Mε μία λιτή τελετή που πραγματοποιήθηκε στην πόλη Φελίπε Καρίγιο Πουέρτο στο Ν.Α. τμήμα του Μεξικού, ο πρόεδρος της χώρας Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ -έχοντας δίπλα του τον ομόλογο της γειτονικής Γουατεμάλας Αλεξάντρο Γιαματέι– ζήτησε επισήμως συγγνώμη από τους αυτόχθονες Μάγια, για τις αδικίες που διαπράχθηκαν εναντίον τους μετά την ισπανική κατάκτηση την περίοδο 1519 – 1521 και όσα ακολούθησαν.
Το επίσημο «Συγγνώμη»
Η τελετή που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα, κατά την 120η επέτειο καταστολής μίας από τελευταίες εξεγέρσεις -των αυτοχθόνων στην Βόρεια Αμερική- που έλαβε μέρος στην ίδια περιοχή το 1901. Την περίοδο 1847-1901 οι Μάγια που εξακολουθούσαν να ζουν στις ακτές της Καραϊβικής, εξεγέρθηκαν κατά των Μεξικανών εποίκων και της κυβέρνησης του Μεξικού. Η πολυετής σύγκρουση των αυτοχθόνων με πληθυσμούς λευκών και μιγάδων, γνωστή και ως «Πόλεμος των Καστών» έληξε με ήττα των Μάγια στο Φελίπε Καρίγιο Πουέρτο.
Προσφέρουμε την πιο ειλικρινή συγγνώμη στον λαό των Μάγια για τις τρομερές καταχρήσεις που διαπράχθηκαν από άτομα και εθνικές και ξένες αρχές κατά την κατάκτηση, κατά τη διάρκεια τριών αιώνων αποικιακής κυριαρχίας και δύο αιώνων ανεξάρτητου Μεξικού» δήλωσε ο πρόεδρος της χώρας, αναφερόμενος ιδιαίτερα στον «Πόλεμο των Καστών» στα τέλη του 19ου αιώνα. Η δημόσια συγνώμη του Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, εντάσσεται στο πλαίσιο των εορτασμών για τη συμπλήρωση 500 χρόνων από την «Κονκίστα», κατάκτηση του Μεξικού από τους Ισπανούς, αλλά και τα 200 χρόνια από την ανεξαρτησία του Μεξικού.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της χώρας, η μειονότητα των Μάγια εξακολουθεί να γίνεται στόχος ρατσιστικών διακρίσεων, με μεγάλο μέρος του να ζει στο περιθώριο.
Οι περισσότεροι από αυτός επιβιώνουν ως μικροκαλλιεργητές ή καλλιεργητές φρούτων, ενώ μεγάλο μέρος εργάζεται στα τουριστικά θέρετρα της δημοφιλούς περιοχής των ακτών της Καραϊβικής, που αποκαλείται και «Ριβιέρα των Μάγιας». Κάντε κλικ στο podstories.gr της Μηχανής του Χρόνου και ακούστε τις ιστορίες μας. Ακούστε δωρεάν επιλεγμένα άρθρα και περιηγηθείτε στο podcast μας …
Ζητούν «Συγγνώμη» από Ισπανία και Βατικανό
Το σημερινό Μεξικό βρισκόταν υπό ισπανική κυριαρχία για περίπου 300 χρόνια πριν αποκτήσει την ανεξαρτησία στις αρχές του 19ου αιώνα.
Την εποχή της κατάκτησης η Ισπανία ήταν μια σκληρά Ρωμαιοκαθολική χώρα που θεωρούσε βασική αποστολή της τη διάδοση του Χριστιανισμού στην αμερικανική ήπειρο, με όλα τα μέσα. Τον Ιανουάριο του 2019, κατά την επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ στην Πόλη του Μεξικού, ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ του έθεσε επίσημα θέμα δημόσιας συγνώμης της Ισπανίας για τα όσα διαπράχθηκαν την περίοδο της κατάκτησης και των αιώνων που ακολούθησαν.
«Να βαδίσουμε σε πνεύμα συμφιλίωσης, αλλά να υπάρξει επίσημη συγνώμη» δήλωσε ο πρόεδρος της χώρας. Επισήμως η Ισπανία απέρριψε το αίτημα. «Η άφιξη, πριν από 500 χρόνια, από Ισπανούς στο σημερινό έδαφος του Μεξικού δεν μπορεί να κριθεί υπό το φως των σύγχρονων θεωρήσεων», ανέφερε τότε δήλωση της ισπανικής κυβέρνησης, που ωστόσο φαίνεται πως δεν πτόησε τον ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, που απέστειλε στη συνέχεια επιστολές προς τον βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο ΣΤ’ και τον Πάπα Φραγκίσκο, ζητώντας επίσημη συγνώμη για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν κατά την κατάκτηση της περιοχής πριν από 500 χρόνια.
Στην επιστολή του ο ίδιος υποστήριζε, πως οι αυτόχθονες λαοί του Μεξικού έπεσαν θύματα σφαγών. «Απέστειλα επιστολή στον Ισπανό βασιλιά Φίλιππο ΣΤ’ και στον Πάπα Φραγκίσκο προκειμένου ν΄ αναγνωρίσουν τις καταχρήσεις σε βάρος των αυτοχθόνων και να ζητήσουν συγγνώμη για τις παραβιάσεις αυτού που σήμερα αποκαλούμε ανθρώπινα δικαιώματα. Υπήρξαν σφαγές. Η λεγόμενη κατάκτηση έγινε με το σπαθί και το σταυρό, κτίζοντας εκκλησίες πάνω από αρχαίους ναούς» σχολίασε (25/3/2019) ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, μπροστά σε έναν αρχαίο ναό των Μάγια. Estamos en Comalcalco, vamos a Centla a conmemorar 500 años de la batalla de los españoles contra la resistencia de los mayas-chontales. pic.twitter.com/glYO0eAMtX — Andrés Manuel (@lopezobrador_) March 25, 2019 Η Μαδρίτη επανέλαβε την πάγια θέση της, ενώ δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση και από το Βατικανό. Ωστόσο το 2016, κατά την επίσημη επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στο Μεξικό, ο Ποντίφικας είχε ζητήσει συγνώμη από τους γηγενείς για τον κοινωνικό τους αποκλεισμό, επισημαίνοντας πως οι αυτόχθονες λαοί υπέστησαν αιώνες διακρίσεων. «Κάποιοι θεώρησαν ότι οι αξίες, ο πολιτισμός και οι παραδόσεις σας είναι κατώτερες.
Άλλοι, μεθυσμένοι από την εξουσία, το χρήμα και τις τάσεις της αγοράς, έχουν κλέψει τα εδάφη σας ή τα έχουν μολύνει. Πόσο λυπηρό είναι αυτό» είχε δηλώσει τότε. Το Μεξικό έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο Ρωμαιοκαθολικό πληθυσμό στον κόσμο, μετά τη Βραζιλία.
Οι αυτόχθονες του Μεξικού Οι Μάγια είναι μια εθνογλωσσική ομάδα αυτόχθονων κατοίκων της Μεσοαμερικής. Ο αρχαίος πολιτισμός των Μάγια σχηματίστηκε από μέλη αυτής της ομάδας και οι σημερινοί Μάγια κατάγονται γενικά από τα άτομα που ζούσαν στην περιοχή του ιστορικού πολιτισμού. Σήμερα ζουν στο νότιο Μεξικό, την Γουατεμάλα, το Μπελίζ, το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα.
Ο όρος Μάγια είναι συλλογικός όρος για τους κατοίκους της περιοχής, αν και δεν τον χρησιμοποιούσαν οι Μάγια. Δεν υπήρχε κοινή αίσθηση ταυτότητας ή πολιτικής ενότητας μεταξύ των διακριτών πληθυσμών, κοινωνιών και εθνοτήτων επειδή ο καθένας είχε δικές του παραδόσεις, πολιτισμό και ιστορική ταυτότητα. Στις αρχές του 21ου αιώνα εκτιμάται ότι υπήρχαν έξι εκατομμύρια Μάγια που ζούσαν στην περιοχή. Στη Γουατεμάλα, το νότιο Μεξικό, την χερσόνησο του Γιουκατάν, το Μπελίζ, το Ελ Σαλβαδόρ και την δυτική Ονδούρα εκατομμύρια Μάγια διατηρούν τον πολιτισμό τους σε κάποιο βαθμό. Αρκετοί έχουν ενσωματωθεί αρκετά στην πλειοψηφία των ισπανοποιημένων μεστίζο των περιοχών όπου κατοικούν, ενώ άλλοι διατηρούν μια πιο παραδοσιακή, πολιτιστικά διακριτή ζωή, συχνά χρησιμοποιώντας μια γλώσσα Μάγια ως κύρια γλώσσα.
Οι περισσότεροι σύγχρονοι Μάγια ζουν στην Γουατεμάλα, το Μπελίζ και τα δυτικά τμήματα της Ονδούρας και του Ελ Σαλβαδόρ, καθώς και μεγάλα τμήματα των μεξικανικών πολιτειών Γιουκατάν, Καμπέτσε, Κιντάνα Ρόο, Ταμπάσκο και Τσιάπας. Περισσότερο από το 1/5 των Μεξικανών θεωρούν τους εαυτούς τους γηγενείς, αλλά μελέτες δείχνουν πως ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος….