Τον Τάσο Κανταρά τον γνωρίζω χρόνια με την συναδελφική και συνδικαλιστική του ιδιότητα. Ως συγγραφέα τον γνώρισα στο προηγούμενο βιβλίο του «Διαρκές φύλλο πορείας» από τις εκδόσεις Τόπος. Μου είχε αρέσει και λογοτεχνικά αλλά και ως ιστορικό βιβλίο γιατί πλέουμε στα ίδια κύματα. Αφού το «ρούφηξα» κυριολεκτικά δεν έχασα την ευκαιρία να τον αναζητήσω για μια κουβέντα για να απαντηθούν ερωτήματα.
Τάσο Κανταρά ευχαριστώ για τη συνέντευξη που μου παραχωρείς για το Bookia. Μετά το Διαρκές φύλλο Πορείας συνεχίζεις με τους Ανυπότακτους δύσκολων καιρών. Ποια ήταν η αρχική εσωτερική ανάγκη ώστε να ξεκινήσεις αυτό το συγγραφικό ταξίδι;
Προφανώς και δεν ξεκινάς να γράφεις κάτι, αν δεν υπάρχει κάτι μέσα σου που θέλει να “βγει”. Ένας “τοκετός” συναισθημάτων, βιωμάτων, σκέψεων, που επιζητούν να εξωτερικευτούν. Για μένα η ανάγκη αυτή και για τα δύο βιβλία μου, το «Διαρκές φύλλο πορείας» και τους «Ανυπότακτους δύσκολων καιρών», ήταν και μια μεγάλη πρόκληση. Να μπορέσω να αποτυπώσω, με το δικό μου απλό τρόπο, αφηγήσεις, παραστάσεις, βιώματα, συναισθήματα, εξωτερικά γεγονότα. Να εξωτερικεύσω αυτά, που κατά κάποιο τρόπο είχα φυλακισμένα μέσα μου.
Τόπος η Χαλκιδική. Οι ήρωες πραγματικοί ή μυθοπλαστικοί;
Η Χαλκιδική πρωταγωνιστεί, αλλά δεν είναι ο μοναδικός τόπος που εξελίσσονται τα γεγονότα. Οι ήρωες λαϊκοί, άλλοι πραγματικοί και άλλοι μυθοπλαστικοί
Νιώθεις στρατευμένος συγγραφέας κι αν ναι, γιατί;
Από πολιτικοκοινωνική άποψη είμαι στρατευμένος. Συγγραφέας; Μεγάλη κουβέντα. Ας το αφήσουμε στους αναγνώστες αυτό.
Ελεύθερα πουλιά στο εξώφυλλο του βιβλίου, ανυπότακτοι ήρωες μέσα στις σελίδες του. Ο Έλληνας τελικά πόση υποταγή σηκώνει ακόμη;
Νομίζω, πως το εξώφυλλο που επιμελήθηκε η φίλη μου Γεωργία Σουλτανίδου, είναι άκρως επιτυχημένο και την ευχαριστώ δημόσια γι’ αυτό. Απεικονίζει τους ανυπότακτους, που όση καταπίεση και αν υφίστανται, σπάνε τα δεσμά, ανοίγουν δρόμους και πετάνε σε ελπιδοφόρους ορίζοντες. Το πόσο υποταγή σηκώνουν οι Έλληνες; Αυτό δεν εξαρτάται τόσο από το φορτίο, όσο από τους παράγοντες που συνήθως πυροδοτούν την ανάταση. Αν και οι κήρυκες πάντα την “προέβλεπαν”, μπορούμε να πούμε πως ακόμα μας πνίγει το βαθύ σκοτάδι. Είμαι όμως αισιόδοξος κι αυτό εκπέμπει το περιεχόμενο του βιβλίου μου. Πως παρά τις δυσμενείς συγκυρίες, το φως των ανυπότακτων θα διαλύσει το σκοτάδι γρήγορα.
Μια ιστορική περίοδος που άλλοι θέλουν να ξεχάσουν και οι νεότεροι δεν γνωρίζουν ή δεν θέλουν να γνωρίζουν. Τα λάθη επαναλαμβάνονται και το αυγό του φιδιού ανοίγει σιγά-σιγά, με δυσάρεστα αποτελέσματα. Πιστεύεις ότι οι συγγραφείς που γράφουν ιστορικά μυθιστορήματα έχουν μερίδιο ευθύνης στη γνώση της ιστορίας;
Αν και κάθε ιστορική περίοδος είναι μοναδική, νομίζω πως έχουμε πολλά να διδαχτούμε από την ουσιαστική και σε βάθος γνώση της Ιστορίας. Άλλωστε, λαός χωρίς ιστορική μνήμη, δε μπορεί να έχει μέλλον. Μ’ αυτή την έννοια, τίποτα δεν πρέπει να ξεχαστεί. Σε ότι αφορά το αυγό του φιδιού, φέρουν μεγάλη ευθύνη οι πολιτικοί, οι οποίοι εφαρμόζουν αυτές τις πολιτικές που το τρέφουν, την ίδια ώρα που, λαϊκίζοντας, δήθεν το ξορκίζουν. Για το συγκεκριμένο αντικείμενο, το ιστορικό μυθιστόρημα, αν και η πέννα του συγγραφέα είναι πιο απελευθερωμένη από την πέννα ενός ιστορικού, οφείλει να εξετάζει με προσοχή όλες τις παραμέτρους των ιστορικών γεγονότων, να τις αποδίδει με ακρίβεια και όση γίνεται αντικειμενικότητα. Έχει σημαντική ευθύνη όποιος “ακουμπά” την ιστορία, δε δικαιούται να την παραχαράξει, απλώς να τη “χρωματίσει” με τη δική του ματιά.
Ο τόπος της Χαλκιδικής είναι ένα άγνωστο κομμάτι λογοτεχνικά, δεν γνωρίζει το ευρύ αναγνωστικό κοινό το τι συνέβη εκεί. Μας περιγράφεις τα λατομεία και τις ακραίες εργασιακές συνθήκες που βίωσαν οι εργάτες. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δεκαετία του 60 αλλά και πρόσφατα, το 2013 με την El Dorando. Σήμερα έχει αλλάξει κάτι;
Προφανώς μιλάμε για ομοιότητες σε διαφορετικές συνθήκες. Έχουν γραφεί αρκετά πράγματα για τη Χαλκιδική. Ίσως περισσότερο ως παράθεση γεγονότων. Είναι μια από τις πιο ιστορικές περιοχές της πατρίδας μας. Δεν είναι χωρίς σημασία, πως οι πρόγονοί μας πέρα από την μακρινή Πελοπόννησο, στη Χαλκιδική και στη Νάουσα -που πολλά τις συνδέουν- ξεκίνησαν την Επανάσταση του 1821. Είναι χρήσιμο να γνωρίζει λοιπόν ο Νεοέλληνας, πως κάτω από την παραγωγική γη και το όμορφο περιβάλλον της Χαλκιδικής, υπάρχουν ποτισμένοι με αίμα και ιδρώτα, πλούσιοι πατριωτικοί, κοινωνικοί και ταξικοί αγώνες. Και αυτό αξίζει να το αναδείξουμε σήμερα, που επανέρχονται προβλήματα όπως η μετανάστευση, που οι κίνδυνοι με τους νέους αποικιοκράτες τύπου El Dorando, είναι ακόμη μεγαλύτεροι.
Νικητές και ηττημένοι. Δυο λέξεις που αναφέρονται συχνά μέσα στο βιβλίο. Οι ηττημένοι τα έζησαν στο πετσί τους. Οι ίδιοι και οι απόγονοι τους. Ήταν τελικά έτοιμη η Αριστερά να κυβερνήσει μετά από εξορίες, φυλακές, φακελώματα, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων ή νόμιζε ότι μπορούσε;
Οι “ηττημένοι” χωρίς αμφιβολία ήταν αυτοί που πλήρωσαν ακριβά το τίμημα της ήττας. ‘Όμως, τις σκληρές μετεμφυλιακές καταστάσεις, τη μεγάλη φτώχεια που σάρωσε την κατεστραμμένη χώρα, τη γεύτηκαν οι ταξικά αδύναμοι, ανεξάρτητα με ποια πλευρά και κάτω από ποιες συνθήκες πήραν μέρος στον εμφύλιο πόλεμο. Σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, θα έλεγα πως η Αριστερά σε κείνες τις συνθήκες, δεν έτρεφε αυταπάτες ότι μπορεί να κυβερνήσει. Εξάλλου, στοιχειώδεις όρους δημοκρατίας και νόμιμης παρουσίας διεκδικούσε. Στο πεδίο αυτό, δοκιμάζονταν και οι Ανυπότακτοι του μυθιστορήματος.
Ο Διαμαντής έζησε την ελπίδα και την απογοήτευση που εναλλασσόταν. Έζησε την Αριστερά ως τρόπο ζωής. Τη συνάντησε μπροστά του, δεν τη γνώριζε. Ο Τάσος Κανταράς πώς ένιωσε βάζοντας τη τελεία στους Ανυπότακτους;
Η απογοήτευση και η ελπίδα, υπάρχουν ως συναισθήματα και στους σημερινούς Ανυπότακτους. Αλλά και στους Ανυπότακτους όλων των εποχών, μια που αυτά τα συναισθήματα τρέφουν το ανυπότακτο πνεύμα τους. Ο Τάσος Κανταράς ένιωσε ικανοποίηση για την ολοκλήρωση ενός συγγράμματος που βγήκε μέσα από το είναι του. Για την εκπλήρωση ενός προσωπικού χρέους, προς τους δικούς του Ανυπότακτους.
Ποια είναι η γνώμη σου για το Bookia, όσο αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;
Σε μια περίοδο όπου η σε βάθος μόρφωση, η κριτική γνώση και το βιβλίο δεν αποτελούν επιλογές του συστήματος και περιθωριοποιούνται, το Bookia αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προβολής, ιδιαίτερα των νέων δημιουργών. Μια χρήσιμη και αξιέπαινη προσπάθεια, σε δύσκολους καιρούς για το βιβλίο. Αξίζουν συγχαρητήρια στους ανθρώπους του.
Αφού πρώτα θέλω να σε ευχαριστήσω για τη κουβέντα και να σου ευχηθώ καλοτάξιδο, θέλω να μου πεις αν θα υπάρχει συνέχεια στην ιστορία του Διαμαντή και αν συνεχίσεις αυτό το συγγραφικό ταξίδι;
Αφού σας ευχαριστήσω και εγώ κ. Παπαδημητρίου, για την ευγενική πρωτοβουλία της συνέντευξης στο Bookia, να ευχαριστήσω και τους φίλους αναγνώστες που στήριξαν το πρώτο μου βιβλίο, το “Διαρκές Φύλλο Πορείας”. Ευελπιστώ να έχουν την ανάλογη υποδοχή και οι “Ανυπότακτοι δύσκολων καιρών”. Σε κάθε περίπτωση, ο Διαμαντής, είναι ο κάθε ανυπότακτος των σημερινών, επίσης δύσκολων καιρών και δε μπορεί να μην έχει συνέχεια!
Καλοτάξιδο Τάσο Κανταρά και θα περιμένω με πολύ ενδιαφέρον τη συνέχεια της ιστορίας. Πιστεύω πώς τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη είναι ο καλύτερος επίλογος. «Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: «Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;» Πολέμα!
*Πηγή: bookia.gr