Ασυνήθιστα εκτεταμένη είναι η αναφορά που φιλοξενεί η έκθεση του ΔΝΤ για το 2017 (WEO) στην κάθετη μείωση του μεριδίου της εργασίας επί του εισοδήματος από τις αρχές της δεκαετίας το ’90. Τα μεγέθη, όπως απεικονίζονται στον πίνακα είναι εντυπωσιακά. Στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, ειδικότερα, το μερίδιο των εργατικών μισθών βρίσκεται περίπου 4% χαμηλότερα από τα επίπεδα της δεκαετίας του ’70.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ΔΝΤ, στις ανεπτυγμένες οικονομίες περίπου το ήμισυ από την μείωση του μεριδίου της εργασίας μπορεί να αποδοθεί στη διείσδυση της τεχνολογίας, στην υποκατάσταση ζωντανής από νεκρή εργασία με μαρξιστικούς όρους. Η ολοκλήρωση των παγκόσμιων αγορών όπως αποτυπώνεται στο εμπόριο τελικών προϊόντων, η συμμετοχή σε αλυσίδες αξίας και οι ξένες άμεσες επενδύσεις, με βεβαιότητα έχουν διαδραματίσει το δικό τους ρόλο στη μείωση του μεριδίου της εργασίας. Η συμβολή τους ωστόσο εκτιμάται περίπου στο ήμισυ της τεχνολογίας. Το μεγαλύτερο πλήγμα στις προηγμένες καπιταλιστικές οικονομίες υπέστησαν οι μεσαίας εξειδίκευσης θέσεις εργασίας. Ως αποτέλεσμα, στις αλυσίδες παραγωγής επήλθε μια πόλωση μεταξύ ειδικοτήτων πολύ χαμηλής και πολύ υψηλής ειδίκευσης. Μια πόλωση πλήρως συμμετρική της κοινωνικής και εισοδηματικής πόλωσης που επέφερε η οικονομική κρίση.
Πλήθος επιστημονικών άρθρων και εργασιών το τελευταίο διάστημα διερευνούν τις αιτίες αυτής της μείωσης.
Μια εξίσου ενδιαφέρουσα και αξιόπιστη έρευνα (Petra Haupt, Cambridge Journal of Economics) μέσα από την εξέταση χρονολογικών σειρών από 13 χώρες μεταξύ 1986 και 2007 καταλήγει ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ μερισμάτων και πληρωμών για τόκους των μη χρηματο-οικονομικών επιχειρήσεων από τη μια και της μείωσης του μεριδίου των μισθών στο εθνικό εισόδημα από την άλλη. Η χρηματιστικοποίηση, σύμφωνα με την γερμανίδα συγγραφέα, συνέβαλε στη μείωση των μισθών. Από κοινού φυσικά με άλλες αιτίες, όπως η παγκοσμιοποίηση και η συρρίκνωση της διαπραγματευτικής δύναμης της εργασίας.
Άλλη επιστημονική ανακοίνωση (A.Young, M.Tackett, European Journal of Political Economy) με τη βοήθεια στοιχείων από 125 χώρες για την περίοδο 1970-2009 βρίσκει ισχυρή αρνητική συσχέτιση μεταξύ εμπορικών και επενδυτικών ροών από τη μια και του μεριδίου της εργασίας από την άλλη. Πρόκειται για ένα πολύτιμο συμπέρασμα καθώς διαψεύδει την κυρίαρχη φιλολογία που θέλει το άνοιγμα των αγορών και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων ως παράγοντας κοινωνικής ευημερίας. Σύμφωνα με τους δύο αμερικάνους ερευνητές συνέβη το αντίθετο: Η ενοποίηση του κόσμου υπό την αιγίδα του κεφαλαίου συνέβαλε στη μείωση του μεριδίου της εργασίας. Η σημασία που έχει πλέον αποκτήσει στην επιστημονική συζήτηση το θέμα της πτώσης των εργατικών μισθών και του μεριδίου της εργασίας μπορεί να μην προσφέρει πολλά στην αναστροφή αυτής της τάσης, τουλάχιστον όμως σηματοδοτεί το τέλος των προσδοκιών ανόδου της ευημερίας που γέννησε ο νεοφιλελευθερισμός ως ανταμοιβή για την επικράτησή του.
*Πηγή: prin.gr.
