Tο αποτέλεσμα των βρετανικών εκλογών ανέδειξε μια αξιοσημείωτη αντίφαση: Οι αλλεπάλληλες κοινοβουλευτικές ήττες του Μπόρις Τζόνσον με επίκεντρο το Brexit από τη στιγμή που ανέλαβε τα ηνία της χώρας είναι αυτές που οδήγησαν στον θρίαμβό του, όπως οι αλλεπάλληλες κοινοβουλευτικές νίκες του Τζέρεμι Κόρμπιν είναι αυτές που οδήγησαν στην πανωλεθρία του. Διότι η κοινοβουλευτική πορεία της Βρετανίας πριν από τις εκλογές επιβεβαίωνε καθημερινά την προσήλωση του Μπόρις Τζόνσον στο Brexit και τις παλινωδίες του Τζέρεμι Κόρμπιν ανάμεσα στην παραμονή και την έξοδο της χώρας από την Ε.Ε., που αξιολογήθηκαν ανάλογα από το εκλογικό σώμα.
Όμως αυτή η κοινοβουλευτική περιπέτεια για το Brexit ανέδειξε τις παθογένειες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, το χάσμα δηλαδή ανάμεσα στη βούληση του λαού που εκφράστηκε στις εκλογές και στην κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση μέχρι τη 12η Δεκεμβρίου.
Έτσι, η Βρετανία αποχωρώντας από την Ε.Ε. θα μπορεί πλέον να αξιοποιήσει την ιστορική της κληρονομιά: Είναι ο πρόγονος της ονομαζόμενης «Αγγλόσφαιρας» (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία), ηγείται της Βρετανικής Κοινοπολιτείας των 52 κρατών με συνολικό πληθυσμό 1,9 δισεκατομμύριο κατοίκους, δηλαδή το 29% του παγκόσμιου πληθυσμού, η αγγλική γλώσσα έχει επικρατήσει παγκόσμια, ενώ ως γεννήτορας της Βιομηχανικής Επανάστασης έχει τη δυναμική και την τεχνογνωσία να ορθοποδήσει.
Αποχωρώντας από την τελωνειακή ένωση, θα μπορέσει να ασκήσει ανεξάρτητη εμπορική πολιτική για να αξιοποιήσει όλες τις παραπάνω δυνατότητες που της κληροδότησε η Ιστορία, η Ιστορία που η ίδια διαμόρφωσε.
Όμως εντός της Ε.Ε. υπάρχουν και άλλα κράτη-μέλη με την ίδια ιστορική κληρονομιά: Η Ισπανία είχε και άλλες επιλογές έναντι της Ε.Ε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 1494 με τη συνθήκη της Τορντεσίλιας, με πρωτοβουλία του Πάπα Αλέξανδρου Στ’, ο κόσμος μοιράστηκε ανάμεσα σε Ισπανία και Πορτογαλία.
Με την ανακάλυψη της Αμερικής, η Μαδρίτη κυριάρχησε στην Κεντρική και τη Λατινική Αμερική με τις αποικίες της. Οι δεσμοί της με τα κράτη της Κεντρικής και της Λατινικής Αμερικής παραμένουν άρρηκτοι: κοινή γλώσσα, κοινή θρησκεία, ισπανική καταγωγή των ελίτ των πρώην αποικιών. Η Μαδρίτη όμως είδε το μέλλον μέσα από παρωπίδες: αντί να προκρίνει τη δημιουργία μιας κοινοπολιτείας με τις ισπανόφωνες χώρες της Αμερικής που θα διασφάλιζε την ευημερία των εθνοτήτων της και θα αποδυνάμωνε τις αποσχιστικές τάσεις, επέλεξε τον εγκλωβισμό της στο ευρώ. Το ίδιο ισχύει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό για τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Πορτογαλία.
Όταν οι χώρες αυτές εντάχθηκαν στις δομές της ΕΟΚ, η ΕΟΚ τότε είχε έναν μικρό αριθμό μελών που απέκλειε ομαδοποιήσεις, η Γερμανία ήταν διασπασμένη και στον γαλλογερμανικό άξονα ηγούνταν το Παρίσι. Κυρίως όμως όλα τα κράτη-μέλη ήσαν οικονομικά εύρωστα, γεγονός που απέτρεπε ακραίες εξαρτήσεις. Δεν υπήρχε κράτος-μέλος με τέτοια ισχύ που να καθορίζει την πορεία της ΕΟΚ σύμφωνα με τα εθνικά του συμφέροντα, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ε.Ε.
Σήμερα, η Ε.Ε. μετά την επανένωση της Γερμανίας, τις διαδοχικές διευρύνσεις και την ένταξη των κρατών της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης, αριθμεί 27 μέλη που ανέτρεψαν τους συσχετισμούς και τις προοπτικές της.
Όλα αυτά αφορούν ιδιαίτερα τη Γαλλία, χώρα με αποικιοκρατικό παρελθόν εφάμιλλο της Μ. Βρετανίας, την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της Ε.Ε. με πυρηνικά όπλα σε αντίθεση με τη Γερμανία. που είναι ανίσχυρη στρατιωτικά, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ηγεμόνευε στον γαλλογερμανικό άξονα πριν από την επανένωση της Γερμανίας και τις συνεχείς διευρύνσεις, ενώ σήμερα έχει μεταβληθεί σε ακόλουθο του Βερολίνου. Ο Εμανουέλ Μακρόν με συνεχείς προτάσεις για μεταρρυθμίσεις, με την άρνησή του για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε., προσπαθεί να περιορίσει την ηγεμονία της Γερμανίας. Με τη θέση του για το ΝΑΤΟ το οποίο χαρακτήρισε θνησιγενές επιδιώκει την απεξάρτηση της Ε.Ε. από τη μέγκενη των ΗΠΑ, χωρίς καμιά ανταπόκριση από το Βερολίνο, αντίθετα μάλιστα.
Σε αντίθεση με τα προαναφερθέντα κράτη-μέλη, η Γερμανία στερείται ανάλογο ιστορικό παρελθόν διότι όταν συγκροτήθηκε σε κράτος το 1870 υπό τον Βίσμαρκ, η υφήλιος είχε διαμοιραστεί σε αποικίες. Γι’ αυτό εξάλλου μαζί με την Ιταλία προκάλεσε τους δύο παγκόσμιους πολέμους αποβλέποντας στην αναδιανομή του κόσμου. Γι’ αυτό σήμερα η Γερμανία προσπαθεί με τις συνεχείς διευρύνσεις με την ένταξη των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, των Βαλτικών χωρών που ιστορικά αποτελούν δορυφόρους της αλλά και με την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων να οικοδομήσει μια αποικιοκρατική αυτοκρατορία εντός της Ε.Ε. Είναι σαφές το χάσμα που τη διαφοροποιεί από τη Γαλλία, τις χώρες της Ιβηρικής και την Ολλανδία. Θα μεταβληθεί το χάσμα σε ρήγμα;
Όσο η ηγεμονία της Γερμανίας θα περιθωριοποιεί τον ρόλο των υπόλοιπων κρατών-μελών, το Brexit θα ενεργοποιήσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις εντός της Ε.Ε.; Οι προϋποθέσεις υπάρχουν;
*Δημήτρης Μακροδημόπουλος πολιτικός μηχανικός
