Η Δύση αντεπιτίθεται στη Μέση Ανατολή, αυτό είναι οφθαλμοφανές.
Η «μυστική συνδιάσκεψη» που φέρεται να έλαβε χώρα στην Ουάσινγκτον μεταξύ ΗΠΑ, ΗΒ, Γαλλίας, Ιορδανίας και Σαουδικής Αραβίας έχει σημασία για τα παρακάτω.
Κατ αρχήν, η Δύση έχει βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση στην Εγγύς και Μέση Ανατολή από τη στιγμή που πλέον, έχει πλεονεκτική θέση η Ρωσία.
Επειτα, αυτή η συνδιάσκεψη λειτουργεί ως αντίβαρο στην αντίστοιχη του Σότσι (Ρωσία, Τουρκία, Ιράν).
Η Συμφωνία Sykes–Picot ήταν εθνοτικά αυθαίρετη και αρκετά πρόχειρη. Δεν έλαβε υπόψιν τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά της Μέσης Ανατολής. Είναι ξεχωριστός παράγοντας έντασης στη Μέση Ανατολή εδώ και πολλές δεκαετίες.
Η Συρία είναι ένα κρίσιμο κομμάτι της περιοχής. Η επόμενη μέρα της Συρίας θα προκαλέσει αναμφίβολα dominoeffect. Αν μη τι άλλο, μπορεί η όποια λύση (τριχοτόμηση, καντονοποίηση, κτλ) να λειτουργήσει και σαν πρότυπο για άλλες χώρες της περιοχής.
Ποιά άλλα πράγματα μπορούμε να αποδελτιώσουμε από την 5μελή συνδιάσκεψη;
Η σημειολογία συναντά την πραγματικότητα αναφορικά με την απουσία της Τουρκίας. Οι 3 μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις της Δύσης φαίνεται να έχουν αποφασίσει πως η Τουρκία δεν μπορεί να είναι σύμμαχος χώρα. Αυτό μας αφήνει μεγάλα ερωτηματικά για το μέλλον της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Η ενεργοποίηση της Σαουδικής Αραβίας. Η Σαουδική Αραβία έχει εχθρικές σχέσεις και με το Κατάρ, την Υεμένη αλλά και με το Ιράν.
H Ιορδανία επιφορτίστηκε μεγάλο βάρος από το προσφυγικό ζήτημα. Το βασίλειο της Ιορδανίας, χτίζει εδώ και αρκετό καιρό της σχέσεις του με τη Δύση. Στον χάρτη, θα δούμε πως Ισραήλ, Αίγυπτος, Ιορδανία και Σαουδική Αραβία «κλείνουν» το Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα. Η Ιορδανία είναι κρίσιμη χώρα καθώς διατηρεί μεγάλη συνοριογραμμή έναντι του Ιράκ και της Συρίας (στη νότια πλευρά).
Η πλήρης «περιφρόνηση» της Γερμανίας, εκ μέρους των άλλων συμμάχων. Αυτό πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις για την Ε.Ε και για το μέλλον των Ευρω-ατλαντικών σχέσεων που επιδεινώνονται και λόγω της αρχής ενός εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε.
Τα δύο μπλόκ
Τα κύρια blocks συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή, έχουν διαμορφωθεί εν πολλοίς. Πρόκειται για την 5μερή (ΗΠΑ, ΗΒ, Γαλλία, Ιορδανία, Σαουδική Αραβία) και την 3μερή (Ρωσία, Ιράν, Τουρκία). Χώρες όπως το Κατάρ, η Αίγυπτος, ο Λίβανος, (ρόλος και επιρροή της Χιζμπολάχ) Ιράκ και Ισραήλ, θα κρίνουν την ισορροπία των επερχόμενων συγκρούσεων. Το είδος των συγκρούσεων που θα λάβουν χώρα, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε.
Το ερώτημα
Το Ισραήλ έχει στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ αυτό είναι αναμφισβήτητο. Το ερώτημα είναι αν θα προβεί σε προληπτικό χτύπημα έναντι του Ιράν, ή έναντι βάσεων του Ιράν στη Συρία. Ακόμη, υπάρχει και ο Λίβανος με την Χιζμπολάχ να έχει αυξήσει την επιρροή της. Με δεδομένη την εχθρότητα του Ερντογάν απέναντι στο Ισραήλ, ο ρόλος της Τουρκίας στην ιρανο-ισραηλινή διένεξη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για την Αίγυπτο τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Πρώτον έχει την Μουσουλμανική Αδελφότητα εντός της. Δεύτερον ο Αλ Σίσι προβληματίζεται για το δυτικό σύνορο της Αιγύπτου καθώς η Λιβύη, προσπαθεί ακόμη να ξαναγίνει κράτος. Τρίτον, η Αίγυπτος διατηρεί καλές σχέσεις και με την Ρωσία και με την Κίνα και με τις ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, έχει ανταγωνιστικά συμφέροντα με την Τουρκία και με το Ιράν. Μην ξεχνάμε οτι επί Νάσερ, Αίγυπτος και Συρία ίδρυσαν την ΗΑΔ (Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία). Η Αίγυπτος δε θα ήθελε την αύξηση επιρροής του Ιράν επί της Συρίας.
Ποιά είναι η κρίσιμη παράμετρος όλων των εξελίξεων στην περιοχή;
Αναμφίβολα, η πιθανότητα βελτίωσης των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων. Μια ισορροπημένη συνεννόηση μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων θα αποτελόυσε καταλύτη για την αποφυγή περιφερειακών συρράξεων. Δυστυχώς, προς ώρας φαίνεται δύσκολη μια τέτοια συνεννόηση, όσο εκκρεμεί η υπόθεση της Ουκρανίας και όσο οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας καθορίζονται από εξελίξεις πολλών υπο-περιφερειών (ανατολική Ευρώπη, Βαλτική Θάλασσα, Βόρειο Παγωμένο). Δε θα αποτελέσει έκπληξη μια αναζωπύρωση της έντασης στην Κορεατική καθώς αν η Ρωσία δει οτι επαναλαμβάνεται το σενάριο «στραγγαλισμού» της στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Μαύρης Θάλασσας, θα αξιοποιήσει τις ειδικές σχέσεις που έχει τόσο με τη Βόρεια Κορέα, όσο και με την Κίνα. Η μεσανατολική χαοική κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε μια έκρυθμη κατάσταση, παγκοσμίου επιπέδου.
*O Αλέξανδρος Δρίβας είναι Συντονιστής της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου στο ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ (ΙΔΙΣ)
**Πηγή: new-economy.gr
