ΜΑΙΟΣ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
1 Μεγάλες συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα για την Πρωτομαγιά.
2 Επαναφέρονται σε ισχύ οι νόμοι της μεταξικής δικτατορίας για τις επιτροπές ασφαλείας.
5 Η Aσφάλεια κλείνει τα γραφεία της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ, της ΕΠΟΝ και της Εθνικής Αλληλεγγύης.
5-7 Τα κόμματα του ΕΑΜ παρουσιάζονται στον Τσαλδάρη και δηλώνουν πως ο ελληνικός λαός θα αντισταθεί στις επιθέσεις των παρακρατικών όπως αντιστάθηκε και στην κατοχή. Ο Τσαλδάρης δηλώνει πως η δράση των συμμοριών οφείλεται σε «αντεκδικήσεις». Ανάλογο διάβημα κάνει και αντιπροσωπεία του ΚΚΕ που δηλώνει στον πρωθυπουργό ότι « η ευθύνη για ότι συμβεί θα βαρύνει αποκλειστικά την κυβέρνηση».
14 Στον «λόγο του θρόνου» στη Βουλή ο αντιβασιλιάς Δαμασκηνός ανακοινώνει ότι το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί την 1η Σεπτεμβρίου.
16 Μέλη της μοναρχικής συμμορίας του Μαγγανά μπαίνει στην Πύλο, εισβάλουν στο Σταθμό Χωροφυλακής, αρπάζουν τέσσερις δημοκρατικούς κρατούμενους, τους εκτελούν μπροστά στα μάτια των χωροφυλάκων και αποχωρούν χωρίς ενόχληση με στρατιωτικά αυτοκίνητα.
20 Η κυβέρνηση Τσαλδάρη παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή.
22 Φθάνει στην Αθήνα ο γάλλος κομμουνιστής ποιητής Πωλ Ελυάρ.
25 H KE του ΕΑΜ και οι Αριστεροί Φιλελεύθεροι καλούν σε «συναγερμό για τη Δημοκρατία».
26-29 Α΄ Πανελλαδικό Συνέδριο Γυναικών. Ιδρύεται η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γυναικών.
28 Mε κυβερνητικό διάταγμα η θανατική καταδίκη που είχε επιβληθεί στον πρώτο κουίσλιγκ πρωθυπουργό στρατηγό Τσολάκογλου μετατρέπεται σε ισόβια δεσμά
ΔΙΕΘΝΗ
3 Αρχίζουν μεγάλες διαδηλώσεις των αράβων κατά του βρετανοαμερικανικού σχεδίου για τη δημιουργία δύο κρατών (εβραϊκού και αραβικού) στην Παλαιστίνη.
5 Με δημοψήφισμα εγκρίνεται το νέο γαλλικό Σύνταγμα.
17 Εθνικοποίηση των ανθρακωρυχείων στη Γαλλία.
26 Το κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας κερδίζει τις εκλογές για Συντακτική Συνέλευση.
«Το διπλό σχέδιο των άγγλων»
«Προχθές ένας δημοκρατικός πολίτης, ένας υπαξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού ξαπλώθηκε νεκρός μέρα μεσημέρι στην οδό Λιοσίων, ενώ ο φίλος του κι αυτός υπαξιωματικός του Ναυτικού, κυλίσθηκε μισοπεθαμένος στο δρόμο. «Οι άγνωστοι μοναρχικοί δράσται ετράπησαν εις φυγήν εξαφανισθέντες».
Στο Περιστέρι, την πιο μαρτυρική συνοικία της Αθήνας οι κάτοικοι έζησαν μια μαύρη νύχτα φρίκης. Οι μοναρχικοί ρίχτηκαν με μαχαίρια και ξάπλωναν πληγωμένους τους δημοκρατικούς και φιλελεύθερους πολίτες, άλλους σκότωσαν με χειροβομβίδα και στα σπίτια έβαζαν φωτιά με πετρέλαιο. Κι όταν το αυτοκίνητο του Ερυθρού Σταυρού έπαιρνε ένα δημοκρατικό μαχαιρωμένο στην κοιλιά, οι τρομοκράτες κατέβασαν το γιατρό και το σωφέρ και αποτελείωσαν τον τραυματία που βρισκόταν σε αφασία και πλήγωσαν με δύο σφαίρες στην κοιλιά τη μνηστή του που τον συνόδευε. Δεν παράλειψαν να δώσουν στο θύμα και την «χαριστική βολή» στον κρόταφο. Την ίδια μέρα δημοσιεύτηκαν άλλες πέντε δολοφονίες. Μία στη Βέροια, δύο στην Τρίπολη, μια στην Κεφαλλονιά και μία στο Λιανοβάτι Θεσσαλονίκης.
Όσο κι αν σε φρίκη τα γεγονότα του Περιστερίου είναι από τα απίστευτα-αλλά τα διαπίστωσαν επί τόπου ο Βρετανός «οργανωτής» της αστυνομίας κ. Ραλφ και οι τρεις βουλευτές του αγγλικού Εργατικού κόμματος- κατά τα άλλα το εικοσιτετράωρο της μοναρχικής τρομοκρατίας είναι ένα από τα συνηθισμένα πια ελληνικά εικοσιτετράωρα. Και δεν υπάρχει καμμία απολύτως αμφιβολία ότι πρόκειται για ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΝ…».
Από άρθρο του Κώστα Καραγιώργη στο «Ριζοσπάστη», 3.5.1946.
«Τίθενται εις λειτουργίαν εκ νέου αι επιτροπαί ασφαλείας»
« Ο υπουργός της Δημοσίας Τάξεως κ. Σπ. Θεοτόκης επιβεβαίωσε χθες την εσπέραν την πληροφορίαν περί επαναλειτουργίας των επιτροπών ασφαλείας. Ο κ. υπουργός ανεκοίνωσεν ότι από το προχθεσινόν υπουργικόν συμβούλιον ανετέθη εις αυτόν και τον επί της Δικαιοσύνης συνάδελφόν του να υποδείξουν τα μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν προς εμπέδωσιν της τάξεως. Κατά την συνεργασίαν των δύο υπουργών εγένετο επιστημονική συζήτησις βάσει της οποίας θα γίνη εισήγησις των δύο υπουργών εις το σημερινόν υπουργικόν συμβούλιον.
Ο κ. υπουργός εξήγησεν, εν συνεχεία, ότι δεν πρόκειται να συνταχθή νέο νομοσχέδιον, καθόσον ισχύων νόμος προβλέπει την λειτουργία των επιτροπών ασφαλείας…».
«Ελευθερία» 3.5.1946.
Η πρώτη σύγκρουση στη Σάμο
« Στις 5 του Μάη 1946 δημιουργήθηκε το πρώτο σοβαρό επεισόδιο στη Λέκα. Σ’ αυτό το χωριό είχε αναπτυχθεί πολύ το αριστερό κίνημα και ιδιαίτερα το επονίτικο. Ο κόσμος υποστήριζε τους αριστερούς γιατί, το χειμώνα 1945-46, όταν έπεσε επιδημία τύφου στη Λέκα, αυτοί πρωτοστάτησαν για τη σωτηρία των αρρώστων και για τον περιορισμό του κακού που απείλησε το σύνολο του πληθυσμού. Μπροστά στην αδιαφορία των κυβερνητικών υπηρεσιών, κι ώσπου να ξεκινήσει ο δυσκίνητος γραφειοκρατικός μηχανισμός, οι αριστεροί ασβέστωσαν όλο το χωριό, καθάρισαν τα νερά, καθοδήγησαν το λαό πώς ν’ αντιμετωπίσει την αρρώστια. Οι επονίτισσες ανέλαβαν τη νοσοκομειακή περίθαλψη των αρρώστων, οι επονίτες πρόσφεραν ό,τι τους ζητούσαν. Έτσι ο κόσμος στη Λέκα είδε στην πράξη τους πραγματικούς συμπαραστάτες του, εκείνους που τον αγαπούν και δουλεύουν γι’ αυτόν.
Σ’ αυτό το χωριό θέλησαν να χτυπήσουν οι παρακρατικοί. Τρεις από αυτούς, ο υπολοχαγός Γιάννης Χριστοφής, ο πρώην χωροφύλακας Γιάννης Παραμυθιάς και ο Γιώργος Σταύρου ή Πεταλάς, ανέβηκαν από το Καρλόβασι στη Λέκα για να τρομοκρατήσουν τους ήσυχους κατοίκους. Αφού ήπιαν κι έφαγαν άρχισαν να τραγουδούν του «Αητού το γιο» και να βρίζουν τους αριστερούς. Οι αρχές του χωριού, ο Παπατούντας και οι πιο γέροι, προσπάθησαν με συμβουλές να τους συνεφέρουν. Δεν κατάφεραν όμως τίποτα. Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, όταν οι μεθυσμένοι ταραχοποιοί άρχισαν να πυροβολούν με τα πιστόλια τους. Και όταν ακούστηκε πως τραυμάτισαν ένα μικρό κοριτσάκι, τότε πια οι Λεκάτες έχασαν την υπομονή τους, έπιασαν τους μουσαφιραίους, τους αφόπλισαν, τους καταχέρισαν, και τους έβγαλαν έξω από το χωριό τους.
Από δω και πέρα τώρα αρχίζει η εμπλοκή. Η δαρμένη ομάδα παρουσιάστηκε στην υποδιοίκηση χωροφυλακής Καρλοβάσου και ζήτησε την προστασία του διοικητή υπομοίραρχου Μπρακούλια! Και κείνος, αντί να τους επιτιμήσει για την παράνομη οπλοφορία, την οπλοχρησία και τη διατάραξη της κοινής ησυχίας, τους συλλυπήθηκε για ό,τι έπαθαν και ανέλαβε, εν ονόματι του νόμου, να τιμωρήσει τους Λεκάτες για… αντιποίηση αρχής!
Την άλλη μέρα έστειλε στη Λέκα έναν υπενωμοτάρχη με 15 χωροφύλακες με τη διαταγή να συλλάβουν και να κατεβάσουν στο Καρλόβασι 20 από τους αριστερούς του χωριού. Αυτή όμως η παράνομη πρόθεση ξεσήκωσε τους ήσυχους, αλλά περήφανους Λεκάτες. Κι όταν οι χωροφύλακες έπιασαν τα στελέχη του ΑΚΕ ξεσηκώθηκε όλο το χωριό, και η ομάδα Αυτοάμυνας απελευθέρωσε τους κρατούμενους. Ο υπενωμοτάρχης σκοτώθηκε, τραυματίστηκαν τρεις χωροφύλακες και οι υπόλοιποι αφοπλίστηκαν.
Ύστερα από το αιματηρό επεισόδιο -το πρώτο που συνέβη στο νησί- 17 Λεκάτες, αφού εξοπλίστηκαν με τα όπλα των χωροφυλάκων, πέρασαν στην παρανομία…»
« Ο αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Σάμου», συλλογική εργασία μαχητών του ΔΣΕ, σ. 17-18, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1987,
«Λήψις αυστηρών μέτρων εναντίον του Τύπου»
Το υπουργείο Στρατιωτικών ( υπουργός Π. Μαυρομιχάλης) και το Γενικό Επιτελείο Στρατού προς τον πρόεδρο της κυβέρνησης:
«Περίληψις επί της κρατούσης εις την Β. Ελλάδα καταστάσεως», 16.5.1946.
«… ΙΙΙ. Τονίζομεν την ανάγκην αμέσου και ουσιαστικής εφαρμογής του σχετικού περί ληστείας Νόμου, όπερ κατ’ επανάληψιν το Υ.Σ. (ΓΕΣ) επρότεινεν εις τας προγενεστέρας Κυβερνήσεις.
ΙV. Το Υπουργείον Στρατιωτικών κρίνει άμεσον και επιτακτικήν την ανάγκην της διαλύσεως των ποικιλωνύμων και πάσης αποχρώσεως οργανώσεων πολιτικοστρατιωτικών, συνωμοτικών και υπόπτου σκοπού οργανώσεων.
- V. Τέλος υποβάλλομεν υπό την κρίσιν ημών την λήψιν επειγόντων μέτρων αυστηρών εναντίον της δια του Τύπου, και διαφόρων άλλων δυσφημιστικής προπαγάνδας μέσων κατά του στρατού εν γένει και ιδία των στελεχών κατά κρατικών οργάνων και πάσης κρατικής εκφάνσεως.
Είναι καιρός να προστατευθή και κατοχυρωθή η προστασία, η τιμή και η υπόληψις όλων εκείνων, οίτινες μοχθούσι δια το έθνος διότι επί τούτων στηρίζεται ολόκληρος η κρατική μηχανή και εις χείρας των ευρίσκεται η υπόληψις του Ελληνικού Έθνους.
Την λήψιν των ανωτέρω προτεινομένων μέτρων το Υπουργείον θεωρεί ως επιτακτικήν , μη επιδεχομένην οιανδήποτε χρονοτριβήν διότι η κατάστασις επιδεινούται οσημέραι επικινδύνως. Περαιτέρω βραδύτης θα στοιχίση ακριβά και θα απαιτήση πιθανότατα θυσίας και αίμα και είναι ενδεχόμενον να προκαλέση εθνικάς ζημίας, τας οποίας θα κληθή να πληρώση ολόκληρος η Ελλάς».
Γενικό Επιτελείο Στρατού « Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», τ. 2 , σ. 253-254, έκδοση Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998.
Η βία των Μαγγανάδων
Από τις εφημερίδες του Λαϊκού Κόμματος:
«Ο υπουργός της Δημοσίας Τάξεως κ. Σ. Θεοτόκης ανεκοίνωσε (…) ότι προχθές το απόγευμα ένοπλος ομάς του Μαγγανά περιλαμβάνουσα 150 μέλη φέρουσα δε 2 ατομικούς όλμους, σημαντικόν αριθμόν οπλοπολυβόλων, αυτομάτων και χειροβομβίδων, περιεκύκλωσε την Πύλον και επετέθη εναντίον του εκεί αστυνομικού καταστήματος εις το οποίον εκρατούντο 3 κομμουνισταί (…) Ούτω ηδυνήθησαν να εισέλθουν εις το κρατητήριον και να απαγάγουν τους συμμορίτας και τους οδήγησαν έξω εις τον δρόμον, όπου και τους ετυφέκισαν».
Στρατός και απεργίες
«Αυστηρώς απόρρητος- προσωπική» διαταγή του διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού. « Οδηγίαι δια την χρησιμοποίησιν του Στρατού Ξηράς προς εκπλήρωσιν της αποστολής του». 24.5.1946.
«…1. Ρόλος του Στρατού Ξηράς εν περιπτώσει απεργίας και αρμοδιότης λήψεως μέτρων
α) Προς τον σκοπόν της ασφαλείας και τάξεως
Ενίσχυσις των Σωμάτων Ασφαλειας εν περιπτώσει αριθμητικής των ανεπαρκείας δια δυνάμεως εκ του Στρατού Ξηράς είτε δια φρούρησιν ωρισμένων σημείων, εγκαταστάσεων κλπ. είτε ως εφεδρικής δυνάμεως. Αρμόδιαι δια την λήψιν του μέτρου τούτου είναι αι οικείαι Περιοχαί και Ταξιαρχίαι ως και το 106 ΤΕ δυναμένας κατά την κρίσιν των να παράσχωσιν εκ των προτέρων παρομοίαν εξουσιοδότησιν εις υφισταμένας των Διοικήσεις σταθμευούσας εις ετέραν πόλιν.
Εν τη εφαρμογή του μέτρου τούτου δέον να έχωσιν υπ’ όψιν τα ακόλουθα:
Φειδώ εις την διάθεσιν δυνάμεων.
Οι διατιθέμεναι δυνάμεις δέον κατά προτίμησιν να διατίθενται εις δευτερευούσας και μη εχούσας σχέσιν με την απεργίαν αποστολάς προς εξοικονόμησιν δυνάμεων των Σωμάτων Ασφαλείας και διάθεσιν αυτών εις αποστολάς σχέσιν εχούσας με την απεργίαν (…)
β) Προς τον σκοπόν διασπάσεως της απεργίας (προκειμένου περί απεργίας κλάδου χαρακτηριζομένου επειγούσης κοινωνικής ωφελείας).
Χρησιμοποίησις Στρατιωτικού προσωπικού εις την εργασίαν των απεργών ή Πολιτική επιστράτευσις των απεργών εν όλω ή εν μέρει. Δι’ αμφοτέρας τας περιπτώσεις ταύτας απαιτείται Διαταγή του Υπουργείου Στρατιωτικών (ΓΕΣ) αυτεπαγγέλτως ή προκαλουμένη υφ’ υμών προτάσει της αρμοδίας Πολιτικής αρχής…».
Γενικό Επιτελείο Στρατού « Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», τ. 2 , σ. 259-260, έκδοση Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998.
ΙΟΥΝΙΟΣ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
1 Νέα διαμαρτυρία του ΕΑΜ για το όργιο τρομοκρατίας. Στη Βουλή ο μοναρχικός βουλευτής Eυστρ. Κουλουμβάκης χαρακτηρίζει το ΚΚΕ «τερατώδη εγκληματική συμμορία».
2-7 Πέμπτο Συνέδριο του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας. Ο Κώστας Γαβριηλίδης εκλέγεται γενικός γραμματέας.
7 Η κυβέρνηση Τσαλδάρη καταθέτει στη Βουλή το Γ΄ Ψήφισμα «Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας». Με το Γ΄ Ψήφισμα καταργούνται και τα τελευταία ίχνη δημοκρατικών ελευθεριών, απαγορεύονται οι απεργίες και συγκεντρώσεις, καταργείται το οικογενειακό άσυλο και η ελευθεροτυπία και αντικαθίστανται τα τακτικά δικαστήρια από έκτακτα στρατοδικεία (σ.σ. Ψηφίστηκε στις 17 Ιουνίου).18 Πανελλαδική απεργία κατά του Γ΄ Ψηφίσματος.
27 Οι υπουργοί των τεσσάρων Δυνάμεων αποφασίζουν , μετά από πρόταση του Β. Μολότωφ την απόδοση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.
ΔΙΕΘΝΗ
3 Δημοψήφισμα στην Ιταλία. Ο λαός ψηφίζει υπέρ της Δημοκρατίας. Εκλογές στη Γαλλία. Οι κομμουνιστές και οι σοσιαλιστές κερδίζουν 270 έδρες έναντι 163 του κόμματος του καθολικού Ζ. Μπιντώ. Στις 24 Ιουνίου σχηματίζεται κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Μπιντώ και αντιπροέδρους τον γενικό γραμματέα του Γαλλικού ΚΚ Μoρίς Τορέζ και τον σοσιαλιστή Φελίξ Γκουν.
4 Ο στρατηγός Περόν ανακηρύσσεται πρόεδρος της Αργεντινής.
17 Ανακοινώνεται ότι με απόφαση των αμερικανών ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Χιροχίτο δεν θα δικαστεί για εγκλήματα πολέμου.
24 Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών με ψήφους 7 έναντι 4 απορρίπτει την πρόταση της πολωνικής κυβέρνησης για καταδίκη και διακοπή των σχέσεων με την φασιστική Ισπανία του Φράνκο.
Αποχαιρετισμός του Πωλ Ελυάρ
Το αποχαιρετιστήριο σημείωμα του Πωλ Ελυάρ. Το έγραψε στο Πολύκαστρο κοντά στην Ειδομένη, καθισμένος σ’ ένα καφενεδάκι, λίγο πριν εγκαταλείψει τη χώρα. Το παρέδωσε στην Φούλα Χατζιδάκη , μια ξεχωριστή διανοούμενη της Αριστεράς, γυναίκα του Μιλτιάδη Πορφυρογένη, που τον συνόδεψε ως εκεί. Το σημείωμα δόθηκε για το περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα:
« Ο ουρανός της Ελλάδας είναι ανάλαφρος. Κείνο που βρίσκεται κάτω από αυτόν είναι λιγώτερο ελαφρό, παρά τη βαθειά λαγαράδα της καρδιάς των ανθρώπων. Η Ελλάδα δεν έχει μονάχα το αρχαίο της παρελθόν, έχει το χτεσινό της πούναι άθλια δεμένο με το παρόν της.
Κι ένας μονάχα ήρωας να τιμωριέται σήμερα, κι ένα μονάχα θύμα να περιφρονιέται, κι ένας μονάχα εγκληματίας να τιμιέται, λερώνεται η ευγένεια του κοινού μας αγώνα. Αυτό όλοι οι Γάλλοι το νοιώθουν και ευγνωμονούν τους Έλληνες που αρνιούνται να το δεχτούν.
Σε τούτη τη θαυμάσια μα τόσο πονεμένη χώρα ένοιωσα καλύτερα από κάθε αλλού τη δυνατότητα ενός κόσμου ποιητικού, δηλαδή ενός κόσμου θεληματικά δίκιου και ευτυχισμένου.
Σύνορα- 4 Ιούνη 1946
Πωλ Ελυάρ».
Αρχειοτάξιο, τ. 6 , Μάιος 2004, σ. 100.
« Επικήρυξις ληστανταρτών»
«Κατόπιν αποφάσεως της Επιτροπής Ασφαλείας του Νομού Αρκαδίας, δημοσιευθείσης εις την εφημερίδα της Κυβερνήσεως, επικηρύσσονται ως επικίνδυνοι εις την Δημοσίαν ασφάλειαν οι κάτωθι λησταντάρται οι περιτρέχοντες και κατατυρανούντες την αρκαδικήν ύπαιθρον, αντί του έναντι εκάστου χρηματικού ποσού δια τον φόνον ή την υπόδειξιν προς αποτελεσματικήν αυτών εξόντωσιν:
Ιω. Πετρόπουλος ή καπ. Μαυρόγιαννης, αρχηγός συμμορίας δια 25.000.000 δρχ.
Δ. Γιαννακούρος ή καπ. Πέρδικας, υπαρχηγός της συμμορίας δια 25.000.000 δρχ.
Ηλίας Μάνδρος, ειδεχθής εγκληματίας και συμμορίτης δια 20.000.000 δρχ.
Π. Κυριακόπουλος ή Πιπίνος, συμμορίτης δια 15.000.000 δρχ.»
Εφημερίδα «Αλήθεια» 9.6.1946. Από το λεύκωμα «Θα βγούμε νικητές κι ας είναι οι θυσίες μας βαριές», σ. 60, έκδοση της Επιτροπής Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ, 2017
Τα «Πανεπιστήμια» των φυλακών
« Διαλέξεις: Η Κεντρική Επιτροπή οργανώνει τα μεσημέρια εκλαϊκευμένες διαλέξεις με διάφορα θέματα, που θα δίνονται κάθε Κυριακή πρωί σε πλατύ κύκλο. Η πρώτη θα δοθεί σήμερα, Κυριακή, από το συναγωνιστή Μπουφίδα, εις τον 3ο θάλαμο, με θέμα: « Η ιδεολογική και πολιτική δράση του Β. Ουγκό». Περιττό να σταθούμε στη μορφωτική πλευρά της διάλεξης…».
Από την χειρόγραφη εφημερίδα των κρατουμένων στις φυλακές Χατζηκώστα «Δεσμώτης Αγωνιστής», 22.6.1946. Από το βιβλίο της Κυριακής Α. Καμαρινού «Τα «πέτρινα» Πανεπιστήμια- Ο αγώνας για τη μόρφωση στις φυλακές και τις εξορίες, 1924-1974» ,σ. 155, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 2005.
«Τα Δωδεκάνησα εδόθησαν εις την Ελλάδα»
« Ένα χαροποιόν μήνυμα εκ Παρισίων- Τα Δωδεκάνησα εδόθησαν εις την Ελλάδα- Η χθεσινή απόφασις της Διασκέψεως των τεσσάρων» γράφει η «Καθημερινή» στην πρώτη σελίδα της στις 28 Ιουνίου 1946:
« ΠΑΡΙΣΙΟΙ,27. ( Ιδ. Υπ.). Κατά την σημερινήν απογευματινήν συνεδρίασιν των Τεσσάρων Υπουργών διεξαχθείσαν εν ατμοσφαίρα εγκαρδιότητος και φιλικής διαχύσεως και μετά την επιτυχή λύσιν διαφόρων προβλημάτων σχετιζομένων με τας συνθήκας ειρήνης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, απεφασίσθη υπό των Τεσσάρων Υπουργών η επιστροφή των Δωδεκανήσων εις την Ελλάδα υπό τον μόνον όρον του αφοπλισμού των…».
«Καθημερινή» 28.6.1946.
Την ίδια μέρα ο τίτλος του «Ριζοσπάστη είναι: « Η τετραμερής ομόφωνα αποφάσισε να αποδοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα». Και ο υπότιτλος: «Συμφωνία για τα γαλλοϊταλικά σύνορα, το βουλγαρικό ναυτικό και ορισμένους όρους της συνθήκης με τη Ρουμανία»:
«ΠΑΡΙΣΙ, 27.( Ιδ. Υπ.). Η σημερινή συνεδρίαση των τεσσάρων υπουργών Εξωτερικών θεωρείται από τους παρατηρηρητές της Διάσκεψης σαν η πιο επιτυχής από όσες έγιναν μέχρι τώρα. Έτσι κατά τη σημερινή συνεδρίαση δόθηκαν λύσεις στα εξής ζητήματα:
1)Αποδίδονται τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα.
Η σχετική συζήτηση έγινε περί το τέλος της συνεδρίασης, όταν ο Μολότωφ δήλωσε ότι τελείωσε τη μελέτη του Δωδεκανησιακού και συμφωνεί όπως τα Δωδεκάνησα επιστραφούν στην Ελλάδα. Η πρόταση αυτή του Μολότωφ έγινε ομόφωνα δεκτή με τον όρο του αφοπλισμού των νησιών.
2) Γίνονται δεκτές όλες οι γαλλικές αξιώσεις για τη διαρρύθμιση των γαλλοϊταλικών συνόρων.
3) Ρυθμίστηκαν ορισμένοι όροι της συνθήκης με τη Ρουμανία.
4) Έγινε δεκτή ομόφωνα η απόφαση της επιτροπής των ναυτικών εμπειρογνωμώνων για το ζήτημα του περιορισμού του βουλγαρικού ναυτικού…».
«Ριζοσπάστης», 28.6.1946.
Γέλασε και το παρδαλό κατσίκι!
« Στις αθηναϊκές εφημερίδες του Ιουνίου 1946 καταφθάνει το «Παρδαλό κατσίκι». Αποτελεί γεγονός της δημοσιογραφικής μας ιστορίας, καθώς ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Φίλιππος Δραγούμης είχε αναγγείλει ένα «ευοίωνον γεγονός» που επρόκειτο να χαροποιήσει την Ελληνική Βουλή. Είχε γυρίσει από τη Διάσκεψη των Παρισίων, και κατέπληξε τους πάντας όταν παρουσίασε το … πρωτότυπο του Συντάγματος του 1911 που είχε ανακαλύψει σε ένα παλαιοπωλείο!
Τότε γέλασε και το … «παρδαλό κατσίκι». Γεννήθηκε εκείνο το βράδυ , και επέζησε επί έτη, ακροατής στη Βουλή μας!».
Ελένης Βλάχου « Δημοσιογραφικά χρόνια -Πενήντα και κάτι- Α΄ Ο κόσμος της οδού Σωκράτους (1935-1951», σ. 198, εκδόσεις «Ζήδρος», Αθήνα 1991.
Aύριο: Πρώτες εκτελέσεις δημοκρατικών πολιτών μετά την απελευθέρωση-Παύεται η εκλεγμένη διοίκηση της ΓΣΕΕ-Συλλήψεις ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ-Δολοφονία του δημοσιογράφου του «Ριζοσπάστη» Κώστα Βιδάλη.
*Οι απόψεις του κειμένου δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις θέσεις της Iskra