Ούτε τα “μεγάλα πρόστιμα” – Ούτε οι ελεγκτικοί μηχανισμοί – Αρκούν για την αδήλωτη εργασία.
Δεν υπάρχει άλλη χώρα, με αυτό το ύψος (10δις ετησίως) εισφοροδιαφυγής! Με ανέλεγκτες επιχειρήσεις! Με 1.100 χιλιάδες αδήλωτους- ανασφάλιστους εργαζόμενους! Με ανύπαρκτες επιθεωρήσεις εργασίας! Με ένα κράτος που δίνει το κακό παράδειγμα παραβίασης των νόμων (συμβασιούχοι, δήθεν συμβασιούχοι έργου, εργολαβίες κλπ)!
Με ένα κράτος που ζει σε βάρος των Ασφαλιστικών Ταμείων, ούτε θεσμοθετημένες εισφορές (10% τριμερείς χρηματοδότηση) κατέβαλε, ούτε τις εισφορές από την «εξυγίανση» των προβληματικών επιχειρήσεων επέστεψε, ασκεί κοινωνική πολιτική με χρήματα των Ταμείων, στα 12 δις ευρώ οι οφειλές του δημόσιου σε αυτά και, 35 εκ ευρώ ετησίως από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (μέσο υπουργείο εσωτερικών) σους δήμους!!!
Με ένα κράτος που καταχράται τα αποθεματικά των Ταμείων (20δις ευρώ PSI) για να σώσει τις τράπεζες!! Είναι τα αποθεματικά των Ταμείων (120δις ευρώ) που χάρις αυτών αναπτύχτηκε όλη η χώρα. Τα αποθεματικά έγιναν δημόσιος πλούτος. Και αποτελούν περιουσιακό στοιχείο και των Ταμείων και αντί να ενισχύσει τις συντάξεις, βγάζει στο «σφυρί» και τον δημόσιο πλούτο!!
ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ – Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
Αφότου η οικονομία προηγείται της εργασίας, τα υπόλοιπα έπονται. Οι μισθοί θεωρούνται βάρος. Το εργατικό δίκαιο στόχος. Οι εργοδότες αποθρασύνονται, ενώ η αυθαιρεσία και η ατιμωρησία είναι ο κανόνας. Εάν δεν υπήρχαν τα μνημόνια, έπρεπε να εφευρεθούν, χοροπηδούν οι νεοφιλελεύθεροι!! Δεν συμφωνούμε, αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος, συνεχίζουν οι δήθεν σοσιαλδημοκράτες! Και ο χορός καλά κρατεί!!
Ούτε τα νόμιμα τηρούνται. Πλήθος νέων νόμων ενισχύουν τη φτηνή και αδήλωτη εργασία. Μέσο «εργολαβιών» ο τρόπος συγκάλυψης παρανομιών των μεγάλων επιχειρήσεων. Ενώ η δήθεν «Μερική απασχόληση» τα «μπλοκάκια» το «εργόσημο» κλασική μέθοδος παράκαμψης της νομοθεσίας και της ασφάλισης!!
Και ο ΣΥΡΙΖΑ (ο νέος) στην ίδια λογική. Οι προθέσεις είναι προφανείς και από τα πρόσωπα που στελεχώνουν το Υπουργείο εργασίας – Κοινωνικών Ασφαλίσεων, και το ΣΕΠΕ, που μόνο «παιδική χαρά» θυμίζουν.
ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ – ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΚΡΙΣΜΑ
Η παραβατικότητα δεν είναι μόνο θέμα ελέγχων. Ακόμα και όταν αποκαλύπτεται, οι ποινές περιορίζονται σε «πρόστιμα» αντί απονομής δικαιοσύνης. Βέβαια τα «πρόστιμα» αποφεύγονται καθώς (Α) δεν αποτελούν ωφέλεια των μισθωτών να διεκδικηθούν και (Β) ως πρόστιμα που αποτελούν ρυθμίσεις, χαρίζονται!!
Στην Ελλάδα, η απόδειξη για την μη καταβολή δεδουλευμένων, βαραίνει τους μισθωτούς και όχι τους εργοδότες!! Αλλά και για τεκμηριωμένα ποσά, πάλι η εργοδοσία έχει το πάνω χέρι!! Παρά το γεγονός, η μη καταβολή δεδουλευμένων εντάσσεται στα ποινικά αδικήματα αυτό δεν τηρείται!! Μόνο, όταν και εφόσον, και εγγράφως το απαιτήσει ο εργαζόμενος!! Ωστόσο, για να δικαιωθεί, θα πρέπει να προσφύγει και σε αστικά δικαστήρια!! Το οποίο πέρα από τα έξοδα και το χρόνο που απαιτούνται, σπάνια δικαιώνονται!!
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ – Ο ΜΕΓΑΣ ΠΑΡΑΒΑΤΗΣ
Μύθος ότι η παραβατικότητα βρίσκεται μόνο στις μικρές επιχειρήσεις και όχι στις μεγάλες, όπως διαλαλούν οι αρμόδιοι. Το γεγονός αδήλωτης εργασίας των μεγάλων επιχειρήσεων συγκαλύπτουν, (Α) η εκτεταμένη χρήση «εργολαβιών»!! Και (Β) οι κλειστές πόρτες με το άβατο των ελεγκτών στις επιχειρήσεις αυτές!!.
Αλλά ούτε οι μικρές ελέγχονται. Καθώς, οι έλεγχοι που διενεργούνται αριθμούν περί τις 35.000 ετησίως, δηλαδή 100 έλεγχοι ημερησίως σε όλη την Ελλάδα! Και σε ένα σύνολο 700.000 επιχειρήσεων!! Δηλαδή κάθε 20 χρόνια ανά επιχείρηση!!
Κατά το ΙΚΑ, περί τις 220.000 ανέρχονται οι επιχειρήσεις με προσωπικό. Εξ αυτών, περί τις 195.000 (88%) έως 10 άτομα, το 25% του συνολικού αριθμού εργαζομένων. Περί τις 25.000 επιχειρήσεις (12%) άνω των 10 ατόμων, οι οποίες συγκεντρώνουν το 75% των εργαζομένων. Περί τις 12.000 επιχειρήσεις, άνω των 20 ατόμων, το 55% των εργαζομένων!!
Η συγκάλυψη συνεπώς, είναι προφανής και από τον προσανατολισμό των ελέγχων. Βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ – ΑΔΗΛΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ως βασικές μορφές διακρίνονται, η πλήρως αδήλωτη αυτή που δε δηλώνεται στις αρμόδιες αρχές και η μερικώς αδήλωτη ναι μεν δηλώνεται όχι ο πραγματικός μισθός ή ο χρόνος απασχόλησης, καθώς και η κακοπληρωμένη εργασία.
ΚΑΚΟΠΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ – ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
Δεν χωρεί αμφιβολία πως το σύνολο των αμοιβών σήμερα, εντάσσεται έτσι. Οι μειώσεις των μισθών (Μ.Ο. 33%) έγιναν κατά απαράδεκτο ασυνήθιστο και παράνομο τρόπο (ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ) με την ανοχή (υπόδειξη;) του Υπουργείου εργασίας, καθώς αποτελούν δεδηλωμένο στόχο των μνημονίων!!
Τα στοιχεία του ΙΚΑ (2011 – 2016) είναι αποκαλυπτικά. Ο μέσος μισθός από 1.264,39 ευρώ, μειώθηκε στα 955,55 ευρώ!! Ενώ για τις επιχειρήσεις άνω των 10 ατόμων, από 1.411,33 ευρώ μειώθηκε στα 1.092,01 ευρώ!! Για επιχειρήσεις κάτω των 10 ατόμων από 878,58 ευρώ μειώθηκε 567,23 ευρώ!! Ενώ οι οικοδομικές εργασίες, (ημερήσιος) ήταν 70,55 ευρώ και μειώθηκε, στα 41.31 ευρώ!!.
Η αισχροκέρδεια συνεπώς, είναι εμφανής. Αλλά και η ζημιά σε ασφαλιστικές εισφορές, προφανής. Συνυπολογίζοντας λοιπόν με 150 εκ. ανά ποσοστιαία μονάδα (28%), περί τα 4,2 δις ευρώ ετησίως χάνονται από το λόγο αυτό!!.
ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ – ΑΝΤΙ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΜΙΣΘΟΥ
Πάγια πρακτική, κατά βάση μικρών επιχειρήσεων, να ασφαλίζουν το προσωπικό σε διαφορετικά χαμηλότερα ποσά. Εξάλλου, αυτό δείχνουν και οι διαφορές (533 ευρώ) μεταξύ μικρών και μεγαλύτερων επιχειρήσεων.
Άλλη διαδομένη πρακτική, δηλώνουν διαφορετική ειδικότητα από την πραγματική. Έτσι αποφεύγουν και μεγαλύτερο μισθό ή την ασφάλιση στα Βαρέα (κατά 6,6%). Ή να τους εντάξουν ασφαλίσουν με τεκμαρτό μισθό!! Όπως, τους οδηγούς φορτηγών (διακινητές προϊόντων) τους ασφαλίζουν ως πλασιέ!! Χωρίς Βαρέα!! Και κατά 50% χαμηλότερα ποσά!!
Σύνολο, περί τα 500 εκ. ευρώ ετησίως!!
ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΩΡΑΡΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΚΛΕΜΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ
Πρωτιά στην εργασία οι Έλληνες, με 2.042 ώρες τον χρόνο έναντι 1.371 των Γερμανών!! Κατά 5,5 ώρες περισσότερο την εβδομάδα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης!! Και στην τέταρτη θέση (παγκοσμίως) μετά το Μεξικό, την Κόστα Ρίκα και τη Νότια Κορέα!! Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Πρακτικά, το 40ωρο είναι παρελθόν. Κοινό μυστικό για αρκετά επαγγέλματα, το 8ωρο έγινε 12ωρο!! Και ο ημερήσιος μισθός με βάση το 8ωρο και όχι το 40ωρο, δηλαδή για 6,6 ώρες!!
ΟΟΣΑ. Ενώ οι Έλληνες δουλεύουν περισσότερες ώρες η αμοιβή τους για κάθε ώρα εργασίας είναι η χαμηλότερη στην Ευρωζώνη– αλλά και παγκοσμίως!! Στο 50% (στο μισό) του παγκόσμιου μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ!!
Εκατοντάδας εκατομμύρια (εργατοώρες) 1.600 εκ ευρώ ασφαλιστικές εισφορές!
ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – ΝΟΜΙΜΟΦΑΝΕΙΣ ΚΛΟΠΕΣ
Η “μερική απασχόληση” συνιστά τον ποιο δημοφιλή -νομιμοφανή τρόπο κλοπής. Με την άρση των περιορισμών, εξελίσσεται με ανησυχητικά φαινόμενα, αφού το 60% των προσλήψεων είναι στο καθεστώς αυτό, ενώ και η πλήρη εργασία (παρανόμως) μετατρέπεται σε “μερική”. Σε 398.766 ανέρχονται οι βίες μετατροπές από πλήρη σε “μερική”, οι 108.153 από αυτές, μόνο τα 2 τελευταία χρόνια!!
Επιτρέπει, να δηλώνουν τους μισθωτούς για λίγες ώρες! Και να τους χρησιμοποιούν όσο θέλουν!! Μισθός θεωρείται (πλέον) το δηλωμένο ωρομίσθιο και όχι εργάσιμος! Συνεπώς οι τρεις μισθοί (Άδεια, δώρα Χριστουγέννων – Πάσχα –επίδομα άδειας) κατά 50-70% μειωμένοι!!
Συνεπώς και ασφαλιστικές εισφορές (1,5 μισθό) 200 εκ. ευρώ!!
ΕΡΓΟΛΑΒΙΕΣ – ΣΥΓΚΑΛΥΨΗ ΠΑΡΑΝΟΜΙΩΝ
Στη συγκάλυψη αποσκοπεί η εκτεταμένη χρήση “εργολαβιών”. Παραβάσεις που δεν μπορούν οι ίδιοι (επιχειρήσεις) τις αναλαμβάνουν για λογαριασμό τους, οι εργολάβοι!! Ως μεσάζοντες παρανομιών λοιπόν, αναλαμβανόμουν εργασίες σε πολύ χαμηλές τιμές, και για να ανταποκριθούν – έχοντας την κάλυψη της επιχείρησης για απουσία ελέγχων – εκμεταλλεύονται στο έπακρο κάθε μισθωτό, και σε μισθό και σε ωράρια!! Ενώ σε ασφάλιση, από αδήλωτους έως ελάχιστες ώρες!!
ΨΕΥΔΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – “ΜΠΛΟΚΑΚΙ”
Παράνομη μετατροπή μισθωτής εργασίας σε “επαγγελματίες”!! Παραβιάζεται ο ορισμός του επαγγελματία που λέει είναι όταν ο ίδιος, έχει την ελευθερία να ρυθμίζει, τον τόπο, τον χρόνο, και τον τρόπο εργασίας, αλλά και να μην υπάρχει οικονομική εξάρτηση από έναν εργοδότη.
Ο σκοπός είναι εμφανής. Εργασία, χωρίς βασικό μισθό και ωράριο!! Χωρίς άδεια, δώρα Χριστουγέννων – Πάσχα – επίδομα άδειας, δηλαδή (3) μισθοί!! Και το κόστος ασφάλισης, εξ ολοκλήρου στο μισθωτό!!
Σε ασφαλιστικές εισφορές (για 3 μισθούς) 200 εκ. ευρώ!!
ΕΡΓΟΣΗΜΟ – ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Το εργόσημο, από μέσο καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας, μετατράπηκε και λειτουργεί ως φορέας κατάργησης της μισθωτής εργασίας!! Καθώς επιτρέπεται (άμεσα ή έμμεσα) και σε επιχειρήσεις (προώθηση προϊόντων), αυτές και άλλες μετέτρεψαν τις συμβάσεις σε εργόσημο!! Έτσι, δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι των μεγάλων εταιριών αυτών, ενώ πριν είχαν κάποια ωράρια εργασίας, τώρα, και ο μισθός εξαρτάται από τις προωθήσεις που θα φέρουν!!
ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΟΝ ΟΓΑ – ΑΝΤΙ ΤΟ ΙΚΑ
Με διάφορους Νόμους (3050/02 3232/04 3518/06) οι εποχικοί εργαζόμενοι των επιχειρήσεων τυποποίησης τροφίμων, καθώς και οι αλιεργάτες και αγρεργάτες, εντάχτηκαν στον ΟΓΑ, από το ΙΚΑ που ήταν!! Στην ουσία, εκατοντάδες χιλιάδες αφέθηκαν στο κενό, καθώς ο ΟΓΑ ούτε τα μέσα ούτε το νόμο είχε με το μέρος του. Το σκλαβοπάζαρο που δημιουργήθηκε (χωρίς ασφάλιση) είναι γεγονός.
ΕΛΣΤΑΤ: Το 2013 καταγράφηκαν στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις 895.610 εποχικοί εργάτες και εργαστήκαν 12.483.833 ημέρες! Δηλαδή μέσο όρο 14 ημέρες ετησίως!.
Με ζημιά σε ασφαλιστικές, εισφορές περί τα 800 εκ. ευρώ!!
ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΝΟΜΟ – ΟΑΕΕ
Η νομοθεσία επιτρέπει στις οικογένειες ατομικών επιχειρήσεων να εργάζονται χωρίς ασφάλιση, ή και με ασφάλιση εάν το επιθυμούν. Δηλαδή, μεγάλος αριθμός (εκατοντάδες χιλιάδες) έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται, ανασφάλιστοι!!
ΠΛΗΡΩΣ – ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Αδήλωτη εργασία σε επιχειρήσεις κοινώς “μαύρη”. Διακρίνεται σε δυο βασικές κατηγορίες, (Α) αυτή με επιθυμία του μισθωτού και (Β) χωρίς τη επιθυμία. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΠΕ, μόνο το 41% δήλωσαν, για να πάρουν την δουλειά (δεν την επιθυμούν), ενώ οι υπόλοιποι δήλωσαν διάφορα κολλήματα, (άρα με επιθυμία).
Από παλαιότερη έρευνα της VPRC, 250.000 εργαζόμενοι δήλωσαν ότι κάνουν και δεύτερη εργασία, 128.000 δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ 883.000 περιστασιακά. Και κατά το Γ. Κουτρουμάνη, περί τους 250.000 συνταξιούχους!!
Συνεπώς, ασφαλιστικές εισφορές περί τα 2 δις ευρώ!!
ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
Ταυτόχρονα, στο διάστημα αυτό, μειώθηκαν και οι εργοδοτικές (4%) εργατικές (1%) εισφορές σύνολο 5%!! Δηλαδή, 1.250 εκ ευρώ!!
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ – ΣΕ ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Γίνεται εμφανές, πως συνολικά η εργατική νομοθεσία δεν αντιμετωπίζει, αλλά, “σπρώχνει” σε ανασφάλιστες εργασίες!! Οι λόγοι είναι προφανείς καθώς με τον τρόπο αυτό (ως βασική επιδίωξη) “τραβάν” τις συντάξεις προς τα κάτω.
Προσθέτουμε και την απουσία συνδικάτων. Αυτά έχουν μείνει στην 10ετια του 80 καθώς δεν αναπροσαρμόστηκαν, βάση των ραγδαίων αλλαγών, στις εργασιακές σχέσεις και του παραγωγικού πρότυπου. Σήμερα, ούτε τα επιχειρησιακά καλύπτουν όλους, ούτε νέα δημιουργηθήκαν, στον τομέα των Υπηρεσιών που κυριαρχεί!!
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ζητούμενο λοιπόν, άλλες πολιτικές, νέα μεγάλα κόμματα, που θα βλέπουν την εργασία, τους μισθούς και τις συντάξεις, ως εργαλεία ανάπτυξης και όχι ως κόστος και ως εχθρό. Σκοπός της οικονομίας να υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος την οικονομία. Τα υπόλοιπα έπονται.
ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Ποινικές ευθύνες. Η αδήλωτη εργασία για επιχειρήσεις, συνιστά αξιόποινη πράξη οικονομικό και κοινωνικό έγκλημα. Κατά την αποκάλυψη συνεπώς, ενεργοποιείται αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη (βάση του Ν. 2336/1995) αυτόφωρη διαδικασία, ποινή φυλάκισης 3 – 6 μήνες και χρηματικά ποσά ανάλογα με το ύψος της παράβασης. Συνυπεύθυνος είναι και ο μισθωτός (συμμετοχή στο έγκλημα) μόνο και εφόσον, είναι ήδη ασφαλισμένος κάπου αλλού.
2. Αστικές ευθύνες. Κατά τη αποκάλυψη συνεπώς, η επιχείρηση επωμίζεται όλα τα βάρη του ανασφάλιστου χρόνου έως τον τελευταίο προηγούμενο εργοδότη. (Α) Της καταλογίζονται ασφαλιστικές εισφορές (στο όνομα του ανασφάλιστου) για όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα. (Β) Με το βάρος της απόδειξης στον εργοδότη, καταλογίζονται επίσης, τυχόν διαφορές, σε μισθό, χρόνο εργασίας, άδειες, δώρα Χριστουγέννων – Πάσχα, επίδομα άδειας.
3. Κίνητρα ενθάρρυνσης για μαζικές προσφυγές. Οι εργαζόμενοι που συμμετέχουν σε αποκάλυψη αδήλωτων εργασιών, προστατεύονται, σε τυχών απόλυση. Η σύμβαση εργασίας τεκμαίρεται ως πλήρως και αποκλειστική απασχόληση. Ο ρόλος των συνδικάτων αναβαθμίζεται με δικαίωμα μαζικών προσφυγών, αλλά και η τυχόν αδιαφορία αρμοδίων αρχών κακουργηματικού βαθμού απιστία.
4. Αντικίνητρα χρήσης εργολαβιών. Όλοι οι μισθωτοί, σε εργολαβίες, εξισώνονται με τους εργαζομένους της επιχείρησης. Παραβάσεις των ενδιάμεσων εργοδοτών (εργολάβων) βαρύνουν και τον κύριο εργοδότη. Στις καταστάσεις της επιχείρησης (ΑΠΔ) αναγράφονται (χωριστά) και το προσωπικό σε εργολαβίες.
5. Αντικίνητρα-απαγόρευση. Η «μερική απασχόληση» γίνεται 25% ακριβότερη, με σταθερά ωράρια, χωρίς υπερωρίες, και περιορισμό στο 10% ανά επιχείρηση. Εργασίες με παράνομο δελτίο παροχής «μπλοκάκια» μετατρέπονται σε εξαρτημένη πλήρους απασχόλησης. Και η ασφάλιση με εργόσημο, απαγορεύεται ρητά σε επιχειρήσεις.
6. Έννομη τάξη (Σ.Σ.Ε.). Ο κατώτατος μισθός και οι ελεύθερες διαπραγματεύσεις αποκαθίστανται. Ωστόσο, και τα συνδικάτα να ανασυγκροτηθούν, καθώς το 55% των εργαζομένων δεν καλύπτεται από κανένα σωματείο.
7. Ο ρόλος του Σ.ΕΠ.Ε. Η αναβάθμισή του κρίνεται απαραίτητη. Και για την τήρηση της νομοθεσίας και την εφαρμογή. Δηλαδή την καταβολή δεδουλευμένων, χωρίς την απαραίτητη προσφυγή στα αστικά δικαστήρια.
Νικολάου Κώστας
Μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΚΕ.Π.Ε.Α./ΓΣΕΕ
τ. Δ.Σ. Επικουρικού ταμείου & ΤΔΕ ΙΚΑ ΤΕΑΜ
