Ζητούνται ενέσεις… τεστοστερόνης. Η εν κρυπτώ εκκένωση της βάσης Μπαγκράμ του Αφγανιστάν από τις αμερικανικές δυνάμεις που στρατωνίζονταν εκεί τα τελευταία είκοσι χρόνια, σε εσπευσμένη υλοποίηση της απόφασης για απεμπλοκή της υπερδύναμης μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου από την περισσότερο μακρά στρατιωτική περιπέτεια της ιστορίας της, αποτέλεσε οπωσδήποτε ένα τραύμα στο γόητρο των ΗΠΑ. Το οποίο και επιδιώκεται τώρα να θεραπευτεί με κλιμάκωση των νεοψυχροπολεμικών επιδείξεων αποφασιστικότητας έναντι των “συνήθων υπόπτων” δηλ. της Ρωσίας και της Κίνας. Οι ελπίδες εκτόνωσης των διεθνών εντάσεων, που γεννήθηκαν από τη συνάντηση του Τζο Μπάιντεν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στις 16 Ιουνίου στη Γενεύη, μοιάζει να έχουν ήδη εξανεμιστεί.
Τα ξημερώματα της Δευτέρας, οι Αμερικανοί στρατιώτες κατέβασαν τους διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος και εγκατέλειψαν την βάση του Μπαγκράμ, που απέχει περίπου μία ώρα από την Καμπούλ, χωρίς καν να ειδοποιήσουν τις αφγανικές κυβερνητικές στρατιωτικές δυνάμεις που θα αναλάμβαναν τον έλεγχο και κατέφθασαν δύο ώρες μετά, ενώ είχαν ήδη προηγηθεί πλιατσικολόγοι. Η αυλαία έπεσε με τρόπο διόλου κολακευτικό και οι καλοθελητές δεν το άφησαν απαρατήρητο.
Μιλώντας την Πέμπτη στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Άπω Ανατολής του Βλαδιβοστόκ, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χαρακτηριστικά υποστήριξε ότι “οι ΗΠΑ δεν αποχωρούν απλώς από το Αφγανιστάν, αλλά αναγνωρίζουν την αποτυχία της εικοσάχρονης αποστολής τους” και πρόσθεσε ότι οι κίνδυνοι από την τρομοκρατία και το ναρκεμπόριο έχουν δραματικά αυξηθεί μετά το 2001, με το Ισλαμικό Κράτος να καταφθάνει σε περιοχές του βόρειου Αφγανιστάν που συνορεύουν με χώρες σύμμαχες προς τη Ρωσία.
Κρίση στο Τατζικιστάν
Προς το παρόν, οι εν λόγω χώρες αντιμετωπίζουν πιο πεζούς κινδύνους. Στο βόρειο Αφγανιστάν, περιοχή κατοικούμενη από Τατζίκους και Ουζμπέκους, παραδοσιακά αντιπάλους προς τους Ταλιμπάν, η κυβέρνηση χάνει τον έλεγχο της μίας επαρχίας μετά την άλλη, ενώ 1.500 κυβερνητικοί στρατιώτες πέρασαν τα σύνορα για να καταφύγουν στο Τατζικιστάν. “Αν το Τατζικιστάν δεχθεί επίθεση, αυτό ασφαλώς θα συζητηθεί αμέσως στον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας” που συνασπίζει τη Ρωσία με τις κεντρασιατικές δημοκρατίες “και θα τιμήσουμε οπωσδήποτε τις δεσμεύσεις μας” δήλωσε με νόημα ο Λαβρόφ.
Πιθανότατα δεν θα χρειαστεί. Η ευκολία με την οποία προελαύνουν οι Ταλιμπάν στο βόρειο Αφγανιστάν υποψιάζει για συμφωνημένη παράδοση των περιοχών από πτέρυγες του φιλοκυβερνητικού μετώπου που έχουν αποθαρρυνθεί και αναζητούν νέους συμβιβασμούς, αντί για τη συνέχιση των εχθροπραξιών. Την ίδια στιγμή, άλλωστε, η… ταλιμπανική διπλωματία δραστηριοποιείται, με την αποστολή αντιπροσωπειών σε Μόσχα και Τεχεράνη, σε μέρες παραδόξως όπου στις ίδιες πρωτεύουσες περιόδευε ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας. Η δε Κίνα, διά των αναλυτών του κομματικού τύπου, τονίζει ότι δεν προτίθεται “να πέσει στην παγίδα” μιας άμεσης εμπλοκής στο Αφγανιστάν, όπως άλλες μεγάλες δυνάμεις στο παρελθόν, όμως δεν θα μείνει και αδιάφορη στις νέες προκλήσεις ασφαλείας που προκύπτουν από αυτή τη γειτονική της χώρα.
Δύο αντίπαλα σχέδια
Είναι σαφές ότι οι ευρασιατικές δυνάμεις, με πρώτο μεσολαβητή τη Ρωσία επείγονται να καλύψουν το κενό, διευκολύνοντας τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνοτικής ενότητας στο Αφγανιστάν,
Από την άλλη πλευρά, η συνάντηση των υπουργών Άμυνας της Τουρκίας και των ΗΠΑ φέρνει στο προσκήνιο τον ρόλο που επιφυλάσσει η Ουάσινγκτον για τη γείτονα την “επόμενη μέρα”, με αιχμή την ανάληψη της φύλαξης του αεροδρομίου της Καμπούλ από τουρκικές δυνάμεις. Εκτός όμως από τις φιλοδοξίες του Ερντογάν για ευρύτερο ρόλο στην Κεντρική Ασία με τους τουρκογενείς πληθυσμούς περισσεύουν τα σενάρια (που, πάντως, δεν δείχνουν να τυγχάνουν της προτίμησης του ίδιου του Μπάιντεν) για συνέχιση της αμερικανο-βρετανικής εμπλοκής στην περιοχή μέσω υποστήριξης προς τοπικούς αντι-Ταλιμπάν πολεμάρχους από εκπαιδευτές των ειδικών δυνάμεων, με κάλυψη από βάσεις δεύτερης γραμμής σε γειτονικές χώρες όπως το Ουζμπεκιστάν.
Η “Γενεύη” κράτησε μια βδομάδα…
Αντίστοιχες αντιφάσεις ξεδιπλώνονται, ωστόσο, σε ένα μέτωπο πολύ πιο κοντινό μας – και πολύ πιο επίφοβο.
Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η μεγάλη ναυτική άσκηση Sea Breeze 21 με τη συμμετοχή 32 πλοίων, 40 αεροσκαφών και 5.000 στρατιωτών από 32 χώρες, που προβλέπεται να ολοκληρωθεί σήμερα στη Μαύρη Θάλασσα, δεν σκιάστηκε από επεισόδια με τις ρωσικές δυνάμεις, ενδεχομένως λόγω και της προειδοποίησης του Ρώσου υφυπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ ότι “όποιος παίζει παιχνίδια στην περιοχή θα βρεθεί με τη μύτη ματωμένη”.
Υπενθυμίζεται ότι μόλις μία εβδομάδα μετά τη συνάντηση κορυφής της Γενεύης η είσοδος βρετανικού αντιτορπιλικού στα χωρικά ύδατα της Κριμαίας, με τη συνοδεία αμερικανικού αναγνωριστικού αεροσκάφους, χαρακτηρίσθηκε από τον ίδιο τον Πούτιν ως “συνειδητή προβοκάτσια”, εν μέσω δημόσιων δεσμεύσεων για πολύ σκληρότερη αντιμετώπιση (βλ. βύθιση) όποιου επιχειρήσει κάτι παρόμοιο στο μέλλον,
Όμως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επιμένουν – διακηρύσσοντας ότι η Μαύρη Θάλασσα, είναι ανοικτή σε όλους, όπως αυτό πιστοποιείται με στρατιωτικές ασκήσεις τόσο μεγάλες που να προσομοιάζουν με επιχείρηση ανακατάληψης της Κριμαίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην ομιλία του στο Βλαδιβοστόκ, ο Σεργκέι Λαβρόφ απηύθυνε έκκληση για κινητοποίηση όλων των δυνάμεων του κράτους και της κοινωνίας της Ρωσίας απέναντι στις δυτικές πιέσεις. Άλλωστε, η τελευταία εκδοχή του δόγματος εθνικής ασφαλείας της Ρωσίας, την οποία ενέκρινε ο Πούτιν το Σάββατο, αναφέρει τη Δύση ως την κυριότερη πηγή απειλών και καλεί σε ενίσχυση της συνεργασίας με την Κίνα και την Ινδία.
Αλλά και από αμερικανικής πλευράς, οι νεοψυχροπολεμικοί τόνοι κάθε άλλο παρά υποχωρούν. Εξερχόμενος του θαλάμου επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου την Τετάρτη ο Τζο Μπάιντεν δεσμεύτηκε να “δώσει απάντηση” στο τελευταίο κύμα κυβερνοεπιθέσεων με ransomware εναντίον αμερικανικών επιχειρήσεων, το οποίο θεωρείται ρωσικής προελεύσεως.
Ο Κέρι και το δολάριο
Και όμως: σε αυτό το κλίμα ανακοινώθηκε ότι ο ειδικός προεδρικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για την κλιματική αλλαγή, Τζον Κέρι, πρόκειται να επισκεφθεί τη Μόσχα από τις 12 έως τις 15 Ιουλίου. Ως πεπειραμένος πρώην υπουργός Εξωτερικών και παλαιός γνώριμος του Λαβρόφ, ο Κέρι ασφαλώς θα έχει να συζητήσει πολύ περισσότερα από όσα περιλαμβάνει η επίσημη ατζέντα του.
Μοιάζει σαν ο Κέρι να επιχειρεί να κρατήσει μέσω άτυπων διαύλων οριοθετημένη την αντιπαράθεση στην οποία δημοσίως ωθείται από τις αντιμαχόμενες μερίδες του κατεστημένου της Ουάσινγκτον.
Ίσως όμως να είναι πολύ αργά. Το αποδεικνύει αυτό η περισσότερο “πολεμική” από όλες τις ρωσικές κινήσεις. Ήτοι η ανακοίνωση την Τρίτη του Ρώσου υπουργού Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ ότι το Εθνικό Ταμείο Πλούτου της Ρωσίας μηδένισε, όπως είχε προαναγγείλει ο Πούτιν, τα αποθεματικά του σε δολάρια (μέχρι πρότινος 35% του συνόλου), αυξάνοντας αντιστοίχως το μερίδιο του ευρώ, του γεν και του χρυσού.
