Τη δραστική περικοπή των κοινωνικών παροχών -των περίφημων προεκλογικών “αντίμετρων”- προβλέπει το προσχέδιο προϋπολογισμού που κατέθεσε στην Κομισιόν η ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να αποφευχθεί η περικοπή των συντάξεων.
Σε μια απελπισμένη προσπάθεια να μη χρεωθεί και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο, την επιπλέον περικοπή των συντάξεων που η ίδια έχει ψηφίσει, η κυβέρνηση Τσίπρα επιχειρεί να πείσει το Διευθυντήριο των Βρυξελλών ότι δεν θα διαταραχθεί η δημοσιονομική ισορροπία, καθώς, ταυτόχρονα, θα περιορίσει δραστικά όλα τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής που έχει εξαγγείλει.
Όπως εκτιμά η κυβέρνηση, η μη ενεργοποίηση όλων των αντίμετρων θα εξασφαλίσει 1,73 δισ., έναντι των 2,065 δισ. ευρώ που θα στοιχίσει η μη περικοπή των συντάξεων.
Το προσχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό χώρο, ύψους 1,1 δισ. ευρώ για την υλοποίηση μέρους των αντιμέτρων.
Το δημοσιονομικό πλεόνασμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης, στο σενάριο της μη περικοπής των συντάξεων, ανέρχεται στο 0,6% του ΑΕΠ, ενώ το πλεόνασμα στο σενάριο της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς εκτιμάται στο 1,1% του ΑΕΠ.
Όσον αφορά στο πρωτογενές πλεόνασμα, στο πρώτο σενάριο ανέρχεται στο 3,6% του ΑΕΠ, ενώ στο δεύτερο σενάριο (σ.σ. της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς) διαμορφώνεται στο 4,2% του ΑΕΠ.
Μείωση των αντίμετρων
Σύμφωνα με το προτεινόμενο σενάριο της μη περικοπής των συντάξεων, το επόμενο έτος θα εφαρμοστεί ένα «πακέτο» κοινωνικών παροχών και φορο-ελαφρύνσεων πολύ μικρότερου δημοσιονομικού κόστους, σε σχέση με τα ήδη ψηφισθέντα αντίμετρα.
Στο «πακέτο» αυτό περιλαμβάνονται:
- Ενίσχυση του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι»: Το τρέχον εργασιακό καθεστώς των 3.000 εργαζομένων στο πρόγραμμα θα μετατραπεί από ορισμένου χρόνου σε αορίστου.
- Ενίσχυση της Ειδικής Αγωγής: Θα προσληφθούν 4.500 εκπαιδευτικοί και εξειδικευμένοι επιστήμονες σε θέσεις προσωπικού που τώρα καλύπτονται από συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Η δαπάνη σήμερα καλύπτεται από πόρους του ΠΔΕ. Οι νέες προσλήψεις θα χρηματοδοτηθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό χωρίς να μεταβληθεί το τρέχον όριο δαπανών του ΠΔΕ. Παράλληλα θα μειωθεί ισόποσα το όριο για το προσωπικό ορισμένου χρόνου προκειμένου να μη μεταβληθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων συνολικά.
- Επιδότηση ενοικίου: Θα καλύπτεται εν μέρει η μηνιαία δαπάνη ενοικίου οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία. Ουσιαστικά, θα τροποποιηθεί ένα από τα ήδη ψηφισθέντα αντίμετρα το οποίο προβλέπει πολύ μεγαλύτερο αριθμό ωφελουμένων. Στόχος η ενίσχυση να περιοριστεί μόνο σε φτωχά νοικοκυριά που ενοικιάζουν τις κατοικίες στις οποίες διαμένουν.
- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι λοιποί αυτοαπασχολούμενοι και οι αγρότες. Θα μειωθεί ο συντελεστής κύριας ασφάλισης κατά 1/3, ενώ θα εφαρμοστεί ελάχιστη εισοδηματική βάση για την επικουρική ασφάλιση και την εφάπαξ παροχή. Το μέτρο στοχεύει στην αναστροφή της τάσης υπερφορολόγησης των παραπάνω ομάδων και στην ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης.
- Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων εργαζομένων: Το μέτρο θα αφορά νέους ηλικίας έως 24 ετών και συνίσταται στην επιδότηση του 100% των εισφορών των εργαζομένων και του 50% των εργοδοτικών εισφορών. Η συγκεκριμένη δράση αποσκοπεί στη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας των νέων και αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας των νέων, που είναι η υψηλότερη στην Ε.Ε., αλλά και μειώνοντας το ποσοστό των νέων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας.
- Μείωση ΕΝΦΙΑ: Θα μειωθεί μεσο-σταθμικά κατά 10% το 2019.
- Μείωση του φόρου επιχειρήσεων: Σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολόγησης από το 29% στο 25% σε διάστημα τεσσάρων ετών, με τον δημοσιονομικό αντίκτυπο να γίνεται αισθητός από το 2020 και μετέπειτα
- Μείωση του φόρου στα μερίσματα: Μείωση στον συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες, με τον δημοσιονομικό αντίκτυπο να γίνεται αισθητός από το 2020 και μετέπειτα.
Στο 2,5% του ΑΕΠ η ανάπτυξη
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σχέση με το προσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή την 1η Οκτωβρίου, οι αλλαγές στις προβλέψεις είναι οριακές, ενώ σταθερές παραμένουν και οι εκτιμήσεις για τις μακροοικονομικές προβλέψεις.
Ως εκ τούτου, εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί στο 2,5% το 2019 και ότι ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου θα αυξηθεί με ρυθμό 11,9%.
Για την ανεργία προβλέπεται μείωση στο 18,2% (από 19,9% το 2018) ενώ το χρέος εκτιμάται ότι θα αποκλιμακωθεί στο 170,2% του ΑΕΠ (σε όρους γενικής κυβέρνησης).
Πώς προκύπτει ο δημοσιονομικός χώρος του 1,1 δισ. ευρώ
Το 1,1 δισ. ευρώ, το οποίο είναι το δημοσιονομικό κόστος των προτεινόμενων παρεμβάσεων, προκύπτει από τις ακόλουθες προβλέψεις:
- Η διατήρηση των συντάξεων στα ίδια επίπεδα επιφέρει δημοσιονομικό κόστος 2,065 δισ. ευρώ.
- Η μη ενεργοποίηση όλων των αντίμετρων εξασφαλίσει 1,73 δισ. ευρώ.
- Η μείωση του ΕΝΦΙΑ κοστίζει 263 εκατ. ευρώ και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών 177 εκατ. ευρώ.
- Ο προϋπολογισμός του επιδόματος στέγασης έχει ανέβει στα 200 εκατ. ευρώ (σ.σ ήταν 150 εκατ. ευρώ στο προσχέδιο και η διαφορά εξασφαλίζεται από την αύξηση της πρόβλεψης του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 4,56% στο 4,6%) ενώ για την επιδότηση των εισφορών των νέων δαπανώνται 103 εκατ. ευρώ (συν 22 εκατ. ευρώ για τις προσλήψεις δασκάλων ειδικής αγωγής)
Η ελληνική κυβέρνηση παράλληλα, προβλέπει ότι το 2019 θα υπάρξει κατακόρυφη μείωση των κόκκινων δανείων, με αποτέλεσμα να φτάσουν στα 64,6 δισ. ευρώ από 81,5 δισ. ευρώ το 2018.
Επίσης, ο προϋπολογισμός στηρίζεται στο ότι
- η τιμή του πετρελαίου θα υποχωρήσει στα 68,99 δολάρια/βαρέλι έναντι της πρόβληψης για 70,23 δολάρια/βαρέλι το 2018
- η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αναπτυχθεί με ρυθμό της τάξης του 2% του ΑΕΠ
- η ισοτιμία του δολαρίου – ευρώ θα υποχωρήσει στο 1,14. δολάριο/ευρώ
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο κείμενο του προϋπολογισμού υπάρχει ο εξής αστερίσκος: Η ποσοτικοποίηση των δημοσιονομικών παρεμβάσεων θα οριστικοποιηθεί μετά από διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.