Spiegel: Μήπως o Putin έχει δίκιο για την παράνομη επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς;
Με όλα τα βλέμματα στραμμένα στην κρίσιμη αντιπαράθεση που εκτυλίσσεται στα σύνορα με την Ουκρανία – καθώς οι αυτονομιστές στο Ντονμπάς αναφέρουν εντεινόμενους βομβαρδισμούς – το περιοδικό Spiegel της Γερμανίας θέτει ένα θεμελιώδες ερώτημα που ανατρέπει τη λογική των ΗΠΑ και του Biden όσον αφορά τη σύγκρουση με τη Ρωσία
«O Vladimir Putin επιμένει ότι η Δύση εξαπάτησε τη Ρωσία επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Υπάρχει κάτι βάσιμο στους ισχυρισμούς του;
Η σύντομη απάντηση: Είναι περίπλοκο…», επισημαίνει χαρακτηριστικά το περιοδικό.
To περιοδικό απηχει με αυτό τον τρόπο την απόσταση που τηρεί η γερμανική διπλωματία από την αντιρωσική υστερία την οποία θέλει να επιβάλει ο πρόεδρος Biden στο Δυτικό κόσμο.
Το σαθρό επιχείρημα
«Η ουσία του επιχειρήματος είναι αυτή» σημειώνει αναπτύσσοντας το (φιλορωσικο) επιχείρημά του το περιοδικό.
Τον Σεπτέμβριο του 1993, ο Ρώσος Πρόεδρος Boris Yeltsin έγραψε μια μακροσκελή επιστολή προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Bill Clinton, η οποία διαμαρτυρόταν κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά σε μια εποχή που η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία ενδιαφέρονταν να ενταχθούν στον οργανισμό.
Ο Yeltsin υποστήριξε ότι το ρωσικό κοινό το αντιμετώπιζε «ως ένα είδος νεο-απομόνωσης» της Ρωσίας και ότι η “Συνθήκη δύο συν τέσσερα” που συνδέεται με την επανένωση της Γερμανίας το 1990 «αποκλείει την επιλογή επέκτασης της ζώνης του ΝΑΤΟ στην Ανατολή».
Το δηλητηριώδες ιστορικό ζήτημα
Όπως γράφει το Spiegel, «δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένα άλλο ιστορικό ζήτημα που να έχει δηλητηριάσει τις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Δύσης τόσο πολύ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες όσο η διαφωνία για το τι ακριβώς συμφωνήθηκε το 1990».
Από την επιστολή του 1990, το ΝΑΤΟ έχει δεχτεί 14 χώρες στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, για τις οποίες το Κρεμλίνο έχει παραπονεθεί ότι εξαπατήθηκαν σε κάθε βήμα».
Μας εξαπάτησαν ξεδιάντροπα
Σύμφωνα με τον σημερινό πρόεδρο της Ρωσίας Putin, «μας εξαπατήσατε ξεδιάντροπα».
«Μας υποσχεθήκατε τη δεκαετία του 1990 ότι (το ΝΑΤΟ) δεν θα μετακινηθεί ούτε μια ίντσα προς την Ανατολή», είπε στα τέλη του περασμένου μήνα σε σχόλια που χρησιμοποιήθηκαν για να δικαιολογήσει τις τρέχουσες απαιτήσεις του για γραπτές εγγυήσεις ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή στη δυτική συμμαχία.
Οι πρόσθετες συμφωνίες
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Στα τέλη Ιανουαρίου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov έγραψε μια ανοιχτή επιστολή στους δυτικούς ομολόγους του στην οποία ανέφερε πρόσθετες συμφωνίες.
Ειδικότερα, επικεντρώθηκε στον Χάρτη για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια, που στηρίζεται του στις συμφωνίες που επετεύχθησαν το 1990.
Ανατολή και Δύση είχαν συμφωνήσει τότε ότι κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να επιλέγει ελεύθερα τη συμμαχία στην οποία επιθυμεί να είναι μέρος, ενώ τόνισε επίσης το «αδιαίρετο της ασφάλειας».
Αργότερα, αυτό έγινε «η υποχρέωση κάθε κράτους να μην ενισχύει την ασφάλειά του σε βάρος της ασφάλειας άλλων κρατών», όπως ρητά αναφέρει ο Lavrov στην επιστολή του, σημειώνει το Spiegel
Η Ουκρανία, εν τω μεταξύ, θέλει να μάθει πόσο γρήγορα μπορούν να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ….
Θολά νερά – Από την πτώση του Τείχους
Ωστόσο, η επέκταση του ΝΑΤΟ μετά το 1990 έγινε μέσα σε ένα εντελώς θολό τοπίο, σύμφωνα με το Spiegel,
Δεν λείπουν αφηγήσεις από διάφορους μάρτυρες για τις διάφορες συζητήσεις μεταξύ Δύσης και Μόσχας μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Το 1990, ένας πραγματικός στρατός πολιτικών και υψηλόβαθμων αξιωματούχων από τη Μόσχα, την Ουάσιγκτον, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Βόννη και το Ανατολικό Βερολίνο συναντήθηκαν για συζητήσεις σχετικά με την επανένωση της Γερμανίας, τον αφοπλισμό τόσο του ΝΑΤΟ όσο και του Συμφώνου της Βαρσοβίας και για έναν νέο χάρτη η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (CSCE) – η οποία έγινε ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) το 1995.
Αντιφατικές δηλώσεις
Για παράδειγμα – ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Roland Dumas, δήλωσε ότι δεσμεύτηκε ότι τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ δεν θα προχωρήσουν πιο κοντά στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ James Baker το αρνήθηκε – λέγοντας ότι δεν δόθηκε ποτέ τέτοια υπόσχεση.
Ωστόσο, αρκετοί διπλωμάτες υπό τον Baker τον έχουν αντικρούσει.
Ούτε ένα εκατοστό
Εν τω μεταξύ, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Mikhail Gorbachev δήλωσε ότι ο γερμανός καγκελάριος Helmut Kohl είχε διαβεβαιώσει ότι το ΝΑΤΟ «δεν θα μετακινηθεί ούτε ένα εκατοστό πιο ανατολικά».
Μια άλλη φορά, ο Gorbachev σημείωσε ότι «το θέμα της επέκτασης του ΝΑΤΟ δεν συζητήθηκε ποτέ», ενώ είπε ότι η Δύση είχε παραβιάσει το πνεύμα διαφόρων συμφωνιών ανεξάρτητα από αυτό.
Επιπλέον, έγγραφα της κυβέρνησης των ΗΠΑ που αποχαρακτηρίστηκαν το 2017 φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι δόθηκαν σχετικές διαβεβαιώσεις.
Η δέσμευση και τα έγγραφα
Το Der Spiegel δημοσίευσε επίσης ένα έγγραφο την Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2022 από τον Μάρτιο του 1991 που ε,φανίζειΑμερικανούς, Γάλλους, Βρετανούς και Γερμανούς αξιωματούχους να συζητούν τη δέσμευση να μην επεκταθούν στην Πολωνία και πέρα από αυτήν.
Το έγγραφο περιέχει πολλαπλές αναφορές στις συμφωνίες «2+4» σχετικά με την ενοποίηση της Γερμανίας – γεγονός που καθιστά σαφές ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ανατολικά της Γερμανίας.
Το έγγραφο βρέθηκε στα Εθνικά Αρχεία του Ηνωμένου Βασιλείου από τον καθηγητή Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, Josh Shifrinson..
Δεν πρέπει να επεκταθεί το ΝΑΤΟ…
«Κάναμε σαφές στη Σοβιετική Ένωση – στις συνομιλίες 2+4, καθώς και σε άλλες διαπραγματεύσεις – ότι δεν σκοπεύουμε να επωφεληθούμε από την απόσυρση των σοβιετικών στρατευμάτων από την Ανατολική Ευρώπη», αναφέρεται στο έγγραφο, επικαλούμενο τον υφυπουργό των ΗΠΑ Raymond Seitz.
«Το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να επεκταθεί προς τα ανατολικά, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα», πρόσθεσε.
Να μετρήσει τη ρωσική απάντηδη
Το Der Spiegel σημειώνει επίσης μια πρωτοβουλία τον Ιανουάριο του 1990 από τον Γερμανό Υπουργό Εξωτερικών Hans-Dietrich Genscher ο οποίος είπε σε μια ομιλία του στις 31 Ιανουαρίου 1990 ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να εκδώσει μια δήλωση που να αναφέρει: «Ό,τι και να συμβεί στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας, δεν θα υπάρξει επέκταση του ΝΑΤΟ στο έδαφος στα ανατολικά και πιο κοντά στα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης».
Ο Αμερικανός ομόλογός του Genscher, James Baker, δήλωσε ότι «δεν ήταν ακριβώς ενθουσιασμένος» με την ιδέα, αλλά παραδέχτηκε ότι ήταν «ό,τι καλύτερο είχαμε αυτή τη στιγμή».
Ο Baker και ο Genscher έκτοτε υποβάθμισαν τα γεγονότα, με τον Baker να δηλώνει ότι η αποκλειστική εστίασή του ήταν στη Γερμανία και ο Γκένσερ αργότερα να λέει ότι ήθελε απλώς να «μετρήσει» τη σοβιετική απάντηση.
Αρχιτεκτονική ασφάλειας της Δύσης
Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο.
Εάν ο Gorbachev συναινούσε στην επανένωση της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, η Δύση θα στόχευε στην εγκαθίδρυση μιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Δύσης που θα λάμβανε υπόψη τα συμφέροντα της Μόσχας.
Οι άτυπες διαβεβαιώσεις δεν ήταν ασυνήθιστες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Joshua Shifrinson συγκρίνει τις συζητήσεις του 1990 με τις προφορικές συμφωνίες που έγιναν μεταξύ των Αμερικανών και των Σοβιετικών που οδήγησαν στη χαλάρωση της κουβανικής κρίσης των πυραύλων το 1962.
Όλες οι επιλογές στο τραπέζι
Δεδομένων των διαθέσιμων επίσημων εγγράφων, ορισμένοι εικάζουν ακόμη και ότι η Δύση παραπλάνησε σκόπιμα τους Σοβιετικούς από την αρχή.
Σε κάθε περίπτωση, λίγες εβδομάδες μετά το ταξίδι του στο Κρεμλίνο, ο Baker δηλωσε ρητά στον Genscher ότι ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης επιθυμούσαν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, προκαλώντας την απάντηση ότι το θέμα «δεν πρέπει να ανοίξει προς το παρόν».
Μια σύνθεση που κράτησε όλες τις επιλογές στο τραπέζι για αργότερα, σημειώνει το Spiegel
Διαψεύδει ο Stoltenberg
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg, ωστόσο, σημείωσε ότι η συμμαχία «δεν υποσχέθηκε ποτέ να μην επεκταθεί» και ανέφερε στο Spiegel ότι «δεν υπήρξε ποτέ τέτοια υπόσχεση, ποτέ δεν υπήρξε τέτοια παρασκηνιακή συμφωνία, απλά δεν είναι αλήθεια.
Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία έγιναν δεκτές στο ΝΑΤΟ το 1999, ακριβώς πριν από την έναρξη των αεροπορικών βομβαρδισμών κατά της Γιουγκοσλαβίας που έθεσε τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ κατά μήκος των ρωσικών συνόρων για πρώτη φορά.
Το 2004, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Λετονίας, της Λιθουανίας και της Εσθονίας εντάχθηκαν στον Οργανισμό, φέρνοντας το ΝΑΤΟ ακόμη πιο κοντά στο ρωσικό χώρο ασφάλειας.
Δημόσια αποκήρυξη
Τώρα, η Ρωσία απαιτεί από το ΝΑΤΟ να αποκηρύξει δημόσια την επέκταση στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Γεωργίας και της Ουκρανίας και να ανακαλέσει τις αμερικανικές δυνάμεις στα όρια του μπλοκ του 1997.
Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ απάντησαν στον Putin ότι η πολιτική «ανοιχτών θυρών» του ΝΑΤΟ είναι θεμελιώδης.
Που μας φέρνει στο σήμερα: Η Ουκρανία θέλει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ενώ η απειλή που συνεπάγεται η συσσώρευση ρωσικών δυνάμεων στα σύνορα δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρη: Ακυρώστε την ένταξη ή θα καταλάβουμε το Κίεβο.
Scholz: Δεν είμαστε διατεθειμένοι να απειλήσουμε τη Ρωσία
Στο πλαίσιο αυτό, ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz δήλωσε ότι «δεν είμαστε διατεθειμένοι να απειλήσουμε τη Ρωσία» για την Ουκρανία
Ο Scholz δεν θα διευκρίνιζε με ποιες κυρώσεις θα μπορούσε να πληγεί η Ρωσία εάν εισέβαλε στην Ουκρανία.
Αντίθετα, δήλωσε ότι η Μόσχα πρέπει να γνωρίζει «κατά προσέγγιση» και όχι «ακριβώς» τις επιπτώσεις που θα αντιμετωπίσει.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με άλλους δυτικούς ηγέτες που έχουν κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς η Ρωσία θα μπορούσε να πληγεί οικονομικά, κυρίως μέσω των ενεργειακών κυρώσεων.
«Η άποψή μου είναι ότι δεν έχει νόημα να δημοσιοποιούνται.
Είναι καλό για αυτό που περιμένουμε να πάρουμε ότι η ρωσική κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι πραγματικά σίγουρη τι ακριβώς θα κάνουμε», είπε.
«Θα ξέρουν περίπου για τι μιλάμε, αλλά δεν θα το ξέρουν ακριβώς», και αυτό καθώς δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο αυτό που η γερμανική διπλωματία υπερασπίζεται ως ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης – η Ρωσία παρέχει το 1/3 των προμηθειών του φυσικού αερίου.
Πολιτική κατευνασμού
Λιγο νωρίτερα Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelensky επανέλαβε το Σάββατο τις εκκλήσεις του για κυρώσεις τώρα, λέγοντας ότι η Δύση πρέπει να σταματήσει την πολιτική «κατευνασμού» της έναντι της Ρωσίας.
«Έχουμε δικαίωμα — δικαίωμα να απαιτούμε τη μετάβαση από μια πολιτική κατευνασμού σε μια πολιτική που διασφαλίζει την ασφάλεια και την ειρήνη», δήλωσε ο Zelensky στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου.
«Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως «αυτός δεν είναι ο πόλεμος μου» στον 21ο αιώνα.
Δεν πρόκειται για τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά για τον πόλεμο στην Ευρώπη».
Πηγή: bankingnews.gr
Nuntiusweb