Οι παρεμβάσεις των μνημονιακών κυβερνήσεων τα τελευταία επτά χρόνια ήταν καταιγιστικές, τόσο σε ότι αφορά στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, όσο και σε ότι αφορά αυτή την ίδια τη δομή του ασφαλιστικού συστήματος. Θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις αρνητικές επιπτώσεις και τα προβλήματα που έφεραν οι νομοθετικές ρυθμίσεις της τελευταίας διετίας και τις δικές μας απόψεις
• Τα όρια συνταξιοδότησης πήγαν στα 67 ή στα 62 χρόνια με 40 χρόνια ασφάλισης.
• Καταργήθηκαν τα κατώτατα όρια.
• Μειώθηκε κύρια και επικουρική σύνταξη των νέων συνταξιούχων (μετά τις 12/5/2016).
• Μειώθηκε η επικουρική σύνταξη των παλαιών που έχουν άθροισμα (κύριας και επικουρικής) πάνω από 1.300 ευρώ.
• Καθορίστηκε νέο πλαφόν 2.000 σεις κύριες συντάξεις.
• Άλλαξε ο υπολογισμός του συντάξιμου μισθού. Αρχικά νομοθέτησαν ότι υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές όλου του συντάξιμου βίου, αναπροσαρμοζόμενος με βάση την ετήσια μεταβολή μισθών. Δέκα μήνες μετά που κατάλαβαν ότι η στατιστική υπηρεσία δεν έχει τέτοιο δείκτη, το έκαναν αναπροσαρμογή με βάση το δείκτη τιμών καταναλωτή. • Επαναθεσπίστηκε το σύστημα των τριών πυλώνων.
• Καταργήθηκε η 15ετία για κατώτερη σύνταξη και θεσπίστηκε η 20ετία για την εθνική σύνταξη. Για όσους έχουν από 15 μέχρι 20 θα γίνεται ανάλογη μείωση.
• Μειώθηκαν τα ποσοστά αναπλήρωσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για 20 χρόνια ασφάλισης, η αναπλήρωση ανέρχεται στο 15,87%, για 30 χρόνια στο 26,37% για 35 χρόνια στο 33,81% και για 40 χρόνια στο 42,8%.
• Καταργήθηκε το ΕΚΑΣ.
• Η βάση υπολογισμού για τις μειώσεις της επικουρικής σύνταξης είναι μεγαλύτερη από την πραγματική με αποτέλεσμα να γίνονται μεγαλύτερες μειώσεις.
• Αυξήθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές πολλών κατηγοριών.
• Μέχρι σήμερα οι όποιες μεταρρυθμίσεις επιχειρήθηκε να γίνουν είχαν σημείο αναφοράς το νέο ασφαλισμένο, δηλαδή αυτόν που έμπαινε στην αγορά εργασίας και ασφαλιζόταν για πρώτη φορά μετά το νόμο. Αυτή τη φορά σημείο αναφοράς είναι ο συνταξιούχος. Έτσι αυτός που συνταξιοδοτείται μετά το νόμο ακόμη και αν έχει τις ίδιες ή ακόμη και περισσότερες ημέρες ασφάλισης απ’ αυτόν που βγήκε στη σύνταξη πριν το νόμο, τιμωρείται παίρνοντας μικρότερη σύνταξη.
• Επιβλήθηκε το οργανωτικό μοντέλο του ενός κύριου ταμείου (ΕΦΚΑ) και ενός επικουρικού και εφάπαξ (ΕΤΕΑΕΠ). Ο ΣΥΡΙΖΑ στις προεκλογικές του θέσεις μίλαγε για τρία ταμεία μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών.
• Αυτό που έγινε μέχρι τώρα είναι η ενοποίηση σε επίπεδο διοίκησης και όλες οι περιφερειακές μονάδες των καταργούμενων ταμείων άλλαξαν μόνο τις ταμπέλες και λειτουργούν με όλες τις αρμοδιότητες που είχαν πριν την ενοποίηση.
• Υπάρχουν τεράστια λειτουργικά προβλήματα λόγω εκκρεμών υπουργικών αποφάσεων.
• Δημιουργήθηκαν τεράστια προβλήματα με τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων αλλά και τον υπολογισμό των νέων συντάξεων, λόγω μη ύπαρξης στη στατιστική αρχή δυνατότητας υπολογισμού δείκτη μεταβολής μισθών.
• Η τροπολογία που ψήφισαν, μειώνει τη δυσλειτουργία αλλά πρέπει να επανυπολογισθούν περίπου 2,5 εκατομμύρια συντάξεις!
• Αρχές του χρόνου οι παλαιές -πριν το νόμο- αιτήσεις για κύρια σύνταξη που εκκρεμούσαν ήταν περίπου 100.000. Το δίμηνο Γενάρη -Φλεβάρη κάποιες αιτήσεις διεκπεραιώθηκαν. Όμως πρέπει να προσθέσουμε και 65.000 νέες αιτήσεις που κατατέθηκαν μετά το νόμο και εκκρεμούν όλες. • Με υπουργική απόφαση προβλέπεται ότι όλες οι παλαιές αιτήσεις θα διεκπεραιωθούν πριν το τέλος του 2017, πράγμα που αποκλείεται.
• Στην καλύτερη περίπτωση η ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα ενοποιήσει τα ηλεκτρονικά συστήματα των εντασσόμενων ταμείων θα είναι έτοιμη στο τέλος του 2017.
• Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού και το γεγονός ότι η ασφαλιστική ιστορία των ασφαλισμένων δεν είναι σε ψηφιακή μορφή αλλά φυλάσσεσαι σε χιλιάδες, αν όχι παραπάνω τετραγωνικά μέτρα χώρου, είναι οι παράγοντες της καθυστέρησης έκδοσης των συνταξιοδοτικών αποφάσεων.
• Έχει μπλοκαριστεί με απόφαση η έκδοση επικουρικών συντάξεων για όσους κατέθεσαν αίτηση μετά την 1/1/2015. Είναι εκκρεμείς πάνω από 100.000 αιτήσεις επικουρικής σύνταξης.
• Πρώτο τρίμηνο του ΕΦΚΑ και δεν έλειψαν ούτε στο ξεκίνημα οι κομματικές παρεμβάσεις, η αναρρίχηση ημετέρων, η απαξίωση και ο παραγκωνισμός καταξιωμένων υπαλλήλων.
• Σύμφωνα με τον πρώτο προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ για το 2017 προβλέπεται έλλειμμα περίπου 1 δισ. ευρώ. Οι πρακτικές του παρελθόντος λένε ότι το έλλειμμα καλύπτεται με τη μη απόδοση των εισφορών που έχουν εισπραχθεί για άλλους φορείς (ΕΟΠΥΥ και ΟΑΕΔ) με συνεπακόλουθο τη μείωση των αντίστοιχων παρεχομένων υπηρεσιών.
Οι δικές μας απόψεις και προτάσεις.
Το υδροκέφαλο ταμείο που δημιουργείται μάλλον θα δημιουργήσει και νέα παρά θα λύσει υπαρκτά οργανωτικά προβλήματα. Για μας -και σύμφωνα με τις όποιες μελέτες έχουν γίνει στο παρελθόν για την οργανωτική ανασυγκρότηση του ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα μας- θα έπρεπε το υπάρχον μέχρι χθες ασφαλιστικό μοντέλο να αντικατασταθεί με τρία μεγάλα ταμεία ομοειδών κατηγοριών το καθένα, δηλαδή μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων – ανεξάρτητα απασχολούμενων και αγροτών.
Πιο σοβαρό είναι το ζήτημα των συνταξιοδοτικών παροχών που πάνε από το κακό στο χειρότερο. Η ίδια η ζωή έχει δείξει με όλες τις «μεταρρυθμίσεις» που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 25 χρόνια (νόμος Σιούφα 2084/92, νόμος Ρέπα 3029/2002, νόμος Λοβέρδου 3863/2010) καθώς και οι έντεκα μειώσεις των συντάξεων των προηγούμενων κυβερνήσεων το ασφαλιστικό, όχι μόνο δεν είδε άσπρη μέρα αλλά η κατάσταση χειροτέρευσε και διαρκώς παίρνονται νέα μέτρα. Αυτή θα είναι και η τύχη του συστήματος αύριο με το νόμο Κατρούγκαλου. Οι δανειστές ήδη άλλωστε μιλάνε για μείωση των συντάξεων και για κατάργηση της προσωπικής διαφοράς των παλαιών συνταξιούχων. Παράλληλα, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι ο νόμος αυτός αντί να στραφεί στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της εισφοροδιαφυγής κάνει ακριβώς το αντίθετο.
Οι ρυθμίσεις για πλήρη σύνταξη με σαράντα χρόνια ασφάλισης από σήμερα φαίνεται ότι είναι άπιαστο όνειρο. Έτσι αφού όλοι θα οδεύουν στα 67 και με δεδομένο ότι ένας χρόνος ασφάλισης θα αποδίδει ελάχιστη προσαύξηση, μεγάλα τμήματα όλων των κατηγοριών θα βάζουν στόχο μόλις τα είκοσι χρόνια ώστε να εξασφαλίσουν τη βασική σύνταξη (πρώτος πυλώνας) και ένα μικρό ποσό ανταποδοτικής (δεύτερος πυλώνας) ενώ από το υστέρημά τους θα κατευθυνθούν στην ιδιωτική ασφάλιση (τρίτος πυλώνας) προκειμένου να συμπληρώσουν τις προσδοκίες για καλύτερη σύνταξη.
Εμείς επανειλημμένα έχουμε πει ότι τα οικονομικά προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος δεν αντιμετωπίζονται με τη μείωση των παροχών και την κάλυψη των ελλειμμάτων από χρήματα που προορίζονται για τον κλάδο ασθένειας (ΕΟΠΥΥ) ή για την ανεργία (ΟΑΕΔ). Για μας τα προβλήματα, η φτωχοποίηση και η δυστυχία αντιμετωπίζεται με την παραγωγική ανασυγκρότηση, με την αντιμετώπιση της ανεργίας, με την κατάργηση της λιτότητας, την αύξηση των μισθών και συνακόλουθα των ασφαλιστικών εισφορών, με τη σταδιακή επαναφορά των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, με τη δημιουργία μιας κοινωνικής ασπίδας προστασίας των ανέργων, των επισφαλώς εργαζόμενων, των χαμηλοσυνταξιούχων.
Αυτά, όμως, δεν μπορούν να γίνουν πράξη όσο κινούμαστε στη λογική των μνημονίων και του δόγματος πως δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση (ΤΙΝΑ). Το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με μια εναλλακτική πρόταση απέναντι στη λογική της κυβέρνησης και των συνοδοιπόρων της, απέναντι στη λογική του πάση θυσία στο ευρώ. *πρώην ΥποδιοικητήW του ΙΚΑ και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας της Λαϊκής Ενότητας (ΛΑ.Ε.)
Πηγή: www.dikaiologitika.gr
