Τις τελευταίες μέρες παρατηρήσαμε ένα διπλό παραπάτημα στην θέση της ομάδας της κίνησης των 5 Αστέρων (M5S) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ηγέτες των 5 Αστέρων, συμπεριλαμβανομένου και του Ντείβιτ Μπορρέλλι ( φιλοευρωπαίο και φιλελεύθερο συντονιστή του κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) συμφώνησαν κρυφά την συμπόρευση με τον Πρόεδρο της ομάδας ALDE(Συμμαχία Φιλελεύθερων και Δημοκρατικών), Γκί Φερχοφστάτ. Ως αποτέλεσμα αυτής της συμφωνίας, 17 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των 5 Αστέρων, θα πρέπει να εγκαταλείψουν την ομάδα της UKIP,και να προσχωρήσουν στην ομάδα που συσπειρώνεται από διάφορα Ευρωπαϊκά Φιλελεύθερα κόμματα.
Η μετάβαση ενός Ευρωσκεπτικιστικού κόμματος, εδραιωμένο ως λαϊκίστικη ( και δεξιά) δύναμη, όπως και το κίνημα του Φάρατζ, σε μια ομάδα φιλελεύθερη και φιλό-ευρωπαϊκή, στις θέσεις τις οποίας βρίσκονται κάποιοι από τους αυτουργούς των κοινωνικών σφαγών που έχουν επιβάλλει οι Βρυξέλες σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, συμφωνήθηκε κρυφά και ανακοινώθηκε αιφνίδια, ‘για να αποφευχθούν διαρροές’ όπως διαβεβαίωσε ο Μπέπε Γκρίλο, ο οποίος παρουσίασε την απόφαση αποκλειστικά ως ‘τακτική επιλογή’.
Σε αντάλλαγμα για μερικές θέσεις και μια δραστική αύξηση της χρηματοδότησης, παρεχόμενα με την είσοδο στην ομάδα, η οποία θα γινόταν η Τρίτη ομάδα με την μεγαλύτερη επιρροή στο ημικύκλιο του Στρασβούργου, οι βουλευτές των 5 Αστέρων, υποσχέθηκαν να ψηφίσουν τον φιλελεύθερο Βερχοφστάτ για Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μαζί με τους Σοσιάλ Δημοκράτες ή ακόμη και με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Βέβαια η μεταβολή των θέσεων στο Στρασβούργο, ελλοχεύει πολλά και σημαντικά μηνύματα. Η συμφωνία που υπογράφηκε κρυφά μεταξύ Γκρίλο και Φερχοφστάτ, περιλάμβανε μια σειρά από αξιολογήσεις, δηλώσεις αρχής και δεσμεύσεις που διαγράφουν ένα πολύ μακρινό μονοπάτι από τις θέσεις ,(παρότι αόριστες) τις οποίες το κόμμα επικαλούταν από την ίδρυση του.
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι ένα απόσπασμα από τις δηλώσεις, των συμβαλλομένων μερών στο οποίο ανακοινώνεται ότι : “πολλοί από τους πολίτες μας βλέπουν την ΕΕ ως μέρος του προβλήματος, σαν μια έμμεση βοήθεια πίσω από την ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση, η οποία έχει επωφελήσει μόνο λίγους. Πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορεί να εκμεταλλευτεί την παγκοσμιοποίηση, σαν μια δύναμη του καλού που θα διασφαλίσει ότι τα οφέλη της θα επηρεάσουν όλους. ”
Ποίος όμως ήταν ο πραγματικός στόχος των ηγετών του Κινήματος των 5 Αστέρων ;
Όσο το κόμμα παραμένει, ένα ‘Αντισυστημικό’ κίνημα, παρότι αντιφατικο και ασαφές, ένα πρόβλημα για το αποτυχημένο πολιτικό σύστημα της Ιταλίας, το οποίο βασιζόταν στην εναλλαγή και την διπολικότητα , ο Γκρίλο δεν θα καταφέρει να μπει στην κυβέρνηση, ούτε να αντέξει και νικήσει στη συνεχή διαμάχη με τα ισχυρά κέντρα της Ευρώπης, και το λιντσάρισμα από τα ΜΜΕ.
Τους τελευταίους μήνες το M5S προσπαθεί να εμφανίζεται –με κάποια επιτυχία- ως μια μετριοπαθής δύναμη, υπεύθυνη και συμβατή σε μερικούς ισχυρούς επιχειρηματικούς κύκλους της Ιταλίας. Το γεγονός αυτό εξηγεί και η παγκόσμια περιοδεία του Ντι Μεο ( ενός από τους πιο ‘ μετριοπαθείς’ και συνιδρυτή, μαζί με τον Γκρίλο του M5S), στην προσπάθεια του να χτίσει σχέσεις με επιχειρηματικά συμφέροντα και διεθνή κέντρα πίεσης.
Πριν την απότομη τούμπα στο Στρασβούργο, οι κριτικές για την ΕΕ και οι ερωσκεπτικιστικές δηλώσεις που χαρακτήριζαν την ρητορεία του Γκρίλο, εγκαταλείφτηκαν ή αποσιωπήθηκαν σημαντικά, σε μια αναγκαία προσπάθεια να γίνει το κίνημα των 5 Αστέρων αποδεκτό στις κυρίαρχες τάξεις της ΕΕ, μετατρέποντας το από πρόβλημα, σε κάτι το οποίο πιθανά να αποδεικνυόταν χρήσιμο.
Η ΕΕ, στην μάχη με μια πρωτοφανή κρίση της ηγεμονίας των κυρίαρχων τάξεων σε πολλές χώρες, αναζητεί απεγνωσμένα για λύσεις, έστω προσωρινές, που θα οδηγήσουν την Ιταλία πίσω στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει η Τρόικα, μετά την απομάκρυνση του Μπερλουσκόνι ,τώρα μερικώς διακοπτόμενο από την ήττα του Ρέντσι στο συνταγματικό δημοψήφισμα και την παραίτηση του.
Ενδιαφέρον επίσης έχει το γεγονός ότι την Συμφωνία του Γκρίλο με τον Φερχοφστάτ, την αρνήθηκαν τα περισσότερα κόμματα που συμμετέχουν στην ALDE, κατηγορώντας τα στελέχη M5S για τα πάντα ακόμα και για γελοίους.
Ο Γκρίλο και ο Κασαλέγκιο αντέδρασαν, εγκαταλείποντας παντελώς τα παλιά αντί-ΕΕ σλόγκαν όπως : κάτω η TTIP, να σταματήσουν τα μέτρα κατά της Ρωσίας. Την ίδια στάση ακολούθησε ακόμα και ο πιο ακραία μετριοπαθής Ντι Μέο , προσπαθώντας να δώσει στο κόμμα του κάποιο πάτημα λογικής σε κάποια ζητήματα.
Τελικά η αποτυχία του εγχειρήματος εισαγωγής στην ομάδα των Φιλελεύθερων και Δημοκρατικών στο Στρασβούργο, υπογραμμίζει την έλλειψη αξιοπιστίας των δηλώσεων αυτών.
Παρότι το εγχείρημα ματαιώθηκε – με πρωτοβουλία των Φιλελεύθερων- , ο Γκρίλο έχει στείλει ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς που ήθελε να τονίσει ότι : “είμαστε εδώ, και δεν είμαστε επικίνδυνοι ” Στο παρελθόν, πολλά κόμματα της αριστεράς ,ακόμα και ριζοσπαστικά όπως το Rifondazione Comunista της Ιταλίας ή ο Σύριζα στην Ελλάδα, ακλούθησαν ίδιες λογικές ,με τα καταστροφικά αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε.
Θα ήταν όμως λάθος να εξετάσουμε μόνο την πολιτική πλευρά του ζητήματος, χωρίς να αναζητήσουμε ποιες είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες οι ηγέτες των M5S στηρίζουν μια πρωτοβουλία εξαιρετικά αντιφατική , η οποία εναλλάσσεται μεταξύ μετριοπάθειας και ‘αντί-συστημικών’ μηνυμάτων.
Οι συνεχείς σεισμικές δονήσεις προκάλεσαν αρκετές εντάσεις και διαφωνίες μέσα στα όργανα του κινήματος – μετά την αποχώρηση περίπου δώδεκα μελών του κογκρέσου και γερουσιαστών, τώρα ακόμη δυο μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εγκατέλειψαν τον Γκρίλο-,χωρίς όμως να επηρεάζουν ιδιαίτερα την εκλογική του δύναμη.
Παρότι η διαδικτυακή σύσκεψη για την απόφαση να αλλάξει ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γνωστοποιήθηκε πολύ σύντομα, σχεδόν το 80% των περίπου 40 χιλιάδων υποστηρικτών του κινήματος, υποσχέθηκαν να ακολουθήσουν την απόφαση του ιδρυτή και κεντρικού προσώπου του κινήματος , παρά την έντονη κριτική από κάποιους επικεφαλείς του κόμματος.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι συνεχείς συγκρούσεις και η αντιφατική φύση των επιλογών της κίνησης των 5 αστέρων, είναι η έκφραση της κοινωνικής βάσης που το κόμμα εκπροσωπεί: μια μικροαστική τάξη και μια ‘μεσαία τάξη’ (μικρούς επιχειρηματίες, εμπόρους, υπάλληλοι-ανώτερα στελέχη στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα , αυτοαπασχολούμενοι, νεολαία με ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης αλλά αβέβαιη, άνεργη ή ημιάνεργη. ), που καταπιέζονται από την οικονομική κρίση και τις αυταρχικές και αντιπατριωτικές πολιτικές που προωθεί η ΕΕ, βιώνοντας τα από την οικονομική υποβάθμιση της εκάστοτε τάξης.
Ο κοινωνικός παράγοντας επομένως, από μόνος του, δεν μπορεί να κάνει ριζοσπαστική και οργανική κριτική σε ένα σύστημα που κρίνει την ‘κακοδιοίκηση’ και προτείνει να την διαχειριστεί, με ταμπέλα την ειλικρίνεια, την ικανότητα και την αξιοπιστία.
Τελικά η ροπή προς την προλεταριοποίηση, η οποία έχει εδώ και καιρό ριζώσει, λόγο των διαδικασιών συγκέντρωσης του πλούτου και της δύναμης (που εν τέλει προκαλείται από τον συγκεντρωτισμό της ιεραρχίας στην ΕΕ και την διαμόρφωση μιας υπερ-εθνικής και ευρωπαϊκής μπουρζουαζίας) προκάλεσε την αντίδραση της ‘ μεσαίας τάξης’ η οποία με θυμό και αγανάκτηση, ευελπιστώντας να ανακτήσει το στάτους της, την οικονομική και πολιτική της δύναμη ,εναλλάχθηκε μεταξύ αντί-συστημικών μηνυμάτων και κομφορμιστικών και συντηρητικών ενστίκτων.( χωρίς ιδιαίτερη συντηρητική αντίδραση στο προσφυγικό ζήτημα).
Στα χαρακτηριστικά των ανατροπών της κοινωνίας, εκεί πρέπει να αναζητήσουμε τον «σκληρό πυρήνα» του κινήματος των 5 αστέρων και τις ασυνέχειες και αντιφάσεις του, και όχι στο χαρακτήρα των ηγετών της.
Η λαϊκή υποστήριξη του κινήματος των 5 αστέρων – η οποία δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί από τις συνεχείς τούμπες και τα παραπτώματα των εθνικών ηγετών, ή τις επιπτώσεις από τη διακυβέρνηση σε τοπικό επίπεδο του M5S στην Ρώμη- έχει πολύ πιο βαθιέ ρίζες από την βίαιη προλεταριοποίηση της μεσαίας τάξης, προκαλούμενη από την παγκοσμιοποίηση και την αναζωπύρωση αντιπατριωτικών, αυταρχικών, και ιμπεριαλιστικών χαρακτηριστικών στη ΕΕ.
Πάνω σε αυτή την αντίφαση και την αδυναμία της μεσαίας τάξης να αναδείξει μια πραγματική εναλλακτική για τις εργαζόμενες τάξεις που ψήφισαν το M5S,είναι που πρέπει οι Κομμουνιστές να αναδείξουν μια εναλλακτική και διαφορετική στρατηγική με διακύβευμα την έξοδο από την Ε.Ε.. Τέλος, οι Κομμουνιστές πρέπει να εξασκήσουν την ηγεμονία τους όχι μόνο στη εργατική τάξη αλλά και σε συγκεκριμένα κομμάτια της μεσαίας τάξης που αναζητούν την αλλαγή.
*Του Marco Santopadre (Δίκτυο Κομμουνιστών), πηγή: antapocrisis.gr
Σε αντάλλαγμα για μερικές θέσεις και μια δραστική αύξηση της χρηματοδότησης, παρεχόμενα με την είσοδο στην ομάδα, η οποία θα γινόταν η Τρίτη ομάδα με την μεγαλύτερη επιρροή στο ημικύκλιο του Στρασβούργου, οι βουλευτές των 5 Αστέρων, υποσχέθηκαν να ψηφίσουν τον φιλελεύθερο Βερχοφστάτ για Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μαζί με τους Σοσιάλ Δημοκράτες ή ακόμη και με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Βέβαια η μεταβολή των θέσεων στο Στρασβούργο, ελλοχεύει πολλά και σημαντικά μηνύματα. Η συμφωνία που υπογράφηκε κρυφά μεταξύ Γκρίλο και Φερχοφστάτ, περιλάμβανε μια σειρά από αξιολογήσεις, δηλώσεις αρχής και δεσμεύσεις που διαγράφουν ένα πολύ μακρινό μονοπάτι από τις θέσεις ,(παρότι αόριστες) τις οποίες το κόμμα επικαλούταν από την ίδρυση του.
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι ένα απόσπασμα από τις δηλώσεις, των συμβαλλομένων μερών στο οποίο ανακοινώνεται ότι : “πολλοί από τους πολίτες μας βλέπουν την ΕΕ ως μέρος του προβλήματος, σαν μια έμμεση βοήθεια πίσω από την ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση, η οποία έχει επωφελήσει μόνο λίγους. Πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορεί να εκμεταλλευτεί την παγκοσμιοποίηση, σαν μια δύναμη του καλού που θα διασφαλίσει ότι τα οφέλη της θα επηρεάσουν όλους. ”
Ποίος όμως ήταν ο πραγματικός στόχος των ηγετών του Κινήματος των 5 Αστέρων ;
Όσο το κόμμα παραμένει, ένα ‘Αντισυστημικό’ κίνημα, παρότι αντιφατικο και ασαφές, ένα πρόβλημα για το αποτυχημένο πολιτικό σύστημα της Ιταλίας, το οποίο βασιζόταν στην εναλλαγή και την διπολικότητα , ο Γκρίλο δεν θα καταφέρει να μπει στην κυβέρνηση, ούτε να αντέξει και νικήσει στη συνεχή διαμάχη με τα ισχυρά κέντρα της Ευρώπης, και το λιντσάρισμα από τα ΜΜΕ.
Τους τελευταίους μήνες το M5S προσπαθεί να εμφανίζεται –με κάποια επιτυχία- ως μια μετριοπαθής δύναμη, υπεύθυνη και συμβατή σε μερικούς ισχυρούς επιχειρηματικούς κύκλους της Ιταλίας. Το γεγονός αυτό εξηγεί και η παγκόσμια περιοδεία του Ντι Μεο ( ενός από τους πιο ‘ μετριοπαθείς’ και συνιδρυτή, μαζί με τον Γκρίλο του M5S), στην προσπάθεια του να χτίσει σχέσεις με επιχειρηματικά συμφέροντα και διεθνή κέντρα πίεσης.
Πριν την απότομη τούμπα στο Στρασβούργο, οι κριτικές για την ΕΕ και οι ερωσκεπτικιστικές δηλώσεις που χαρακτήριζαν την ρητορεία του Γκρίλο, εγκαταλείφτηκαν ή αποσιωπήθηκαν σημαντικά, σε μια αναγκαία προσπάθεια να γίνει το κίνημα των 5 Αστέρων αποδεκτό στις κυρίαρχες τάξεις της ΕΕ, μετατρέποντας το από πρόβλημα, σε κάτι το οποίο πιθανά να αποδεικνυόταν χρήσιμο.
Η ΕΕ, στην μάχη με μια πρωτοφανή κρίση της ηγεμονίας των κυρίαρχων τάξεων σε πολλές χώρες, αναζητεί απεγνωσμένα για λύσεις, έστω προσωρινές, που θα οδηγήσουν την Ιταλία πίσω στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει η Τρόικα, μετά την απομάκρυνση του Μπερλουσκόνι ,τώρα μερικώς διακοπτόμενο από την ήττα του Ρέντσι στο συνταγματικό δημοψήφισμα και την παραίτηση του.
Ενδιαφέρον επίσης έχει το γεγονός ότι την Συμφωνία του Γκρίλο με τον Φερχοφστάτ, την αρνήθηκαν τα περισσότερα κόμματα που συμμετέχουν στην ALDE, κατηγορώντας τα στελέχη M5S για τα πάντα ακόμα και για γελοίους.
Ο Γκρίλο και ο Κασαλέγκιο αντέδρασαν, εγκαταλείποντας παντελώς τα παλιά αντί-ΕΕ σλόγκαν όπως : κάτω η TTIP, να σταματήσουν τα μέτρα κατά της Ρωσίας. Την ίδια στάση ακολούθησε ακόμα και ο πιο ακραία μετριοπαθής Ντι Μέο , προσπαθώντας να δώσει στο κόμμα του κάποιο πάτημα λογικής σε κάποια ζητήματα.
Τελικά η αποτυχία του εγχειρήματος εισαγωγής στην ομάδα των Φιλελεύθερων και Δημοκρατικών στο Στρασβούργο, υπογραμμίζει την έλλειψη αξιοπιστίας των δηλώσεων αυτών.
Παρότι το εγχείρημα ματαιώθηκε – με πρωτοβουλία των Φιλελεύθερων- , ο Γκρίλο έχει στείλει ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς που ήθελε να τονίσει ότι : “είμαστε εδώ, και δεν είμαστε επικίνδυνοι ” Στο παρελθόν, πολλά κόμματα της αριστεράς ,ακόμα και ριζοσπαστικά όπως το Rifondazione Comunista της Ιταλίας ή ο Σύριζα στην Ελλάδα, ακλούθησαν ίδιες λογικές ,με τα καταστροφικά αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε.
Θα ήταν όμως λάθος να εξετάσουμε μόνο την πολιτική πλευρά του ζητήματος, χωρίς να αναζητήσουμε ποιες είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες οι ηγέτες των M5S στηρίζουν μια πρωτοβουλία εξαιρετικά αντιφατική , η οποία εναλλάσσεται μεταξύ μετριοπάθειας και ‘αντί-συστημικών’ μηνυμάτων.
Οι συνεχείς σεισμικές δονήσεις προκάλεσαν αρκετές εντάσεις και διαφωνίες μέσα στα όργανα του κινήματος – μετά την αποχώρηση περίπου δώδεκα μελών του κογκρέσου και γερουσιαστών, τώρα ακόμη δυο μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εγκατέλειψαν τον Γκρίλο-,χωρίς όμως να επηρεάζουν ιδιαίτερα την εκλογική του δύναμη.
Παρότι η διαδικτυακή σύσκεψη για την απόφαση να αλλάξει ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γνωστοποιήθηκε πολύ σύντομα, σχεδόν το 80% των περίπου 40 χιλιάδων υποστηρικτών του κινήματος, υποσχέθηκαν να ακολουθήσουν την απόφαση του ιδρυτή και κεντρικού προσώπου του κινήματος , παρά την έντονη κριτική από κάποιους επικεφαλείς του κόμματος.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι συνεχείς συγκρούσεις και η αντιφατική φύση των επιλογών της κίνησης των 5 αστέρων, είναι η έκφραση της κοινωνικής βάσης που το κόμμα εκπροσωπεί: μια μικροαστική τάξη και μια ‘μεσαία τάξη’ (μικρούς επιχειρηματίες, εμπόρους, υπάλληλοι-ανώτερα στελέχη στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα , αυτοαπασχολούμενοι, νεολαία με ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης αλλά αβέβαιη, άνεργη ή ημιάνεργη. ), που καταπιέζονται από την οικονομική κρίση και τις αυταρχικές και αντιπατριωτικές πολιτικές που προωθεί η ΕΕ, βιώνοντας τα από την οικονομική υποβάθμιση της εκάστοτε τάξης.
Ο κοινωνικός παράγοντας επομένως, από μόνος του, δεν μπορεί να κάνει ριζοσπαστική και οργανική κριτική σε ένα σύστημα που κρίνει την ‘κακοδιοίκηση’ και προτείνει να την διαχειριστεί, με ταμπέλα την ειλικρίνεια, την ικανότητα και την αξιοπιστία.
Τελικά η ροπή προς την προλεταριοποίηση, η οποία έχει εδώ και καιρό ριζώσει, λόγο των διαδικασιών συγκέντρωσης του πλούτου και της δύναμης (που εν τέλει προκαλείται από τον συγκεντρωτισμό της ιεραρχίας στην ΕΕ και την διαμόρφωση μιας υπερ-εθνικής και ευρωπαϊκής μπουρζουαζίας) προκάλεσε την αντίδραση της ‘ μεσαίας τάξης’ η οποία με θυμό και αγανάκτηση, ευελπιστώντας να ανακτήσει το στάτους της, την οικονομική και πολιτική της δύναμη ,εναλλάχθηκε μεταξύ αντί-συστημικών μηνυμάτων και κομφορμιστικών και συντηρητικών ενστίκτων.( χωρίς ιδιαίτερη συντηρητική αντίδραση στο προσφυγικό ζήτημα).
Στα χαρακτηριστικά των ανατροπών της κοινωνίας, εκεί πρέπει να αναζητήσουμε τον «σκληρό πυρήνα» του κινήματος των 5 αστέρων και τις ασυνέχειες και αντιφάσεις του, και όχι στο χαρακτήρα των ηγετών της.
Η λαϊκή υποστήριξη του κινήματος των 5 αστέρων – η οποία δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί από τις συνεχείς τούμπες και τα παραπτώματα των εθνικών ηγετών, ή τις επιπτώσεις από τη διακυβέρνηση σε τοπικό επίπεδο του M5S στην Ρώμη- έχει πολύ πιο βαθιέ ρίζες από την βίαιη προλεταριοποίηση της μεσαίας τάξης, προκαλούμενη από την παγκοσμιοποίηση και την αναζωπύρωση αντιπατριωτικών, αυταρχικών, και ιμπεριαλιστικών χαρακτηριστικών στη ΕΕ.
Πάνω σε αυτή την αντίφαση και την αδυναμία της μεσαίας τάξης να αναδείξει μια πραγματική εναλλακτική για τις εργαζόμενες τάξεις που ψήφισαν το M5S,είναι που πρέπει οι Κομμουνιστές να αναδείξουν μια εναλλακτική και διαφορετική στρατηγική με διακύβευμα την έξοδο από την Ε.Ε.. Τέλος, οι Κομμουνιστές πρέπει να εξασκήσουν την ηγεμονία τους όχι μόνο στη εργατική τάξη αλλά και σε συγκεκριμένα κομμάτια της μεσαίας τάξης που αναζητούν την αλλαγή.
*Του Marco Santopadre (Δίκτυο Κομμουνιστών), πηγή: antapocrisis.gr
Πρώτα αναφέρεται στη διαμόρφωση μιας υπερεθνικής ευρωπαϊκής μπουρζουαζίας,που προκαλείται από το συγκεντρωτισμό στην ιεραρχία της ΕΕ.Αυτή η αντίληψη υπάγεται στη θεωρία της παγκοσμιοποίησης.Δίπλα στην παγκοσμιοποίηση όμως,που την παραδέχεται κ ο ίδιος ο συντάκτης στη μεθεπόμενη παράγραφο,αποδίδει στην ΕΕ κ ιμπεριαλιστικά χαραχτηριστικά,σα να ήταν η ΕΕ ένα ενιαίο κράτος κ όχι μια συγκυριακή συμμαχία ισχυρών,ανταγωνιστικών μεταξύ τους χωρών (με επικυριαρχία σε άλλες μικρότερες).Η θεωρία του ιμπεριαλισμού όμως,είναι,απ’ όσο ξέρω,ανταγωνιστική της θεωρίας της παγκοσμιοποίησης (αν κ δεν τα ξέρω καλά αυτά,καθώς δεν εχω ειδικές γνώσεις οικονομίας κ πολιτικής).Το ξεκαθάρισμα πάντως αυτών των ζητημάτων είναι σημαντικό για το προχώρημα του μαρξισμού.