Οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται τα μέσα ενημέρωσης, δεν πληρώνουν για να αποκτήσουν online πρόσβαση σε αυτά και επιδεικνύουν ένα πλουραλισμό στην ενημέρωση τους, αποκαλύπτει η διεθνής έρευνα “Digital News Report 2019” του Ινστιτούτου Reuters του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Οι χρήστες στη χώρα μας χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο μέσα στην εβδομάδα περισσότερες από πέντε online ειδησεογραφικές πηγές για την ενημέρωση τους, τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό μεταξύ των 38 χωρών που κάλυψε η έρευνα. Από τη μία, σύμφωνα με τη συνοδευτική έκθεση, αυτό δείχνει μια διάθεση πλουραλισμού στην ειδησεογραφική ενημέρωση των Ελλήνων, από την άλλη όμως ο κατάλογος των δημοφιλέστερων ιστότοπων περιλαμβάνει ιστοσελίδες και ιστολόγια που συχνά καταφεύγουν σε επικίνδυνες συνωμοσιολογικές θεωρίες.
Πάνω από εννέα στους δέκα Έλληνες χρήστες (το 92%), κάπως λιγότεροι έναντι του 2016 (96%), ενημερώνονται για τις ειδήσεις μέσω διαδικτύου. Το 68% βλέπουν ειδήσεις στην τηλεόραση (έναντι 66% το 2016) και το 24% διαβάζει ειδήσεις στις εφημερίδες (έναντι 31% το 2016).
Ιδιαίτερα υψηλή -αλλά με τάσεις μείωσης- παραμένει η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα για ενημερωτικούς λόγους. Πάνω από τα δύο τρίτα των Ελλήνων (67%) χρησιμοποιούν το Facebook και άλλα social media ως ειδησεογραφική πηγή, έναντι 74% το 2016. Με άλλα λόγια, μέσα στα τελευταία χρόνια (2016-2019) φαίνεται μια πτωτική τάση στην ενημέρωση των Ελλήνων τόσο από ηλεκτρονικά όσο και από έντυπα μέσα, ενώ η τηλεόραση είναι η μόνη που κέρδισε ελαφρώς έδαφος.
Ένας στους πέντε Έλληνες χρήστες (20%) -και ένας στους τρεις (32%) από όσους είναι έως 35 ετών- χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως τη βασική ή την αποκλειστική πηγή για την ενημέρωσή του. Στην κορυφή των προτιμήσεων βρίσκονται το Facebook (58%) και το YouTube (36%), ενώ οι Έλληνες χρησιμοποιούν ολοένα συχνότερα τις διάφορες εφαρμογές ανταλλαγής online μηνυμάτων (messaging apps) για να ανταλλάξουν ειδήσεις και να τις σχολιάσουν (το 46% μοιράζονται τις ειδήσεις και το 31% τις σχολιάζουν). Το 25% των χρηστών χρησιμοποιούν για τις ειδήσεις το Messenger του Facebook, το 17% το Viber (το μεγαλύτερο ποσοστό μεταξύ των 38 χωρών) και το 12% το Twitter.
Οι πιο δημοφιλείς ιστότοποι για ενημέρωση είναι: Newsbomb.gr (34%), Dikaiologitika.gr (30%), Skai.gr (25%), News247.gr (25%), in.gr (24%), Newsit.gr (22%), mixanitouxronou.gr (19%), Newsbeast.gr (19%), Protothema.gr (18%), CCN Greece (17%), Kathimerini.gr (17%), Zougla.gr (17%), ERT.gr (17%), iefimerida.gr (16%) και Enikos.gr (16%).
Όσον αφορά την εβδομαδιαία ενημέρωση από τηλεοράσεις και ραδιόφωνα, προηγούνται ο ΣΚΑΙ (54%), ο ΑΝΤ1 (45%), ο Alpha (44%), το Star (35%), η ΕΡΤ (33%) και το Open (27%). Στις εφημερίδες προηγείται η Καθημερινή (17%) και έπονται Πρώτο Θέμα (16%), Βήμα (12%), Τα Νέα (11%) και Εφημερίδα των Συντακτών (10%). Το 10% των Ελλήνων απάντησαν ότι ενημερώνονται από το BBC και το 9% από το CNN.
Για πρώτη φορά το 2019, σχεδόν δύο στους τρεις Έλληνες (65%) ενημερώθηκαν για τις ειδήσεις από το “έξυπνο” κινητό τους τηλέφωνο, όσοι και από τον υπολογιστή τους. Μόνο το 7% πληρώνουν για online πρόσβαση σε ειδήσεις, ενώ το 36% ακούνε έστω ένα podcast το μήνα.
Μόνο το 27% των Ελλήνων δηλώνουν ότι έχουν εμπιστοσύνη στις ειδήσεις γενικά και η Ελλάδα κατατάσσεται 36η μεταξύ των 38 χωρών στην κλίμακα της εμπιστοσύνης. Μόλις το 33% εμπιστεύονται τις ειδήσεις που οι ίδιοι διαβάζουν, το 35% εμπιστεύονται τις ειδήσεις που βρίσκουν μέσω αναζήτησης στο διαδίκτυο και το 22% τις ειδήσεις που διαβάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Εν ολίγοις, οι Έλληνες -καλώς ή κακώς- έχουν σοβαρό και γενικευμένο πρόβλημα εμπιστοσύνης απέναντι στα μέσα ενημέρωσης. Στην κορυφή της αξιοπιστίας βαθμολογείται η Καθημερινή και ακολουθούν κατά σειρά η Real, ο Alpha, o ANT1, το Βήμα και το in.gr.
Ο ερευνητής Αντώνης Καλογερόπουλος του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, υπεύθυνος για τη μελέτη στην Ελλάδα, επισήμανε ότι η online αγορά μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα είναι άκρως κατακερματισμένη, η αγορά έντυπων ΜΜΕ συνεχίζει να βρίσκεται σε δραματική κρίση (καθώς ένας μεγάλος όγκος ειδήσεων βρίσκεται δωρεάν διαθέσιμος στο Ίντερνετ), ενώ η τηλεοπτική αγορά περνά μια φάση διαρθρωτικών αλλαγών. Επισημαίνει επίσης ότι η αφθονία ΜΜΕ στην Ελλάδα οφείλεται και στις προσπάθειες μερικών επιχειρηματιών να επηρεάσουν την πολιτική ατζέντα ή να αποκομίσουν κέρδη από την κρατική διαφήμιση.