Γιὰ ποιὸ λόγο προσκλήθηκε ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος στὴν Ἀθήνα; Ποιὸ ἦταν τὸ ὄφελος τῆς ἐπίσκεψης Ἐρντογάν; Τὰ ἐρωτήματα παραμένουν, μετὰ τὸ πέρας τῆς περιπετειώδους ἐπίσκεψης.
Μιὰ μόλις μέρα πρὶν ἔρθει στὴν Ἀθήνα, ὁ κ. Ρετζὲπ Ταγὶπ Ἐρντογὰν ἔδωσε τὸ στίγμα τῶν προθέσεών του. Εἶναι καθιερωμένο, πρὶν μιὰ σημαντικὴ ἐπίσκεψη καὶ συνάντηση μὲ ξένο ἡγέτη, οἱ δύο πλευρὲς νὰ δίνουν συνέντευξη ἡ κάθε μία σὲ ἐπιλεγμένο ΜΜΕ τῆς ἄλλης. Ἐνῶ ὁ Ἕλληνας Πρωθυπουργὸς παραχώρησε τὴ συνέντευξη στὸ τουρκικὸ πρακτορεῖο Εἰδήσεων «Ἀναντολού», ὅπως εἶχε κανονιστεῖ, ὁ Ἐρντογὰν παραβίασε τὴ συμφωνία τῶν δύο πλευρῶν καὶ ἀντὶ γιὰ το «Ἀθηναϊκὸ καὶ Μακεδονικὸ Πρακτορεῖο Εἰδήσεων», ἐπέλεξε τὸν «ΣΚΑΪ». Προφανῶς, ἐκτίμησε ὅτι ἔτσι θὰ ἔβρισκε πιὸ γόνιμο ἔδαφος γιὰ νὰ προβεῖ στὶς ἐμπρηστικὲς δηλώσεις του περὶ ἀναθεώρησης τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάνης, τῆς Μουσουλανικῆς Μειονότητας καὶ τῶν Τούρκων ἀξιωματικῶν, ποὺ ζητοῦν ἄσυλο στὴν Ἑλλάδα.
Ἡ συνέντευξη αὐτὴ δὲν ἦταν μιὰ ὁποιαδήποτε συνέντευξη. Ἔγινε στὸ πλαίσιο τῆς προγραμματισμένης ἐπίσημης ἐπίσκεψης καὶ εἶναι μεγάλες οἱ εὐθύνες τοῦ τηλεοπτικοῦ σταθμοῦ, ποὺ δέχτηκε νὰ ἐμπλακεῖ ὑπὸ τὶς περιστάσεις αὐτές. Ὁ ἴδιος ὁ κ. Ἐρντογάν, μιλώντας στοὺς δημοσιογράφους κατὰ τὴν ἐπιστροφή του στὴν Τουρκία, δήλωσε ὅτι «Ἐγὼ ἀπάντησα σὲ μία ἐρώτηση, ποὺ μοῦ ἀπευθύνθηκε σχετικὰ μὲ τὴ Λωζάννη καὶ αὐτό ποὺ εἶπα ἦταν ὅτι «ἂν χρειάζεται, μπορεῖ νὰ γίνει ἐπικαιροποίηση» .
Κατὰ συνέπεια, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ συντελέσθηκε ἡ πρόκληση Ἐρντογάν στὸ πλαίσιο τῆς ἐπικείμενης ἐπίσκεψης, ἦταν ἐπιβεβλημένο νὰ λάβει καὶ τὴ δέουσα ἀπάντηση. Σιωπὴ ἐκ μέρους τῆς ἑλληνικῆς πλευρᾶς θὰ ἔστελνε μήνυμα ἀνοχῆς καὶ ὑποτέλειας καὶ θὰ ἔπαιζε τὸ παιχνίδι τῶν σκοπιμοτήτων τοῦ Τούρκου Προέδρου.
Κατὰ συνέπεια, δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ μὴ θέσουν τὸ θέμα, τόσο ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὅσοκαὶ ὁ πρωθυπουργός, δηλώνοντας ὅτι ἡ Συνθήκη τῆς Λωζάνης εἶναι ἀδιαπραγμάτευτη. Ἀπαράδεκτες εἶναι οἱ βολὲς ποὺ δέχτηκε γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ὁ κ. Παυλόπουλος. Ὁ κ. Ἐρντογὰν δὲν ἔπραξε τίποτε ἄλλο, παρὰ νὰ ἐπαναλάβει τοὺς ἤδη διατυπωμένους ἀπαράδεκτους ἰσχυρισμούς του.
Ὁ Ἐρντογάν, μὲ τὸν ἀπροκάλυπτο ἐπεκτατισμό του σὲ βάρος τῆς Ἑλλάδας, ἀπέδειξε ὅτι τίποτα δὲν ἔχει ἀλλάξει στὴν πολιτικὴ τοῦ Τουρκικοῦ Κράτους, ἀπὸ τὸ 1955 καὶ μετά. Εἶναι γεγονὸς ὅτι στὴν ἀρχὴ τῆς διακυβέρνησής του ἔφερε βελτιώσεις στὸν τομέα τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καὶ τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ Τουρκικοῦ Κράτους ἀπέναντι στὶς μειονότητες. Ἤδη ὅμως, ἔχει πλήρως ἀφομοιώσει τὸν ἀδιαλλακτο ἐθνικισμὸ τῶν κεμαλιστῶν προκατόχων του, ἐντάσσοντας ἁπλῶς τὸ Ἰσλὰμ στὴν ἰδεολογικὴ βάση τοῦ τουρκικοῦ καθεστῶτος. Τοῦτο, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἐπεκτατισμὸ σὲ βάρος τῆς Ἑλλάδας, μαρτυρεῖ καὶ ἡ στάση του ἀπέναντι στοὺς Κούρδους.
Παράλληλα, οἱ περὶ Δικαιοσύνης δηλώσεις του γιὰ τὸ θέμα τῶν ἐκζητουμένων στρατιωτικῶν, δείχνουν πόσο λίγο πιστεύει στὴν ἀνεξαρτησία τῆς Δικαιοσύνης, τῆς ὁποίας τὴν ἀνεξαρτησία προφανῶς θεωρεῖ «κουσούρι» στὴ λειτουργία τοῦ ἰδεώδους (γιὰ τὸν ἴδιο) πολιτεύματος. Ἄλλωστε, στὴν χώρα του, μὲ ἀφορμὴ τὸ ἀποτυχημένο Πραξικόπημα τῆς 15ης Ἰουλίου 2016, χιλιάδες ἄνθρωποι, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ δικαστικοί, διώκονται καὶ φυλακίζονται μὲ βάση ἁπλὲς ὑποψίες καὶ ἔχει καταλυθεῖ κάθε ἔννοια Κράτους Δικαίου.
Ἔγινε φανερὸ ὅτι τὸ ἀποτυχημένο Πραξικόπημα, ἦταν ἁπλὰ ἕνα πρόσχημα γιὰ τὴν ἐκκαθάριση τοῦ κρατικοῦ μηχανισμοῦ ἀπὸ πολιτικοὺς ἀντιπάλους. Ἑκατὸν ἐνενήντα χρόνια πρίν, τὸ 1826, ἡ ἐξέγερση τῶν Γενιτσάρων εἶχε ἀποτελέσει ἀνάλογο πρόσχημα ἐκτεταμένων ἐκκαθαρίσεων γιὰ τὸ Σουλτάνο Μαχμούτ, στὴν κατεύθυνση τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καὶ ἐξευρωπαϊσμοῦ τῆς χώρας, ἑνὸς κύκλου ποὺ ἔκλεισε ὁ Κεμὰλ Ἀτατούρκ. Φαίνεται πὼς τὸ 2016 ἀποτελεῖ ἀνάλογο σταθμὸ πρὸς τὴν ἀντίστροφη πορεία καὶ τὴ «ρεβὰνς» τῶν ἰσλαμιστῶν ἔναντι τῶν εὐρωπαϊστῶν.
Κατὰ συνέπεια, ἀπὸ τὶς ἐξελίξεις δικαιώνονται πλήρως ὅσοι ἦταν ἀντίθετοι στὴν ἐπίσκεψη Ἐρντογάν, ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους καὶ ἡ «Χ» καὶ τὸ κίνημα τῆς Χ.Δ. Ὄχι γιατὶ δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει διάλογος μεταξὺ Ἑλλάδας-Τουρκίας. Ἀλλὰ γιατὶ ὁ Ἐρντογὰν ἀφενὸς βαρύνεται μὲ βαρύτατες παραβιάσεις τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, καὶ άφετέρου γιατί τοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νὰ ἐγείρει τὶς διεκδικήσεις του στὸ «σπίτι μας».
Ἄραγε ἀντιλαμβάνεται ὅτι παίζει μὲ τὴ φωτιά καί, ἀφοῦ ἡ Συνθήκη τῆς Λωζάννης εἶναι οὐσιαστικὰ ἡ ἱδρυτικὴ πράξη τῆς σύγχρονης Τουρκίας καὶ δίνει, ἐνδεχομένως, τὸ δικαίωμα γιὰ προσδοκίες «ἀναθεωρήσεων» ἐκ μέρους ἄλλων, εἰς βάρος τῆς ἴδιας τῆς χώρας του;
Ἐνδεχόμενο εἶναι, ἀκριβῶς ἐπειδὴ νοιώθει ὅτι ἀπειλοῦνται τὰ νοτιοανατολικὰ σύνορα τῆς Τουρκίας μὲ τὴν ἄνθιση «προσδοκιῶν» ἐκ μέρους ἄλλων, εἰς βάρος τῆς ἴδιας, νὰ ἔθεσε τὸ θέμα.Καὶ νὰ θέλησε νὰ ἀποσπάσει ἀπὸ ἐμᾶς «ὁμολογία πίστεως» στὴ Συνθήκη, γιὰ νὰ τ’ ἀκοῦνε ἄλλοι, ποὺ ἀπεργάζονται ἀλλαγὲς συνόρων νοτιοανατολικά, δεσμεύοντας, παράλληλα καὶ τὴν Ἑλλάδα νὰ μὴ στηρίξει τὴν ἀπόσχιση τῶν Κούρδων.
Εἶναι γεγονὸς ὅτι ὁ κ. Ἐρντογὰν χαμήλωσε τοὺς τόνους, τόσο στὴ Θράκη, ὅσο καὶ στὴν καθιερωμένη συνέντευξη κατὰ τὴν ἐπιστροφή του στὴν Ἄγκυρα, ὅπου δήλωσε ὅτι σὲ καμμία περίπτωση δὲν ἤγειρε θέμα συνόρων.
Ὅμως, τὸ συμπέρασμα παραμένει ὅτι ἡ ἐπισκεψη αὐτὴ κανένα ὄφελος δὲν εἶχε γιὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ δὲν ἔπρεπε νὰ εἶχε γίνει: Πρωτίστως γιὰ λόγους ἀρχῆς, ἀλλὰ καὶ γιὰ λόγους πολιτικῆς.
*Ο Γιάννης Ζερβός είναι Πρόεδρος της Χριστιανικής Δημοκρατίας.
**Πηγή: Εφημερίδα ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ, τ. 1000 (14/12/2017).
