Πέρασαν πάνω από 15 χρόνια από εκείνο το πρωϊνό που για αρκετή ώρα, δεν ανέβαινε κανένα αυτοκίνητο την οδό Σταδίου. Ούτε την Πανεπιστημίου. Είχε απόλυτη ησυχία στο κέντρο της Αθήνας αλλά ο ανήσυχος βιολόγος τέντωσε τα αυτιά του καθώς προχωρούσε από τα παλιά Χαυτεία προς το Σύνταγμα.
Έκανε τη διαδρομή σε μία ώρα, με βήμα σημειωτόν προσπαθώντας να ακούσει, να διακρίνει και να καταγράψει. Ήταν σίγουρος πως δεν έκανε λάθος. Και σε αυτά τα 60 λεπτά, ξεχώρισε το κελάηδισμα 10 διαφορετικών πουλιών.
65 είδη στην Αθήνα
Φώλιαζαν ψηλά στα κτίρια, απαρατήρητα από τους διαβάτες και οι φωνές τους δεν μπορούσαν να υπεκαλύψουν τους ήχους των αυτοκινήτων. Ομως ήταν εκεί, όπως συνολικά στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας υπάρχουν τουλάχιστον 65 είδη πουλιών.
Ανάμεσα τους και τα σπουργίτια, φασαριόζικα και θαρραλέα που επισκέπτονται πολλές φορές τα μπαλκόνια και τις βεράντες των πολυκατοικιών, αναζητώνας ψίχουλα από τα τραπεζομάντηλα που τινάζουν οι νοικοκυρές.
Οι πόλεις τα σκοτώνουν
Όμως αυτά τα μικροσκοπικά πλασματάκια, που είναι τόσο εξοικειωμένα με την ανθρώπινη παρουσία, εμφανίζουν μία ανησυχητική μείωση του πληθυσμού τους σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.
Η νέα έρευνα της Bird Life International αλλά και των ορνιθολογικών εταιρειών της Βρετανίας και της Τσεχίας έδειξαν ότι ο σπιτοσπουργίτης καταγράφει τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή μείωση στην Ευρώπη.
Ο σπιτοσπουργίτης είναι ένα από τα τέσσερα είδη σπουργιτιών που υπάρχουν στην Ελλάδα και μάλιστα το πιο κοινό απ’ όλα. Οι επιστήμονες που συγκέντρωσαν στοιχεία, ανέφεραν πως από τα 544 είδη που έχουν καταγραφεί, τα 71 είναι πολύ κοντά στην εξαφάνιση.
Ανάμεσά τους κι ο σπουργίτης.
Ο μισός πληθυσμός
Μαζί με τους σπουργίτες, στην Αθήνα ζουν 222 διαφορετικά είδη πουλιών! Φωλιάζουν ή μεταναστεύουν στα σημεία φιλοξενίας, τα γύρω βουνά, τους λόφους της και τους κήπους της. Από τα πιο μεγάλα και γνωστά πάρκα όπως το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης, τον Εθνικό Κήπο, μέχρι το Φαληρικό Δέλτα και τα μικρά συνοικιακά πάρκα, οι λιγοστές πράσινες οάσεις της Αθήνας έχουν καταφέρει να διατηρήσουν στη ζωή έναν μοναδικό πληθυσμό πουλιών που ζωντανεύουν τον Αθηναϊκό ουρανό.
Αετοί στον Υμηττό
Στον Υμηττό φωλιάζουν ακόμα αετοί! Οι Φιδαετοί είναι χαρακτηριστικοί κάτοικοι του Υμηττού καθώς και άλλα μεγάλα αρπακτικά όπως οι Γερακίνες και οι Αετογερακίνες. Ο Υμηττός και λιγοστά άλλα μέρη στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο αποτελούν τα μοναδικά σημεία αναπαραγωγής συγκεκριμένων ειδών. Εδώ φιλοξενούνται εκατόν τριάντα είδη πουλιών (και 40 είδη ορχιδέων!), ενώ ένα μεγάλο μέρος του είναι ενταγμένο στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών ΝΑΤURΑ 2000.
Στο κέντρο της Αθήνας ζουν 64 είδη πουλιών. Ο λόγος για τον Λυκαβηττό, όπου εκτός των άλλων αναπαράγεται και η Ροδοσπίζα, ένα είδος άγριου ασιατικού πουλιού! Χώρια οι παπαγάλοι. Όμως, όπως αναφέρει και η έρευνα, οι συνθήκες έχουν αλλάξει και ο αέρας έχει επιβαρυνθεί πλήττοντας το ίδιο ανθρώπους και ζώα.
Γλύτωσαν τον θάνατο
Και σε όποιο μέρος του κόσμου ελήφθησαν δραστικά μέτρα για να μειωθούν οι εκπομπές επικίνδυνων ρύπων στην ατμόσφαιρα, το αποτέλεσμα ήταν σωτήριο και για τα ζώα και τα πουλιά. Για παράδειγμα, η αμερικανική νομοθεσία για τη μείωση της ρύπανσης από όζον φαίνεται πως απέτρεψε τον θάνατο 1,5 δισεκατομμυρίου πτηνών στις ΗΠΑ τα τελευταία 40 χρόνια.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στην ανοιχτή επιθεώρηση PNAS «προσφέρει τις πρώτες ενδείξεις μεγάλης κλίμακας ότι το όζον σχετίζεται με μείωση της αφθονίας πτηνών στις ΗΠΑ», λέει η Κάθεριν Κινγκ του Πενεπιστημίου Κορνέλ στη Νέα Υόρκη, τελευταία συγγραφέας της δημοσίευσης.
Τρομάζουν οι αριθμοί
«Οι κανονισμοί που επιβάλλονται για τη σωτηρία ανθρώπινων ζωών φέρνουν ταυτόχρονα σημαντικά οφέλη για τα πτηνά» επισημαίνει.
Τα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε μελέτη που δημοσίευσε πρόσφατα στο Science το Εργαστήριο Ορνιθολογίας του Κορνέλ, σύμφωνα με την οποία οι πληθυσμοί πτηνών στη Βόρεια Αμερική έχουν συρρικνωθεί κατά σχεδόν 3 δισεκατομμύρια άτομα από το 1970 μέχρι σήμερα.
Η νέα έρευνα δείχνει ότι, χωρίς τα μέτρα της αμερικανικής νομοθεσία για την ατμοσφαιρική ρύπανση (Clean Air Act) οι απώλειες θα είχαν αυξηθεί κατά ακόμα 1,5 δισ. πτηνά. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 20% του συνόλου των άγριων πτηνών στις ΗΠΑ, επισημαίνουν οι ερευνητές.