Χωρίς επιλογές στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης
Όλο και περισσότερες οι αναφορές από τους κόλπους των προγραμματιστών του κεφαλαίου στο ζήτημα των αδιεξόδων που υπάρχουν στον χειρισμό της παγκόσμιας οικονομίας και σε επικείμενο νέο κραχ.
Στο παιγνίδι των προειδοποιήσεων μπαίνει ξανά και ο Ben Bernanke, ο πρώην Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών. Που αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «αν υπάρξει ξανά μια νέα απότομή ύφεση, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν θα μπορέσει να την αναχαιτίσει (contain)».
Σε ανάλογες προειδοποιήσεις που έρχονται από πολλούς χώρους των επιτελείων του Κεφαλαίου αναφερθήκαμε σε προηγούμενο κείμενο μας.
Στα 135 τρις δολάρια ανέβηκε το χρέος των 20 πιο ανεπτυγμένων χωρών του πλανήτη στα τέλη του 2016.
Την ίδια στιγμή ακριβώς το παγκόσμιο συνολικό κατάγραφε το χωρίς προηγούμενο 230 τρις δολάρια.
Πάνω από τα επίπεδα του 2007 το παγκόσμιο αλλά και το χρέος των 20G.
Στον ένατο χρόνο αντιμετώπισης της κρίσης που ονομάστηκε κρίση χρέους, κρίση δηλαδή που προήλθε από αβάστακτο, αδύνατο να εξυπηρετηθεί χρέος, το χρέος του πλανήτη αλλά κα των ανεπτυγμένων είναι πολύ πιο μεγάλο από ότι στο ξέσπασμα της κρίσης.
Η αντίφαση είναι τόσο εξόφθαλμη που αναγκάζει το ίδιο το ΔΝΤ να προειδοποιεί ότι μια νέα παγκόσμια κρίση είναι πιθανό να βρίσκεται σε εξέλιξη.
Στους κινδύνους που συσσωρεύτηκαν ξανά για την Παγκόσμια οικονομία, αλλά και στην έλλειψη εναλλακτικών, αναφέρεται τώρα, ξανά, και ο Ben Bernanke.
Ο Ben Bernanke δεν είναι ένας τυχαίος στο οπλοστάσιο των αστών. Όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά και του παγκόσμιου συστήματος.
Η διατριβή για το διδακτορικό του ήταν πάνω στο κραχ του 1929 και ήταν σίγουρος ότι ήξερε τι έκαναν τότε λάθος.
Τόσο σίγουρος ήταν, που το 2002, σε προσφώνηση εκδήλωσης προς τιμήν του Μίλτον Φριτμαν, διαβεβαίωνε «ότι ο ίδιος και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα είχαν μάθει το μάθημα (από την κρίση του 1929)» .
Σαν Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, του πιο σημαντικού ίσως Ινστιτούτου του Κεφαλαίου παγκόσμια, προσπάθησε από το 2006 μέχρι και το 2014 που παραιτήθηκε, να αντιμετώπιση την κρίση.
Με το ξέσπασμα της, «Η Ομοσπονδιακή τράπεζα πλημμύρισε την οικονομία με χρήμα αγοράζοντας ενυπόθηκα ομόλογα και χρεόγραφα των ΗΠΑ εκτιμημένης αξίας 3.7 τρις δολαρίων…(Robert J. Samuelson, The Washington Post)
Οι ΗΠΑ από τότε ακολούθησαν νομισματική πολιτική αντίθετη από αυτή των μνημονίων και της λιτότητας, που οι Θεσμοί της καπιταλιστικής Ευρώπης παρουσιάζουν ακόμα σαν την μοναδική αλήθεια.
Οι ΗΠΑ ακολούθησαν πολιτική επεκτατική που είναι η μόνη που έχει νόημα σε περιόδους πτωχεύσεων και ανεργίας. Έδωσαν επιδόματα ακόμα και για την αγορά σπιτιών, επέκτειναν την περίοδο που οι άνεργοι δικαιούνταν ανεργιακό.
Παρόλα αυτά, δεν είχαν τα αποτελέσματα που ο ίδιος ήταν τόσο σίγουρος ότι θα είχαν.
Αποφθέχτηκαν μεν τα χειρότερα, αλλά το καλύτερο που κατάφεραν όλη αυτή την περίοδο ήταν να παραμείνει η αμερικάνικη αλλά και η παγκόσμια οικονομία σε φάση που ήταν μισό ανάπτυξη και την ίδια ώρα μισό ύφεση. Με ένα επικείμενο νέο κραχ να είναι πάντα στο επίκεντρο των συζητήσεων
Το 2014 ο Ben Bernanke παραιτήθηκε και τον Μάρτη του 2015 παραδέχτηκε ότι «Η ικανότητα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας να επηρεάσει την πραγματική απόδοση (το κέρδος), ειδικά την μακρόχρονη πραγματική απόδοση, είναι παροδική και περιορισμένη»
Και τώρα, πριν λίγες μόνο μέρες, εκφράζει ξανά φόβους ότι, «αν υπάρξει ξανά μια νέα απότομή ύφεση, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν θα μπορέσει να την αναχαιτίσει…»
Η παραδοχή του όμως ότι «Η ικανότητα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας να επηρεάσει την πραγματική απόδοση (το κέρδος), ειδικά την μακρόχρονη πραγματική απόδοση, είναι παροδική και περιορισμένη», πρέπει να θεωρείται κεντρικό σημείο των σημερινών παγκόσμιων οικονομικών εξελίξεων.
Σε αυτό το στοιχείο, το περιορισμό ολοένα και περισσότερο των δυνατοτήτων κερδοφορίας της ιδιωτικής επιχείρησης, ότι και να κάνει μια Κεντρική Τράπεζα, παραπέμπουν και άλλες αναφορές των τελευταίων ημερών.
Τα ιδιωτικά τραπεζικά μεγαθήρια HSBC Holdings Plc, Citigroup Inc. και Morgan Stanley αναφέρθηκαν πολύ πρόσφατα σε αυξανόμενες ενδείξεις, μεταξύ αυτών και η καθίζηση της κερδοφορίας, ότι, «οι παγκόσμιες αγορές είναι στο τελευταίο στάδιο ανόδου (rallies) πριν μια καθοδική πορεία του κύκλου εργασιών (business cycle)
Ή Gaurav Saroliya, του τμήματος μακροοικονομικής στρατηγικής της Oxford Economics Ltd, προειδοποιεί ότι «ο κύκλος των πραγματικών επιχειρηματικών κερδών έχει αντιστραφεί αρκετά ώστε να αποτελεί μια πιθανή πηγή ανησυχίας τα επόμενα τέσσερα τρίμηνα…»
Οι πιο πάνω εκτιμήσεις όμως, από του Bernanke μέχρι και της Gaurav Saroliya, παραπέμπουν στον ίδιο τον Μαρξ, τις αναλύσεις του για τις αξεπέραστες αντιφάσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης και πάνω από όλα στον νόμο που διατύπωσε για την πτωτική τάση του ποσοστού του κέρδους.
Ο νόμος αυτός, θα γράψει ο Μαρξ, «είναι με κάθε έννοια ο πιο σημαντικός νόμος της πολιτικής οικονομίας, ο πιο ουσιώδης για την κατανόηση των πιο δύσκολων σχέσεων» (Grundrisse, σελ 748)
Στην κατανόηση των πιο δύσκολων σχέσεων παραπέμπει λοιπόν αυτός ο νόμος. Όπως για παράδειγμα γιατί να περιπέσουν σε αχρηστία μια σειρά οικονομικά εργαλεία, όπως η επεκτατική πολιτική Bernanke, που πριν το 2008 ήταν πολιτική με αποτελέσματα. Γιατί παρόλη τη πλημύρα χρήματος στην ελεύθερη αγορά, η οικονομία αδυνατεί να βάλει μπροστά και η ιδιωτική επιχείρηση που βολόδερνε έτσι και αλλιώς τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται ξανά μπροστά στο φάσμα νέων πτωχεύσεων.
Δεν είναι τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που λείπουν από την πλειοψηφία των οικονομιών του πλανήτη, αλλά από την παγκόσμια οικονομία μια άλλη οικονομική σχέση μεταξύ των κρατών. Που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το ζήτημα του χρέους για το οποίο ευθύνεται η ελεύθερη αγορά που δανειζόταν από το μέλλον για να συντηρεί το παρόν της ιδιωτικής επιχείρησης. Και να αντικαταστήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών με τον καταμερισμό.
Με αυτά τα ζητήματα θα ασχοληθούμε σε επόμενο κείμενο.
