1946 Νοέμβριος-Δεκέμβριος: Το ΚΚΕ προτείνει κυβέρνηση με συμμετοχή και του ΕΑΜ

Τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης – Πρώτη αναφορά στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας

NOEMBΡΙΟΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

1 Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα του Λονδίνου «Νιους Κρόνικλ» ο Νίκος Ζαχαριάδης ζητά και πάλι το σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα και με συμμετοχή και των κομμάτων του συνασπισμού του ΕΑΜ.

2 Το στρατοδικείο της Θεσσαλονίκης καταδικάζει σε ισόβια δεσμά τον υπεύθυνο της εφημερίδας «Λαική Φωνή» και διατάσσει το κλείσιμό της.

3 Ορκίζεται νέα κυβέρνηση υπό τον Κ. Τσαλδάρη που παίρνει οριακά ψήφο εμπιστοσύνης.

6 Εικοσιτετράωρη πανελλαδική απεργία των δημοσίων υπαλλήλων κατά της τρομοκρατίας.

11 Με υπόμνημα της προς τους υπουργούς των τεσσάρων δυνάμεων η κυβέρνηση μειώνει στο ¼ τις διεκδικήσεις από τη Βουλγαρία.

13 Στη Βουλή κατατίθεται «Ψήφισμα περί μέτρων επιεικείας».

15 Αντιμέτωπη με το οικονομικό αδιέξοδο η κυβέρνηση ενεχυριάζει μέρος του χρυσού της χώρας.

16 Πενταμελής αντιπροσωπεία από την Κύπρο φθάνει στην Αθήνα, ενδιάμεσο σταθμό στο ταξίδι της προς το Λονδίνο, όπου θα θέσει το ζήτημα της Ένωσης με την Ελλάδα.

21 Κατάσχεση από την Αστυνομία των φύλλων του «Ριζοσπάστη» και της «Ελευθερίας» γιατί δημοσίευσαν ανακοίνωση του «Αρχηγείου Βορείου Ελλάδος του Δημοκρατικού Στρατού»- Στη Βουλή κατατίθεται Ψήφισμα που περιορίζει στο ελάχιστο την ελευθερία του Τύπου – Επίθεση ανταρτών στη Σπάρτη- Το ΠΓ του ΚΚΕ αποκρούει τους ισχυρισμούς ότι ο εμφύλιος πόλεμος «υποκινείται από τα έξω» και δηλώνει ότι δέχεται συνεννόηση με βάση την έκθεση της αγγλικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας.

ΔΙΕΘΝΗ

2 Στη Νέα Υόρκη συνέρχεται το συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών των τεσσάρων δυνάμεων και συζητούν τα ζητήματα της Τεργέστης και του Ρουρ.

5 Νίκη των υποψηφίων του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στις εκλογές για τη Βουλή των αντιπροσώπων και τη Γερουσία των ΗΠΑ.

8 Το Γαλλικό ΚΚ πλειοψηφεί στις εκλογές για τη γαλλική Εθνοσυνέλευση.

10 Eπίσημη απογραφή πληθυσμού στην Κύπρο: 361.199 ελληνοκύπριοι, 80.548 τουρκοκύπριοι, 8.367 αρμένιοι, μαρωνίτες, καθολικοί.

20 Πλειοψηφία του Δημοκρατικού Συνασπισμού στις εκλογές στη Ρουμανία.

23 Στη Βουλγαρία σχηματίζεται νέα κυβέρνηση υπό τον Γκεόργκι Δημητρώφ.

25 Η βρετανική κυβέρνηση ανακοινώνει ότι θα χαλαρώσει ο έλεγχος στη διανομή τροφίμων, αλλά θα διατηρηθεί το δελτίο στο ψωμί.

29 Στη Γαλλία παραιτείται η κυβέρνηση Μπιντώ.

 Γράμμα από την εξορία

Απόσπασμα από γράμμα του εξόριστου στην Ικαρία στρατηγού Ευριπίδη Μπακιρτζή. (Από την πρώτη σελίδα του «Ριζοσπάστη»,  12.12.1946 ).

«Ικαρία 25 Νοεμβρίου 1946

Αγαπητή φίλη …Στα ατυχή και ευτυχή χρόνια γνώρισα τη λαϊκή ψυχή, την ψυχή του λαού που ξέρει να εκτιμά και να ανταμείβει τους αγωνιστές του. Αλλά και μεις έχουμε πίστη στην ωκεάνεια δύναμη τη δημιουργική του υπέροχου ελληνικού λαού…

Μα το δράμα που ξετυλίγεται γύρω μας είναι αφάνταστο. Το μίσος και η εκμετάλλευση έρριξε και δω στο νησί εκατοντάδες αγωνιστές. Πρέπει πολλά να γίνουν γι’ αυτούς, γιατί θα στερηθούν από πολλά. Εκτός βέβαια από την πίστη στα δίκαια των αγώνων τους και στην τελική Νίκη…

Φιλικώτατα

ΕΥΡ. ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ»

Αναβίωση της πτωματολογίας

«Κατά τας επιχειρήσεις των βορείων συνόρων μας εναντίον των εχθρών της Ελλάδος ένας ήρως, μεταξύ των τόσων άλλων, ο ανθυπολοχαγός Καρατζάς, αφού εξήντλησε εις τον ηρωικό αγώνα του τα πυρομαχικά του, εχρησιμοποίησε το τελευταίον φυσίγγιον που του απέμεινε δια να αυτοκτονήση, διότι δεν ήθελε να πέση εις τας χείρας των συμμοριτών. Το γενναίο παιδί εγνώριζε με τι κακούργους είχε να κάμη και επροτίμησε να πεθάνη ως ελεύθερος στρατιώτης, παρά ως αιχμάλωτος των προδοτών. Το εγνώριζε από το Δεκεμβριανό κίνημα και από όλας τας άλλας περιπτώσεις συναδέλφων του που κατεκρεουργήθησαν από τους συμμορίτας. Το γεγονός μόνον του μαρτυρικού  θανάτου της διδασκαλίσσης του Σκρά Βασιλικής Παπαθανασίου της οποίας τα τέρατα αυτά εξερρίζωσαν τας τρίχας της κεφαλής, εξώρυξαν τους οφθαλμούς, έκοψαν τα αυτιά, έπειτα τα χέρια και τα πόδια, είναι αρκετό δια να αντιληφθή κανείς την θηριωδία τους και την μαύρη, κατάμαυρη ψυχή τους. Αυτοί είναι οι μυσαροί οπαδοί του εαμοκομμουνισμού  και η ιδία τύχη της διδασκαλίσσης του Σκρά περιμένει όλους εκείνους που μισούν την «λαοκρατία» τους. Καλύτερα λοιπόν ο θάνατος εις το πεδίον της μάχης, παρά εις τα χέρια των μισητών εχθρών της Πατρίδος».

«Ακρόπολις» 20.11. 1946.

 Από το Μπούλκες στα σύνορα

«… Τα στελέχη από τη Γιουγκοσλαβία για τον ΔΣΕ, είχαν επιλεγεί από τον Μάρκο Βαφειάδη και τον  Κικίτσα που είχαν επισκεφτεί γι’ αυτό το σκοπό μυστικά το Μπούλκες την άνοιξη του 1946. Από τα μέσα της άνοιξης μέχρι και τα μέσα του καλοκαιριού  έφυγαν  οι πρώτες αποστολές για τη Δυτική και Ανατολική Μακεδονία και την Ήπειρο. Στα τέλη του Οκτώβρη έφυγε η δική μας αποστολή για τη Ρούμελη.

Στο Μπούλκες οι Ρουμελιώτες δεν ξεπερνούσαμε τους 35 άνδρες (…) Από τους 35 η καθοδήγηση του Μπούλκες επέλεξε τους 25 να φύγουν για την Ελλάδα (…).

Μετά από δυό-τρεις μέρες, 26 άνθρωποι στοιβαγμένοι μέσα σε μια αστυνομική κλούβα και μ’ εφόδια  ό,τι χωράει μέσα σ’ ένα σακίδιο , δυό καρβέλια ψωμί, ένα κομμάτι τυρί κι ένα ζευγάρι άρβυλα για μεταφορά  χωρίς πρόκες από κάτω, όπως κι’ αυτά που φορέσαμε  εμείς, ξεκινήσαμε για την Ελλάδα. Διασχίσαμε τη Γιουγκοσλαβία, την Αλβανία, και χωρίς ν’ ανοίξουμε πουθενά στο δρόμο την κλούβα ν’ αεριστούμε, φτάσαμε στα ελληνο-αλβανικά σύνορα, όπου μας περίμενε ένας γνωστός μας  από το Μπούλκες αντάρτης, ο Σκέντζος , που είχε φύγει πριν από μας για την Ελλάδα μαζί με τον Γιαννούλη.

Κατεβαίνοντας από την κλούβα τρομάξαμε να σταθούμε στα ποδάρια μας, είχαμε πιαστεί τόσο μέχρι που ένας συναγωνιστής μας, ο Κωνσταντίνου απ’ το Μεγάλο Χωριό της Ευρυτανίας, δεν τα κατάφερε να ορθοποδήσει κι αναγκαστήκαμε να τον γυρίσουμε πίσω με την ίδια κλούβα (…).

Με οδηγό τον Σκέντζο περάσαμε στο ελληνικό έδαφος και ύστερα από μικρή αλλά ξεθεωτική πορεία , έτσι όπως ήμασταν ακόμα διπλωμένοι από την κλούβα, φτάσαμε στο πρώτο ελληνικό χωριό, τον Μυροβλήτη, και πέσαμε ξεροί στον ύπνο. Την άλλη μέρα ήρθε ο Σκοτίδας, στέλεχος του ΔΣΕ στον Γράμμο, γνωστός κι αυτός από το Μπούλκες, μιλήσαμε μαζί του και μας έστειλε να εξοπλιστούμε.

Μέσα σ’ ένα μικρό μισογκρεμισμένο εκκλησάκι έξω απ’ το χωριό  βρήκαμε στοιβαγμένα ένα σωρό ανακατεμένα όπλα, μακρύκαννα, μάνλιχερ, ιταλικά, μάσιζερ και άλλα, όλα με τριχιές αντί για αορτήρες και με λίγες σφαίρες για το καθένα. Χρειάστηκε να τα μετακινήσουμε ένα-ένα, όπως είχαν κάνει κι άλλοι πριν από μας , για να διαλέξουμε, να βρούμε και να πάρουμε κανένα της προκοπής…».

Γιώργος Χουλιάρας ( Περικλής) «Ο δρόμος είναι άσωτος…»: ΕΛΑΣ-ΔΣΕ-ΠΟΛΩΝΙΑ, 1941-1958,  σ. 401-402, Ιωάννινα 2005.

Tα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Πριν από την ίδρυση του στρατοπέδου συγκέντρωσης στη Μακρόνησο είχαν συγκροτηθεί Πειθαρχικά Τάγματα  (στρατόπεδα συγκέντρωσης «επικίνδυνων» δημοκρατικών στρατιωτών) στο Λιόπεσι στην Αττική , στη Λάρισα , στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης και στο Ντουντουλάρ της Θεσσαλονίκης.

«… Το Α΄ Τάγμα Σκαπανέων- που στρατοπέδευε υπό περιορισμόν στο Λιόπεσι- την 1^η Σεπτέμβρη του 1946, που έγινε το δημοψήφισμα για την επαναφορά του βασιλιά , υπέπεσε σ’ ένα ανήκουστο «αντεθνικό» παράπτωμα: Στους 1200 ψήφους του Τάγματος που καταμετρήθηκαν, οι 1100 έλεγαν όχι!

Συνετέλεσε, λοιπόν , κι αυτό το γεγονός, μεταξύ άλλων, στο να απομακρυνθούν οι «αμετανόητοι» Σκαπανείς απ’ την Αττική γη. Ξηλώθηκε το στρατόπεδο και με οπλιταγωγά στα οποία φορτώθηκαν απ’ το Λαύριο, μεταφέρθηκαν άρον-άρον λίγο έξω από τον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης.

Εκεί, οι άοπλοι και Β΄ κατηγορίας ακόμα φαντάροι της Ελληνικής Πατρίδας, φρουρούμενοι, πάντα απ’ τους Αλφαμίτες τους, φκιάξανε οι ίδιοι το συρματοπλεγματάκι τους, από κουλούρες αγκαθωτό συρματόπλεγμα μπόλικο και κλείστηκαν μέσα σ’ αυτό! Έτσι αποκτήσαμε και στην Ελληνική γη το πρώτο μας στρατόπεδο τύπου Ντεκαμερέ της Μέσης Ανατολής ή , μάλλον ένα χειρότερο Σύρμα, αφού οι Σκαπανείς έμεναν σε σκηνές υπό άθλιες συνθήκες! (…) Το Νοέμβριο του 1946, για να απομακρυνθεί και το Β΄ Τάγμα Σκαπανέων απ’ την επικίνδυνη ζώνη των επιχειρήσεων και να μην το σκάσουν  κι άλλοι για το βουνό, μεταφέρθηκε κι αυτό στην Κρήτη και στρατοπέδευσε στο Ρέθυμνο. Έτσι γειτόνεψε με το Α΄ Τάγμα, το οποίο, εντωμεταξύ, είχε γράψει κι έγραφε ακόμα τη δική του ιστορία. Αυτόν τον καιρό-Νοέμβρη του 1946- φέρανε στα Σύρματα του Αγίου Νικολάου και 30 αεροπόρους, τους οποίους οι Σκαπανείς του Α΄ Τάγματος, τους καλωσόρισαν συναδελφικά, αψηφώντας τα περιοριστικά μέτρα που τους είχαν επιβληθεί. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε ως στάσις!

Οι Αλφαμίτες, όμως, εδώ δεν κάνανε συλλήψεις. Μπήκαν τη νύχτα, στο συρματόπλεγμα, μπουκάρανε στις σκηνές-κάμανε ντου λέει μια αφήγηση- και σπάσανε τα φανταράκια στο ξύλο. Αυτό από ’κει και ύστερα, έγινε σχεδόν μόνιμο νυχτερινό χόμπι τους! Κάθε βράδυ έμπαιναν στις σκηνές, τραβούσαν έξω από αυτές- ή και έξω από τον καταυλισμό- κάποιους και , όταν τους επιστρέφανε το πρωί, τους πέταγαν στα στρωσίδια τους σε κακά χάλια…».

Σταμάτης Βαλσάμος «Οι τρεις κύκλοι της κόλασης- Τάγματα Σακαπανέων, Μακρόνησος-ΕΤΑΞ 1945-1954», σ.31-33 εκδόσεις Υπερόριος.

 

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

 

2 Στην Αθήνα φθάνει ο αρχηγός του βρετανικού επιτελείου στρατάρχης Μοντγκόμερυ.

3 Νέο διάβημα του ΕΑΜ για τις θανατικές καταδίκες από τα στρατοδικεία.

7 Ο Ι. Σοφιανόπουλος, από το Λονδίνο, δηλώνει ότι καμία κυβέρνηση από τη Βουλή εκείνης της περιόδου μπορεί να βγάλει τη χώρα από το χάος.

13-20 Στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συζητείται προσφυγή της κυβέρνησης των Αθηνών κατά των κυβερνήσεων Γιουγκοσλαβίας, Αλβανίας και Βουλγαρίας τις οποίες κατηγορεί ότι ενισχύουν τους αντάρτες. Μετά από μακρές συζητήσεις στις οποίες παίρνουν μέρος και οι εκπρόσωποι των τριών γειτονικών χωρών αποφασίζεται η αποστολή Εξεταστικής Επιτροπής στη Βόρεια Ελλάδα και τα νότια σύνορα Γιουγκοσλαβίας, Αλβανίας και Βουλγαρίας.

13 Ο Θ. Σοφούλης δηλώνει στη γαλλική επιθεώρηση «Μαρσεγιέζ»: « Ο κόσμος κατέφυγε εις τα βουνά δια να μη σφαγή. Υπεύθυνος της καταστάσεως μόνον ο Κ. Τσαλδάρης».

14 Σε διάβημα της ΚΕ του ΕΑΜ στον υπουργό Δημόσιας Τάξης σημειώνεται πως το αιματοκύλισμα της Αθήνας από τη Βάρκιζα έως σήμερα αριθμεί 65 δολοφονίες, αλλά δεν έχει συλληφθεί ούτε ένας δολοφόνος. Επίσης στις 14.000 εκτοπίσεις δεν υπάρχει ούτε ένας δεξιός.

16 Αντάρτες χτυπούν το Λεωνίδιο και τη Λειβαδιά.

17 Το ΕΑΜ ζητάει το σχηματισμό κυβέρνησης κατευνασμού.

27 Οι σχηματισμοί των ανταρτών παίρνουν και επίσημα την ονομασία «Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας». Καθιερώνεται και ο όρκος των «μαχητών και στελεχών του ΔΣΕ».

30 Τμήματα του ΔΣΕ καταλαμβάνουν την Υπάτη.

ΔΙΕΘΝΗ

1 Μετά την άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να θέσει στη Μεγάλη Βρετανία θέμα Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα στη Λευκωσία δεκάδες χιλιάδες κύπριοι διαδηλώνουν υπέρ της Ένωσης.

12 Αμιγώς σοσιαλιστική κυβέρνηση υπό τον Λεόν Μπλουμ στη Γαλλία- Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψηφίζει υπέρ του αποκλεισμού της φασιστικής Ισπανίας του Φράνκο.

18 Η Βουλή των Κοινοτήτων ψηφίζει υπέρ της εθνικοποίησης των βρετανικών  σιδηροδρόμων  και των λιμανιών.

28 Οι γαλλικές αρχές κατοχής επιβάλλουν το στρατιωτικό νόμο στο Βιετνάμ.

 «Οι αρραβώνες του Έλληνος Πρίγκηπος μετά της πριγκηπίσσης Ελισάβετ»

« Λονδίνον 5 ( Ιδιαιτέρα υπηρεσία ασυρμάτου του « Φωτός»).- Ο υπουργός των Εσωτερικών ανεκοίνωσε σήμερον εις την Βουλήν των Κοινοτήτων, ότι ο Πρίγκηψ Φίλιππος της Ελλάδος (σ.σ. άνδρας της βασίλισσας Ελισάβετ, γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1921,γιός του πρίγκηπα Ανδρέα που οι βρετανοί φυγάδευαν για να μην εκτελεσθεί για τον ολέθριο ρόλο του στη  Μικρασιατική Καταστροφή) υπέβαλεν αίτησιν αποκτήσεως της βρετανικής ιθαγενείας.

Επίμονοι φήμαι επαναλαμβάνουν τα περί προσεχών αρραβώνων του Έλληνος Πρίγκηπος μετά της πριγκηπίσσης Ελισάβετ της Αγγλίας. Αι φήμαι αύται δεν έτυχον επιβεβαιώσεως εκ των Ανακτόρων του Μπούγκιχαμ».

«Φως» της Θεσσαλονίκης 6.12.1946.

« Νέα ένοπλη επέμβαση!»

Ρεπορτάζ στην πρώτη σελίδα της  «Ελεύθερης Ελλάδας» το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου με τίτλο «Νέα ένοπλη επέμβαση!» και υπότιτλο «Βρετανικά στρατεύματα προωθούνται πίσω από τις κυβερνητικές δυνάμεις που κάνουν τις «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» στην περιοχή Πάικου και Βερμίου»:

« Επανειλημμένα τον τελευταίο καιρό μεταδόθηκαν πληροφορίες ότι οι αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην Ελλάδα, πρόκειται σύντομα να χρησιμοποιηθούν μετά  την αποτυχία των δυνάμεων της ελληνικής χωροφυλακής και του στρατού στις «εκκαθαριστικές» επιχειρήσεις. Από μέρους του υπουργείου των Εξωτερικών της Μεγ. Βρετανίας και άλλων αρμοδίων, οι πληροφορίες αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν, χωρίς όμως και να διαψευσθούν κατηγορηματικά. Υπήρξαν μάλιστα περιπτώσεις κατά τις οποίες αρμόδιοι παράγοντες δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο νέας ένοπλης επεμβάσεως των αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα.

Μετά το ταξίδι του στρατηγού Μοντγκόμερυ στην Αθήνα και αμέσως μετά την αναχώρησή του, παρά δε την καθησυχαστική υπόσχεση που έδωσε σε δηλώσεις που έκαμε, στην Τεργέστη, ότι οι Βρετανοί στρατιώτες δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν εναντίον των Ελλήνων επιβεβαιώνεται από απόλυτα έγκυρες πηγές ΟΤΙ Η ΝΕΑ ΕΝΟΠΛΗ  ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΑΜΕΣΑ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ. Αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις ΗΔΗ ΠΡΟΩΘΟΎΝΤΑΙ πίσω από τα τμήματα του ελληνικού στρατού και της χωροφυλακής που ενεργούν τις επιθέσεις εναντίον των δημοκρατικών ενόπλων στο Πάικο- Βέρμιο, εκτελούν δε γυμνάσια αντιμετωπίσεως ανταρτών. Ανώτεροι Άγγλοι αξιωματικοί που ρωτήθηκαν σε φιλικές συνομιλίες αν πρόκειται να επέμβουν στρατιωτικά οι ένοπλες  δυνάμεις που βρίσκονται στην Ελλάδα, έδωσαν τη χαρακτηριστική απάντηση ότι, ΟΠΩΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΕΚΕΙ ΘΑ ΚΑΤΑΛΗΞΟΥΜΕ!…

«Ελεύθερη Ελλάδα» 7.12.1946.

Οι άγγλοι στρατιώτες στην Ελλάδα

« Ο αγγλικός λαός θα γνωρίζει τα αισθήματα των ανδρών που βρίσκονται μακρυά από την Αγγλία. Οι περισσότεροι στρατιώτες στην Ελλάδα ανυπομονούν να επιστρέψουν στην Αγγλία και θεωρούν ότι είνε καιρός οι Έλληνες ν’ αφεθούν να κυβερνηθούν μόνοι τους. Δεν είμαστε πραγματικοί στρατιώτες. Ν’ απασχολούμεθα σε πολεμική περίοδο είνε νοητό, αλλά για ειρηνική περίοδο δεν υπάρχει δικαιολογία. Παρακαλούμε να ενώσετε τη φωνή σας με τις σκέψεις μας.

Ρ.Ε. Δεκανέας».

«Ελεύθερη Ελλάδα» 7.12.1946.

Το ιδεολογικό μανιφέστο του αντικομμουνισμού

Στο περιοδικό «Ακτίνες» , όργανο της «Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων»,  οργάνωσης-παράρτημα της Aδελφότητας Θεολογων «Η Ζωή» δημοσιεύεται η  «Δήλωσις Ελλήνων Επιστημόνων, Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών», με 220 υπογραφές, που λειτουργεί ως ιδεολογικό μανιφέστο του αντικομμουνισμού.

Με τη δήλωση προβάλλεται ως μόνη λύση «δια την πνευματικήν και υλικήν αναδημιουργίαν του έθνους» ο «σεβασμός των χριστιανικών αξιών»:

«… Η σειρά αποτυχιών και απογοητεύσεων που χαρακτηρίζει τους νεότερους χρόνους-αναφέρεται σ’ αυτήν- κατέστησε φανερόν ότι η εκπλήρωσις του επιτακτικού αιτήματος δια μίαν πλήρη ανασυγκρότησιν, κοινωνικήν και οικονομικήν, δια την επικράτησιν του δικαίου, της ηθικής, των αρχών της κοινωνικής δικαιοσύνης, τότε μόνον είναι δυνατή, όταν η ζωή των ατόμων και η ζωή της κοινωνίας διαποτισθή από την Πίστιν επί της οποίας οικοδομείται ο Χριστιανισμός, όταν η ηθική επιταγή, στηριζόμενη εις την Πίστιν αυτή, λάβη μέσα εις την ψυχήν του συγχρόνου ανθρώπου την πρέπουσαν δύναμιν επιβολής. Χωρίς την δύναμιν αυτήν και οι ευγενέστεροι πόθοι και τα ορθότερα θεωρητικώς σχήματα καταντούν χίμαιραι και οδηγούν εις σκληράς απογοητεύσεις…».

«Ακτίνες», τεύχος Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 1946.

Οι διανοούμενοι της Αριστεράς , το «βαρύ πυροβολικό» του Κομμουνιστικού Κόμματος απάντησαν στη «Δήλωση» με αλλεπάλληλα άρθρα. Χαρακτηριστικό είναι το άρθρο του Μάρκου Αυγέρη στο «Ριζοσπάστη» της 16^ης Ιανουαρίου 1947 με τίτλο: «Χριστιανική Ρητορεία»:

« Και η δική μας Χριστιανική Ένωσις Επιστημόνων με τη «Δήλωσή» της, που με τόσο θόρυβο κυκλοφόρησε τελευταία σε χιλιάδες αντίτυπα, δεν κάνει τίποτε  άλλο παρά να παίζει το παιχνίδι της αντίδρασης. Κάτω από τη μάσκα του Χριστιανισμού κάνει μια αντιχριστιανική πράξη και μια πράξη καθαρής ιδιοτέλειας. Για να προστατέψει τα συμφέροντα της κυρίαρχης φατρίας, που κινδυνεύουν από τη δυσαρέσκεια και την αναταραχή των λαϊκών μαζών, επιχειρεί να πείσει πως η σημερινή εξαθλίωση του ελληνικού λαού πρέπει να αναζητηθεί στην έλλειψη χριστιανικής ευλάβειας (…) Εσείς που καλλιεργηθήκατε μέσα σε είκοσι αιώνων χριστιανική ηθική, πέστε μας σε ποια μακρινή Θηβαίδα ταξιδεύει η χριστιανική σας συνείδηση, ώστε μέσα στη χριστιανική σας «Δήλωση» να μη βρίσκεται ούτε η παραμικρή διαμαρτυρία γι’ αυτό το αιματηρό όργιο που συντηρεί στη χώρα μας η σημερινή χριστιανική  ελληνική πολιτεία; (…) Αλλά εδώ και είκοσι αιώνες οι ηγετικές αυτές τάξεις των «Γραμματέων και Φαρισαίων» έχουν οριστικά κριθεί. Και ο Χριστιανισμός που θεμελιώνει όλες τις ηθικές αξίες στην αγάπη, μας δίνει μέτρο αλάθευτο για να εκτιμήσουμε την αξία ή την αναξιότητα των λειτουργών του…».

Η κατάσταση των εκτοπισμένων

« Αξιόπιστοι πληροφορίαι από τα νησιά βεβαιώνουν ότι η κατάστασις των εκτοπισμένων είνε πραγματικά τραγική. Οι εξόριστοι στερούνται κατά το πλείστον φαρμάκων, επαρκούς τροφής, κλινοσκεπασμάτων, ενδυμάτων, ενίοτε δε και στέγης. Μεταξύ αυτών εξακολουθούν να υπάρχουν βρέφη και έγκυοι γυναίκες. Στοιχειώδης ανθρωπισμός επιβάλλει να τεθή τέρμα εις την αθλίαν αυτήν  κατάστασιν. Τόσον μάλλον που είνε λίαν ενδεχόμενον η Διεθνής Επιτροπή που έρχεται δια τα συνοριακά επεισόδια να επεκτείνη την έρευνάν της και εις τα στρατόπεδα των εξορίστων, οπότε υπάρχει κίνδυνος να διαπιστώση πράγματα που να χαρακτηρίζουν την Ελλάδα ως χώραν απολίτιστον και βάρβαρον. Εγράφη ότι ο κ. Υπουργός της Δημοσίας Τάξεως θα κάμη προσωπικώς έρευναν εις τα κρατητήρια, πιθανόν δε και εις τα νησιά , δια να αποφυλακίση τους αθώους, τα βρέφη και τας εγκύους γυναίκας. Σύμφωνοι, αλλά μία σπασμωδική ενέργεια δεν αρκεί δια να βελτιώση την κατάστασιν. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας εκ μέρους των οργάνων του Κράτους. Τα κρατικά όργανα πρέπει να καταλάβουν ότι η ανθρωπίνη αξιοπρέπεια έχουν κάποιαν αξίαν  και ότι ένα Κράτος Δικαίου δεν επιτρέπεται να μιμήται τας μεθόδους της Επαναστάσεως εν τη προσπαθεία να αποκαταστήση την τάξιν».

«Τα Νέα» 28.12.1946.

Αύριο: Μαζικές συλλήψεις και μπλόκα στην Αθήνα και τον Πειραιά-Ανακοινώνεται η ίδρυση τριών στρατοπέδων συγκέντρωσης σε Μακρόνησο, Γιούρα και Τρίκερι

*Οι απόψεις του κειμένου δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις θέσεις της Iskra