«Υποκλινόμαστε με απέραντο σεβασμό», δήλωσε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης «σε έναν από τους τελευταίους μεγάλους μια ηρωικής δρακογενιάς που αφοσιώθηκε στους πατριωτικούς αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες, στη δημοκρατία και στον ελληνισμό, τιμώντας τα ιδανικά τους με φλογερούς λόγους και κυρίως με απαράμιλλες πράξεις εντιμότητας και ακλόνητης συνέπειας. Ο Βάσσος Λυσσαρίδης θα βρίσκεται πάντα ανάμεσα μας οδηγός στον αντικατοχικό αγώνα της Κύπρου αλλά και στον αγώνα για εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδας».
Ο Β.Λυσσαρίδης έφυγε την ημέρα που η Κύπρος δίνει, δυστυχώς, το παρόν σε μια απαράδεκτη πενταμερή διάσκεψη, η οποία ανοίγει καταστροφικούς δρόμους για τη διχοτόμηση και την ουσιαστική επικυριαρχία της Τουρκίας επι ολόκληρης της Κύπρου.
Το κεφάλαιο των μεγάλων πολιτικών που σφράγισαν τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, έκλεισε χθες το απόγευμα. Η αυλαία μίας γεμάτης ζωής με έντονη δράση και αγώνες, έπεσε για τον ιδρυτή και επίτιμο πρόεδρο της ΕΔΕΚ, τον Γιατρό της Κύπρου, Βάσο Λυσσαρίδη. Απεβίωσε λίγες μέρες πριν συμπληρώσει τα 101 χρόνια της ζωής του (13 Μαΐου) και η είδηση του θανάτου του σκόρπισε θλίψη στην ΕΔΕΚ, σε συναγωνιστές του και στο σύνολο του πολιτικού κόσμου, αφού η εμβληματική προσωπικότητα που πέρασε στην αιωνιότητα, ετύγχανε σεβασμού από όλες τις πολιτικές δυνάμεις.
Πολιτικός με μεγάλο εκτόπισμα, με έντονη δράση στον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, με τους Κοκκινοσκούφηδες του Πενταδακτύλου, πρωτοστάτης στην αντίσταση κατά του προδοτικού πραξικοπήματος το 1974, επί σειρά ετών βουλευτής και πρόεδρος της Βουλής, ο Βάσος Λυσσαρίδης αφήνει το στίγμα του. Γιατρός, πολιτικός, ζωγράφος, ποιητής, αλλά κι ένας δεινός ρήτορας. Οι φλογεροί του λόγοι δεν μπορούσαν να αφήσουν κανέναν ασυγκίνητο. Από τα μαζικά συλλαλητήρια της Πλατείας Ελευθερίας, στα συνέδρια του κόμματος του και όχι μόνο, αλλά και σε κάθε του τηλεοπτική εμφάνιση. Ερωτευμένος με την Ελευθερία, την Πατρίδα, τον Ελληνισμό, αλλά και με κάθε λαό που παλεύει για την ελευθερία και την εθνική του αξιοπρέπεια. Μέχρι πρότινος ακμαίος και ενεργός παρακολουθούσε την πολιτική επικαιρότητα, έχοντας ιδιαίτερη έγνοια για το Κυπριακό. Μάλιστα, πολλά ποιήματα του αλλά και μεμονωμένοι στίχοι από αυτά αναφέρονται στον αγώνα για τη λευτεριά, αλλά και την ανάγκη για δυναμική διεκδίκηση της δικαίωσης.
Με δικούς του στίχους ανήγγειλαν από κοινού την είδηση του θανάτου του, η ΕΔΕΚ και η οικογένεια του: «Θ’ αγωνίζεσαι και μετά θάνατο. Ο λαός δεν σου δίνει άδεια απουσίας».
Ποιος ήταν ο Βάσος Λυσσαρίδης
Γεννήθηκε στα Λεύκαρα, στις 13 Μαΐου 1920. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Λευκάρων και μετά για δύο χρόνια στην Ανωτέρα Σχολή Λευκάρων και συνέχισε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από όπου και αποφοίτησε με άριστα. Εξάσκησε γενική ιατρική και διετέλεσε Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου (1967-1981). Κατά τα φοιτητικά του χρόνια διετέλεσε Πρόεδρος της Πανσπουδαστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα, Γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακών Σωματείων και υπεύθυνος της Εθνικοτοπικής ΕΑΜ Κύπρου. Οργανώθηκαν τεράστιες συγκεντρώσεις και το Κυπριακό προβλήθηκε ως εθνική διεκδίκηση.
Πήρε μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕOΚΑ. Ως εκπρόσωπος της ΕΟΚΑ καταψήφισε τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου διότι πίστευε ότι νομιμοποιούσαν και με δική μας συνυπογραφή την πολιτικοστρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας, στηριζόταν σε φυλετικές διακρίσεις, και διότι το σύνταγμα ήταν μη λειτουργικό και θα οδηγούσε σε αδιέξοδα, με αρνητικές επιπτώσεις εις βάρος του κυπριακού λαού. Μετά το πραξικόπημα στην Ελλάδα και την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας, συνεργάσθηκε με τις αντιστασιακές οργανώσεις του ελληνικού λαού ενάντια στη χούντα και κυρίως με το ΠΑΚ, με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου. Πρωτοστάτησε στην αντίσταση ενάντια στην ΕΟΚΑ Β και κατά του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974 και του μεταπραξικοπήματος. Στη σύσκεψη ηγεσιών (νομίμων και παρανόμων) στο Γ.Τ.Π. την 15η Αυγούστου ματαίωσε την υπογραφή του σχεδίου Γκιουνές στην παρουσία πολλών δεκάδων ένστολων οπλοφόρων και επέμενε ότι η νομιμότητα επανέρχεται μόνο με την επάνοδο του νομίμως εκλεγέντος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Στις 30 Αυγούστου έγινε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του στην οποία σκοτώθηκε ο αγωνιστής ποιητής Δώρος Λοΐζου. Με το ματωμένο πουκάμισο έκανε τη δήλωση που μέχρι σήμερα ακούμε: «Οι ιδέες δεν δολοφονούνται». Μάλιστα, πολύ συχνά έλεγε ότι από τότε ζούσε μια δανεική ζωή. Συνέχισε τον αγώνα ενάντια στο μεταπραξικόπημα μέχρι την επιστροφή του Μακαρίου. Εκλεγόταν ανελλιπώς βουλευτής από το 1960 μέχρι το 2006 και την περίοδο 1985-1991 διετέλεσε Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής. Το 1969 ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα ΕΔΕΚ, του οποίου υπήρξε πρόεδρος μέχρι τον Ιούλιο 2001 και στη συνέχεια επίτιμος πρόεδρος του Κινήματος και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου. Διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, και με πολλούς άλλους προοδευτικούς ηγέτες και λαούς αγωνιζόμενους για ελευθερία και ανεξαρτησία. Τασσόταν υπέρ ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Διετέλεσε αντιπρόεδρος του AAPSO από το 1961.
Το Αφρικανοασιατικό Κίνημα ήταν μια μαζική μη κυβερνητική οργάνωση με εθνικές επιτροπές σε περισσότερες από 90 χώρες στην Ασία και την Αφρική, και με επιτροπές συμπαράστασης στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική. Ηταν γ.γ. του ICSA (Διεθνής Επιτροπή ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις και για την απελευθέρωση του Mandela). Έκανε αναρίθμητα ταξίδια και συνεδρίες στην Ευρώπη για αυτό το θέμα και για συλλογή χρημάτων, αλλά πολύ περισσότερο για πολιτική και ηθική ενίσχυση και του κινήματος. Είχε σχέσεις με τα εθνοαπελευθερωτικά κινήματα της Αφρικής και τους ηγέτες των εθνοαπελευθερωτικών κινημάτων. Συνδέθηκε ιδιαίτερα με τους Νέτο, Γκαμπράλ, Μοτλάνε, Σαμόρα Μασιέλ, Μαρσελίνο Ντο Σάντος, Κάστρο, Άραφατ και άλλους.
Ποιητής, ζωγράφος, ο Βάσος Λυσσαρίδης άφησε το στίγμα του σε όλες τις πτυχές της ιστορίας και ζωής του τόπου.
Το 1963 παντρεύτηκε με την Αμερικανίδα δημοσιογράφο Βαρβάρα Cornwall – Λυσσαρίδη, η οποία έζησε δίπλα του όλες τις αγωνίες και τους αγώνες του, τις δύσκολες περιόδους που βίωσε η Κύπρος. Η σύζυγός του απεβίωσε πριν από δύο χρόνια, με τον Γιατρό να της αφιερώνει ένα συγκλονιστικό ποίημα, την ώρα του αποχαιρετισμού: «Φεύγεις με συντροφιά το γλυκό σου χαμόγελο, όμως η ύπαρξή του μας σώζει. Και το γλυκό χαμόγελο συντροφιά στην απουσία σου. Πώς θα ‘ναι η ζωή χωρίς το ανεπανάληπτο χαμόγελό σου; Όσοι είχαν το προνόμιο να σε γνωρίσουν ξέρουν πως η ελπίδα παραμένει. Φεύγεις με συντροφιά το ανεπανάληπτο γλυκό χαμόγελό σου. Έφυγες και τα πολύχρωμα της μέρας φώτα έσβησαν. Το πέρασμα σου από τη ζωή έδινε ελπίδα χρόνια τώρα. Κάποιοι πιστεύουν πως η αποστολή σου τελείωσε. Ξεχνούν πως η αποστολή σου τελειώνει μόνο με την πορεία λεύτερων ανθρώπων σε λεύτερο Πενταδάκτυλο.»
