με μεγάλη απορία:

-Εσείς εδώ;

-Το ερώτημα αυτό, του απαντώ, έπρεπε να κάνω εγώ για σας.

-Ακόμα κι αν είναι σωστά τα στοιχεία σας, λέγω στον Τσέκο, δε βλέπω να εμπίπτω σε οποιαδήποτε παράβαση. Πολιτεύτηκα όπως νόμισα πως είταν πιο σωστό.

-Τώρα θα δούμε: Πάρε αυτό το χαρτί, διάβασέ το και υπόγραψέ το.

Το χαρτί έλεγε πως αποκηρύσσω «μετά βδελυγμίας» (τι πετυχημένη λέξη) το Μάρκο Βαφειάδη.

-Το διάβασες;

-Ναι, Αλλά δεν το υπογράφω.

-Υπογράψτε το, λέει χτυπώντας το πιστόλι πάνω στο τραπέζι.

-Σας είπα πως δεν το υπογράφω.

-Θα το μετανιώσεις άσκημα.

Δεν απαντώ. Φωνάζει κάποιον αστυνομικό.

-Πάρε τον και κλείσε τον κάτω.

Με κατεβάζουν στο υπόγειο και με μπάζουν στο κρατητήριο. Γωνιά Βαλαωρίτη κι Αμερικής. Είχε ένα με κάγκελα παραθυράκι. Το μόνο που βλέπαμε είταν πόδια να περπατάνε ελεύθερα στο δρόμο…

Η Κατίνα προς το βράδυ μου φέρνει μια κουβέρτα. Ζητάει να με δει, δεν την αφήνουν.

Μέσα στο κρατητήριο τρεις ομοιοπαθείς, ένας Μάρτυρας του Ιεχωβά κι ένας λωποδύτης.

Την άλλη μέρα το πρωί γυρεύουμε επίμονα από το φύλακα να μας πάνε στο αποχωρητήριο. Τέλος ανοίγουν.

-Να εκεί είναι.

Τι πράμα είταν. Έπρεπε να πατήσεις ως τον αστράγαλο σ’ όλων των ειδών τ’ απορρίματα. Είταν το βάφτισμα στο νέο κόσμο, για να ξεχάσω εκείνον που ήξερα.

Την άλλη μέρα αφήνουν την Κατίνα να με δει για πέντε λεπτά. Της συστήνουν να με πείσει να υπογράψω γιατί διαφορετικά θα τη στέλνανε κι εκείνη εξορία. Μου το λέει.

-Εσύ τι λες; τη ρωτώ.

-Όχι.

Μου δίνει τις λιγοστές οικονομίες που είχαμε. Την άλλη μέρα οι εφημερίδες με μεγάλους τίτλους γράφουν στην πρώτη σελίδα:

« Συνελήφθη σημαντικόν στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος κρυπτόμενον εις το Κολωνάκι»- στο σπίτι μου δηλαδή. Το «κρυπτόμενον εις το Κολωνάκι» φανέρωνε πώς οι αστυνομικοί είταν ατσίδες…».

Δημήτρης Φωτιάδης «Ενθυμήματα», τ. δεύτερος, σ.333-335, εκδόσεις  Κέδρος, Αθήνα,1983.

« Ο στρατιωτικός Νόμος εις την Πελοπόννησον»

« Παρασχεθείσης τηλεγραφικώς της εγκρίσεως του Βασιλέως απεστάλη προς δημοσίευσιν εις την «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» το Διάταγμα  περί κηρύξεως του στρατιωτικού Νόμου εις την Πελοπόννησον.

Καθ’ ά ετονίσθη δια της εφαρμογής του στρατιωτικού Νόμου θα επέλθη πλήρης ενοποίησις της στρατιωτικής και πειθαρχικής εξουσίας.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής των Πελοποννησίων  βουλευτών αρχηγός του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος  κ. Π. Κανελλόπουλος επεσκέφθη χθες τον υπουργόν των Στρατιωτικών κ. Στράτον  μετά του οποίου είχε δίωρον συνεργασίαν σχετικώς με τα μέτρα τα οποία οι βουλευταί Πελοποννήσου θεωρούν αναγκαίον να ληφθούν δια την αποκατάστασιν της τάξεως εις Πελοπόννησον.

Ο κ. Στράτος υπεσχέθη να μελετήση το δυνατόν της εφαρμογής των υποδεικνυομένων μέτρων, επιφυλαχθείς να απαντήση σχετικώς μέχρι της προσεχούς Πέμπτης.

Την Παρασκευήν, οπότε θα έχη γνωσθή και η απάντησις του κ. Στράτου, οι Πελοποννήσιοι βουλευταί θα συνέλθουν εις νέαν σύσκεψιν, προς λήψιν περαιτέρω αποφάσεων.

Ο κ. Κανελλόπουλος επεσκέφθη χθες τον στρατηγόν κ. Βάν Φλήτ εις τον οποίον και εξέθεσε την κατάστασιν εις την Πελοπόννησον».

«Εμπρός» 26.10.1948.

Αύριο: Kυβερνητική κρίση στην Αθήνα- Έκθεση του Στέητ Ντηπάρτμεντ κάνει λόγο για σχέδια των ανακτόρων και του Παπάγου για εγκαθίδρυση δικτατορικού καθεστώτος-Με την βοήθεια του αμερικανικού παράγοντα εκλέγεται Οικουμενικός Πατριάρχης ο Αθηναγόρας- Ο ΔΣΕ στην Καρδίτσα-Επιχείρηση «Περιστερά» του κυβερνητικού στρατού στην Πελοπόννησο. Χιλιάδες συλλήψεις πολιτών – Επιστολή του Ν. Ζαχαριάδη στο Στάλιν.

*Οι απόψεις του κειμένου δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις θέσεις της Iskra