Η τοποθέτηση της Δέσποινας Χαραλαμπίδου στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας στη συζήτηση σχετικά με το νομοσχέδιο “Κλεισθένης”
Αρχίζοντας την τοποθέτηση μου θέλω να επισημάνω ότι τις τελευταίες ώρες η κυβέρνηση θέλοντας να εξυπηρετήσει τη γενικότερη πολιτική και εκλογική στρατηγική της, ανοίγει μέσω συνεντεύξεων του υπουργού ΥΠΕΣ, νέα ζητήματα (δίμηνη διαβούλευση, χωροταξικό με δημιουργία νέων δήμων στα νησιά, νέες εκλογικές περιφέρειες στην Αττική με σπάσιμο της Β’ Αθήνας και του υπόλοιπου Αττικής).
Το νέο νομοσχέδιο μετά από δύο χρόνια “μελέτης” και “διαβούλευσης” από την κυβέρνηση δόθηκε, επιτέλους στη δημοσιότητα, αλλά ούτε “νέο” είναι ούτε “μεταρρυθμιστικό βήμα” είναι όπως αρέσκεται να το παρουσιάζει ο υπουργός ΥΠΕΣ. Αντίθετα σε πολλά σημεία οδηγεί την Τ.Α σε αντιδραστικότερες πολιτικές. Το κείμενο αυτό αποδέχεται πανηγυρικά τον “Καλλικράτη”. Πατάει πάνω στον Καλλικράτη και πάνω σ’ αυτόν κάνει αλλαγές ή προσθέτει σημεία.
Το προηγούμενο διάστημα τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την ΚΕΔΕ και την ΕΝΠΕ έγινε μια αποπροσανατολιστική αντιπαράθεση γύρω από την απλή αναλογική, που υποτίθεται είναι το κύριο μέρος του νομοσχεδίου.
Η απλή αναλογική είναι το πρόσχημα, για να περάσουν όλα τα υπόλοιπα αντιδραστικά άρθρα, και ουσιαστικά χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση και για να χαλάσει την πολιτική σούπα κρατούντων, αλλά και για να βαφτίσει δημοκρατικό το σχέδιο, που κάνει ακόμα πιο επικίνδυνο το πλαίσιο για την αυτοδιοίκηση, τον “Καλλικράτη” που βαπτίσθηκε “Κλεισθένης”.
Και για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα αναφορικά με το εκλογικό σύστημα, είμαστε υπέρ της απλής αναλογικής, του ενός γύρου και εκλογή δημάρχου/περιφερειάρχη από το Δημοτικό/περιφερειακό’ Συμβούλιο, διότι έτσι εξασφαλίζεται η συλλογική λειτουργία με ενίσχυση των συλλογικών οργάνων, διευκολύνεται και υποστηρίζεται η συμμετοχή των πολιτών και αποδυναμώνεται το δημαρχοκεντρικό ή το αντίστοιχο σύστημα της Περιφέρειας.
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, υιοθετεί την απλή αναλογική στη συγκρότηση των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων και εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη στο δεύτερο γύρο, μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, αφήνοντας διάπλατη πόρτα σε επιχειρήματα περί “ κυβερνησιμότητας” “αποτελεσματικότητας” και “άλλων αδικιών”, προωθώντας θέσεις που είδαμε στο προηγούμενο κοινό συνέδριο ΚΕΔΕ-ΕΝΠΕ για το τέλος της αυτοδιοίκησης και υιοθέτηση του μοντέλου “τοπικής”!!! και περιφερειακής διακυβέρνησης, μετατρέποντας τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια σε “βουλευόμενα όργανα”, ενώ την διοίκηση θα έχουν οι δήμαρχοι και περιφερειάρχες ως μικροί κυβερνήτες που θα διαχειρίζονται ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους , αφού αυτό επιτάσσει όπως ισχυρίζονται και η ΕΕ με προώθηση της Ευρώπης των περιφερειών με περιορισμό των εθνικών κρατών.
Το συγκεκριμένο όμως νομοσχέδιο πέραν της λογικής “Καλλικράτη”, πηγαίνει αρκετά νεοφιλελεύθερα βήματα πιο πέρα, αφού ενσωματώνει πλήρως τις κατευθύνσεις του 3ου μνημονίου περί “Τριετούς στρατηγικής μεταρρυθμίσεων” (Γ.5.1) (όπως άλλωστε και η ΚΕΔΕ με την εκπόνηση της μελέτης του Ι.Τ.Α με τον ίδιο τίτλο), βαθαίνει το ρόλο της αυτοδιοίκησης, ως μακρύ χέρι του κράτους εφαρμογής όλων των νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Πιο συγκεκριμένα:
Με τα άρθρα 179 και 180 (νέα πεδία αναπτυξιακής δράσης της Τ.Α) καταργεί τους περιορισμούς που υπήρχαν στον “Καλλικράτη” και επεκτείνει την “επιχειρηματικότητα” των δήμων, δίνοντας την δυνατότητα να δημιουργούν επιχειρήσεις παραγωγής και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας ή και ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαποικοδομίσιμου κλάσματος αστικών αποβλήτων (άρθρο 179 παρ. 1 αα’ και αβ’), με τη λογική “καθιστούμε τους δήμους επιχειρηματίες με συμπράξεις προσελκύοντας κεφάλαια ώστε να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της χώρας”
Με το άρθρο 182 (Ανταποδοτικά τέλη) για πρώτη φορά επεκτείνει την ανταποδοτικότητα πέραν του τέλους στην καθαριότητα και του ηλεκτροφωτισμού και στην υπηρεσία του πρασίνου κατά λέξη : “ Το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος της καθαριότητας, φωτισμού και πρασίνου..”
Η ανταποδοτικότητα διευρύνεται όπως απαιτεί η ΕΕ , όπως προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2017-2021, όπως απαιτεί η επιτροπεία, να φτάσουμε στο 70% τα ανταποδοτικά.
Εδώ να σημειώσουμε ότι το βήμα αυτό επέκτασης και στο πράσινο, ανοίγει το δρόμο για ανταποδοτικότητα και σε άλλες υπηρεσίες, αφού υπάρχει ευρύτατη συναίνεση απ’ όλες τις μνημονιακές δυνάμεις, στη διεύρυνση της ανταποδοτικότητας και στην επιβολή τοπικών φόρων.
Η αποκορύφωση όμως των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών δεσμεύσεων και του μέλλοντος της Τ.Α εμπεριέχονται στα άρθρα 194 έως 199 όπου σε 13 σελίδες , ενσωματώνοντας , σχεδόν αντιγράφοντας, όλες τις ψηφισμένες ρυθμίσεις στους μνημονιακούς νόμους και τα μεσοπρόθεσμα, όλες οι αντιλαϊκές ρυθμίσεις που υπέστη η Τ.Α όλα τα μνημονιακά χρόνια.
Το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας αντί να καταργηθεί , ισχυροποιείται και παρακολουθεί με αυστηρό βλέμμα, κάθε βήμα δήμου ή περιφέρειας, εφαρμογής εσαεί των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών κυβερνητικών και αυτοδιοικητικών.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται: στο άρθρο 194 παρ. 3, “έργο του παρατηρητηρίου είναι…” στο γ) “ ..Η μέριμνα για την κατάρτιση από τους ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα που Εντάσσονται στο Μητρώο Φορέων γενικής κυβέρνησης, ρεαλιστικών και τουλάχιστον ισοσκελισμένων προϋπολογισμών σύμφωνα με τους στόχους και τα όρια των πιστώσεων του κρατικού προϋπολογισμού και του εκάστοτε ισχύοντος Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ)” προφανώς έχοντας υπ’ όψη τους ότι μετά το τέλος του 2021 που τελειώνει αυτό το μεσοπρόθεσμο, θα ακολουθήσουν κι άλλα από τους “θεσμούς”.
Το πνεύμα που διαπνέει το νομοσχέδιο, είναι η Τ.Α ως βασικός υποτομέας και μακρύ χέρι της κυβέρνησης με αυστηρή μνημονιακή εποπτεία, βαδίζει στο δρόμο της ανταποδοτικότητας της επιβολής τοπικών φόρων και της επιχειρηματικότητας, βάλλεται ακόμη περισσότερο και αμφισβητείται ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας που υπερασπιζόμαστε.
Αλλά και άρθρα που εμφανίζονται ως “νέα”, “καινοτόμα” μόνο τέτοια δεν είναι… Αναφέρω ενδεικτικά :
Με τα άρθρα 106 (Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτεία ΟΤΑ) και 107 (Επόπτης ΟΤΑ) έως και 112, υλοποιούνται τα αντίστοιχα άρθρα του “Καλλικράτη” για έλεγχο των αποφάσεων των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων που θα έχουν έδρα τις (7) αποκεντρωμένες περιφέρειες ως υπηρεσία τους.
Με το άρθρο 149 (Διαμεσολάβηση , Δημοτικοί, Περιφερειακοί Διαμεσολαβητές) ουσιαστικά αντικαθιστούν το θεσμό του συμπαραστάτη του δημότη, Θα είναι 58 για το α΄ βαθμό στο σύνολο τους, 8 για την Αττική και 50 για την υπόλοιπη Ελλάδα (ένας σε κάθε πρωτεύουσα νομού) και 13 για τις Περιφέρειες.
Δύο όργανα που θα εντείνουν τον έλεγχο σκοπιμότητας των αποφάσεων των δημοτικών – περιφερειακών συμβουλίων.
Την κυρίαρχη αντιδημοκρατική λογική όμως, προωθούν και τα άρθρα: 10 και 49 (κωλύματα εκλογιμότητας) και 13 παρ. 4Γ (υποψηφιότητες) ,αυξάνοντας το κονδύλι για τη συμμετοχή των υποψηφίων, από 100 + 50 € σε 200 + 50 €. Δηλ ένας άνεργος, ένας φοιτητής, ένας εργάτης, ένας φτωχοποιημένος , αποκλείεται της υποψηφιότητας; αποκλείεται του πλέον δημοκρατικού δικαιώματος του “εκλέγεσθαι”;
74 παρ. 7 (εκλογή προέδρου δημ. Συμβουλίου) και 75 (επιτροπές δημ. Συμβ. – εκλογή προεδρείου δημ. Συμβουλίου), αντίστοιχα και στις περιφέρειες, δεν υπάρχει συλλογική λειτουργία του προεδρείου. Ο πρόεδρος παραμένει πανίσχυρος.
72 (Αρμοδιότητες δημοτικού συμβουλίου) ερωτηματικά προκαλεί η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην οικονομική επιτροπή.
Τέλος με τα άρθρα 210 έως 232 ενσωματώνει στο παρόν νομοσχέδιο, το νομοσχέδιο για τους ΦΟΔΕΑ που πηγαινοέρχεται επί δυόμιση χρόνια με διαφορετικές εκδοχές πότε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και πότε από το ΥΠΕΣ, αλλάζοντας κάθε φορά ανάλογα με τις αντιδράσεις μικρών ή μεγάλων ΦΟΣΔΑ σε όλη τη χώρα που θέλουν να διατηρήσουν το καθεστώς τους και τη μορφή τους κυρίως σε Α.Ε και να συνεχίσουν τα έργα που έχουν αναλάβει.
Με τα συγκεκριμένα άρθρα προσπαθεί η κυβέρνηση να ισορροπήσει αφήνοντας όλες της μορφής Ν.Π. (σύνδεσμοι και Α.Ε) και δίνοντας την δυνατότητα να υπάρχουν μέχρι 3 ΦΟΣΔΑ σε κάθε περιφέρεια (εξαιρείται η Αττική όπου ο Φορέας διαχείρισης είναι ένας, ο ΕΔΣΝΑ). Είναι φανερό ότι τα μεγάλα και μικρά συμφέροντα που αναπτύσσονται στη διαχείριση των απορριμμάτων δυσκολεύουν την κυβέρνηση στις ισορροπίες της, γι’ αυτό και η καθυστέρηση 2,5 ετών όσον αφορά τη ρύθμιση για τους ΦΟΣΔΑ που βέβαια εκκρεμεί από την ψήφιση του “Καλλικράτη” που προέβλεπε ένα ΦΟΣΔΑ σε κάθε περιφέρεια με την μορφή συνδέσμου (ΝΠΔΔ) και έπαιρνε κάθε τόσο αναστολή.
Συμπερασματικά το νομοσχέδιο αυτό αν εξαιρέσουμε την αναλογική συγκρότηση των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων, κινείται στον αντίποδα των όσων διεκδικεί όλα αυτά τα χρόνια.
Υιοθετεί, ενσωματώνει και προεκτείνει τις νεοφιλελεύθερες μνημονιακές ανατροπές που συντελέστηκαν στην αυτοδιοίκηση τα τελευταία 8 χρόνια με τον “Καλλικράτη” τα μνημόνια και τα μεσοπρόθεσμα.
Επί της ουσίας για το νομοσχέδιο υπάρχει συμφωνία και όλων των άλλων μνημονιακών παρατάξεων , αφού η αντιπαράθεση γίνεται μόνο για το εκλογικό σύστημα και αρκετές φορές από διάφορες πλευρές ακούγεται “ας πάρουν πίσω το εκλογικό σύστημα και όλα τα άλλα τα συζητάμε”!!
Και για του λόγου το αληθές, σας παραπέμπω στις αποφάσεις των συνεδρίων της ΚΕΔΕ (Βόλος, Θεσσαλονίκη και Ιωάννινα), τις οποίες στηρίζουν όλες οι μνηνονιακές παρατάξεις (συμπεριλαμβανομένων και των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ,), όπως και τις αποφάσεις του πρόσφατου κοινού συνεδρίου ΕΝΠΕ-ΚΕΔΕ στις οποίες η μοναδική διαφοροποίηση ήταν το εκλογικό σύστημα.
Κλείνοντας, θέλω να πω ότι όλα αυτά στα οποία προαναφέρθηκα, είναι μια πρώτη πολιτική και ουσιαστική αποτίμηση του Σχεδίου που προτείνεται από την κυβέρνηση.
Είναι ένα πολυσέλιδο σχέδιο-νόμου, το οποίο χρίζει πολύ μελέτης και επεξεργασίας. Το γεγονός ότι το μαγείρευαν, επί πάνω από δύο χρόνια, μας κάνει διπλά καχύποπτους.
Και το σίγουρο είναι ότι αν εξαιρέσουμε την απλή αναλογική, με τις επισημάνσεις που έκανα, στην αρχή, καμία σχέση δεν έχει με τον Κλεισθένη, ο οποίος ,έτσι για την ιστορικότητα του πράγματος, το 508-507 π.Χ. έθεσε τις βάσεις για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση της Αθήνας.
Και από τη μια κατάφερε οι πλούσιοι ευγενείς να μην αποτελούν πλέον μόνοι τους μια ισχυρή τάξη και αναμείχθηκαν με τους υπόλοιπους πολίτες, αλλά ταυτόχρονα έδωσε και όλη την εξουσία στην Εκκλησία του δήμου. Από αυτήν εκλέγονταν και οι δέκα στρατηγοί που διοικούσαν όχι μόνο το στρατό αλλά και το ίδιο το κράτος.
Η Βουλή των 400, που είχε θεσπίσει ο Σόλωνας αντικαταστάθηκε από νέα Βουλή με 500 βουλευτές. Αυτοί εκλέγονταν κάθε χρόνο με κλήρο 50 από κάθε φυλή. Έτσι όλοι οι πολίτες είχαν πιθανότητα να γίνουν κάποτε βουλευτές.
Επίσης, ο Κλεισθένης, για να προστατέψει το νέο πολίτευμα, καθιέρωσε τον οστρακισμό. Μετά από ανώνυμη καταγγελία, χωρίς να προηγηθούν ανακρίσεις ή απολογία μπορούσαν να εξοριστούν προσωπικότητες για 10 χρόνια, αρκεί 6 χιλιάδες πολίτες να ψήφιζαν εναντίον του άντρα αυτού.
Αυτός ήταν ο Κλεισθένης για τον οποίο ο Αριστοτέλης αργότερα έγραψε ότι «έδωσε την πολιτεία στο λαό».
Αυτό είναι και σήμερα το ζητούμενο: Η πολιτεία στο λαό. Οι λαθροχειρίες ένθεν κακείθεν είναι κυνική πρόκληση. Και ο νοών νοείτω..
