«Δεν υπάρχει ούτε μία χώρα του παγκόσμιου Νότου όπου οι καναδικές εταιρείες να μην πυροδότησαν τοπικές συγκρούσεις»
Ιβς Ενγκλερ
Για τους περισσότερους κατοίκους αυτού του πλανήτη –και ιδίως για τους Αγγλοσάξονες– ο Καναδάς αποτελεί μια μάλλον βαρετή χώρα με καλούς -πλην ιδιαίτερα αγαθούς- πολίτες. Οι Μόντι Πάιθον παρουσίαζαν τον βόρειο γείτονα των ΗΠΑ σαν μια χώρα ξυλοκόπων (αν και με ομοφυλοφιλικές τάσεις), για τον Μάικλ Μουρ αποτελούσε το πρότυπο του κράτους πρόνοιας, ενώ το South Park παρουσιάζει μια γκροτέσκα καρικατούρα των Καναδών που ζουν σε μια χώρα που δεν συμβαίνει τίποτα σημαντικό.
Την εικόνα αυτή επιχείρησε να ανατρέψει πριν από μερικά χρόνια ο συγγραφέας, Ιβς Ενγκλερ, στο βιβλίο του The Ugly Canadian («Ο άσχημος Καναδός»), το οποίο υποθέτουμε αποτελεί λογοπαίγνιο του περίφημου «Ησυχου Αμερικανού» του Γκράχαμ Γκριν.
Μεταξύ άλλων θεμάτων, ο Ενγκλερ εστίαζε στη στήριξη που παρείχε η κυβέρνηση του τότε πρωθυπουργού Στίβεν Χάρπερ στο κράτος του Ισραήλ, τον ενεργό ρόλο της χώρας στην εισβολή των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στη Λιβύη, την αποδοχή του πραξικοπήματος στην Ονδούρα και τη στενή συνεργασία με ορισμένα από τα πιο αιμοσταγή καθεστώτα της Μέσης Ανατολής.
Οταν ο (εμφανισιακά) χαρισματικός Τζάστιν Τριντό ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας και ενώ τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης δήλωναν σαγηνευμένα από την εικόνα του νεαρού φιλελεύθερου πολιτικού, ο Ενγκλερ έβλεπε μπροστά του έναν ακόμη άσχημο Καναδό.
Ανάμεσα στις κατηγορίες που εξαπέλυε ο «Τσόμσκι του Καναδά» ήταν η άρνηση της χώρας του να στηρίξει τις προτάσεις του ΟΗΕ για τον πυρηνικό αφοπλισμό, αλλά και η ενίσχυση των σχέσεων με το Ισραήλ (δύο στοιχεία που, παρεμπιπτόντως, χαρακτήρισαν και την ελληνική εξωτερική πολιτική επί ΣΥΡΙΖΑ).
Στον πυρήνα όμως της κριτικής που ασκεί ο Ενγκλερ στην εξωτερική πολιτική του Καναδά είναι η απόλυτη στήριξη που παρέχει σε καναδικές εξορυκτικές εταιρείες – ακόμη και όταν αυτές κατηγορούνται για σειρά εγκλημάτων στο εξωτερικό.
Ο Καναδάς είναι με διαφορά η μεγαλύτερη χώρα στις εξορύξεις στον κόσμο. Περίπου το 70% όλων των εξορυκτικών επιχειρήσεων του πλανήτη είναι εγγεγραμμένες στο καναδικό χρηματιστήριο, ενώ από το 2002 έως το 2011 οι επενδύσεις σε εξορυκτικές δραστηριότητες εκτινάχτηκαν από τα 30 στα 210 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ενα από τα μυστικά της επιτυχίας είναι ότι η καναδική νομοθεσία δεν επέτρεπε να οδηγηθούν σε δικαστήρια εταιρείες που κατηγορούνται για εγκλήματα σε ξένες χώρες – κάτι που προβλέπεται, παραδείγματος χάριν, από τη νομοθεσία των ΗΠΑ.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι δεκάδες εταιρείες μετέφεραν την έδρα τους στον Καναδά, αποκτώντας ένα είδος «σημαίας ευκαιρίας» που θα τους επέτρεπε να κινούνται ανενόχλητες σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
«Στην περίπτωση της Αργεντινής», εξηγούσε στο βιβλίο του ο Ενγκλερ, «η υπουργός Περιβάλλοντος της χώρας είχε καταγγείλει ότι η καναδική εταιρεία Barrick Gold εξαγόραζε αξιωματούχους στο υπουργείο της και απειλούσε τα μέλη του γραφείου της και την ίδια, ενώ στην περίπτωση του Μεξικού καναδική εταιρεία ενεπλάκη στη δολοφονία μελών των τοπικών κοινοτήτων».
Παρόμοιες καταγγελίες έχουν καταγραφεί στη Γουατεμάλα, όπου ιδιωτικές εταιρείες security, που εργάζονταν για λογαριασμό καναδικών εταιρειών εξόρυξης χρυσού, κατηγορούνται ότι έκαψαν ολόκληρα χωριά και βίασαν 11 γυναίκες ιθαγενών προκειμένου να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν την περιοχή τους. Σε ένα από τα πιο γνωστά περιστατικά, ακρωτηρίασαν με ματσέτες τον τοπικό ακτιβιστή Adolfo Ich Chaman και στη συνέχεια τον εκτέλεσαν με μια σφαίρα στον λαιμό.
«Στην περίπτωση του Κονγκό» υποστηρίζει ο Ενγκλερ «υπάρχει παράδειγμα καναδικής εταιρείας, η οποία ενεπλάκη στη σφαγή περίπου 100 ανθρώπων. Η εταιρεία παρείχε τα οχήματα και άλλες διευκολύνσεις σε αξιωματούχους του στρατού, οι οποίοι σκότωσαν δεκάδες ανθρώπους που αντιδρούσαν στις εξορύξεις».
Εκτός όμως από το να παρέχουν ασφαλές καταφύγιο σε εξορυκτικές εταιρείες, διαδοχικές κυβερνήσεις του Καναδά έχουν κατηγορηθεί ότι λειτουργούν ως «προστάτες» αυτών των εταιρειών, ασκώντας ασφυκτικές διπλωματικές πιέσεις.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μας έρχεται και πάλι από το Κονγκό, την εποχή που η κυβέρνηση της χώρας είχε αποφασίσει να αναστείλει την άδεια λειτουργίας της καναδικής εταιρείας First Quantum Minerals.
Η καναδική κυβέρνηση χρησιμοποίησε το διπλωματικό της βάρος στο Κλαμπ του Παρισιού για να μπλοκάρει τη διαγραφή του χρέους της αφρικανικής χώρας, στην οποία είχαν συμφωνήσει οι υπόλοιπες χώρες – ένα χρέος το οποίο είχε χαρακτηριστεί απεχθές αφού συσσωρεύτηκε στα χρόνια της δικτατορίας του Μομπούτου.
Ήταν προφανώς η εποχή που ο Καναδάς έμαθε πώς να αντιμετωπίζει χώρες με μεγάλο δημόσιο χρέος, οι οποίες εκφράζουν επιφυλάξεις για τις εξορυκτικές δραστηριότητες των εταιρειών του.
*Πηγή: efsyn.gr
