Νεβρόζ 2021. Άνοιξη, Αντίσταση, Αναγέννηση-Οι Κούρδοι γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά τους

Στις 21 Μάρτη οι λαοί της Μεσοποταμίας και της γύρω περιοχής, Κούρδοι, Πέρσες, Αφγανοί και άλλοι κάτοικοι της Μέσης Ανατολής, γιορτάζουν μαζικά την εαρινή ισημερία, το Νεβρόζ. Για τους Κούρδους το Νεβρόζ είναι ταυτόχρονα εθνική γιορτή και πρωτοχρονιά (έτος 2633).

Οι κάτοικοι και των τεσσάρων κομματιών του Κουρδιστάν (βόρειο – Τουρκία , ανατολικό – Ιράν, νότιο – Ιράκ, και νοτιοδυτικό – Ροζάβα, Συρία) ξεκινούν τις προετοιμασίες και τις γιορτές από την τελευταία Τετάρτη πριν από την 21η Μάρτη (Κόκκινη Τετάρτη) και κορυφώνονται την παραμονή του Νεβρόζ με συγκεντρώσεις σε κεντρικά σημεία όπου ανάβουν μεγάλες φωτιές σε ανάμνηση του μυθικού ήρωα, του σιδηρουργού Κάβα, ο οποίος άναψε φωτιά για να σφυρηλατήσει το σίδερο με το οποίο έβαλε τέλος σε αιώνες καταπίεσης, αυτή η φωτιά έγινε ένα σημαντικό σύμβολο για τους εορτασμούς της νέας ημέρας, της πρωτοχρονιάς.

Η Κόκκινη Τετάρτη στο Ιράν

Στο Ιράν, παρά το γεγονός ότι το ιρανικό κράτος δεν αναγνωρίζει επίσημα τους εορτασμούς της Κόκκινης Τετάρτης[1] (στα κουρδικά Çarşema Sor, και στα περσικά Çeharşanbe Suri) οι Κούρδοι γιόρτασαν την Τετάρτη 17 Μάρτη  το τέλος του παλιού χρόνου και την έναρξη των πανηγυριών του Νεβρόζ. Οι σιίτες κληρικοί θεωρούν τους εορτασμούς αυτούς «παγανιστικές τελετές».

Στις γιορτές πηδάνε πάνω από εφτά φωτιές και τραγουδούν τραγούδια: «Σου δίνω το κίτρινο μου χρώμα», που αναφέρεται στο κίτρινο χρώμα, το οποίο συμβολίζει τις ασθένειες που προκαλούνται από το χειμώνα, «Και παίρνω το κόκκινο χρώμα σου», που συμβολίζει την υγεία.

Νεβρόζ στην Κωνσταντινούπολη

Σε όλες τις κουρδικές περιοχές της Τουρκίας γιορτάστηκε με μαζικές συγκεντρώσεις η πρωτοχρονιά.

Στην Κωνσταντινούπολη δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν από πολύ νωρίς στην πλατεία  Γενίκαπι (Yenikapi) για να γιορτάσουν το Νεβρόζ. Το κεντρικό σύνθημα της μαχητικής εκδήλωσης που διοργάνωσε το Λαϊκό Δημοκρατικό Συνέδριο (HDK) ήταν: «Να αντισταθούμε και να ελευθερωθούμε με τη φωτιά του Νεβρόζ»

Κεντρικά θέματα στην εκδήλωση ήταν το αίτημα για απελευθέρωση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, το σταμάτημα των διώξεων και απαγορεύσεων εναντίον του HDP, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και η καταγγελία της αποχώρησης από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των γυναικών από τη βία (Istanbul Convention for the Protection of Women) που ανακοίνωσε σήμερα η Τουρκία[2].

Μεγάλες δυνάμεις της αστυνομίας είχαν δημιουργήσει διάφορα σημεία ελέγχου στις εξόδους του μετρό, και επιχείρησαν να κατασχέσουν πολλά πανό όπως ένα που έγραφε: «Ο εχθρός της Ροζάβα είναι επίσης εχθρός των καταπιεσμένων» και μια αφίσα κατά της απαγόρευσης του HDP.

Την φωτιά του Νεβρόζ άναψαν στην πλατεία οι ηγέτες του HDP της Κωνσταντινούπολης Erdal Avcı και Elif Bulut.

Στο φεστιβάλ έντονη παρουσία έκαναν Φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Boğaziçi, που αψήφησαν τους περιορισμούς που τους έχουν επιβάλλει,  μέλη του Συμβουλίου Νεολαίας του HDP που διατράνωσαν την στήριξη και την αλληλεγγύη τους με τους πολιτικούς κρατούμενους που κάνουν απεργία πείνας,  και οι γυναίκες με τους χορούς, τα τραγούδια και τα συνθήματα: «Γυναίκες – ήρθε η ώρα για ελευθερία!».  Ένα γκρουπ τραγούδησε το τραγούδι της αντίστασης Çerxa Şoreşê (Ο Τροχός της Επανάστασης) και ακούστηκε το σύνθημα «Λευτεριά στον Οτσαλάν».

Οι αντάρτες HPG και YJA Star γιορτάζουν το Newroz

Οι Λαϊκές Δυνάμεις Αμυνας (HPG) και οι Ελεύθερες Γυναικείες Δυνάμεις YJA Star γιόρτασαν το Νεβρόζ στα βουνά στις περιοχές που ελέγχουν στο Νότιο Κουρδιστάν (Βόρειο Ιράκ), με στρατιωτικές τελετές και χορούς. Ενας από τους διοικητές του Κέντρου Άμυνας, ο Haki Armanc, σχολίασε τη σημασία του Νεβρόζ για τον κουρδικό  λαό και το κίνημα του ΡΚΚ και δήλωσε ότι ο νέος χρόνος θα είναι νικηφόρα χρονιά, θα ανατραπεί ο φασισμός της τουρκικής κυβέρνησης και θα απελευθερωθεί ο Από.

Διαβάστηκε μήνυμα από τον πρώην συμπρόεδρο του HDP Selahattin Demirtaş από τη φυλακή της Αδριανούπολης, με το οποίο ευχήθηκε δύναμη στους αντάρτες για ᾷντίσταση και ελευθερία».

Κρατούμενοι PKK-PAJK: Νεβρόζ σημαίνει ζωή, και ζωή σημαίνει αντίσταση!

Οι κρατούμενοι στην Τουρκία αγωνιστές του PKK και του ιρανικού PAJK (Partiya Jiyana Azad a Kurdistane PJAK – Κόμμα Ελεύθερης Ζωής του Κουρδιστάν) δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν την απεργία πείνας ενάντια στην απομόνωση και γιορτάζοντας το Νεβρόζ τονίζουν ότι δεν θα κάνουν παραχωρήσεις στην αντίστασή τους ενάντια στον φασισμό.

Εκπροσωπώντας  τα φυλακισμένα μέλη του PKK και του PAJK, ο Ντενίζ Καγιά επιβεβαίωσε την αποφασιστικότητα των κρατουμένων να συνεχίσουν την απεργία πείνας που ξεκίνησαν στις 27 Νοέμβρη.

Η Kaya είπε ότι ο Newroz είναι μια ημέρα επιβεβαίωσης της ζωής και της αντίστασης, την αρχή της άνοιξης και το ξύπνημα όλων των ζωντανών όντων με τις διαφορές τους. 21 Μαρτίου, είπε, ανακοινώνει την άνοιξη και ταυτόχρονα έχει γίνει ένας εφιάλτης των ηγεμόνων που αποκλείονται από την κοινωνική ζωή.

«Δεν κάνουμε παραχωρήσεις στην αντίστασή μας και γιορτάζουμε το Νεβρόζ στις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τη νίκη ενάντια στη φασιστική και δολοφονική εισβολή και κατοχή στο Gare και από τους αντιστασιακούς χορούς των γυναικών στις 8 Μάρτη. Ενημερώνουμε ότι στα μπουντρούμια, εμείς, μαζί με τους συναγωνιστές μας, επικεντρώνουμε με ενθουσιασμό στην άνευ όρων επιτυχία του αγώνα μας για την ελευθερία. Οσοη αντίστασή μας συνεχίζεται με οργανωμένη και προγραμματισμένη μορφή, καλούμε όλους τους δημοκράτες, πατριώτες και πνευματικούς ανθρώπους να ενώσουν τις φωνές τους στο Νεβρόζ και να αντισταθούν στον φασισμό πιο αποφασιστικά ενάντια στην πολιτική του αφανισμού και να αγωνιστούν για την άρση της απομόνωσης και την απελευθέρωση του αρχηγού Απο».

«Σε όλη την ιστορία, υπήρχε πάντοτε αντίσταση στους δεσπότες που προσπάθησαν να κρατηθούν στα πόδια τους μέσω των πολιτικών καταπίεσης. Το Νεβρόζ είναι η πιο όμορφη κοινωνική έκφραση αυτής της αντίστασης, επειδή με τη μυθική νίκη του Κάβα του Σιδηρουργού επί του δεσπότη Ντεχάκ, οι άνθρωποι έχουν διδαχτεί ότι μπορούν να κυβερνήσουν τον εαυτό τους και να κερδίσουν μέσω της ενότητας».

Νεβρόζ. Ανοιξη, Αντίσταση, Αναγέννηση
η πρωτοχρονιά των Κούρδων

 Από τα βάθη των αιώνων, οι αρχαίοι λαοί που οι θεολογικές τους αναφορές περνούν από τον σεληνιακό στον ηλιακό κύκλο, η εαρινή ισημερία αποκτά τεράστια σημασία. Γίνεται γιορτή της αναγέννησης της φύσης, σύμβολο της επικράτησης του φωτός πάνω στις δυνάμεις τους σκότους, γίνεται αρχή μιας νέας ζωής, γίνεται πρωτοχρονιά, γίνεται σύμβολο εθνικής αναγέννησης.

Οι γιορτές της εαρινής ισημερίας, της 21ης Μάρτη, ήταν αφιερωμένες εξίσου σε ανδρικές ηλιακές θεότητες (Διόνυσος, Ηλιος, Μίθρας, Άδωνις, Οντίν) και σε χθόνιες γυναικείες γονιμικές θεότητες (Κυβέλη, Αστάρτη, Ιστάρ, Ισις, Ανάτ, Οστάρα κλπ). Είναι η μέρα που η Κόρη, η Περσεφόνη, επιστρέφει στη Μητέρα Δήμητρα, επιστρέφει στη γη από τον κάτω κόσμο, φέρνοντας μαζί της το φως, τη χαρά και τη γονιμότητα.

Ο χριστιανισμός — κατά βάση ηλιακή θρησκεία – ενσωμάτωσε τις αρχαίες τελετές και παραδόσεις σε μεγάλο βαθμό, έτσι που γιορτάζει την Ανάσταση την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.

Newroz σημαίνει «Νέα μέρα», η αρχική της έννοια στα αρχαία περσικά ήταν «Νέο Φως». Κυρίαρχο στοιχείο των γιορτασμών του Νεβρόζ είναι η φωτιά. Η φωτιά που εξαγνίζει, που καταστρέφει τα σκοτάδια και ταυτόχρονα δημιουργεί από τις στάχτες της την ελπίδα, την ελευθερία, τη νέα ζωή.

Οι φωτιές που ανάβουν και οι χοροί των Κούρδων κατά τους εορτασμούς του Νεβρόζ, διηγούνται, στη βάση του Ζωροαστρισμού, την ιστορία του δημοφιλέστερου και σπουδαιότερου ήρωα των πρωτοϊρανικών λαών, του σιδηρουργού Κάβα (αντίστοιχου του Ηρακλή των αρχαίων Ελλήνων) που με το σφυρί του συνέθλιψε τον άθλιο πατροκτόνο τύραννο, τον βασιλιά Ντεχάκ και έφερε πίσω το φως.

Ανάμεσα στα δυο μεγάλα ποτάμια, τον Ευφράτη και τον Τίγρη, στα όρη Ζάγκρος υπήρχε, κομμένο από το βράχο του βουνού, το τεράστιο πέτρινο κάστρο με τους ψηλούς πυργίσκους και τους σκοτεινούς τοίχους,  του Ασσύριου δυνάστη Ντεχάκ, που ο στρατός του τρομοκρατούσε όλα τα έθνη, στη Μεσοποταμία.

Το πνεύμα του Κακού, ο σκοτεινός Αχριμάν, κυριάρχησε πάνω στον Ντεχάκ, του φύτεψε δυο μεγάλα μαύρα φίδια στους ώμους του και τον υποχρέωσε να τα τρέφει, με τα μυαλά δυο νέων από τις πόλεις και τα χωριά του βασιλείου, που θυσίαζε κάθε μέρα.

Από τότε που ο βασιλιάς των φιδιών άρχισε να κυβερνά ο ήλιος αρνήθηκε να ανατέλλει. Το σκοτάδι απλώθηκε στη χώρα.

Κάτω από το κάστρο ζούσε ο Κάβα, ένας σιδεράς που έφτιαχνε πέταλα για τα περίφημα άλογα της Μεσοποταμίας. Ο Κάβα είχε ήδη θυσιάσει στα φίδια του Ντεχάκ 16 από τα 17 παιδιά του. Όταν ο Ντεχάκ απαίτησε τη θυσία και της τελευταίας κόρης του, ο Καβα, αφού ξεγέλασε τα φίδια προσφέροντας τα μυαλά δυο προβάτων, αποφάσισε να επαναστατήσει. Συγκέντρωσε τα παιδιά που σώθηκαν με το ίδιο τέχνασμα στα βουνά Ζάγκρος, τα έμαθε να ζουν ελεύθερα, να επιβιώνουν μόνα τους και να πολεμούν. Ετσι δημιουργήθηκε ένας επαναστατικός στρατός.

Όταν ήρθε ο καιρός ξεκίνησαν την πορεία τους προς το κάστρο. Πλησιάζοντας το κάστρο ο στρατός του Κάβα είχε φτάσει σε πολλές χιλιάδες.

Ο Κάβα, φορώντας τη δερμάτινη ποδιά του, με το σφυρί του έδειξε τις πύλες του κάστρου,  το πλήθος που τον ακολουθούσε γκρέμισε τις πύλες που είχαν σχήμα φτερωτών πολεμιστών, και γρήγορα εξουδετέρωσαν τους άνδρες του Ντεχάκ.

Ο σιδεράς έτρεξε κατευθείαν στους θαλάμους του Ντεχάκ, και σκότωσε τον βασιλιά των φιδιών. Τα δυο φίδια αμέσως μαράζωσαν. Στη συνέχεια ανέβηκε στην κορυφή του βουνού πάνω από το κάστρο και άναψε μια μεγάλη φωτιά για να πει σε όλους τους ανθρώπους της Μεσοποταμίας ότι ήταν ελεύθεροι. Σύντομα, εκατοντάδες φωτιές σε όλη τη γη άναψαν για να διαδώσουν το μήνυμα και οι φλόγες ανέβηκαν ψηλά στον νυχτερινό ουρανό, φωτίζοντάς τον και καθαρίζοντας τον αέρα της μυρωδιάς του Ντεχάκ και των κακών πράξεών του. Το σκοτάδι έφυγε.

Την αυγή ο Ηλιος επέστρεψε, διέλυσε τα σκοτεινά σύννεφα και ζέστανε τη γη. Η φύση είχε ξεκινήσει την αναγέννησή της.

Οι άνθρωποι τραγουδούσαν και χορεύονταν γύρω από τις φωτιές,  κρατώντας τα χέρια τους με τους ώμους τους να παίζουν στον ίδιο ρυθμό με το φλάουτο και το τύμπανο. Οι γυναίκες με έντονα χρωματιστά φορέματα τραγουδούσαν τραγούδια αγάπης και οι άνδρες απαντούσαν καθώς όλοι κινούνταν γύρω από τις φλόγες.

Μέχρι σήμερα, τη μέρα της Άνοιξης, στις 21 Μάρτη, Κούρδοι, Πέρσες, Αφγανοί και άλλοι κάτοικοι της Μέσης Ανατολής, γιορτάζουν την έλευση του νέου έτους,  χορεύουν και πηδούν μέσα από πυρκαγιές για να θυμούνται τον Κάβα και το πως απελευθέρωσε τους λαούς από την τυραννία και την καταπίεση.

Για τους Κούρδους δεν είναι μόνο μια γιορτή για τη νίκη του φωτός αλλά συνδέεται , από τον 7ο κιόλας αιώνα π.Χ., με τους κοινωνικούς αγώνες των καταπιεσμένων λαών, Κούρδων, Βαβυλωνίων, Περσών και άλλων που ενώθηκαν και αποτέλεσαν την Μηδική Αυτοκρατορία, ενάντια στην βαρβαρότητα και την καταπίεση της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας.

Στη σύγχρονη εποχή, στις 21 Μάρτη του 1982, ο 27χρονος Μαζλούμ Ντογκάν, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΡΚΚ, κρατούμενος από το 1979, στις φυλακές του Ντιγιάρμπακίρ, αυτοπυρπολήθηκε, γιορτάζοντας μ’ αυτό τον τρόπο το απαγορευμένο από την τούρκικη χούντα του Εβρέν Κουρδικό Νεβρόζ, αντιστεκόμενος και διαμαρτυρόμενος στα βασανιστήρια, στην άρνηση ύπαρξης του κουρδικού έθνους και την υποταγή.

Με την πράξη αυτή ο Μαζλούμ Ντογκάν προσπάθησε και κατάφερε να αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία για τις απάνθρωπες συνθήκες στις φυλακές της Τουρκίας. Η θυσία του σηματοδότησε την αρχή μιας σειράς απεργιών πείνας, μετέτρεψε τις φυλακές σε κάστρα αντίστασης, ακύρωσε στην πράξη τις απαγορεύσεις του τουρκικού κράτους και δυνάμωσε τον αγώνα των Κούρδων για ελευθερία, ειρήνη και προκοπή.

Ο Μαζλούμ Ντογκάν πέρασε στο πάνθεον των μαρτύρων ηρώων των Κούρδων. Το παράδειγμά του ακολούθησαν κι άλλοι Κούρδοι, σ’ όλο τον κόσμο, μέχρι σήμερα, προσδίνοντας στο Νεβρόζ μια τεράστια ηθική και ιερή έννοια.

Στις μέρες μας ο γιορτασμός του Νεβρόζ έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι Κούρδοι του Ιραν, του Ιρακ, της Συρίας και της Τουρκίας, βρίσκονται σε διαρκή αγώνα για την αυτοδιάθεσή τους και την αυτονομία τους, ενάντια στην καταπίεση και στον θρησκευτικό φονταμενταλισμό.

Στα Καντόνια της Ροζάβα, αφού αναχαίτισαν τους μισθοφόρους ισλαμαμοφασίστες του ISIS, η «Νέα Μέρα» βρίσκει τους Κούρδους να επιχειρούν να εδραιώσουν μια μορφή κοινωνικής οργάνωσης που στηρίζεται σε ένα δημοκρατικό σύστημα αυτοδιοίκησης. Μια Δημοκρατική Αυτοδιαχείριση που αποτελεί ένα ενδιαφέρον και δύσκολο εγχείρημα και αφορά την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας των λαών που ζουν εκεί: Κούρδοι, Αραβες Συριάνοι, Χριστιανοί, Αρμένιοι, Τουρκμάνοι. Την ίδια στιγμή δίνουν τη μάχη της υπεράσπισης των περιοχών τους από τις καταχτητικά σχέδια της Τουρκίας.

Στο κατεχόμενο Αφρίν, οι Τούρκοι εισβολείς μαζί με τους ισλαμοφασίστες συμμάχους τους, ένα από τα πρώτα πράγματα που έκαναν, την ημέρα που μπήκαν στην πόλη (18.3.2018), μέσα στα πλαίσια της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας» γκρέμισαν το άγαλμα του Κάβα.

Τον Μάρτη του 2019, οι δυνάμεις κατοχής κυκλοφόρησαν Ανακοίνωση, στα αραβικά και τα… τουρκικά, στην οποία αναφέρονται:

«Η Τετάρτη 20 Μάρτη 2019 είναι ίδια με οποιαδήποτε άλλη μέρα  και δεν είναι επίσημη αργία για την γιορτή του Νεβρόζ. Όλα τα επίσημα ιδρύματα, οι δημόσιες υπηρεσίες, τα σχολεία, τα δικαστήρια, τα Εκπαιδευτικά  Ιδρύματα και τα Κέντρα Υγείας θα λειτουργήσουν κανονικά.

Την 21 Μάρτη καθώς και τις υπόλοιπες ημέρες δεν επιτρέπεται στους πολίτες να γιορτάσουν το Νεβρόζ (θεάματα, πορείες, συγκεντρώσεις, άναμα φωτιών – καύση ελαστικών και διασκεδάσεις). Ανακοινώνεται ότι η τήρηση των απαγορεύσεων θα τηρηθεί από μας.

Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της πόλης
Μουχ.
Αμπντούλ Μουταλίμ Σιχ Νασάν»

Σήμερα 21 Μάρτη 2021 γιορτάζουν την 2633η επέτειο από τότε που ο Κάβα νίκησε το σκοτάδι και το φως της μέρας αρχίζει να επικρατεί στα σκοτάδια της νύχτας.

Εμείς ευχόμαστε στους Κούρδους και στους λαούς της Μεσοποταμίας

Newroz piroz be («Ευτυχισμένη η Νέα Μέρα»)

 *Ο πίνακας στον τίτλο είναι το Newroz
– έργο του Κούρδου ζωγράφου Χασίμ Σαϊντάμ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Εξαίρεση αποτελούν οι Γεζίντι, οι οποίοι γιορτάζουν την Κόκκινη Τετάρτη την πρώτη Τετάρτη του μήνα Νισάν (Απρίλης). Για τους Γεζίντι ο κόσμος φτιάχτηκε, σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, την πρώτη Τετάρτη του μήνα Νισάν (Απρίλης) το 4750 π.Χ., ημέρα που γεννήθηκε ο Άγγελος – Παγώνι. Φέτος οι Γεζίντι τον Απρίλη θα μπουν στο έτος 6771.

[2] Σήμερα 20 Μάρτη 2021, η Τουρκία ανακοίνωσε την αποχώρησή της από τη συμφωνία με προεδρικό διάταγμα που δημοσιεύθηκε στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης.  Η απόφαση αποχώρησης επικρίνεται Οργανώσεις, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ΜΚΟ. Ο εκπρόσωπος του κεμαλικού CHP δήλωσε ότι η αποχώρηση από τη Συμφωνία δεν μπορεί να γίνει χωρίς έγκριση από τη Βουλή, αφού εγκρίθηκε η συμμετοχή της χώρας από τη Βουλή το 2012. Σύμφωνα με την κυβέρνηση ο Πρόεδρος, δηλαδή ο Ερντογάν, με βάση το νέο Σύνταγμα, έχει την εξουσία να ανακαλέσει διεθνείς συμφωνίες.

Πηγή: Ημεροδρόμος