Joaquin Flores, Strategic Culture, 20-9-21
(To δεύτερο άρθρο του για τις μεταλλαγές του διεθνούς γεωπολιτικού τοπίου.)
Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού
Η αιφνιδιαστική ανακοίνωση της νέας συμμαχίας AUKUS έχει προκαλέσει προβλέψιμη κατακραυγή από την ευρωπαϊκή πλευρά του ΝΑΤΟ, ιδίως τη Γαλλία της οποίας ματαιώθηκε η συμφωνία των 90 δις για την πώληση υποβρυχίων στην Αυστραλία. Το όλο φιάσκο προώθησε περαιτέρω την συζήτηση συγκρότησης ενός ευρωπαϊκού ηπειρωτικού στρατού, μια εξέλιξη που είναι σχεδόν αναπόφευκτη και μπορεί μόνο να επιβραδυνθεί ή να επιταχυνθεί από παγκόσμια γεγονότα και πολιτικές πιέσεις.
Όπως γράψαμε στην «Αχρήστευση του ΝΑΤΟ», η συμμαχία του ΝΑΤΟ θρυμματίζεται και αυτό που βλέπουμε διεθνώς είναι η άνοδος της πολυπολικότητας. Διαφορετική από τις επιθυμίες των ιδεαλιστών, η πολυπολικότητα δεν απαιτεί , (ούτε αποκλείει), ότι τα αυξανόμενα παγκόσμια μπλοκ θα λειτουργούν σε κάποια συμφωνική αρμονία προς την παγκόσμια ειρήνη. Αλλά υπάρχει ένας κοινός πυρήνας : επειδή συνεπάγεται μια αλλαγή μακριά από τις συχνά βίαιες προσπάθειες οικοδόμησης ενός συστήματος ενιαίου κόσμου, που βασίζεται στις πιο άγριες φαντασιώσεις του δυτικού τραπεζικού κατεστημένου (που αναφέρεται ευρέως ως «Νέα Παγκόσμια Τάξη») και δημιουργεί μια ευκαιρία για αρμονία, καθώς η πολυπολικότητα στηρίζεται σε σφαίρες επιρροής και αμοιβαίας αναγνώρισης της εθνικής κυριαρχίας
Το AUKUS αντιπροσωπεύει την αποτυχία της υπερατλαντικής τάξης να προαχθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (και την ενίσχυσή της από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας) για να μετατραπεί σε αυτή τη «Νέα Παγκόσμια Τάξη» με την έννοια ενός μονοπολικού αμερικανικού αιώνα. Αλλά η εδραίωση των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας σε κάτι σαν το AUKUS είναι επίσης μια εντελώς συνεκτική ανάπτυξη των Πέντε Ματιών (UKUSA / FVEY) σε κάτι περισσότερο.
Υπογραμμίζει επίσης πόσο η εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν ευθυγραμμίζεται με την εξωτερική πολιτική του Τραμπ. Το AUKUS τείνει να επιβεβαιώνει ότι για λόγους που δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστοί (αλλά που εγείρουν φανταστικές θεωρίες), η εξωτερική πολιτική του Τραμπ για την ΕΕ, την Κίνα και τα Πέντε Μάτια συνεχίζεται στην κυβέρνηση Μπάιντεν.
Δεν είναι όλοι στην ίδια γραμμή. Η σχέση κοινότητας πληροφοριών που υπάρχει ήδη μεταξύ των χωρών Α5, γνωστή ως Πέντε Μάτια, που άλλοτε ήταν κυρίως στοχευμένη στη Σοβιετική ΄Ενωση, δεν έχει πλέον την γενική συγκατάθεση για τον αναπροσανατολισμό : όσον αφορά την Κίνα, Νέα Ζηλανδία και Καναδάς αποφάσισαν να έχουν μια πιο λεπτή και ισορροπημένη προσέγγιση.
Εν ολίγοις, βλέπουμε τους συμμάχους του Ομπάμα, Καναδό Τρουντό και Νεοζηλανδό Άρντερν να αντιτίθενται στην κίνηση της κυβέρνησης Μπάιντεν να σφυρηλατήσει τα χαρακτηριστικά και την αποστολή του AUKUS. Η Άρντερν έφτασε στο σημείο να πει ότι τα αυστραλιανά πυρηνικά υποβρύχια υπό συμμαχία AUKUS, δεν θα επιτρέπονται στα ύδατα της Νέας Ζηλανδίας. Υπενθυμίζουμε ότι επετράπη στα κινεζικά πολεμικά πλοία να ελλιμενιστούν στα ύδατα της Νέας Ζηλανδίας μόλις το 2019. Όσον αφορά τον Τρουντό, η Global News του Καναδά ανέφερε,ότι «Ο Μπρετ Μπρουέν, σύμβουλος και πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ, δήλωσε στον Καναδικό Τύπο ότι ο Καναδάς μπορεί να θέλει να κρατήσει αποστάσεις από το σύμφωνο για να αποφύγει την επιδείνωση των υφιστάμενων εντάσεων με την Κίνα».
Οι άσχημες οικονομικές λεπτομέρειες του AUKUS έχουν αφήσει τη Γαλλία και τις χώρες του ΝΑΤΟ με τη διαπίστωση ότι οι ΗΠΑ έχουν στείλει ένα πολύ βαρύτερο μήνυμα από αυτό που θα μπορούσε να εκπέμπει αυτή η ιδιαίτερα προβληματική λεπτομέρεια της ακύρωσης συμφωνίας 90 δισ.δολλαρίων. Οι ΗΠΑ υπό τον Τραμπ είχαν μετατοπίσει τη στρατηγική τους έμφαση από τη ρεαλιστική αποτροπή ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης στη Δυτική Ευρώπη, όπως αρχικά προοριζόταν να κάνει το ΝΑΤΟ. Εκτός της ρητορικής και μερικών επιπλέον προγραμματισμένων ασκήσεων, αυτό δεν έχει αλλάξει υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν. Οι προσπάθειες του Τραμπ να προωθήσει τη μετατόπιση του βάρους από τις ΗΠΑ στα μέλη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη με τη μορφή δέσμευσης 2% του ΑΕΠ για στρατιωτικές δαπάνες δεν είναι κάτι στο οποίο ο Μπάιντεν θα υποχωρήσει, παρά την επίσημη δέσμευση της κυβέρνησής του να ανοικοδομήσει τους στρατηγικούς δεσμούς ΗΠΑ-ΕΕ που προφανώς είχαν υπονομευθεί από την κυβέρνηση Μπάϊντεν. Αυτές οι εξελίξεις, και πολλά άλλα, έχουν αφήσει στη Γαλλία και στη Γερμανία την πεποίθηση ότι ένας στρατός της ΕΕ είναι μια ρεαλιστική λύση ασφάλειας μπροστά σε μια αναξιόπιστη Αμερική.
Ο ερχόμενος στρατός της ΕΕ
Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την ΕΕ στις 31 Ιανουαρίου 2020, απομάκρυνε ένα σημαντικό εμπόδιο για την οικοδόμηση ενός ηπειρωτικού στρατού για την Ευρώπη. Αποκαλυπτικά, οι πολιτικές δυνάμεις που έκαναν την εκστρατεία για το Brexit υποστήριξαν ότι το μέλλον της ΕΕ θα λειτουργούσε ενάντια στην ειδική σχέση που έχει το Ηνωμένο Βασίλειο με τις ΗΠΑ. Αλλά γιατί να συμβαίνει αυτό, όταν η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι ένθερμοι σύμμαχοι, και δεδομένου ότι το ΝΑΤΟ είναι το παιδί αυτής της συμμαχίας;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα ανατρέπει τις προσδοκίες, και αυτό είναι που την καθιστά τόσο αντάξια της προσοχής μας.
Η ένταξη του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ υπήρξε ανέκαθεν πηγή και αντίληψη για σύγκρουση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ηπείρου. Η επιμονή της λίρας στερλίνας και η ακριβής θέση της για την μετέπειτα ανάπτυξη του ευρώ, κατέστησαν πιθανώς το Brexit μάλλον θετικό αποτέλεσμα για τους Ευρωπαϊστές μεταξύ των στρατηγιστών μακράς πνοής στην κορυφή της ΕΕ, παρά το γεγονός ότι ολόκληρη η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και η δομή των μέσων ενημέρωσης της ΕΕ μάχονται για τον Ατλαντισμό μέσω δημόσιων δηλώσεων και εκλογικών παρεμβάσεων. Εξάλλου, όπως σε κάθε οργάνωση κλίμακας, υπάρχουν ανταγωνιστικά οράματα και ανταγωνιστικές δεσμεύσεις. Ο καλύτερος τρόπος για να αλλάξει η ευθυγράμμιση αυτών είναι να αλλάξουν τα δεδομένα επί του πεδίου και η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ ήταν μνημειώδης.
Μετά από αυτή πόσα πολλά πράγματα δε γίνονται δυνατά με το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός της ΕΕ – όπως ένας στρατός της ΕΕ;
Ωστόσο, εάν το ΝΑΤΟ αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την ασφάλεια στην Ευρώπη, τότε τι ανάγκη υπάρχει για έναν στρατό της ΕΕ; Η απάντηση σε αυτό δεν είναι όμορφη, διότι αντιμετωπίζει άμεσα τον ορισμό της «ασφάλειας», και θέτει πιο αποφασιστικά το ερώτημα: Ποιανού ασφάλεια αντιπροσωπεύει πραγματικά το ΝΑΤΟ;
Πράγματι, ο ευρωσκεπτικισμός, ο οποίος δικαιολογημένα είχε γίνει η πλειοψηφική άποψη στη Βρετανία έως το 2016, δεν ήταν μόνο αντίθετος στην ισορροπία των πραγμάτων που επέφεραν στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ όπως υπήρχε, αλλά και στην κατεύθυνση των εξελίξεων και στις κινήσεις περαιτέρω συγκέντρωσης και ενδυνάμωσης της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, με τρόπους απαράδεκτους.
Με κίνδυνο να δηλώσουν το προφανές, οι ευρωσκεπτικιστές αντιτίθενται στην περαιτέρω συγκέντρωση της ΕΕ, καθώς θα οδηγούσε σε στρατό της ΕΕ, και είτε θα αποτελούσε το «τελικό πλήγμα» στην κυριαρχία των ευρωπαϊκών κρατών είτε θα λειτουργούσε ως ταχύς καταλύτης προς το ίδιο.
Είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς τη συζήτηση σχετικά με τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα ενός ευρωπαϊκού στρατού διότι υπάρχει μια πλευρά – η πλευρά υπέρ του στρατού της ΕΕ – η οποία πραγματικά δεν μπορεί να πει το απαγορευμένο μέρος δυνατά.
Και το αποσιωπούμενο μέρος είναι ότι το ΝΑΤΟ στην Ευρώπη λειτουργεί περισσότερο σαν μια κατοχική δύναμη που βασίζεται σε αυτόχθονες εκτελεστές, με τη δομή διοίκησης της να αποτελείτε ουσιαστικά από πληρεξουσίους. Εξαιτίας αυτού, η πλευρά του στρατού της ΕΕ σε αυτή τη συζήτηση έπρεπε να προσφεύγει σε εύσχημους ισχυρισμούς, ότι θα λειτουργούσε παράλληλα με το ΝΑΤΟ, δεν θα αντικαθιστούσε το ΝΑΤΟ και ακόμη ότι θα ενίσχυε το ΝΑΤΟ. Όλα αυτά είναι γελοία όταν ξεσκεπάζονται, αλλά τόσο απαραίτητα να λέγονται όσο οι αναχρονιστικές και αποδεδειγμένα ψευδείς δηλώσεις του Μπάιντεν ότι οι ΗΠΑ θεωρούν το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ ως «ιερή δέσμευση».
Οι τουρκικές δυνάμεις που πολεμούν τους συμβούλους των ΗΠΑ που είναι ενσωματωμένοι στο υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ YPG (Κουρδικές δυνάμεις) θα εκπλαγούν όταν ακούσουν ότι το Άρθρο 5 εξακολουθεί να ισχύει. Όπως και στην περίπτωση της στρατηγικής αντιπαράθεσης Ελλάδας-Τουρκίας, το ερώτημα τίθεται εκ νέου.
Όταν η Μέρκελ το 2013 κατήγγειλε την NSA του Ομπάμα για κατασκοπεία στη Γερμανία,το ψιθυριστό μέρος ακούστηκε δυνατά. Αλλά θα ήταν δυσάρεστο να θίξουμε δημοσίως το λογικό συμπέρασμα που θα έβγαζε κάποιος λογικός άνθρωπος από αυτό.
Και αυτό από μόνο του αντιπροσωπεύει την επίγνωση της αδυναμίας και της μεγάλης δυσκολίας διατύπωσης . Όχι επειδή η λογική δεν μπορεί να γίνει πιο σαφής, αλλά επειδή η αλήθεια για όλα αυτά – ότι η πολυπολικότητα σημαίνει ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ μπορεί να μην έχουν τα ίδια στρατηγικά συμφέροντα – απειλεί ολόκληρη την τάξη πραγμάτων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το πρόσχημα φυσικά για την ανάγκη παρουσίας του ΝΑΤΟ είναι η ύπαρξη μιας Ρωσικής Ομοσπονδίας που υπάρχει ως ενιαία γεωπολιτική οντότητα, και όχι ως επιπλέον δώδεκα κράτη λαξευμένα από τις υπάρχουσες διοικήσεις της Ρωσίας, που είναι η ανοιχτά δηλωμένη φαντασίωση της πτέρυγας μυστικών πληροφοριών και μέσων ενημέρωσης του ΝΑΤΟ: του Ατλαντικού Συμβουλίου. Το Atlantic Council έχει απονήμει βραβεία σε φοιτητές πανεπιστημίων που ανέπτυξαν προγράμματα, χάρτες και κοινωνικό-οικονομικές και πολιτικές μελέτες για τη διαίρεση της Ρωσίας σε δέκα ή και περισσότερα κράτη.
Έτσι, και όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ θρηνολογούσε στις 15 Ιουνίου ότι η σχέση ΝΑΤΟ-Ρωσίας βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της από τον Ψυχρό Πόλεμο και οι επιθετικές ενέργειες της Μόσχας αποτελούν απειλή για την ασφάλειά μας, ο άνθρωπος απλά έπαιζε θέατρο. Θα ήταν έκπληξη αν κάποιος ηγέτης ενός ευρωπαϊκού κράτους πίστευε ότι αυτό ισχύει πραγματικά, ξέροντας αντιθέτως ότι η παρούσα κατάσταση των σχέσεων ΕΕ-Ρωσίας είναι συνέπεια του φουσκώματος εικονικών προβλημάτων.
Για πολλές δεκαετίες, η σφετεριστική παρείσδυση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη θεωρούνταν ενιαία. Αλλά στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ ενεργούσε ως στρατιωτικός εκτελεστής του Ατλαντισμού και της τριμερούς στην Ευρώπη. Αυτό σήμαινε ότι μια διευρυνόμενη ΕΕ επιτρεπόταν υπό τον αυστηρό όρο να είναι επίσης επωφελής για τις διατλαντικές τραπεζικές συναλλαγές με τη μορφή του ΔΝΤ, το οποίο ενεργεί σαν φόρος για τα ευρωπαϊκά κεφάλαια που κατατίθενται στο Σίτυ του Λονδίνου και τη Wall Street και να διασφαλίζει ότι το Eυρωδολάριο – ένας από τους γονείς του σημερινού ευρώ – βασιζόταν στο Πετροδολάριο ως αποθεματικό νόμισμα.
Συμπέρασμα
Ενώ η Γαλλία φωνάζει Απάτη για την υπεράσπιση της δικής της βιομηχανίας όπλων, σίγουρα ο εγκέφαλος πίσω από τον Μακρόν βλέπει την άνοδο του AUKUS τόσο ως μια τεράστια ευκαιρία όσο και ως πρόσχημα για να δικαιολογήσει τη γαλλογερμανική ατζέντα που βρίσκεται ήδη στο παιχνίδι.
Η φιλελεύθερη-ιδεαλιστική αντίθεση στη δημιουργία ενός στρατού της ΕΕ φαίνεται να προέρχεται από κάποια εναλλακτική πραγματικότητα όπου κάθε ευρωπαϊκό κράτος δεν διαθέτει ήδη μια ένοπλη δύναμη. Υποστηρίζουν ότι η ξένη επιθετικότητα κατά της ΕΕ θα προκληθεί και δεν θα αποθαρρυνθεί, όπως θα μας έλεγε η λογική, από την ύπαρξη μιας συνεκτικής και μοναδικής δομής διοίκησης, σαν αυτή που θα παρουσιάζει ο στρατός της ΕΕ. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε ότι μια διαιρεμένη Ευρώπη προσκαλεί όποιες μεγάλες δυνάμεις να παίξουν το διαίρει και βασίλευε εντός και μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, εις βάρος όλων των ευρωπαϊκών κρατών.
Ο πρωταρχικός και ιερός λόγος ύπαρξης της ΕΕ είναι να αποφύγει τα είδη των πολέμων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών που κατέστρεψαν δύο φορές την Ευρώπη τον 20ο αιώνα, γεγονός που οδήγησε στο στρατηγικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ ως παγκόσμιου ηγεμόνα.
Προς γνώσιν, το έργο του E.H Carr αποκάλυψε ότι για σχεδόν τριακόσια χρόνια (μετρώντας από τη δεκαετία του 1940), η εξωτερική πολιτική της Αγγλίας (στις διάφορες επαναλήψεις της) ήταν να διαιρεί την ηπειρωτική ευρωπαϊκή εξουσία ακολουθώντας πολιτικές που δημιούργησαν συγκρούσεις μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας. Ομοίως, δεν βλέπουμε μικρό ρόλο στα οικονομικά συστήματα των ΗΠΑ και της Αγγλίας που οδήγησαν και στις δύο ευρωπαϊκές συγκρούσεις τον 20ό αιώνα.
Και έτσι εξετάζοντας το κόστος, φυσικά πάντα παραλείπεται ποιο είναι το «κόστος του όχι». Η εστίαση στο κόστος ενός τέτοιου ευρωπαϊκού στρατού αδυνατεί να κατανοήσει τη σχέση στην οποία βρίσκεται σήμερα η ΕΕ όσον αφορά το αμερικανικό δολάριο. Η ΕΕ πρέπει να πλαισιώσει τις δαπάνες της με όρους προϋπολογισμού ακριβώς λόγω του ατλαντικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπου οι ΗΠΑ μπορούν να δημιουργήσουν χρήματα κατά βούληση, αλλά η ΕΕ πρέπει να λειτουργήσει μέσα στο πλαίσιο της νομισματικής σπανιότητας.
Έτσι, όταν πιστεύεται ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν επί του παρόντος για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, αυτό που αγνοείται είναι μια μακροσκοπική οπτική που εξηγεί το κόστος ευκαιρίας, τον επιμερισμό των κερδών και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν. Ο ρόλος των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, όπως είπαμε, είναι να διασφαλίσουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην Ευρώπη.
Ο ευρωσκεπτικισμός, ένα γένος με πολλά είδη, αντιτίθεται στην συγκρότηση του στρατού της ΕΕ, όπως αναφέρθηκε, αλλά όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε ολόκληρη την ΕΕ, η σκέψη και η λογική είναι – εκ πρώτης όψεως – η ίδια. Αλλά κάτω από την επιφάνεια, όπως πιθανότατα θα συμφωνούσε η E.H Carr, υπάρχει μια εντελώς αντίθετη δυναμική.
Ο εθνικιστικός ευρωσκεπτικισμός υπήρξε η πιο ισχυρή δύναμη, με διάφορα είδη, των οποίων ο σκεπτικισμός έχει τις ρίζες του σε άλλα θέματα, να επισημαίνονται συχνά. Το κρίσιμο σημείο εδώ είναι ότι όσο πιο ριζοσπαστικός είναι ο εθνικιστικός ευρωσκεπτικισμός, τόσο πιο πιθανό είναι ότι οι σκεπτικιστές αντιλαμβάνονται θετικά μια συμφωνία συνομοσπονδιακού τύπου μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, με βάση την ταυτότητα και την κοινή ιστορία. Συχνά ζωγραφίζουν τη δική τους εναλλακτική λύση, όπου τα ευρωπαϊκά κράτη είναι σε κάποιο είδος οργάνωσης που ακούγεται σχεδόν πανομοιότυπη με την ίδια την ΕΕ («μια ενιαία Ευρώπη εκατό σημαίες»), με ορισμένες αξιοσημείωτες εξαιρέσεις όπως οι χρηματοπιστωτικές δομές στην ΕΕ με τη μορφή της Τρόικας.
Και αυτή είναι η λύση: Η άνοδος ενός στρατού της ΕΕ θα ήταν επίσης σε θέση να στηρίξει την οικονομική ανεξαρτησία της ΕΕ από την οικονομική επιρροή ΗΠΑ-Ηνωμένου Βασιλείου. Μια πραγματικά κυρίαρχη ΕΕ θα είχε επίσης κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία σήμερα στερείται. Και είναι ακριβώς η σύγχρονη οικονομική ρύθμιση που εμπνέει εθνικιστικό ευρωσκεπτικισμό. Μόνο αυτό θα μπορούσε να καταστήσει την ΕΕ το είδος της συνομοσπονδίας που οι εθνικιστές ευρωσκεπτικιστές θα έβρισκαν αποδεκτό, ακόμη και επιθυμητό.
Το AUKUS βασίζεται επίσης σε μια κοινή ιστορική σχέση με τη Βρετανία, και ενώ οι ωκεανοί εξακολουθούν να χωρίζουν τα κράτη μέλη, η συμμαχία αντιπροσωπεύει μια στροφή στα δόγματα που προέρχονται από σφαίρες επιρροής σε αντίθεση με το σχήμα οικουμενικών αξιών που καθόρισε την πλέον αποτυχημένη τροχιά για την πραγματοποίηση του Υπερατλαντισμού σε μια μόνιμη μονοπολικότητα.
Τόσο το AUKUS όσο και η άνοδος ενός στρατού της ΕΕ αποτελούν εκδηλώσεις μιας αυξανόμενης πολυπολικότητας και θα μπορούσαν να είναι κρίσιμες για τη σταθερότητα και τη μείωση των εχθροπραξιών που προκαλούνται επί του παρόντος από τις παγκόσμιες φιλοδοξίες του Ατλαντισμού. Ενώ το AUKUS υπάρχει επίσημα για να αντιμετωπίσει την Κίνα, το κάνει με βάση την κοινή ιστορία και τις σφαίρες επιρροής. Αυτό σημαίνει ότι η λογική του περιορισμού της Κίνας σε ένα τέτοιο πλαίσιο περιέχει επίσης το AUKUS. Πολιτισμικές σφαίρες όπως μια άγγλο-σφαίρα, ή μια πυρόσφαιρα, ή όπως η Κίνα (η οποία από μόνη της είναι ένας πολιτισμός) όλα θέτουν σαφή σύνορα νομιμότητας. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την καταστροφική προσπάθεια οικοδόμησης μιας ενιαίας παγκόσμιας τάξης με βάση αφηρημένες και καθολικές αξίες, που υπαγορεύονται από ένα αυτοκρατορικό κέντρο.
