Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού
Την ώρα της εξάπλωσης του κορωναϊού, της μάστιγας που κυριαρχεί στην παγκόσμια επικαιρότητα και των διαφόρων μεθόδων που ακολουθούν οι χώρες στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ένα έθνος εξέχει αναμφισβήτητα ανάμεσα σε όλα.
Πράγματι, όταν γίνεται λόγος για την Κούβα, δεν πρόκειται μόνο για την ομορφιά των τοπίων της, του πολιτισμού της και των ανθρώπων της, αλλά επίσης για την υψηλή επιστημονική και ιατρική υπεροχή της. Και όλα αυτά ενώ το Νησί της Ελευθερίας εξακολουθεί να υφίσταται, επί περισσότερο του μισού αιώνα, τον αποκλεισμό των ΗΠΑ. Κάτι που ωστόσο δεν εμποδίζει αυτήν την χώρα να είναι μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη δύναμη για τις ικανότητές της στους τομείς της υγείας και της επιστημονικής έρευνας.
Από την αρχή της πανδημίας του Κορωναϊού και μέχρι σήμερα η Αβάνα συμμετέχει, με την παρουσία των ειδικευμένων γιατρών της, στον αγώνα εναντίον της μάστιγας του ιού σε 21 χώρες, μεταξύ των οποίων και τα κράτη που έχουν πληγεί περισσότερο σε αριθμό μολύνσεων, όπως η Ιταλία και η Γαλλία, (ειδικά γι’ αυτήν στα υπερπόντια εδάφη της). Κουβανοί ιατροί προσφέρουν τις θεραπευτικές υπηρεσίες τους σε αριθμό κρατών της Λατινικής Αμερικής, όπως στην Βενεζουέλα, αλλά και της Αφρικής –ήπειρο με την οποία η Κούβα διατηρεί από παλιά μια προνομιακή σχέση.
Αλλά ενώ οι βοηθούμενοι πληθυσμοί εκφράζουν ειλικρινά την ευγνωμοσύνη τους προς την Κούβα, αυτό στην Ουάσιγκτον μόνο οργή προκαλεί.
Έτσι, οι εκπρόσωποι του αμερικανικού κατεστημένου κατηγορούν την Κούβα πως χρησιμοποιεί τους γιατρούς σαν σκλάβους και ότι με τις προσφορές βοήθειας που κάνει ασκεί φίλο-κουβανική «προπαγάνδα». Μεταξύ των προσώπων που προβάλλουν αυτούς τους ισχυρισμούς ξαναβρίσκουμε τον υπουργό Εξωτερικών Μάϊκ Πομπέο –που στο μεταξύ έχει κατηγορήσει και άλλες χώρες, όπως η Κίνα και η Ρωσία, ασφαλώς για να συγκαλύψει την καταστροφική διαχείριση της επιδημικής κρίσης στην αμερικανική επικράτεια,(κατά τις τελευταίες στατιστικές: περισσότερα από 867.000 κρούσματα και πλέον των 48.000 θανάτων), που την κατέστησε την βαρύτερα πληγείσα χώρα στον κόσμο.
Αλλά είναι πια πολύς καιρός που η Κούβα δεν αντιδρά πλέον με μεγάλο ενδιαφέρον σε αυτές τις κατηγορίες και συνεχίζει να δρα και να συμβάλει σημαντικά στον κρίσιμο αγώνα της στιγμής. Αλλά τούτου λεχθέντος, θα ήταν ίσως ενδιαφέρον να εξετάσουμε εάν οι Κουβανοί γιατροί είναι πράγματι «σκλάβοι» και εάν οι κουβανικές αποστολές βοήθειας παντού στον κόσμο είναι επιχειρήσεις «προπαγάνδας».
Στο πρώτο ερώτημα επιβάλλεται να σημειωθεί ότι πολλοί Κουβανοί γιατροί που βρίσκονται στο εξωτερικό είναι νέοι και πολλοί άγαμοι. Κατά λογική συνέπεια, εάν πραγματικά υπόκεινται σε καθεστώς δουλείας ή εκμετάλλευσης τίποτα δεν θα τους εμπόδιζε να ζητήσουν μαζικά άσυλο στις χώρες που βρίσκονται.
Μόνο που αυτό δεν συμβαίνει και Κουβανοί ειδικευμένοι γιατροί, στην μεγίστη πλειοψηφία τους, προτιμούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους στο τέλος της αποστολής τους στο εξωτερικό.
΄Οσον αφορά την κατηγορία για «προπαγάνδα», πάει πολύς καιρός από τότε τόσο οι αρχές όσο και ο λαός της Κούβας έπαψαν να έχουν ψευδαισθήσεις για την άρση των κυρώσεων που επέβαλαν άδικα οι ΗΠΑ στην χώρα τους. Η στάση των ηγετικών τάξεων των ΗΠΑ και γενικότερα της Δύσης δεν πρόκειται να αλλάξει, τουλάχιστον μικρό-μεσοπρόθεσμα. ΄Ετσι, εάν ορισμένοι πιστεύουν ειλικρινά ότι η Κούβα στέλνει βοήθεια, ακόμη και σε Δυτικές χώρες, με την ελπίδα τερματισμού ή τουλάχιστον κάποιας ελάφρυνσης του αποκλεισμού που υφίσταται, αυτό δείχνει πως δεν ξέρουν καθόλου τον κουβανικό λαό.
Για να τελειώνουμε, μερικοί αριθμοί σημαντικού ενδιαφέροντος: Η Κούβα περιλαμβάνεται στις χώρες που κατέχουν το καλύτερο διεθνώς προσδόκιμο ζωής. Υπερέχουν των ΗΠΑ, με έναν μέσον όρο τα 76,88 χρόνια. Εξάλλου και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΟΜS) η χώρα αυτή μπορεί να καυχιέται για το μεγαλύτερο διεθνώς ποσοστό ιατρικής πυκνότητας, ή του αριθμού γιατρών σε 1000 κατοίκους. Και συγκεκριμένα στην Κούβα για χίλιους κατοίκους αναλογούν 8,19 γιατροί. Για σύγκριση, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι: 5,4 στην Σουηδία (4η διεθνώς), 4,24 για την Ελβετία, 4,21 για την Γερμανία, 3,23 για την Γαλλία, 2,81 για την Βρετανία, 2,59 για τις ΗΠΑ… Αυτά για μια χώρα που εθεωρείτο κάποτε «το πορνείο της Αμερικής» -κατά την εποχή της αμερικανόφιλης δικτατορίας Μπατίστα, εποχή όπου η Κούβα ήταν αναμφισβήτητα μια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο.
Δεν θα πρέπει ακόμη να λησμονήσουμε ότι η Κούβα μετά τον Μπατίστα έχει εκπαιδεύσει πολλούς ξένους γιατρούς και ερευνητές και συνεχίζει να μοιράζεται τις γνώσεις της, ιδιαίτερα με τις χώρες που βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη.
Στον κορωναϊό οφείλουμε ότι ενθύμισε σε όλους μας την ευπάθειά μας σε νέες επιδημίες και επίσης το πόσο κάθε ζωή μετράει, προπάντων όταν νεκροί μετρούνται σε κάθε σημείο της γης. Και επομένως επισήμανε την αναγκαιότητα ενός ιατρικού συστήματος υψηλού επιπέδου. Mέσα σε αυτό το πλαίσιο, ποια είναι σήμερα μια αδιαμφισβήτητη δύναμη; Η απάντηση δεν είναι δύσκολο να βρεθεί. Όσο για την αλληλεγγύη, την πραγματική, χωρίς διακρίσεις, ούτε πολιτικούς υπολογισμούς, η Αβάνα και εδώ επίσης θα μπορούσε να δώσει πολλά μαθήματα σε όχι λίγες χώρες.
La grande puissance médicale nommée Cuba
A l’heure de la propagation du coronavirus– sujet phare de l’actualité mondiale, et des différentes approches des pays à lutter contre la pandémie, il y a une nation qui sort incontestablement du lot.
En effet, lorsqu’on fait référence à Cuba, ce n’est pas seulement sa beauté touristique, culturelle et humaine qui soit mis en avant, mais c’est aussi son savoir-faire scientifique et médical. Le tout alors que l’île de la Liberté continue de subir, depuis plus d’un demi-siècle, l’embargo étasunien. Ce qui n’empêche aucunement le pays d’être une puissance reconnue au niveau mondial pour ses capacités dans le secteur de la santé et de la recherche scientifique.
Depuis le début de la pandémie du Covid-19 et jusqu’à maintenant, La Havane participe à la lutte contre ce fléau dans 21 pays, avec la présence sur le terrain de ses spécialises médicaux. Y compris dans les Etats les plus touchés en termes de nombre de contaminations, que ce soit l’Italie ou la France (pour cette dernière plus exactement au sein de ses départements d’outre-mer). Les médecins cubains remplissent également leur mission dans nombre de pays d’Amérique latine, notamment au Venezuela, sans oublier l’Afrique – continent avec lequel le pays partage depuis longtemps une relation privilégiée.
Mais si les citoyens concernés expriment sincèrement leur gratitude envers Cuba, côté washingtonien cela ne fait que provoquer colère. Ainsi, les représentants de l’establishment étasunien accusent La Havane d’utiliser ses médecins comme des esclaves et de réaliser par ces actions d’aides des campagnes de « propagande » pro-cubaines. Parmi les personnages faisant de telles affirmations, on retrouve le secrétaire d’Etat US Mike Pompeo – ayant entre temps accusé nombre d’entre pays, dont la Chine et la Russie, certainement pour faire voiler la terrible gestion de la crise sanitaire liée au coronavirus sur le territoire étasunien (aux dernières statistiques : plus de 867 000 cas de contaminations et plus de 48 000 décès, étant à ce titre le pays le plus touché aujourd’hui au niveau mondial).
Mais cela fait bien longtemps que Cuba ne réagit plus vraiment avec grand intérêt à ces accusations, et continue d’agir et de largement contribuer à la lutte cruciale du moment. Ceci étant dit, il serait peut-être intéressant de se pencher vraiment sur le fait si les médecins cubains seraient des « esclaves » et si les opérations d’aide internationale seraient des opérations de « propagande ». Sur le premier point, il serait important de mentionner que nombre de médecins cubains se trouvant à l’étranger sont jeunes et pour nombreux célibataires. Donc logiquement parlant, s’ils se trouvaient réellement dans un état d’esclavage ou d’exploitation, rien ou peu pourrait les stopper à demander massivement l’asile dans les pays où ils se trouvent. Sauf que cela ne se produit pas et les spécialistes médicaux cubains préfèrent dans leur grande majorité à rentrer chez eux à la fin de leurs missions à l’étranger.
Quant aux actions de « propagande » – il y a bien longtemps que ni les autorités, ni le peuple de Cuba ne se font d’illusions quant au fait de voir les sanctions injustement imposées contre leur pays se terminer. Le comportement des élites étasuniennes et plus généralement occidentales ne changera pas, du moins sur le court-moyen terme. Donc si certains pensent sérieusement que Cuba envoie de l’aide, y compris dans les pays occidentaux, pour espérer la fin ou au moins un allègement de l’embargo subi, c’est mal, très mal, connaitre le peuple cubain.
Pour finir, quelques chiffres de grand intérêt. Cuba fait partie des pays possédant l’une des meilleures espérances de vie au monde : une moyenne de 78,66 ans, devant les USA. Par ailleurs et selon l’Organisation mondiale de la santé (OMS), le pays peut se vanter d’avoir le meilleur taux mondial pour la densité médicale, ou en d’autres termes le nombre de médecins pour 1000 habitants : 8,19 en l’occurrence. A titre de comparaison : 5,4 pour la Suède (4ème mondial), 4,24 pour la Suisse, 4,21 pour l’Allemagne, 3,23 pour la France, 2,81 pour le Royaume-Uni, 2,59 pour les Etats-Unis… Le tout pour un pays ayant été considéré, un temps, comme « le bordel de l’Amérique » – lors de la dictature pro-US de Batista, l’époque où le pays était incontestablement l’un des moins développés au monde.
Cela sans oublier que Cuba post-Batista a également formé de nombreux médecins et chercheurs étrangers, et continue de partager son savoir-faire, surtout avec les pays se trouvant dans le plus grand besoin. Le coronavirus a eu le mérite de nous rappeler à tous notre vulnérabilité face à de nouvelles épidémies et aussi à quel point chaque vie compte, surtout lorsque les morts sont aux quatre coins du monde. Et donc de l’importance d’un système médical de haut niveau. Et dans ce cadre-là, qui est aujourd’hui une puissance incontestable ? La réponse ne devrait pas être difficile à trouver. Quant à la solidarité, la vraie, sans distinction, ni calculs politiques, La Havane là aussi pourrait donner bien de leçons à nombre de pays.
Mikhail Gamandiy-Egorov, Comité Valmy,25-4-20
