Λίγες ώρες μετά τα πλήγματα με ρουκέτες που εξαπέλυσαν οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν εναντίον δύο βάσεων στις οποίες στρατωνίζονται αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ οι κινήσεις των βασικών πρωταγωνιστών της κρίσης που σηματοδότησε η δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κάσεμ Σουλεϊμανί μοιάζουν με ακροβατική χορογραφία στο χείλος του γκρεμού.
Από ιρανικής πλευράς δηλώνεται ανεπισήμως ότι οι νεκροί ξεπερνούν τους 80 και ότι κανένας πύραυλος δεν αναχαιτίσθηκε από την αμερικανική αεράμυνα. Γεγονός το οποίο, αν ισχύει, ικανοποιεί το ιρανικό γόητρο και θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ολοκληρώνει τον κύκλο της αντεκδίκησης για τον φόνο Σουλεϊμανί.
Από αμερικανικής πλευράς, πάλι, δεν αναφέρεται αριθμός απωλειών και ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε πρώτος να δώσει καθησυχαστικό μήνυμα μέσω Twitter, εξαίροντας ταυτόχρονα την ισχύ των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.
“Όλα καλά! Εκτοξεύθηκαν από το Ιράν πύραυλοι εναντίον δύο στρατιωτικών βάσεων που βρίσκονται στο Ιράκ. Η αποτίμηση των απωλειών και των ζημιών βρίσκεται σε εξέλιξη. Ως εδώ καλά! Έχουμε τον πιο ισχυρό και τον καλύτερα εξοπλισμένο στρατό στον κόσμο, με διαφορά! Θα κάνω μία δήλωση αύριο το πρωϊ” (ώρα Αμερικής) ήταν η ανάρτηση του ενοίκου του Λευκού Οίκου.
Λειτουργεί εδώ μια παράδοξη σύγκλιση, διότι, αν ισχύουν οι αριθμοί των απωλειών που διέρρευσαν από ιρανικής πλευράς, τότε και οι Αμερικανοί θα ήταν υποχρεωμένοι να ανταπαντήσουν. Μοιάζει λοιπόν σαν οι δυνάμεις που αποβλέπουν στην αυτοσυγκράτηση εκατέρωθεν να μην έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια – αλλά βέβαια τα μηνύματα που ανταλλάσσονται μπορεί ανά πάσα στιγμή να παρερμηνευθούν.
Οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ είναι πολύ χαρακτηριστικές. “Οι ένοπλες δυνάμεις του Ιράν, ανέφερε μέσω Twitter, “έλαβαν και ολοκλήρωσαν [είναι η κρίσιμη λέξη] μέτρα αυτοάμυνας που συμμορφώνονται προς το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, στοχοθετώντας τη βάση από όπου έγινε η άνανδρη επίθεση εναντίον πολιτών μας και ανώτερων αξιωματούχων μας”. “Δεν επιδιώκουμε κλιμάκωση του πολέμου, αλλά θα υπερασπιστούμε τον εαυτό μας έναντι οποιασδήποτε επίθεσης” πρόσθεσε ο επικοινωνιακά έμπειρος επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας.
Ωστόσο, οι Φρουροί της Επανάστασης μιλούν διαφορετική γλώσσα: “Οι πυραυλικές επιθέσεις σήμερα ήταν απλώς το πρώτο βήμα. Ο Τραμπ πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποσύρει τις δυνάμεις του από την περιοχή, ώστε να μην είναι εντός ακτίνας δράσης μας”, ανέφερε μη κατονομαζόμενος αξιωματικός τους, σύμφωνα με την ιρανική κρατική τηλεόραση.
Σε προηγούμενες περιπτώσεις, η εκδίκηση του Ιράν εκδηλωνόταν σε μη αναμενόμενο τόπο και χρόνο, εναντίον “μαλακών στόχων” και πάντα υπό το καθεστώς της “διαψευσιμότητας”.
Λόγου χάρη, όταν τον Ιανουάριο του 2012 δολοφονήθηκε ο τέταρτος κατά σειρά πυρηνικός επιστήμονας του Ιράν, πιθανότατα από τη Μοσάντ, ο αγιατολλάχ Χαμενεϊ υποσχέθηκε δημοσίως ότι θα τιμωρηθούν οι δράστες του εγκλήματος. Έναν μήνα αργότερα, εννέα Ισραηλινοί διπλωμάτες τραυματίσθηκαν από βομβιστικές ενέργειες που σημειώθηκαν μέσα σε ένα 24ωρο σε μέρη τόσο διαφορετικά, όπως η Γεωργία, η Ινδία και η Ταϊλάνδη. Ίσως να εντάσσεται στο ίδιο πλαίσιο και ο φόνος πέντε Ισραηλινών τουριστών, αργότερα το ίδιο έτος, από βόμβα που έπληξε το λεωφορείο τους στη Βουλγαρία.
Ωστόσο, αυτή τη φορά, η εξόντωση του Σουλεϊμανί φέρει αυτοπροσώπως αντιμέτωπους τους στρατούς των ΗΠΑ και του Ιράν, ενώ το κράμα πένθους και οργής που κατακυρίευσε την Ισλαμική Δημοκρατία επιβάλλει ορατή και όχι κεκαλυμμένη αντίδραση.
Περιφερειακοί σύμμαχοι του Ιράν, όπως ο ηγέτης της Χεζμπολλάχ του Λιβάνου, Χασάν Νασράλλα έχουν ευθέως κατονομάσει τον τερματισμό της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή ως την μόνη κατάλληλη εκδίκηση για τη δολοφονία Σουλεϊμανί. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι που εκτυλίσσεται σε μία πράξη.
Προς το παρόν, το ιρανικό καθεστώς φαίνεται να προσφέρει μιαν άμεση ικανοποίηση στο λαϊκό αίσθημα, εξαγοράζοντας χρόνο για την υλοποίηση του ευρύτερου σχεδιασμού. Αλλά και από αμερικανικής πλευράς, οι ανησυχίες των σύμμαχων αραβικών μοναρχιών (και στο φόντο, οι οικονομικοί κίνδυνοι από τυχόν κλείσιμο των στενών του Χορμούζ) χαλιναγωγούν τις όποιες διαθέσεις κλιμάκωσης. Άλλωστε αυτό ταιριάζει με το διαπραγματευτικό στυλ του Τραμπ και υπηρετεί την εκστρατεία επανεκλογής του.
Κάτι τέτοιο δεν σημαίνει όμως ότι οι δυνάμεις των Αμερικανών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους στην περιοχή δεν θα βρίσκονται υπό διαρκώς εντεινόμενη πίεση. Οι εσπευσμένες κινήσεις μετεγκατάστασής του από τις βάσεις όπου συστρατωνίζονταν με δυνάμει επίφοβους Ιρακινούς στρατιώτες ή και πολιτοφύλακες προς περισσότερο οχυρωμένες θέσεις εντός της χώρας, είναι χαρακτηριστικές – όπως και τα αντιφατικά μηνύματα για το αν θα υπάρξει συμμόρφωση προς την απόφαση του ιρακινού κοινοβουλίου για απομάκρυνση των ξένων στρατευμάτων.
