ΘΕΜΑ : Έγκριση ή μη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου «Εφαρμογή του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού Αγίου Κοσμά»
Η έγκριση ή μη της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης τίθεται πρωθύστερα στο ΚΑΣ καθώς εκκρεμούν στο ΣτΕ τρεις προσφυγές κατά του ΣΟΑ, μεταξύ αυτών και εκατοντάδων κατοίκων που εκφράζονται από τη Διευρυμένη Επιτροπή για τη Σωτηρία του Ελληνικού.
Παρ’ όλ’ αυτά θα τοποθετηθούμε στο θέμα της ΜΠΕ, το οποίο εξετάζει, ανεξάρτητα από την άποψή μας, το ΚΑΣ.
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ
Το σύνολο του ΣΟΑ αποτελεί μια βάναυση επέμβαση στην κλίμακα του δομημένου χώρου της Αττικής, στο παράκτιο μέτωπο – εν πολλοίς αδόμητο στην ακτογραμμή από το Φάληρο μέχρι το Σούνιο – και στο Αττικό Τοπίο.
Για πολύ σημαντικούς λόγους, που δεν αφορούν τις αρμοδιότητες του ΚΑΣ, έχουμε απορρίψει συνολικά την παραχώρηση σε ιδιώτη και τα σχέδια που προωθούνται στο Ελληνικό.
Σχετικά με τα θέματα της σημερινής συνεδρίασης για την έγκριση ή μη της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου, έχουμε την παρακάτω τοποθέτηση.
Προσυπογράφουμε την απόφαση του ΚΑΣ για τα αρχαία και νεώτερα μνημεία όπως διατυπώθηκε στην απόφασή του, το 2017. Βασιζόμενοι και σε σημεία αυτής της απόφασης υποστηρίζουμε τις παρακάτω απαραίτητες κατά την γνώμη μας προσθήκες για να υπάρχει ουσιώδης προστασία των μνημείων και του ιστορικού τοπίου.
Σημείο 1. Κωλιάδα Άκρα που περιλαμβάνει τον ημιβυθισμένο προϊστορικό οικισμό και τον μεταβυζαντινό Ι.Ν. Αγίου Κοσμά και Δαμιανού.
Σε άμεση επαφή και στη βόρεια πλευρά του περιβάλλοντος χώρου των μνημείων εγκαθίσταται μαρίνα και ακριβώς απέναντι δεύτερη μαρίνα μεγάλων διαστάσεων και ενυδρείο.
Η Κωλιάδα Άκρα δεν είναι απλώς τα δύο μνημεία αλλά η ευρύτερη τοπιακή ενότητα η οποία διατηρεί τα ιστορικά της χαρακτηριστικά σε σημαντικά τμήματα της φυσικής – ιστορικής ακτογραμμής της πόλης. Καταστρέφοντας την ακτογραμμή, πλην ενός ελάχιστου τμήματος, υποβαθμίζονται τα δύο μνημεία.
Υπενθυμίζουμε ότι το π.δ.284 για τις ακτές του 2004 σε εφαρμογή του ΡΣΑ’85 προέβλεπε την απομάκρυνση των ναυταθλητικών εγκαταστάσεων αλλά και των κτισμάτων της ακτής, με στόχο την αποκατάσταση του τοπίου.
Στα Αστέρια Γλυφάδας και το Καβούρι έχουν αποκαλυφθεί προϊστορικοί οικισμοί που αποδεικνύουν την επέκταση του Κυκλαδικού πολιτισμού στην Αττική, σύμφωνα με την αρχαιολόγο κα Καζά. Πιθανόν θα αποκαλυφθούν και άλλα κατάλοιπα στην ευρύτερη έκταση της Κωλιάδας Άκρας.
Τούτων δεδομένων, η εγκατάσταση δύο μαρίνων και ενός ογκώδους ενυδρείου, στην Κωλιάδα Άκρα, πολύ περισσότερο που έχει ήδη κατασκευαστεί σε 1 χλμ απόσταση μια τεράστια μαρίνα (πρώην Ιστιοπλοϊκό Κέντρο), δεν συνάδει όχι μόνο με την ανάδειξη των δύο ήδη γνωστών μνημείων αλλά και με τον διασωζόμενο σήμερα ιστορικό χαρακτήρα του τοπίου.
Τα παραπάνω έρχονται σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Σύµβαση της Φλωρεντίας για την προστασία του τοπίου.
Σημείο 2. Ύψος κτιρίων.
Στον 12ο όρο της απόφασης έγκρισης του ΣΟΑ από το ΚΑΣ αναφέρεται ότι :
«Σε κάθε περίπτωση το υπέρμετρο ύψος δεν συνάδει με την ύπαρξη αρχαιοτήτων και το ιστορικό αττικό τοπίο και κρίνεται σκόπιμο να επανεξεταστούν τα προτεινόμενα υψηλά κτίρια κατά την εκπόνηση των πολεοδομικών μελετών.»
Επισημαίνεται ότι :
- Δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα ώστε να μειωθεί το ύψος των ουρανοξυστών.
- Δεν έχει ληφθεί καμία μέριμνα για τα υψηλά κτίρια που υπερβαίνουν το ανώτατο οριζόμενο ύψος 32 μ. κατά τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) και επιτρέπεται αυτό των 50 μέτρων.
- Δεν έχει ληφθεί μέριμνα να διατυπωθεί όρος μη εφαρμογής του άρθρου 10 του ΝΟΚ που επιτρέπει προσαύξηση δόμησης και ύψους.
- Αντίθετα, έχει προστεθεί όρος που επιτρέπει στα οικοδομικά τετράγωνα αυτών των κτιρίων να ανυψωθεί το υφιστάμενο έδαφος κατά 10 μέτρα με τρόπο ώστε το τελικό ύψος των κτιρίων να ανέλθει στα 60 μέτρα.
- Τα οικοδομικά τετράγωνα στα οποία επιτρέπονται τα ύψη αυτά περιβάλλουν το σύνολο του Μητροπολιτικού Πάρκου δημιουργώντας ένα συνεχές τείχος, ορατό ακόμη και από την Ακρόπολη.
Σημείο 3 Διασύνδεση των μνημείων
Στον 5ο όρο της απόφασης έγκρισης του ΣΟΑ από το ΚΑΣ αναφέρεται :
« Να γίνει διασύνδεση κατά το δυνατόν των περιοχών αρχαιολογικού ή πολιτιστικού ενδιαφέροντος και να δημιουργηθεί πολιτιστική διαδρομή σε συνδυασμό με την κίνηση στο Μητροπολιτικό Πάρκο»
Αντίθετα με τον όρο αυτό οι πλέον σημαντικοί χώροι δεν συνδέονται μεταξύ τους αλλά ούτε και με την έκταση του Μητροπολιτικού Πάρκου. Προφανώς ουδόλως έχει ληφθεί υπόψη ο 5ος όρος της απόφασης καθώς δεν προκύπτουν αλλαγές στον αρχικό σχεδιασμό.
Σημείο 4. Ως προς την προστασία του λόφου Χασάνι.
Η κορυφή του λόφου τελεί υπό αρχαιολογική προστασία. Η έκταση έχει χαρακτηριστεί ως κοινόχρηστος χώρος, παραταύτα επιτρέπεται σε άμεση γειτνίαση η δόμηση κτιρίων το ύψος των οποίων υπερβαίνει κατά πολύ τη στάθμη της κορυφής του λόφου. Ειδικότερα :
Σε απόσταση 70 μέτρων νότια σε στάθμη υφιστάμενου εδάφους 45 μέτρων (Ο.Τ. Α-Π5) καθώς και σε απόσταση 130μ βορειοδυτικά, με στάθμη επίσης 45 μέτρων (Ο.Τ.Α-Π4Α), επιτρέπονται κτίρια ύψους 50 μέτρων. Επιτρέπεται επίσης η ανύψωση του υφιστάμενου εδάφους κατά 10 μέτρα οπότε το ανώτατο ύψος των κτιρίων δύναται να ανέλθει σε τελική στάθμη + 100 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας.
Η στάθμη του λόφου Χασάνι είναι 60 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας, δηλαδή επιτρέπεται η δόμηση να ανέλθει κατά 40 μέτρα από το υψόμετρο του λόφου.
Σημειώνεται ότι το άρθρο του ΝΟΚ επιτρέπει προσαύξηση συντελεστή δόμησης αλλά και ύψους. Δεν έχει διευκρινιστεί (αν και έχει ζητηθεί) αν ισχύει στο ΣΟΑ. Ενδεικτικά σύμφωνα με το άρθρο 10 σημείο 1ζ[1] η δόμηση επιτρέπεται να αυξηθεί κατά 35% και το ύψος κατά 30%, δηλαδή να ανέλθει πρόσθετα κατά 15 μέτρα. Σε αυτή την περίπτωση η τελική στάθμη του κτιρίου θα βρίσκεται σε υψόμετρο 115 μέτρων.
Στο σχέδιο που ακολουθεί παρουσιάζονται το οικοδομικό τετράγωνα Α-Π5 νότια του λόφου Χασάνι και το Α-Π5 βορειοδυτικά
[1] Σε οικόπεδα άνω των 4 στρεμμάτων και με την προϋπόθεση απόδοσης του 100% σε κοινή χρήση του ακαλύπτου και μείωσης της κάλυψης κατά 35%
[1] Σε οικόπεδα άνω των 4 στρεμμάτων και με την προϋπόθεση απόδοσης του 100% σε κοινή χρήση του ακαλύπτου και μείωσης της κάλυψης κατά 35%